Prasa w języku potocznym to ogół dzienników i czasopism wydawanych w danym kraju( prasa drukowana)
Prasa w ujęciu prawnym obejmuje nie tylko prasę drukowaną ale także media i prasę elektroniczną. Prasa to publikację periodyczne, ukazujące się nie rzadziej niż raz w roku, opatrzone numerem bieżącym, opatrzone stałym tytułem albo nazwą i datą( według ustawy).
Definicja nijak ma się do rzeczywistości i współczesności. Teraz nie występują radiowęzły, telewęzły. Trzeba w jak najszybszym czasie znowelizować urzędowe pojęcie prasy.
System prasowy- jest to ogół instytucji uczestniczących w różny, właściwy sobie sposób w procesie komunikowania masowego, zachowując przy tym charakter periodyczny.
Typy instytucji medialnych
Redakcje, wydawnictwa wydawcy telewizyjni agencje informacyjne
Rynek prasowy- to ogół stosunków wymiennych między kupującymi a sprzedającymi prasę lub wydawcami i producentami a konsumentami.
Rynek prasowy zależy od ekonomii, pieniędzy, ilości sprzedaży. Redakcję zdobywają czytelników nowościami, dodatkami, reklamami.
Różnica między programem a audycją.
Program- jest to uporządkowany zestaw audycji radiowych lub telewizyjnych, reklam i innych przekazów, regularnie rozpowszechnianych i pochodzących od jednego nadawcy.
Audycja- jest częścią programu telewizyjnego lub radiowego, stanowiącą odrębną całość ze względu na treść, formę, przeznaczenie lub autorstwo.
Nadawca- jest osobą, która tworzy lub zestawia programy i rozpowszechnia je lub przekazuje innym osobom w celu rozpowszechnienia w całości i bez zmian.
Status nadawcy- musi mieć osobowość prawną zajmująca się tworzeniem programu. Nie przysługuje on osobie tworzącej audycję w znaczeniu prawnym.
Zestawienie a tworzenie programu.
Zestawienie- nadawca korzysta nie tylko z emitujących przez innych nadawców ale naśladuje inny program( TVP POLONIA, TYP HISTORIA, TVP KULTURA, TVP BIESŁAN)
Rozpowszechnianie a rozprowadzenie.
Rozprowadzenie- jest to czynność mechaniczna a według prawa jest to przejmowanie w całości i bez zmian programu nadawcy krajowego lub zagranicznego, z wyjątkiem programu rozpowszechnianego w sieci kablowej, i równoczesne jego rozpowszechnianie.
Rozpowszechnianiem jest- bezprzewodowa emisja programu do równoczesnego, powszechnego odbioru( system powszechnego odbioru), wprowadzanie programu do sieci kablowej( system zbiorowego odbioru).
Reklama- reklamą jest każdy przekaz zmierzający do promocji, popierania określonych spraw lub idei albo do osiągnięcia innego pożądanego przez reklamodawcę celu, emitowany i nadawany za opłatą lub inną formą wynagrodzenia. Według prawa reklamą jest każdy przekaz, niepochodzący od nadawcy zmierzający do promocji sprzedaży albo innych form korzystania z towarów lub usług, popierania określonych spraw lub idei albo osiągnięcia innego efektu pożądanego przez reklamodawcę nadawany za opłatą lub inną formą wynagrodzenia.
Za reklamę nie uznajemy treści nie zawierających tekstu tylko, np. logo( wg prawa- omawianie, recenzowanie wydarzeń teatralnych)
Reklamodawca- podmiot, który zleca firmie wykonanie i emisję reklamy.
Reklamy powinny być wyraźnie wyodrębnione w programie i oznaczone w sposób nie budzący wątpliwości, że są reklamami i nie pochodzą od nadawcy. Dotyczy to także telesprzedaży.
Zakazane jest nadawanie reklamy: wyrobów tytoniowych, rekwizytów tytoniowych, napojów alkoholowych, usług medycznych, gier w karty na automatach.
Sponsoring- wg ustawy jest to osoba nie będąca nadawcą lub producentem audycji, która finansuje audycję w celu rozpowszechniania swojej marki( sponsorem programu, wydarzeń sportowych jest firma…). Jest to bezpośrednie lub pośrednie finansowanie lub współfinansowanie tworzenia lub rozpowszechniania audycji, dla upowszechnienia, utrwalenia lub podniesienia renomy nazwy, firmy, towaru lub usług, znaku towarowego lub innego oznaczenia indywidualizującego sponsora lub jego działalność.
„Zeszyty prasoznawcze”- największe polskie czasopismo naukowe poświęcone mediom( wydawane w Krakowie)
Prawne podstawy działalności mediów w Polsce
Ustawa medialna z 26 stycznia 1984 roku o „ prawie prasowym”. Nowelizowana kilkakrotnie( likwidacja, nowe przepisy). Określiła sposoby działalności wydawnictw i wydawców. Cenzura zdjęta w Polsce 11 kwietnia 1990 roku. Liberalizacja innych przepisów prawa.
Wprowadzenie w 1990 systemu roku rejestracyjnego( jedyny taki system w Europie!)- zastąpił on koncesję, dzięki temu każdy może wydawać prasę, brak jakiejkolwiek cenzury.
Ustawa z 1991 roku jest datą wolności słowa w polskich mediach.
Rejestracja gazety
Rejestracja odbywa się w sądzie wojewódzkim właściwym miejscowo dla siedziby wydawcy.
Wniosek powinien zawierać: Tytuł dziennika lub czasopisma oraz siedzibę i dokładny adres redakcji, dane osobowe redaktora naczelnego, określenie wydawcy( jego siedzibę, dokładny adres), częstotliwość ukazywania. Sąd może odmówić rejestracji w przypadkach: jeżeli taki tytuł już na rynku istnieje, jeżeli brak jest określonych, wymaganych we wniosku danych do rejestracji oraz jak tytuł jest „tytułem wulgarnym.”
Karta tytułowa zawiera: Tytuł, numer ISSN, numer, adres i nazwa wydawcy, nazwę zakładu wykonującego druk, adres redakcji oraz imię i nazwisko redaktora naczelnego.
Prawa dziennikarzy
Możliwość uzyskania informacji
Ochrona danych osobowych
Prawo do tajemnicy dziennikarskiej( możliwość odejścia na wniosek: prokuratury, własnej nieprzymuszonej woli)
Obowiązek dziennikarzy
Służba ojczyźnie i państwu
Kierowanie się etyką zawodową
Rzetelność informacji
Ochrona danych osobowych rozmówców i informatorów
Autoryzacja tekstów
Bezpłatne publikację przeprosin i sprostowań na łamach gazet
Dziennik 7 dni od otrzymania sprostowania Czasopismo- najbliższy numer lub dwa
Radio i TV - w najbliższym analogicznym programie nie dłużej jednak niż 14 dni od otrzymania sprostowania
Ustawa o prawie prasowym- redaktor naczelny jest osobą odpowiedzialną za treść przygotowanych i prezentowanych przez redakcję materiałów jak także za finanse gazety. Posiada on duże kompetencję co za tym idzie decyduję co trafia do druku i co ukaże w wydaniu. Ustawa nie wymaga odpowiedniego wykształcenie, wyszkolenia oraz przygotowania do zawodu( naczelnym może być, np. rzeźnik, rolnik)
Komunikaty i ogłoszenia
Prasa może zamieszczać płatne reklamy i ogłoszenia. Prawo nie reguluję swoimi przepisami ile powierzchni całej gazety mogą zajmować reklamy i ogłoszenia.
Ani ogłoszenia ani reklamy nie mogą być sprzeczne z obowiązującymi przepisami panującego prawa, etyką, normami i obyczajami.
Oddzielenie reklamy od treści pisma. Istnieje możliwość odmówienia umieszczenia ogłoszeń niezgodnych, niepasujących do linii programowej pisma.
Naruszenia, niesławienia w prasie- kiedy w tekście pisanym zostały użyte przez dziennikarza wyrazy, porównania, wyrażenia i zwroty, które publicznie uważane są za obraźliwe, w tym obraza głowy państwa( do 3 lat pozbawienia wolności)
Telegazeta- forma przekazu informacji poprzez transmisję teletekstowa, obrazową, w której dostępne są ogłoszenia, program telewizyjny oraz wiele działów tematycznych( motoryzacja, biznes, gospodarka, aktualności, sport, informatyka, kultura, pogoda). Przykładem może być istniejąca od 1 stycznia 1989 roku telegazeta TVP.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku ( dziennik ustaw z dnia 16 lipca 1997 roku)
Rozdział IX- Organy Kontroli Państwowej i Ochrony Prawa
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydaje rozporządzenia, a w sprawach indywidualnych podejmuje uchwały.
Członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji są powoływani przez Sejm, Senat i Prezydenta
Rzeczypospolitej. Członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością pełnionej funkcji.
Zasady i tryb działania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, jej organizację oraz szczegółowe zasady
powoływania jej członków określa ustawa.
Do zadań Krajowej Rady należy w szczególności:
projektowanie w porozumieniu z Prezesem Rady Ministrów kierunków polityki państwa w dziedzinie radiofonii i telewizji;
określanie, w granicach upoważnień ustawowych, warunków prowadzenia działalności przez nadawców;
podejmowanie, w zakresie przewidzianym ustawą, rozstrzygnięć w sprawach koncesji na rozpowszechnianie i rozprowadzanie programów;
uznawanie za nadawcę społecznego lub odbieranie tego przymiotu, na warunkach określonych ustawą;
sprawowanie w granicach określonych ustawą kontroli działalności nadawców;
organizowanie badań treści i odbioru programów radiowych i telewizyjnych;
ustalanie wysokości opłat za udzielenie koncesji, wpis do rejestru oraz wysokości opłat abonamentowych na zasadach określonych w ustawie z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych;
opiniowanie projektów aktów ustawodawczych oraz umów międzynarodowych dotyczących radiofonii i telewizji;
inicjowanie postępu naukowo – technicznego i kształcenia kadr w dziedzinie radiofonii i telewizji;
organizowanie i inicjowanie współpracy z zagranicą w dziedzinie radiofonii i telewizji;
współpraca z właściwymi organizacjami i instytucjami w zakresie ochrony praw autorskich, praw wykonawców, praw producentów oraz nadawców programów radiowych i telewizyjnych.
Przekazem tekstowym- jest zbiór tekstów i nieruchomych obrazów, rozpowszechnianych za pomocą sygnału telewizyjnego równocześnie z programem;