Koszty i wydatki egzekucyjne

1. Koszty egzekucyjne – na nie składają się:

1. opłaty za czynności egzekucyjne – są to opłaty za podjęcie czynności procesowych przez organ egzekucyjny lub egzekutora; określane są w dwojaki sposób: jako procent egzekwowanej kwoty egzekucyjnej albo kwotowo (szczególnie przy obowiązkach o charakterze niepieniężnym). Są to np.:

- opłata za zajęcie wynagrodzenia za pracę - 4 % kwoty egzekwowanej, nie mnie niż 2,50 zł,

- opłata za pobranie pieniędzy od zobowiązanego - 5% pobranej należności, nie mniej niż 2,50 zł;

- opłata za zajęcie świadczeń z ubezpieczenia społecznego - 4% kwoty egzekwowanej, nie mniej niż 1,40 zł;

- opłata za zajęcie innych wierzytelności pieniężnych (np. rachunku bankowego) - 5% kwoty egzekwowanej, nie mniej niż 4,20 zł;

- opłata za zajęcie ruchomości - 6% kwoty egzekwowanej, nie mniej niż 6,80 zł;

- opłata za zajęcie nieruchomości - 8% kwoty egzekwowanej, nie więcej niż 34.200 zł,

- w postępowaniu egzekucyjnym obowiązków o charakterze niepieniężnym - np. za wydane postanowienia o zastosowaniu określonego środka.

Kwoty opłat za czynności egzekucyjne ulegają podwyższaniu w stopniu odpowiadającym wzrostowi cen towarów i usług konsumpcyjnych wynikającemu ze wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Podwyższanie kwot opłat za czynności egzekucyjne następuje z ostatnim dniem kwartału następującego po kwartale, w którym wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych, liczony od dnia 1 stycznia 2002 r. przekroczył 20 % lub wielokrotność tej wielkości. Minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłasza, w drodze obwieszczenia, podwyższone kwoty opłat za czynności egzekucyjne w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

b. opłata manipulacyjna - w wysokości 1% kwoty egzekwowanej, nie mniej niż 1,40 zł. Jest pobierana z tytułu zwrotu wydatków za wszystkie czynności manipulacyjne związane ze stosowaniem środków egzekucyjnych. Obowiązek uiszczenia opłaty manipulacyjnej powstaje z chwilą doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego. Jeżeli pierwszą czynnością egzekucyjną jest zajęcie wierzytelności pieniężnej lub innego prawa majątkowego u dłużnika zajętej wierzytelności, obowiązek uiszczenia opłaty manipulacyjnej powstaje równocześnie z obowiązkiem uiszczenia opłaty za zajęcie.

c. wydatki egzekucyjne – to koszty faktycznie poniesione przez organ egzekucyjny w związku z prowadzeniem egzekucji, np. koszty przejazdu i delegacji poborcy skarbowego,
koszty przewozu i przechowania zajętych rzeczy, należności świadków biegłych i rzeczoznawców, ogłoszenia w prasie.

Koszty egzekucyjne podlegają ściągnięciu w trybie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Stosownie do treści ustawy egzekucyjnej możliwe jest ich umorzenie, czy też rozłożenie na raty. Przy egzekucji kosztów egzekucyjnych nie pobiera się opłat za czynności egzekucyjne. Koszty egzekucyjne powstałe w egzekucji należności pieniężnej są dochodzone na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego na tę należność, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.

Organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie kosztów egzekucyjnych na żądanie zobowiązanego albo z urzędu, jeżeli koszty te obciążają wierzyciela. Na postanowienie to przysługuje zażalenie. Żądanie należy złożyć w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, a w przypadku zakończenia postępowania egzekucyjnego wskutek wyegzekwowania wykonania obowiązku – od dnia powiadomienia zobowiązanego o wysokości pobranych kosztów egzekucyjnych.

Podmiotem zobowiązanym do uiszczenia kosztów jest co do zasady sam zobowiązany. Jednakże w sytuacji, gdy doszło do niezgodnego z prawem wszczęcia lub prowadzenia egzekucji koszty te ponosi wierzyciel lub organ egzekucyjny, w zależności od tego który z nich do takiej sytuacji doprowadził. Wierzyciel ponosi koszty egzekucyjne również:

1. jeżeli tytuł wykonawczy zawiera wady uniemożliwiające przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego, które nie mogły być znane organowi egzekucyjnemu w chwili skierowania tego tytułu do egzekucji, wierzyciel niebędący jednocześnie organem egzekucyjnym obowiązany jest uiścić, tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez organ egzekucyjny, kwotę wynoszącą 3 zł 40 gr,

2. Wierzyciel pokrywa koszty egzekucyjne, jeżeli nie mogą być one ściągnięte od zobowiązanego.

Wierzyciel ponosi wydatki związane z przekazaniem mu egzekwowanej należności lub przedmiotu. Wydatki te organ egzekucyjny pokrywa z wyegzekwowanych kwot. Wierzyciel, na rzecz którego organ egzekucyjny dokonał czynności egzekucyjnych, jest obowiązany do uiszczenia opłaty komorniczej. Nie pobiera się opłaty komorniczej od:

1. kwot wpłaconych po wystąpieniu wierzyciela z żądaniem zawieszenia albo umorzenia postępowania egzekucyjnego;

2. należności ściągniętych przez organ egzekucyjny będący jednocześnie ich wierzycielem;

3. należności dochodzonych na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przez urząd skarbowy lub naczelnika urzędu skarbowego;

4. należności dochodzonych na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przez organ wykonujący, chyba że niezgodne z prawem wszczęcie i prowadzenie egzekucji spowodowało obce państwo.

Opłata komornicza - jest to opłata wynosząca 5 % kwot przekazanych wierzycielowi przez organ egzekucyjny lub przekazanych wierzycielowi przez zobowiązanego w wyniku zastosowania środków egzekucyjnych; przypada ona na rzecz tego organu, który dokonał ściągnięcia należności pieniężnej lub zastosował środki egzekucyjne, w wyniku których należność została zapłacona. Jeżeli wierzyciel uchyla się od uiszczenia opłaty komorniczej, opłata ta, w części, w jakiej nie została potrącona przez organ egzekucyjny, podlega przymusowemu ściągnięciu w trybie egzekucji administracyjnej, po uprzednim doręczeniu upomnienia z zagrożeniem egzekucją, a następnie wystawieniu tytułu wykonawczego.

Organ egzekucyjny pobiera opłaty za czynności egzekucyjne, jeżeli nie później niż po upływie 14 dni od dnia dokonania pierwszego zajęcia nieruchomości, rzeczy lub prawa majątkowego nadał w placówce pocztowej za pokwitowaniem, doręczył zobowiązanemu odpis tytułu wykonawczego lub zawiadomienie o zajęciu wierzytelności lub innego prawa majątkowego.

Opłaty za czynności egzekucyjne oblicza się oddzielanie dla każdego tytułu wykonawczego, który był podstawą dokonania czynności egzekucyjnych. Ponadto opłaty te pobiera się tylko raz w toku postępowania egzekucyjnego chociażby te same czynności były następnie ponawiane. Oprócz tego w sytuacji, gdy w celu wyegzekwowania tej samej należności dokonano kilku czynności egzekucyjnych (za wyjątkiem pobrania pieniędzy od zobowiązanego), opłatę egzekucyjną pobiera się tylko za jedno zajęcie, za które należy się najwyższa opłata, ale nie mniej niż 6, 80 zł.

Organ egzekucyjny może umorzyć w całości lub w części przypadające na jego rzecz koszty egzekucyjne. Koszty egzekucyjne mogą być umorzone, jeżeli:

1. stwierdzono nieściągalność od zobowiązanego dochodzonego obowiązku lub gdy zobowiązany wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów egzekucyjnych bez znacznego uszczerbku dla swojej sytuacji finansowej;

2. za umorzeniem przemawia ważny interes publiczny; Koszty egzekucyjne powstałe w egzekucji należności pieniężnych mogą być umorzone w tych przypadkach, jeżeli obciążenie wierzyciela obowiązkiem uiszczenia tych kosztów byłoby gospodarczo nieuzasadnione.

3. ściągnięcie tylko kosztów egzekucyjnych spowodowałoby niewspółmierne wydatki egzekucyjne.

W przypadku częściowego umorzenia kosztów egzekucyjnych umarza się przede wszystkim opłaty za czynności egzekucyjne. Organ egzekucyjny z urzędu umarza koszty z tytułu opłat za czynności egzekucyjne i opłatę manipulacyjną, jeżeli opłaty te nie mogą być ściągnięte od zobowiązanego i powstały w zgodnie z prawem wszczętym i prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przez organ wykonujący. Na postanowienie w sprawie umorzenia kosztów egzekucyjnych służy zażalenie zobowiązanemu i wierzycielowi niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym.

Organ egzekucyjny, ze względu na ważny interes zobowiązanego, może rozłożyć na raty zapłatę przypadających na jego rzecz kosztów egzekucyjnych. Na postanowienie w sprawie rozłożenia na raty spłaty kosztów egzekucyjnych przysługuje zażalenie.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze stosownego rozporządzenia, sposób ustalania i dokumentowania wydatków egzekucyjnych, w szczególności sposób ustalania i rozliczania wydatków wspólnych, poniesionych w związku z egzekucją u dwu lub więcej zobowiązanych oraz przypadki, w których wydatki ustala się w formie zryczałtowanej. Określając sposób ustalania i dokumentowania wydatków egzekucyjnych minister uwzględnia rodzaj wydatków oraz ich udział w prowadzonych egzekucjach.- rozporządzenie z 22 list. 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji: sposób udokumentowania wydatków egzekucyjnych, np. rachunki, inne rodzaje dowodów pochodzących od podmiotów które świadczyły usługi na rzecz organu egzekucyjnego, dokument z sądu za dokonanie wpisu lub wykreślenie hipoteki przymusowej.