Indeks giełdowy - wskaźnik, za pomocą którego obrazuje się sytuację na giełdzie papierów wartościowych. Celem indeksu jest opisanie tendencji występujących na rynku akcji i tym samym ułatwienie inwestorom trafniejszego prognozowania zmian kursów.

W czasie, gdy ceny były liczone i podawane bez użycia komputerów liczba spółek tworzących indeks była celowo zawężona i składała się z największych firm na rynku. Z biegiem czasu inwestorzy zaczęli potrzebować jasnego punktu odniesienia do zmierzenia i porównania długookresowych stóp zwrotu z ich portfeli, a także klasyfikacji sektorowej określonych grup spółek. Początek ery komputerów oraz rozwój giełd i ich znaczenia na świecie doprowadziły w latach sześćdziesiątych do pojawienia się dziesiątków nowych indeksów opisujących dokładnie zachowanie określonych rynków lub sektorów. Zazwyczaj indeksy te nie pokrywały jednak całego rynku, który miały reprezentować. Wzrastające zainteresowanie małymi firmami i ich odmienność w zachowaniu się na giełdzie doprowadziły w latach siedemdziesiątych do wprowadzenia indeksów opartych wyłącznie na małych spółkach (Russel 1000, 2000, 3000). Lata osiemdziesiąte, z kolei, przyniosły rozwój kontraktów terminowych i opcji opartych na indeksach giełdowych, które okazały się szczególnie korzystne jako punkt odniesienia i sposób rozliczania derywatywów na rynku terminowym. Ostatnie lata to czas pojawiania się indeksów międzynarodowych (Morgan Stanley Capital International World Index, FT-Actuaries World Index, Dow Jones Stoxx 50), w skład których wchodzą spółki z głównych giełd europejskich, azjatyckich i amerykańskich. Indeksy reprezentujące około 70% kapitalizacji giełd na całej kuli ziemskiej, szczególnie przydatne są dużym korporacjom, instytucjom finansowym i bankom do śledzenia i przewidywania trendów światowych.

Indeks jest najczęściej średnią ważoną kursów akcji największych spółek na giełdzie, korygowaną w taki sposób, aby zmiany kursów wynikające z naliczanych i wypłaconych dywidend, nowych emisji oraz emisji wycofanych nie wywierały wpływu na wysokość indeksu.

Indeks giełdowy pełni ważną funkcję w ocenie stanu koniunktury gospodarczej, uzupełniając takie wskaźniki, jak: poziom zatrudnienia w poszczególnych sektorach, wielkość eksportu
i importu, stopa inwestycji, stan zamówień w przemyśle.

Indeks giełdowy spełnia kilka różnych funkcji. Najważniejsze z nich to:

• syntetyczna informacja o sytuacji na rynku lub wybranych jego segmentach;

• instrument bazowy dla instrumentów pochodnych (opcji, kontraktów futures, kontraktów forward);

• punkt odniesienia dla oceny efektywności inwestowania;

• specjalistyczne narzędzie służące inwestorom do budowy własnych wskaźników giełdowych;

• substytut portfela rynkowego, co ma znaczenie w teorii portfelowej i modelach rynku kapitałowego.

Miarą efektywności zarządzania funduszami powierniczymi i portfelami na zlecenie jest uzyskiwanie lepszych wyników w porównaniu z innymi inwestycjami. Indeksy giełdowe mogą dawać pełny obraz rynku i wskazywać kierunek, w jakim on podąża. Kiedy kursy większości akcji zniżkują lub zwyżkują indeks może pokazać wyraźnie tendencje panujące na giełdzie. Może stanowić on przy tym ważne narzędzie dla inwestorów stosujących analizę techniczną do przewidywania przyszłych kursów. Formacje głowy i ramion, trójkątów i klinów, w które indeks często się układa, mogą pomóc inwestorowi podjąć właściwą decyzję co do spółek znajdujących się w jego portfelu. Analitycy techniczni, zapisując w formie wykresów historię ruchu indeksu dążą do odkrycia możliwych do zidentyfikowania formacji pozwalających przewidzieć przyszłe trendy giełdowe i zminimalizować ryzyko poniesienia strat na skutek przeprowadzonych operacji.

Do analizy technicznej indeksu giełdowego stosuje się trendy, średnie ruchome i wiele innych wskaźników analizy technicznej(np. wskaźnik szybkości zmian ROC(Rate of change), wskaźnik MACD( bada zbieżności i rozbieżności średnich ruchomych. Jest różnicą wartości długoterminowej i krótkoterminowej średniej wykładniczej. Wykorzystywana jest do badania sygnałów kupna i sprzedaży akcji.), wskaźnik relatywnej siły RSI ( oscylator określający siłę trendu, jest ważoną średnia ruchomą i Przyjmuje wartości w zakresie 0 - 100)). Taka interpretacja dotyczy wtedy całego rynku i może dawać odpowiedzi na zachowywanie się rynku w przyszłości. Identyfikacja hossy lub bessy jest bardzo ważna, ponieważ średnio 75% papierów wartościowych zwyżkuje w czasie hossy, a 90% zniżkuje w czasie bessy. Z drugiej strony sam indeks może stać się instrumentem, na którym będą opierać się prawa stanowiące przedmiot obrotu na giełdzie. Staje się on wówczas instrumentem bazowym dla instrumentów pochodnych takich jak kontrakty futures czy opcje. Instrumentami takimi handluje się są na giełdzie, a ich aktualny kurs zależy od przyszłej, przewidywanej przez inwestorów wartości indeksu. Oprócz tego kontrakty terminowe stanowią doskonały sposób na zabezpieczenie pozycji otwartych na rynku kasowym. Inwestorzy – a szczególnie fundusze indeksowe – zajmując pozycje odwrotne, poprzez zabezpieczenie na rynku terminowym mogą minimalizować swoje straty, wynikające z błędnych decyzji inwestycyjnych.

Kiedy mówi się o hossie lub bessie na giełdzie, oznacza to zwykle długotrwały wzrost lub spadek głównego indeksu danej giełdy np. WIG-u na warszawskiej giełdzie.

.

Indeksy giełdowe stosowane na GPW

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie publikuje indeksy giełdowe od 16 kwietnia

1991 r. W początkowym okresie działalności notowanych było jedynie pięć spółek, dla

których obliczano Warszawski Indeks Giełdowy (WIG). Wraz z rozwojem polskiego rynku

kapitałowego wzrastała liczba stosowanych indeksów i subindeksów. Obecnie stołeczna

giełda publikuje 28 tego typu wskaźniki.

Wartości indeksów mogą być aktualizowane na bieżąco (co 15 sekund) podczas trwania

notowań ciągłych (np. WIG, WIG20 czy mWIG40) lub też ogłaszane trzykrotnie w trakcie

sesji giełdowej (np. WIG-banki, WIG-energia).

Głównymi polskimi indeksami są:

• WIG;

• WIG20;

• mWIG40;

• sWIG80;

• NCIndex;

• NIF;

• WIGdiv.

WIG

Indeks WIG to pierwszy indeks giełdowy i jest obliczany od 16 kwietnia 1991 roku. Pierwsza wartość indeksu WIG wynosiła 1000 pkt. Obecnie WIG obejmuje wszystkie spółki notowane na Głównym Rynku GPW, które spełnią bazowe kryteria uczestnictwa w indeksach.
W indeksie WIG obowiązuje zasada dywersyfikacji, mająca na celu ograniczenie udziału pojedynczej spółki i sektora giełdowego. Jest indeksem dochodowym i przy jego obliczaniu uwzględnia się zarówno ceny zawartych w nim akcji, jak i dochody z dywidend i praw poboru.

WIG20

Indeks giełdowy 20 największych spółek akcyjnych notowanych na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Bazową datą dla indeksu jest 16 kwietnia 1994, zaś wartością bazową 1000 punktów. Jest to indeks typu cenowego (przy jego obliczaniu bierze się jedynie ceny zawartych w nim transakcji). W ramach WIG20 nie może być notowanych więcej niż
5 spółek z jednego sektora; nie są w nim notowane fundusze inwestycyjne. 23 września 2013 do indeksu dołączyło 10 nowych spółek tworząc WIG30, jednocześnie WIG20 nadal będzie publikowany do 31 grudnia 2015 r.

Źródło: www.wikipedia.pl

mWIG40

Indeks mWIG40 jest kontynuacją indeksu MIDWIG i jest obliczany od 31 grudnia 1997 roku i obejmuje 40 średnich spółek notowanych na Głównym Rynku GPW. Wartość początkowa indeksu wynosiła 1000 pkt. mWIG40 jest indeksem typu cenowego, co oznacza, że przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę jedynie ceny zawartych w nim transakcji, a nie uwzględnia się dochodów z tytułu dywidend. W indeksie mWIG40 nie uczestniczą spółki z indeksów WIG20 i sWIG80 oraz spółki zagraniczne notowane jednocześnie na Giełdzie i innych rynkach o wartości rynkowej w dniu rankingu powyżej 1 mld euro.

Spółki giełdowe wchodzące w skład indeksu mWIG40:

Agora	Cinema City	Getin Noble Bank	Midas
Alchemia	CD Projekt	GPW	Millennium
Alior Bank	CEDC	Hawe	Netia
AmRest	Ciech	IDMSA	NWR
Apator	Cormay	ING Bank Śląski	Orbis
Astarta Holding	Cyfrowy Polsat	Inter Cars	Petrolinvest
Azoty Tarnów	Echo	Kęty	Polimex-Mostostal
Bioton	Emperia	Kopex	Puławy
Budimex	Enea	Kulczyk Oil Ventures	TVN
CCC	Getin Holding	LPP	ZE PAK

sWIG80

indeks giełdowy małych spółek notowanych na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, który zastąpił po sesji w dniu 16 marca 2007 indeks WIRR.

W jego skład wchodzi stała liczba 80 spółek. Spółki do indeksu sWIG80 wybierane są na podstawie tego samego rankingu, co do WIG20 i mWIG40 jako 80 kolejnych, które nie weszły do WIG20 i mWIG40. W przeciwieństwie do swojego poprzednika jest publikowany co minutę przez całą sesję (WIRR był publikowany 3 razy w ciągu dnia). Najwyższa wartość sWIG80: 21.696,76 pkt, 6 lipca 2007. Po sesji z dnia 21 marca 2014 roku, indeks przestanie być obliczany i publikowany. Spółki z sWIG80 wejdą w skład nowego indeksu WIG250.

NCIndex

indeks giełdowy spółek notowanych na rynku NewConnect. Obecnie NCIndex obejmuje wszystkie spółki notowane na GPW na rynku New Connect. NCIndex powstał 30 sierpnia 2007 i jest indeksem dochodowym, a więc przy jego obliczaniu uwzględnia się dochód
z tytułu dywidend oraz praw poboru.

NIF

NIF (Indeks Narodowych Funduszy Inwestycyjnych) – giełdowy indeks cenowy, który odpowiada wartości rynkowej akcji piętnastu (a po połączeniu 11NFI z 03NFI Jupiter dnia 20 kwietnia 2000 - czternastu) Narodowych Funduszy Inwestycyjnych (NFI) otrzymanych przez wymianę jednego Powszechnego Świadectwa Udziałowego.

WIGdiv

Indeks WIGdiv jest obliczany od 31 grudnia 2010 roku, a w dniu bazowym wartość indeksu wynosiła 1000 pkt. Swoim portfelem indeks obejmuje do 30 spółek, które są uczestnikami indeksów WIG20, mWIG40 oraz sWIG80, które charakteryzują się najwyższą stopą dywidendy na koniec sierpnia każdego roku i regularnie tę dywidendę wypłacały w latach poprzednich. WIGdiv jest indeksem dochodowym i przy jego obliczaniu uwzględnia się zarówno ceny zawartych w nim akcji, jaki dochody z dywidend i praw poboru.

Oprócz powyższych występują także takie indeksy jak:

• WIG30

• WIG50

• WIG250

WIG30

Indeks WIG30 jest obliczany od 23 września 2013 roku, na podstawie wartości portfela akcji 30 największych i najbardziej płynnych spółek z Głównego Rynku GPW. WIG30 jest indeksem typu cenowego, co oznacza że przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę jedynie ceny zawartych w nim transakcji, a nie uwzględnia się dochodów z tytułu dywidend.
W indeksie WIG30 nie może uczestniczyć więcej niż 7 spółek z jednego sektora giełdowego, zaś udział jednej spółki w indeksie jest ograniczany do 10%.

WIG50

Indeks WIG50 jest obliczany od 31 grudnia 2012 roku i w obecnej chwili obejmuje 50 średnich spółek notowanych na Głównym Rynku GPW. Wartość początkowa indeksu wynosiła 2552,54 pkt. WIG50 jest indeksem typu cenowego, co oznacza, że przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę jedynie ceny zawartych w nim transakcji, a nie uwzględnia się dochodów z tytułu dywidend. W indeksie WIG50 nie uczestniczą spółki z indeksów WIG40 i WIG250 oraz spółki zagraniczne notowane jednocześnie na Giełdzie i innych rynkach o wartości rynkowej w dniu rankingu powyżej 1 mld euro.

WIG250

Indeks WIG250 jest obliczany od 31 grudnia 2012 roku i swoim portfelem obejmuje małe spółki giełdowe. W dniu bazowym wartość indeksu wynosiła 1000 pkt. WIG250 jest indeksem typu cenowego, co oznacza, że przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę jedynie ceny zawartych w nim transakcji, a nie uwzględnia się dochodów z tytułu dywidend.
W indeksie WIG250 nie uczestniczą spółki z indeksów WIG30 i WIG50 oraz spółki zagraniczne notowane jednocześnie na Giełdzie i innych rynkach o wartości rynkowej w dniu rankingu powyżej 100 mln euro.

Najbardziej popularne na giełdach papierów wartościowych są trzy rodzaje indeksów:

• Indeks geometryczny, czyli geometryczna średnia cen spółek wchodzących w skład indeksu,

• Indeks cenowy stanowiący średnią arytmetyczna cen spółek indeksu,

• Indeks ważony kapitalizacją poszczególnych spółek indeksu, którego pomiar polega na porównaniu zmian zachodzących we wszystkich spółkach.

Wiarygodność indeksu giełdowego zależy od wiarygodności notowanych spółek. Z tego

powodu GPW stworzyła kryteria bazowe, które muszą spełniać spółki wchodzące w skład

któregokolwiek indeksu.

Zgodnie z tymi kryteriami:

– liczba akcji danej spółki w wolnym obrocie musi być większa niż 10 proc.,

– wartość akcji danej spółki w wolnym obrocie musi być większa niż 1 mln euro,

– spółka nie może być oznaczona w sposób szczególny,

– spółka nie może znajdować się w trudnej sytuacji (być zakwalifikowana do subsegmentu

Minus 5 skupiającego firmy o małej kapitalizacji, figurować na Liście Alertów lub pozostawać w Strefie Niskiej Płynności).

Pakiety akcji uczestników wszystkich indeksów wyznaczane są w oparciu o liczbę akcji
w wolnym obrocie i zaokrąglane do pełnych tysięcy akcji. Jeśli liczba akcji w wolnym obrocie jest wyższa niż liczba akcji wprowadzonych do obrotu, to pakiet stanowi liczba akcji wprowadzonych do obrotu.

Poprawnie zbudowany indeks giełdowy powinien uwzględniać kilka czynników. Po pierwsze,

musi być oparty na reprezentatywnej grupie papierów wartościowych notowanych na danej

giełdzie. Po drugie, ma bazować na zmianach cen danych walorów, a nie na ich skrajnych

poziomach. Po trzecie, powinien stwarzać możliwość porównania wartości aktualnych z

wynikami z przeszłości

Cały proces inwestowania obecnie jest coraz bardziej złożony i odzwierciedla konkretne potrzeby i wymagania inwestorów w ich strategiach oraz przedsięwzięciach.