SYSTEM EWIDENCJI KOSZTÓW

Istnieją trzy warianty ewidencji kosztów:

1.Ewidencja kosztów na kontach zespołu nr 4 (układ rodzajowy kosztów). Konta zespołu 4:

-amortyzacja,

-zużycie materiałów i energii,

-usługi obce,

-wynagrodzenia,

-ubezpieczenia i inne świadczenia,

-podatki i opłaty.

2.Ewidencja kosztów na kontach zespołu nr 5. Ewidencja wg miejsc powstania kosztów:

-koszty produkcji podstawowej,

-koszty zarządu,

-koszty sprzedaży,

-koszty wydziałowe,

-koszty produkcji pomocniczej.

3. Ewidencja kosztów na kontach zespołu nr 4 i 5 łącznie.

Zasada podwójnego zapisu polega na tym, że każda operacja gospodarcza rejestrowana jest:

-przynajmniej na dwóch kontach,

-po ich przeciwnych stronach,

-w tej samej kwocie.

Podstawowe konta zespołu 0-3:

-rozrachunki z odbiorcami i dostawcami,

- rozliczenie VAT naliczonego,

-materiały,

-rozrachunki z tytułu wynagrodzeń,

-umorzenie środków trwałych,

-rozrachunki z ZUS,

-rozrachunki z US,

-rachunek bankowy,

-kasa

Winien Ma

Denet Kredyt

Przychody Koszty

konta 0-3 konta 4-5

X X

PRZYKŁAD:

1)Zakupiono za gotówkę materiały i wydano je do zużycia 1.000zł

2)Wydano do zużycia materiały 2.000zł

3)Otrzymano rachunek za wykonaną usługę obcą 3.230zł w tym Vat 230zł

EWIDENCJA KOSZTÓW NA KONTACH ZESPOŁU NR 4

Kasa Zużycie mat.i ener . Materiały Rozr. Z dost. Odb. Vat naliczony Usługi obce

1.000 1.000 2.000 3.230 230 3.000

2.000

PRZYKŁAD:

RW wydano materiały do zużycia: 10 000zł

a)zużycie materiałów przez produkcję podstawową 4 000zł

b)zużycie materiałów przez wydziały produkcji pośredniej 2 000zł

c)zużycie materiałów przez administrację ogólną jednostki 3 000zł

d)zużycie materiałów przez dział sprzedaży 1 000zł

EWIDENCJA KOSZTÓW NA KONTACH ZESPOŁU NR 5

Materiały Koszty prod.podst. Koszty zarządu Koszty wydziałowe Koszty sprzedaży

10.000 4.000 3.000 2.000 1.000

EWIDENCJA KOSZTÓW NA KONTACH ZESPOŁU NR 4 i 5

Materiały Zużycie mat. i energii Rozliczenie Kosztów K. prod.podst K. zarządu K. wydziałowe

Rodzajowych

10.000 10.000 10.000 4.000 3.000 2.000

K. sprzedaży

1.000

KALKULACJA i ROZLICZANIE KOSZTÓW

RACHUNEK KALKULACYJNY KOSZTÓW

Po zgrupowaniu kosztów w układzie rodzajowym oraz przypisaniu ich miejscom powstania, koszty są rozliczane na nośniki kosztów. Sprowadza się to do podziału ogółu kosztów poniesionych przez przedsiębiorstwo w okresie sprawozdawczym na koszty produkcji gotowej, produkcji niezakończonej, a także na koszty wytworzenia poszczególnych produktów. Wymaga to przeprowadzenia szeregu czynności obliczeniowych nazywanych rachunkiem kalkulacyjnym lub krótką kalkulacją.

Kj=$\frac{\text{koszty}}{wyroby\ gotowe\ (Wg)}$

koszty koszty wytworzenia= k. bezpośrednie(k.prod.podst.) + k.pośrednie(k.wydziałowe)

kj-koszt jednostkowy

kjn-koszt jednostkowy produktu nieskończonego

Zadanie 3

Pozycje kalkulacyjne kosztów	Koszty	Wg	kj	kjn
Materiały	60 480	6720	9	9*0,3=2,7
Płaca	80 640	6720	12	12*0,3=3,6
Koszty wydziałowe	40 320	6720	6	6*0,3=1,8
	27	8,1

Wg=6000szt.

Wyroby nieskończone 2400szt. Przerobionych w 30%

Przeliczenie wyrobów nieskończonych 2400*0,3=720

Do wyrobów gotowych dodajemy przeliczoną sumę wyrobów nieskończonych.

Wg=6000+720=6720

Kj= koszty : wg

ROZLICZENIE KOSZTÓW WYDZIAŁOWYCH

Koszty wydziałowe to koszty pośrednie produkcji, są one składnikiem kosztu wytworzenia produktu. Z treści rachunkowości wynika obowiązek podziału kosztów wydziałowych na wydziałowe zmienne i stałe, które następnie klasyfikuje się na uzasadnione i nieuzasadnione.

Koszty wydziałowe rozlicza się na przedmioty kalkulacji, przy pomocy kluczy podziałowych (rozliczeniowych). Kluczem rozliczeniowym kosztów jest pewna wielkość pomocnicza stanowiąca podstawę sumy rozliczenia kosztów pośrednich pomiędzy poszczególne obiekty odniesienia kosztów.

Wsk- wskaźnik narzutu kosztów wydziałowych

Wsk=$\frac{koszty\ wydzialowe}{\text{klucz\ rozliczeniowy}}$

	Pozycje kalkulacyjne kosztów	Wyroby A 20szt.	Wyroby B 10szt.	Klucz podziałowy
Koszty bezpośrednie	Materiały	15000	5000
	Płaca	6000	4000
Koszty pośrednie	Koszty wydziałowe	5000
		3000	2000

Wsk=$\frac{5000}{10.000}$=0,5

A=6000*0,5=3000

B=4000*0,5=2000

24000:20=1200kjp

11000:10=1100kjp

ROZLICZENIE KOSZTÓW PRODUKCJI POMOCNICZEJ

Podmiotami wewnętrznymi o charakterze pomocniczym najczęściej są wydziały transportowe, remontowe, energetyczne. Koszty generowane przez wydziały pomocnicze ponoszone w danym okresie sprawozdawczym należy rozliczyć pod koniec tego okresu. Procedura ta polega na podziale kosztów poszczególnych wydziałów pomocniczych pomiędzy te wszystkie podmioty wewnątrz przedsiębiorstw, które korzystały z ich świadczeń.

Kalkulacja kosztów działalności pomocniczej:

1. Zgromadzenie wszystkich kosztów danej komórki prowadzącej działalność pomocniczą.

2. Określenie ilości usług wg poszczególnych ich odbiorców (rozdzielnik kosztów).

3. Obliczenie kosztu jednostkowego przypadającego na jednostkę usługi.

4. Rozdzielenie kosztów na poszczególnych odbiorców usług.

Zadanie 7

Ad.a

Wsk=$\frac{7576,80}{40 + 500 + 300}$= 9,02 zł

A=9,02*40szt.=360,80zł

B=9,02*500szt.=4510zł

C=9,02*300szt.=2706zł

Koszt wytworzenia produktu A:

360,80+5160=5520.80

5520,8:40=138,02 kj. A

Koszt wytworzenia produktu B:

4510+2300=6810

6810:500=13,62 kj. B

Koszt wytworzenia produktu C:

2706+1560=4266

4266:300=14,22 kj. C

Ad.b

Wsk=$\frac{7576,80}{5160 + 2300 + 1560}$= 0,84zł

A=0,84*5160=4334.4

B=0,84*2300=1932

C=0,84*1560=1310.4

Koszt wytworzenia produktu A:

5160+4334.4=9494.4

9494.4:40=237.36 kj. A

Koszt wytworzenia produktu B:

2300+1932=4232

4232:500=8.46 kj. B

Koszt wytworzenia produktu C:

1560+1310.4=2870.4

2870.4:300=9.57 kj. C

Ad.c

Wsk=$\frac{7576,80}{100 + 630 + 370}$= 6,89zł

A=6,89*100=689

B=6,89*630=4340.7

C=6,89*370=2549.3

Koszt wytworzenia produktu A:

100+689=789

789:40=19.72 kj.A

Koszt wytworzenia produktu B:

630+4340.7=4970.7

4970.7:500= 9.94 kj.B

Koszt wytworzenia produktu C:

370+2549.3=2919.3

2919.3:300=9.73 kj.C

ANALIZA PROGU RENTOWNOŚCI- inaczej analiza zależności produkcja, koszty, zysk.

Analiza progu rentowności pozwala menedżerom uzyskać odpowiedzi na pytania:

-ile należy sprzedać wyrobów, aby pokryć całkowite koszty przedsiębiorstwa,

-o ile należy zwiększyć rozmiary sprzedaży wyrobów, aby osiągnąć planowany zysk,

-jak kształtować strukturę i wielkość kosztów,

-jaka powinna być wysokość cen.

P.rent. ilościowy=$\frac{\mathbf{\text{KS}}}{\mathbf{Cj - Kjz}}$

KS-koszty stałe

Cj-cena jednostkowa

Kjz-koszt jednostkowy zmienny

Próg rentowności ilościowy oznacza ilość sprzedaży, przy której przychody ze sprzedaży pokrywają koszty całkowite.

P.rent.wartościowy= P.rent.il.* Cj

Próg rentowności wartościowy oznacza wartość sprzedaży, przy której przychody pokrywają koszty całkowite.

Strefa bezpieczeństwa=(Cj*Q₁)- P.rent.wart.

Q_1-planowana lub rzeczywista wielkość sprzedaży

Strefa bezpieczeństwa oznacza wielkość o jaką możemy obniżyć przychdy ze sprzedaży, aby firma nie poniosła strat.

PRZYKŁAD 1

Pyt.1

Prent.il.=? Ks=60.000

Prent.wart.=? Cj=20,-/1szt.

Str.bezp.=? Kjz=10,-/1szt.

Q₁=8.000szt.

P.rent. ilościowy=$\frac{\text{KS}}{Cj - Kjz}$ =$\frac{60.000}{20 - 10}$=6.000

P.rent.wartościowy= P.rent.il.*Cj=6.000*20=120.000

Strefa bezpieczeństwa=(Cj*Q₁)- P.rent.wart.=(20*8.000)-120.000=40.000

Pyt.2

Ile wyniesie marża brutto i zysk?

Mbr=Q₁*(Cj-Kjz)

Mbr=8.000sz.*(20-10)=80.000

Z=(Q₁*Cj)-( Q₁*Kjz)- Ks

Z=(8.000*20)-(8.000*10) – 60.000=20.000

Pyt.3

Ile należałoby sprzedać sztuk wyroby Y, aby osiągnąć zysk ze sprzedaży 30.000,- (inne założenia bez zmian).

P.rent. ilościowy=$\frac{\text{KS} + Z}{Cj - Kjz}$ =$\frac{60.000 + 30.000}{20 - 10}$=9.000szt.

Pyt.4

Jaki poziom zysku ze sprzedaży osiągnie spółka, gdyby udało się zredukować koszty zmienne o 10% i zmniejszyć koszty stałe o 10.000 (inne założenia bez zmian).

Kjz=10zł-10%=9zł

Ks=60.000-10.000=50.000

Z=(Q₁*Cj)-( Q₁*Kjz)- Ks

Z=(8.000*20)-(8.000*9) – 50.000=38.000

Pyt.5

Jak należałoby sprzedać dodatkowo wyroby Y, aby przychodem ze sprzedaży pokryć wzrost kosztów stałych o 8.000,-?

Jednostkowa marża brutto= 20-10=10,-/szt

$\frac{8.000}{10, -}$ =800szt.

konta zespołu 0-3( to tylko cząstka): -rozrachunki z odbiorcami i dostawcami, - rozliczenie VAT naliczonego, -materiały, -rozrachunki z tytułu wynagrodzeń, -umorzenie środków trwałych, -rozrachunki z ZUS, -rozrachunki z US, -rachunek bankowy, -kasa Konta zespołu 4: -amortyzacja, -zużycie materiałów i energii, -usługi obce, -wynagrodzenia, -ubezpieczenia i inne świadczenia, -podatki i opłaty. Konta zespołu 5: -koszty produkcji podstawowej, -koszty zarządu, -koszty sprzedaży, -koszty wydziałowe, -koszty produkcji pomocniczej. KALKULACJA i ROZLICZANIE KOSZTÓW Kj=$\frac{\mathbf{\text{koszty}}}{\mathbf{wyroby\ gotowe\ (Wg)}}$ koszty koszty wytworzenia= k. bezpośrednie(k.prod.podst.) + k.pośrednie(k.wydziałowe) kj-koszt jednostkowy kjn-koszt jednostkowy produktu nieskończonego Wg=6000szt. Wyroby nieskończone 2400szt. Przerobionych w 30% Przeliczenie wyrobów nieskończonych 2400*0,3=720 Do wyrobów gotowych dodajemy przeliczoną sumę wyrobów nieskończonych. Wg=6000+720=6720 Kj= koszty : wg Wsk- wskaźnik narzutu kosztów wydziałowych Wsk=$\frac{\mathbf{koszty\ wydzialowe}}{\mathbf{\text{klucz\ rozliczeniowy}}}$ PROGU RENTOWNOŚCI P.rent. ilościowy=$\frac{\mathbf{\text{KS}}}{\mathbf{Cj - Kjz}}$ KS-koszty stałe Cj-cena jednostkowa Kjz-koszt jednostkowy zmienny Próg rentowności ilościowy oznacza ilość sprzedaży, przy której przychody ze sprzedaży pokrywają koszty całkowite. P.rent.wartościowy= P.rent.il.* Cj Próg rentowności wartościowy oznacza wartość sprzedaży, przy której przychody pokrywają koszty całkowite. Strefa bezpieczeństwa=(Cj*Q1)- P.rent.wart. Q1-planowana lub rzeczywista wielkość sprzedaży Strefa bezpieczeństwa oznacza wielkość o jaką możemy obniżyć przychdy ze sprzedaży, aby firma nie poniosła strat. Mbr=Q1*(Cj-Kjz) Z=(Q1*Cj)-( Q1*Kjz)- Ks Ile należałoby sprzedać sztuk wyroby Y, aby osiągnąć zysk ze sprzedaży 30.000,- (inne założenia bez zmian). P.rent. ilościowy=$\frac{KS + Z}{Cj - Kjz}$ =$\frac{60.000 + 30.000}{20 - 10}$=9.000szt. Jaki poziom zysku ze sprzedaży osiągnie spółka, gdyby udało się zredukować koszty zmienne o 10% i zmniejszyć koszty stałe o 10.000 (inne założenia bez zmian). Kjz=10zł-10%=9zł Ks=60.000-10.000=50.000 Z=(Q1*Cj)-( Q1*Kjz)- Ks Z=(8.000*20)-(8.000*9) – 50.000=38.000