KAPLAN

• Podejście R. Kaplana do historii Bałkanów

Wszystko właściwie ma być historyczne „Bałkańskie upiory. Podróż przez historię”, „Jugosławia- uwertury historyczne”, cytat na wstępie: „Przyjechałam do Jugosławii zobaczyć historię z krwi i kości.” - więc na pewno jest ona dla niego ważna Nie wiem czy jest do końca właśnie tak, ale mam wrażenie, że on upatruje w historii przyczyn dla zjawisk/niepokojów/kotłowania dziś (tzn. wtedy kiedy pisał). Historia Bałkanów/Jugosławii kształtuje teraźniejszość, dlatego tak często się do niej odwołuje – II WŚ, Tito, Tudjman, pamiętniki Rebeki West.

„Okupacja nazistowska spowodowała eksplozję nienawiści.”

Wszystkie barbarzyńskie praktyki i Chorwatów (zabijanie młotkami i nożami w obozach w trakcie II WŚ- „nie potrzebowali komór gazowych”) i Serbów.

„Jugosławia nie zdegenerowała się nagle i niespodziewanie, lecz stopniowo i systematycznie, krok po kroku, w latach osiemdziesiątych, z każdym rokiem pogrążając się w coraz większym ubóstwie i coraz większej nienawiści”.

Ale to całe kontinuum nie dotyczy tylko nienawiści- chociaż jej poświęca sporo uwagi- też: tożsamość, powiązana z religią, „jugosławiańskość”- nie używa tego terminu, ale mniej więcej o to chodzi – Jugosławiańskie tradycje państwowe – samodzielne.

Odniesienie do historii, tworzy pewną paralelę pomiędzy początkiem lat ’90 i II WŚ. Bardzo często powtarza ten wątek, też przez pamiętniki Rebeki – ale w niektórych momentach mówi, że jest podobnie.

W części Serbskiej pisze o dynastii Nemaniciów.

„Od swego powstania Serbia należała do najbardziej cywilizowanych krajów Europy.”

„Jeden z następnych potomków Stefana, król Milutin, panujący na początku XIV wieku, uczynił z Serbii prawosławne imperium, bogatsze niż ówczesne Bizancjum.”

Może to moje prywatne przegięcie, ale o Serbii pisze chyba trochę przyjaźniej – przynajmniej jeśli chodzi o historię.

+szerokie opisy „klęski” na Kosovym P.

• Zagadnienie rzetelności i wiarygodność reportera na przykładzie Kaplana (wymagane przykłady z tekstu)

  • „ Kosowym Polem (czyli dosłownie: „Polem Kosów“), gdzie 28 czerwca 1389 roku Turcy zadali Serbom ostateczną klęskę, zostawiając trupy na żer ptakom”

  • Odważna teza, że nazizm urodził się na Bałkanach.

  • Wraz z modernizacją w XIX w. pojawił się nacjonalizm (nie wiem czy to niezgodność z prawdą, ale brzmi zabawnie)

Najpoważniejsza nieścisłość to mieszanie mitu kosowskiego z rzeczywistością. To się przewija bardzo mocno przez całą część „Starej Serbii”.

Wiarygodność i rzetelność – jest bardzo subiektywny, przedstawia sytuację z jednej strony (chociaż props za dotarcie do niektórych osób). Jest tam w zasadzie turystą – reportażysta powinien – żeby lepiej znać rzeczywistość – mieszkać tam jakiś czas, badać teren/kulturę/inne trochę wcześniej – znać język.

Kaplan zaczyna od tezy, że Bałkany są dzikie i potem znajduje na wycieczce argumenty na to.

Od siebie, nie wiem czy było to na zajęciach – w związku z brakiem/zminimalizowaną obiektywnością, rzuca mnóstwo stereotypów i nadaje przez większość czasu gotową odpowiedź i opinię na temat poszczególnych rzeczy – Kosowo (czyje powinno być – „Stara Serbia”, kolebka i te sprawy, dorzuca muzułmanów-Albańczyków, którzy pachną alkoholem i zniszczoną Prisztinę – takie opisy dają dość wyraźnie do zrozumienia, że autonomia/niepodległość Kosowa to jakiś zabawny pomysł).