Produkty erupcji wulkanicznej:
lawa - Temperatura lawy dochodzi do 1000°C, a nawet ponad nią do 1300-1350°C. (lawy kwaśne- szybko),(lawy zasadowe- wolno)
Rodzaje law:
'a'a - lawa bazaltowa charakteryzująca się chropowatą, poszarpaną powierzchnią
pāhoehoe - ma postać ściśle związanych ze sobą sznurowatych smug, zazwyczaj poskręcanych i powyginanych. Nigdy nie tworzy gładkiej powierzchni.
lawa poduszkowa - powstała w wyniku podwodnej erupcji, bardzo szybko stygnącą, lawa bazaltowa. Z powodu krótkiego czasu stygnięcia oraz ciśnienia wody, tworzy bochenkowate, spłaszczone twory.
lawa 'a'a | lawa pāhoehoe | lawa poduszkowa |
---|---|---|
![]() |
![]() |
![]() |
gazy - Wyróżnia się następujące typy gazów:
mofety - wyziewy chłodnych gazów powulkanicznych, głównie bezwodnika węglowego, bez większej obfitości pary wodnej.
solfatary - mniej gorące (100 - 200oC) wyziewy gazów wulkanicznych, głównie pary wodnej, dwutlenku siarki i siarkowodoru.
fumarole - gorące (od 200 do 800 oC) wyziewy różnych gazów wulkanicznych, między innymi pary wodnej, chlorowodoru, dwutlenku siarki, jako objaw działalności powulkanicznej (patrz zdjęcie obok)
Skutki erupcji wulkanicznych:
- Chmury gorejące – unoszą materiał piroklastyczny w gorącym strumieniu gazowym o temp700-1000°C. Przemieszczając się ze znaczną prędkością (nawet 300 km/h).
- Lawiny piroklastyczne - nazywane również potokami piroklastycznymi stanowią turbulentną mieszaninę materiałów piroklastycznych i rozżarzonego gazu, staczającą się szybko ze zboczy wulkanu. Podobnie jak chmury gorejące, lawiny piroklastyczne powodują znaczne straty w ludziach, zniszczenia infrastruktury, ziem uprawnych i roślinności.
- Lahary - nazywane również spływami popiołowymi, to potoki błotne złożone z materiałów piroklastycznych przesyconych wodą, której źródłem są pokrywy śnieżne i lodowce, topniejące w czasie erupcji. Nagromadzone na stokach wulkanów popioły wulkaniczne mogą również ulegać upłynnieniu pod wpływem opadów późniejszych (lahary wtórne).
- Lawiny gruzowe - tworzą się w wyniku rozsadzenia i rozdrobnienia górnej części stożka wulkanicznego
- Opady piroklastyczne - składają się z materiałów wyrzucanych w powietrze przez wulkan. Są to drobne cząstki rozpylonej lawy (popiół wulkaniczny), jej strzępy i bryły (lapille, bomby wulkaniczne), a także okruchy i bloki starszych utworów, wyrwane z budowli wulkanicznej. Popioły wulkaniczne hamują dopływ promieniowania słonecznego do powierzchni Ziemi. Intensywne opady piroklastyczne powodują zniszczenia domostw i pól uprawnych oraz zagrażają także życiu ludności.
- Wylewy lawy - nie są aż tak groźne jak pozostałe czynniki. Prędkość płynięcia law nie przekracza na ogół kilku km na godzinę, w niektórych przypadkach dochodzi do 40 km/h, a ich temperatura mieści się na ogół w granicach 730-1250°C
- Gazy wulkaniczne (trujące gazy) - są główną siłą napędową erupcji eksplozywnych i mieszanych, składają się głównie z pary wodnej; zawierają także inne tlenki. Szczególnie niebezpieczny jest tlenek węgla, który, jako gaz cięższy od powietrza, gromadzi się w obniżeniach terenu, co powoduje niekiedy śmierć ludzi i zwierząt
- Tsunami - wywoływane zarówno wybuchami wulkanów podmorskich, jak też lądowych; powstają w wyniku gwałtownego wyrzucania do morza znacznych ilości materiałów piroklastycznych lub wskutek wulkanicznego trzęsienia ziemi
- Trzęsienia ziemi (wulkaniczne) - są znacznie słabsze od trzęsień tektonicznych. Ich przyczyną jest ruch magmy w skorupie ziemskiej,. Stanowią zaledwie 7% wszystkich trzęsień ziemi występujących na kuli ziemskiej.
Skutki dla ludzi:
-choroby
-strata rodziny
-depresje