ATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY

kiedyś zwane – egzemą , pokrzywką, świerzbiaczką, to choroba skóry, zaliczana do chorób

atopowych oraz psychosomatycznych (tzw. neurodermatoz).

PRZYCZYNY

Przyczyny wywołujące chorobę i sposób jej powstawania są złożone i niejasne

Ważną rolę odgrywają czynniki;

- genetyczne,

- odpornośściowe

- oraz środowiskowe.

Przebieg choroby

Może wystąpić w pierwszych tygodniach życia, albo w wieku późniejszym.

Przebieg choroby i występowanie zmian na skórze mają różne nasilenie

Najczęściej zmiany chorobowe występują na:

- twarzy, szyi,

- w zgięciach kończyn,

- mogą obejmować też całe ciało(Erytrodermia).

AZS mogą towarzyszyć inne choroby atopowe, najczęściej astma oskrzelowa. Im wcześniejsze pojawienie się zmian chorobowych tym gorsze rokowania co do przebiegu choroby wieku późniejszym

Charakterystyczne objawy suchość

zaczerwienienie

swędzenie

pękanie

łuszczenie się skóry.

Skóra objęta zapaleniem staje się:

sucha,

zaczerwieniona,

podrażniona,

często powstają łuszczące się płatki lub pęcherzyki.

Pęcherzyki mogą się sączyć, tworząc strupy, lub pękać pozostawiając drobne ranki.

Zapaleniu skóry zazwyczaj towarzyszy swędzenie, które jest jednym z najbardziej dokuczliwych doznań.

Gdy trwa bez przerwy chore dziecko staje się pobudliwe i rozdrażnione.

Sytuacja pogarsza się ze względu na zmęczenie i bezsenność (bardzo często świąd nasila się w nocy).

Trwałe zmiany skórne w miejscach szczególnie widocznych (twarz, dłonie) sprawiają, że starsze dziecko czuje się oszpecone i onieśmielone, może unikać kontaktu z rówieśnikami.

Czynniki wywołujące lub nasilające objawy AZS

Istnieje również pogląd, że w patogenezie AZS rola atopii jest znikoma, a w niektórych przypadkach wręcz żadna i że AZS nie jest objawem atopii jako takiej (w niektórych przypadkach).

Wedle tej opinii zmiany skórne w AZS są wyłącznie wynikiem drapania i pocierania, które same w sobie prowadzą do nasilenia stanu zapalnego – głównym czynnikiem wywołującym AZS jest wówczas nadmierna skłonność skóry do świądu (jako defekt genetyczny).

Zasady postępowania w AZS

1.Odpowiednia pielęgnacja skóry, codzienne i regularne jej nawilżanie i natłuszczanie.
W pielęgnacji skóry atopowej stosowane są emolienty - natłuszczające substancje, przywracające skórze funkcję naturalnej bariery.

Emolienty mogą mieć różną postać:

emulsji,

płynu do kąpieli,

żelu pod prysznic,

kremu lub mydła.

Emolienty odtwarzają płaszcz lipidowy skóry, zapobiegają utracie wody, powodują wzrost jej elastyczności i zmniejszają uczucie swędzenia.

2. Ograniczenie populacji gronkowca złocistego (przerwanie tzw. błędnego koła AZS).

W wyniku uporczywego swędzenia skóry i ciągłego jej rozdrapywania dochodzi do powstania ognisk sączących zasiedlanych przez gronkowca złocistego. Gronkowiec pobudza organizm do wytworzenia substancji tzw. mediatorów zapalenia.

Najważniejszy z nich - histamina - zwiększa uczucie świądu i błędne koło się zamyka.
Aby je przerwać trzeba zlikwidować jego dwie przyczyny - świąd i gronkowca złocistego. Polecane są emolienty z dodatkiem antyseptyków, które ograniczają liczbę znajdujących się na skórze bakterii.

3.Infekcje bakteryjne i grzybicze
Uszkodzona skóra jest podatna na infekcje. Ryzyko zakażeń zwiększa się wskutek drapania, przez które można przenieść na skórę drobnoustroje wywołujące infekcję.

Wtórne zakażenia bakteryjne leczy się:

antybiotykami w kremie (czasem w połączeniu ze steroidami) - w cięższych przypadkach - w tabletkach. W razie wystąpienia infekcji grzybiczej podaje się leki (maści) przeciwgrzybicze.

4. Szybkie wyleczenie najbardziej dokuczliwych objawów.

I. Sterydy stosowane miejscowo:
- redukują ogniska zapalne,

- zmniejszają zaczerwienienie i obrzęk,

- łagodzą swędzenie

- i ułatwiają gojenie skóry.

Choć są one niezwykle skuteczne stosując leki sterydowe należy zachować ostrożność.

Preparaty te niszczą kolagen, składnik białkowy skóry właściwej, wskutek ich nadużywania skóra przedwcześnie się starzeje, staje się cieńsza, tworzą się zmarszczki i rozstępy.

II Leki przeciwhistaminowe

Podaje się według wskazań lekarza - najczęściej na noc.

Działają uspokajająco i zapewniają spokojny sen.

Zmniejszają uczucie świądu

5.Zapobieganie nawrotom choroby.

Musimy brać pod uwagę wpływ czynników środowiskowych.

Trzeba unikać wszelkich czynników, które mogą pogarszać stan skóry

Zalecenia pielęgnacyjne

Ubieramy dziecko w przewiewne, bawełniane ubrania

Kąpiemy dziecko raz na 3-4 dni (nie chodzi o zaprzestania mycia w ogóle) w letniej wodzie;

Kąpiel nie powinna być dłuższa niż 15 minut

- chodzi o to, aby nie przesuszać dodatkowo skóry.
Do mycia dziecka używamy łagodnego mydła, a najlepiej środków myjących przeznaczonych dla alergików ( np.Oilatum, Balneum Hermal Plus, Der-med.,Linola);

Do kąpieli można dodać krochmal (jeśli dziecko nie jest uczulone na ziemniaka), siemię lniane, płatki owsiane (jeśli dziecko nie jest uczulone na gluten).

Po kąpieli suszymy dokładnie skórę dziecka, ale nie pocieramy ręcznikiem tylko delikatnie przykładamy do ciała,

Nawilżamy i natłuszczamy skórę dziecka po kąpieli (i nie tylko),

Najlepszy efekt nawilżający uzyskuje się - smarując skórę zaraz po kąpieli (do 2-3 minut po osuszeniu).

Paznokcie dziecka powinny być krótko obcięte,

Zapobiegamy stresowi u dziecka

Utrzymujemy w sypialni dziecka niską temperaturę (gdy jest za ciepło dziecko może się pocić, co wzmaga swędzenie) w mieszkaniu temp. w okolicach 20 stopni C

Unikamy gwałtownych zmian temperatur

Staramy się aby skóra dziecka była jak najczęściej nawilżana, ale robimy to w sposób delikatny i w miarę możliwości za zgodą dziecka

- na dzień stosujemy kremy,

- na noc maści (te ostatnie zwykle są bardziej tłuste i używane w dzień mogą powodować dyskomfort u malucha),

Jeżeli stosujemy dietę eliminacyjną, koniecznie informujemy dziecko, jakich potraw nie może spożywać - dzieci doskonale to zapamiętują;

Tłumaczymy dziecku dlaczego jego dieta różni się od diety innych ludzi (wbrew pozorom, dziecko nawet dwuletnie potrafi wiele rozumieć, co nie znaczy, że nie zdarzają się okresy załamania),

Jeżeli dziecko jest uczulone na kurz, usuwamy z domu dywany, pluszaki i inne przedmioty mogące go gromadzić,

Płuczemy ubrania dziecka co najmniej dwukrotnie,