Zobowiązania III kolokwium.

WYKONANIE ZOBOWIĄZAŃ

-następuje przez spełnienie świadczenia(niezależnie od źródła powstania obowiązania). Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie:
1. Zgodnie z jego treścią(np. umowa)
2. W sposób odpowiadający społeczno-gospodarczemu celowi zobowiązania
3. Zgodnie z zasadami współżycia społecznego, np. obowiązek lojalności
4. W sposób odpowiadający ustalonym zwyczajom
*Wierzyciel powinien współdziałać z dłużnikiem przy wykonywaniu zobowiązania. Art. 354 obciąża ich w równym stopniu(powinien umożliwić prawidłową realizację zobowiązania)
*Dłużnik powinien wykonywać zobowiązanie z zachowaniem należytej staranności wymaganej w stosunkach danego rodzaju(skreśla się ją przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności)
-służy do ustalenia winy w postaci niedbalstwa-> obowiązek naprawienia szkody
-chodzi tu o staranność ogólnie wymaganą w danego rodzaju stosunkach (charakter obiektywny)
-o zarzuceniu nienależytej staranności decyduje nie tylko niezgodność postępowania z modelem lecz także uwarunkowania doświadczeniem życiowym możliwość i powinność przewidywanie odpowiednich następstw zachowania.

◊ Podmioty wykonania zobowiązania: zazwyczaj wierzyciel i dłużnik; możliwa jest ich zmiana lub spełnienie świadczenia przez osobę trzecią.
-obowiązek wykonania zobowiązania ciąży na dłużniku, wykonuje je osobiście, jeżeli wynika to z treści czynności prawnej, przepisu ustawy, z właściwości zobowiązania
*w pozostałych przypadkach świadczenie może być spełnione przez osobę trzecią za wiedzą dłużnika(wyjątek- przedmiotem świadczenia są pieniądze); wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia, jeżeli wierzytelność pieniężna jest wymagalna
-posłużenie się osobą trzecią nie wyłącza odpowiedzialności dłużnika z 471KC (474)
-osobą uprawnioną do odbioru świadczenia jest wierzyciel; może również upoważnić osoby trzecie(może ono nastąpić już po spełnieniu świadczenia do rąk osoby nieuprawnionej)
*jeżeli dłużnik spełnił świadczenie do rąk osoby nieuprawnionej, nie jest zwolniony z zobowiązania lecz tylko w zakresie, w jakim wierzyciel skorzystał ze świadczenia(to samo w przypadku, gdy świadczenie zostało spełnione do rąk wierzyciela niezdolnego do jego przyjęcia); ciężar dowodu- dłużnik
-szczególne przypadki, gdy jest chroniona dobra wiara dłużnika:
1. Spełnienie świadczenia do rąk osoby nieuprawnionej, która okazuje pokwitowanie wystawione przez wierzyciela(wyjątek: obowiązek świadczenia do rąk własnych wierzyciela, zła wiara dłużnika)
2. Gdy dłużnik spełnia świadczenie do rąk poprzedniego wierzyciela i nie wiedział o cesji.
Przedmiot wykonania- decyduje o spełnieniu świadczenia w całości lub w części(podzielność)
-prawidłowe wykonanie zobowiązania powinno polegać na spełnieniu świadczenia w całości (wyjątki mogą wynikać z treści zobowiązania, ustawy, orzeczenia sądu)
-wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia częściowego, choćby była wymagalna całość, chyba że narusza to jego uzasadniony interes(450KC); ciężar dowodu- wierzyciel
-wymagane jest by przedmiot był należytej jakości, jeżeli wynika to z treści czynności prawnej, przepisów lub okoliczności. W innych wypadkach, gdy przedmiotem są rzeczy oznaczone co do gatunku dłużnik powinien świadczyć rzeczy średniej jakości
-można zmienić przedmiot świadczenia- > DATIO IN SOLUTUM
- jeżeli dłużnik ma względem wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju, to przy spełnieniu świadczenia może wskazać, który dług chce zaspokoić.
*wierzycielowi przysługuje jednak uprawnienie do zaliczenia na związane z długiem zaległe należności uboczne
*jeżeli dłużnik nie wskazał, który z długów chce zaspokoić, a przyjął pokwitowanie od wierzyciela to nie może żądać zaliczenia na poczet długu innego(451§2)
*jeżeli ani wierzyciel ani dłużnik nie wskazali długu, na poczet którego ma zostać zaliczone świadczenie zalicza się je przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest ich kilka- najdawniej wymagalnego
◊ Miejsce spełnienia świadczenia- od jego określenia zależy należyte wykonanie zobowiązania.
-co do zasady miejsce określa treść zobowiązania lub jego własność
-jeżeli nie zostało określone, ustala się je na podstawie reguł(454):
1. Jeżeli świadczenie ma charakter niepieniężny to powinno być spełnione w miejscu zamieszkania lub siedziby dłużnika z chwili powstania zobowiązania
2. Jeżeli świadczenie ma charakter pieniężny to powinno być spełnione w miejscu zamieszkania lub siedziby wierzyciela w chwili spełnienia świadczenia
3. Jeżeli zobowiązanie ma związek z przedsiębiorstwem dłużnika lub wierzyciela to miejsce spełnienia świadczenia rozstrzyga siedziba przedsiębiorstwa
-w razie przelewu wierzytelności dłużnik spełnia świadczenie w miejscu zamieszkania lub siedzibie nabywcy
-w obrocie bezgotówkowym- rachunek bankowy wierzyciela, chyba że wynika co innego z umowy lub przepisów szczególnych
◊ Termin spełnienia świadczenia- co do zasady wynika z treści lub z właściwości zobowiązania(decyduje o zwłoce)
-jeżeli termin nie jest określony, to dłużnik powinien spełnić świadczenie niezwłocznie po wezwaniu go przez wierzyciela do wykonania; nie wymaga ono szczególnej formy
*doręczenie dokumentu rozliczeniowego(faktury) jest wezwaniem, gdy zawarte są w nim wzmianki co do sposobu i czasu zapłaty
-wyjątkowo wierzyciel jest uprawniony do żądania spełnienia świadczenia przed nadejściem terminu zastrzeżonego w umowie dla wykonania zobowiązania (458)
1. Jeżeli dłużnik stał się niewypłacalny
2. Jeżeli wskutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, zabezpieczenie wierzytelności uległo znacznemu zmniejszeniu
*nie jest w tej sytuacji potrzebne wypowiadanie umowy przez wierzyciela
-termin wykonania zobowiązania może być oznaczone przez: wskazanie daty kalendarzowej, wskazanie zdarzeń, które z pewnością nastąpią
*nadejście terminu spełnienia świadczenia powoduje wymagalność roszczenia, a tym samym zaczyna biec termin przedawnienia
-termin może być zastrzeżony:
1. Na korzyść dłużnika- jest on uprawniony do wcześniejszego spełnienia świadczenia
2. Na korzyść wierzyciela- nie ma on obowiązku przyjęcia świadczenia przed terminem, ale może go żądać
3. Na korzyść obu stron- przed nadejściem terminu ani dłużnik nie może spełnić świadczenia, ani wierzyciel go żądać
*w razie wątpliwości przyjmuje się zastrzeżenie terminu na korzyść dłużnika
-jeżeli świadczenie następuje częściami w ciągu określonego czasu, a strony nie ustaliły wysokości świadczeń ani terminu, uprawnienie to przysługuje wierzycielowi, który składa stosowne oświadczenie bez zbędnej zwłoki. Powinien uwzględnić możliwości dłużnika oraz sposób spełnienia świadczenia.
◊ Zasady wykonywania umów wzajemnych- zasadą jest, że świadczenia powinny być spełnione jednocześnie.
-każda ze stron może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaoferuje świadczenia wzajemnego
-obowiązek wcześniejszego świadczenia może wynikać z: umowy, ustawy, orzeczenia sądu, decyzji organu
*jeżeli taki obowiązek ma jedna ze stron, a druga może go nie spełnić ze względu na wątpliwy stan majątkowy, 1 może się powstrzymać dopóki 2 nie zaoferuje świadczenia lub nie da zabezpieczenia.
-nie przysługuje po stronie, która wiedziała o złym stanie majątkowym w chwili zawarcia umowy
◊ Dowody wykonania zobowiązania- w szczególności chodzi o pokwitowanie wystawione przez wierzyciela lub inną uprawnioną osobę.
-może żądać go dłużnik przy spełnieniu świadczenia(także częściowego) i to on ponosi koszty, chyba że umówiono się inaczej
-pokwitowanie najczęściej ma formę pisemną, lecz dłużnik może żądać innej formy szczególnej, gdy ma w tym interes prawny
-z pokwitowaniem związane są domniemania:
*zapłaty obok sumy głównej należności ubocznych
*spełnienia wymagalnych wcześniej świadczeń okresowych
-dłużnik może żądać także zwrotu dokumentu stwierdzającego zobowiązanie, jeżeli takie istnieje
*w razie interesu wierzyciela w zachowaniu dokumentu, dłużnik może żądać poczynienia odpowiedniej wzmianki
*w razie utraty dokumentu dłużnik może żądać oświadczenia na piśmie
*w razie odmowy wierzyciela dłużnik może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia lub złożyć je do depozytu sądowego
-prawo zatrzymania- dłużnik może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia do chwili, gdy wierzyciel nie spełni świadczenia lub nie da zabezpieczenia roszczeń przysługujących z innego tytułu.

SKUTKI NIEWYKONANIA LUB NIENALEŻYTEGO WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA

-niewykonanie zobowiązania ma miejsce wtedy, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia należnego wierzycielowi zgodnie z treścią stosunku obligacyjnego
-nienależyte wykonanie zobowiązania polega na tym, że dłużnik wprawdzie świadczy wierzycielowi ale w sposób nienależyty
- i jedno i drugie powoduje, że wierzyciel może dochodzić przymusowego wyegzekwowania świadczenia, a w razie niemożliwości tego- naprawienie szkody
-roszczenie odszkodowawcze przysługuje wierzycielowi w sytuacjach:
1. Gdy wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią jest niemożliwe (zamiast)
2. Gdy dłużnik dopuszcza zwłoki w spełnieniu świadczenia (obok)
3. Gdy dłużnik spełnia świadczenie w sposób nienależyty (obok)
- przesłanki odpowiedzialności kontraktowej dłużnika- chodzi o istniejące zobowiązanie
1. Powstanie szkody, którą poniósł wierzyciel(tylko majątkowa- także korzyści)
2. Powstanie szkody wynika z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania
3. Między zdarzeniem, z którego szkoda wynikła, a szkodą istnieje związek przyczynowy
-odpowiedzialność oparta jest na zasadzie winy, chyba że co innego wynika z woli stron lub ustawy
◊ Niemożliwość świadczenia- powoduje, że świadczenie w ogóle nie powstaje, jeżeli oznaczone świadczenie w ogóle nie powstaje:
- pierwotna- świadczenie jest niemożliwe od samego początku istnienia zobowiązania
-następcza- świadczenie staje się niemożliwe już po powstaniu zobowiązania
-musi ona być niemożliwa do spełnienia obiektywnie i trwale
-niemożliwość pierwotna powoduje bezwzględną nieważność umowy oraz odpowiedzialność odszkodowawczą strony, która o niemożliwości wiedziała w granicach ujemnego interesu umowy.
-niemożliwość następcza powoduje wygaśnięcie umowy (w całości lub w części) jeżeli dłużnik nie ponosi odpowiedzialności
*możliwość żądania surogatów świadczenia w razie zbycia, uszkodzenia lub utraty rzeczy
*jeżeli dłużnik ponosi odpowiedzialność, ma obowiązek naprawienia szkody
-świadczenie wzajemne- naprawienie szkody lub odstąpienie od umowy

◊ Opóźnienie dłużnika- nie spełnia on świadczenia w terminie wyznaczonym w sposób dostatecznie ścisły lub wynikającym z właściwości zobowiązania, a gdy termin nie został w ten sposób oznaczony jeżeli nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania
-ma ono miejsce wtedy, gdy jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności
-opóźnienie powoduje nienależyte wykonanie zobowiązania; zgodnie z ogólnymi zasadami wierzyciel może:
1. Żądać spełnienia świadczenia (jeżeli spełnione są przesłanki- także potrącenia)
2. Żądać zapłaty odsetek za opóźnienie (dotyczy tylko pieniędzy)- choćby wierzyciel nie poniósł z tego powodu żadnej szkody; należą się odsetki ustawowe,

◊ zwłoka dłużnika – mam miejsce wtedy, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w oznaczonym terminie, bądź po wezwaniu go do wykonania i jest to następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność.
- dłużnik jest odpowiedzialny zarówno za działanie jak i zaniechanie swoje oraz osób, z pomocą których zobowiązanie wykonywa lub powierzył jego wykonanie. Nie musi być przez niego zawiniona.
- skutki zwłoki dłużnika:
1) wierzyciel może nadal domagać się wykonania zobowiązania, a dodatkowo może żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki;
2) wierzyciel może świadczenia nie przyjąć i żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, jeżeli w skutek zwłoki dłużnika świadczenie utraciło dla wierzyciela całkowite lub w przeważającym stopniu znaczenie;
3) jeżeli przedmiotem świadczenie jest rzecz oznaczona co do tożsamości, to dłużnik będący w zwłoce odpowiada za utratę lub uszkodzenie przedmiotu świadczenia (można się zwolnić wykazując, że zniszczenie lub utrata rzeczy nastąpiłaby także przy terminowym spełnieniu świadczenia)
casus mixtus ma miejsce gdy dłużnik nie jest w stanie wykazać zw. Przyczynowego między zwłoką a utratą lub uszkodzeniem rzeczy;
4) wierzycielowi przysługuje uprawnienie do żądania wykonania zastępczego w wypadkach gdy:
a) przedmiotem świadczenia jest określona ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku – wierzyciel może nabyć na koszt dłużnika taką samą ilość rzeczy lub żądać zwrotu ich wartości, zachowując roszczenie o naprawienie szkody;
b) świadczenie polega na czynieniu dłużnika w taki sposób, ze nie wymaga to osobistego działania dłużnika – wierzyciel może żądać upoważnienia przez sąd do wykonania czynności na koszt dłużnika, zachowując roszczenie o naprawienie szkody;
c) świadczenie polega na zaniechaniu – wierzyciel może żądać upoważnienia przez sąd do usunięcia na koszt dłużnika wszystkiego, co dłużnik uczynił wbrew zobowiązaniu;
d) w wypadkach nagłych czynność na koszt dłużnika lub usunięcie na jego koszt tego, co uczynił wbrew zobowiązaniu może być wykonane bez upoważnienia sądu, wierzyciel zachowuje przy tym roszczenie o naprawienie szkody.
- jeżeli dłużnik popadnie w zwłokę co do części świadczenia przyjmuje się, że wierzyciel ma uprawnienia tylko w stosunku do tej części świadczenia;
- szczególne regulacje przy wykonaniu zobowiązań z umów wzajemnych:
a) jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki, to druga może wyznaczyć jej dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem iż po jego upływie będzie uprawniona do odstąpienia od umowy;
b) strona może bez wyznaczenia dodatkowego terminu bądź po jego upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki;
c) jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki co do części świadczenia, to uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się wg jej wyboru albo do tej części albo do całej reszty niespełnionego świadczenia. Może także odstąpić od umowy w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na zamierzony cel zobowiązania lub jego właściwości. Odstąpienie od umowy jest z mocą wsteczną. Wierzyciel może żądać nie tylko naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki ale i z niewykonania zobowiązania;
d) jeżeli świadczenie jednej ze stron ma charakter ciągły, i dłużnik popadnie w zwlokę, wierzyciel ma prawo wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym lub przy zachowaniu dodatkowych przesłanek.

◊ zwłoka wierzyciela – ma miejsce wówczas, gdy zobowiązanie nie zostaje wykonane w terminie z przyczyn lezących po stronie wierzyciela; dopuszcza on się zwłoki, gdy bez uzasadnionego powodu:
1) uchyla się od przyjęcia zaofiarowanego świadczenia;
2) odmawia dokonania czynności, bez której świadczenie nie może być spełnione;
3) oświadcza dłużnikowi, że świadczenia nie przyjmuje.
- Skutki zwłoki wierzyciela:
* zwłoka wierzyciela nie zwalnia dłużnika od wykonania zobowiązania;
* dłużnik może żądać od wierzyciela naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki np. zwrotu kosztów przechowania rzeczy;
* dłużnik może złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego, co skutkuje wygaśnięciem zobowiązania;
* w przypadku umów wzajemnych wierzycielowi nie przysługuje prawo do wstrzymania się ze spełnieniem świadczenia wzajemnego.

◊ kara umowna – jest to rodzaj odszkodowania, które strony określają w umowie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika. Dotyczy jedynie zobowiązań niepieniężnych (w pieniężnych funkcję tą pełnią odsetki)
- może przybrać postać kwoty pieniężnej określonej wysokości lub może zostać określona przez wskazanie relacji do określonej wartości.
- jeżeli kara umowna została zastrzeżona na wypadek niewykonania zobowiązania, wierzyciel może domagać się albo wykonania zobowiązania albo zapłaty kary umownej.
* w razie nienależytego jego wykonania kara umowna przysługuje obok żądania wykonania zobowiązania;
- jest to korzystne dla wierzyciela: kara umowna należy mu się bez względu na wysokość poniesionej szkody, zwalnia go z obowiązku wykazywania jej istnienia i wysokości;
* zastrzeżenie nie zwalnia dłużnika od zapłaty kary nawet gdy wykaże brak poniesionej szkody przez wierzyciela.
- dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej;
- dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej w dwóch przypadkach:
* gdy zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane;
* gdy kara jest rażąco wygórowana np. brak szkody wierzyciela (nie może jednak żądać kary umownej w wysokości poniesionej szkody).

WYGAŚNIĘCIE ZOBOWIĄZANIA

◊ co do zasady wygaśniecie zobowiązania następuje z chwilą wykonania zobowiązania zgodnie z jego treścią, a także:
- z zaspokojeniem wierzyciela (datio in solutum, potrącenie, odnowienie, złożenie świadczenia do depozytu sądowego);
- bez zaspokojenia wierzyciela (ziszczenie się warunku rozwiązującego, nadejście terminu końcowego w treści czynności prawnej, śmierć strony, konfuzja, niemożliwość świadczenia, zwolnienie z długu, rozwiązanie umowy przez strony lub sąd)

◊ datio in solutum (świadczenie w miejsce wypełnienia) – polega na tym, że dłużnik zamiast świadczenia pierwotnego spełnia na rzecz wierzyciela inne świadczenie. Zobowiązanie wygasa z chwilą przyjęcia świadczenia zastępczego przez wierzyciela.
- jeżeli umowa ta jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego lub ma na celu obejście ustawy – jest nieważna.
- przesłankami są: zgoda wierzyciela na przyjęcie innego świadczenia oraz faktyczne jego spełnienie.
- jeżeli przedmiotem świadczenia zastępczego są rzeczy, które maja wady, to mimo tego zobowiązanie pierwotne wygasa a dłużnik jest odpowiedzialny tytułu rękojmi wg przepisów o sprzedaży.

◊ potrącenie (kompensacja) – polega na tym, że dwie osoby będące jednocześnie względem siebie wierzycielami i dłużnikami, dokonują potracenia przysługujących sobie wzajemnie wierzytelności.
- dwa rodzaje potrącenia: ustawowe (następuje przez złożenie jednostronnego oświadczenia woli), umowne (poprzez zawarcie umowy między wzajemnymi wierzycielami)
- przesłanki potrącenia (498§1):
* dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami;
* przedmiotem świadczeń obu stron są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku;
* obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym;
* wierzytelność osoby dokonującej potrącenia musi być zaskarżalna
- ustawa nie przewiduje możliwości potrącenia wierzytelności:
* niepodlegających zajęciu;
* o dostarczenie środków utrzymania;
* z czynów niedozwolonych;
* co do których potrącenie jest wyłączone przez przepisy szczególne (np. 1037 KC);
* zajętych przez os. Trzecią, gdy dłużnik stał się wierzycielem swojego wierzyciela po zajęciu wierzytelności, lub stała się ona wymagalna po tej chwili;
* inne wypadki, gdy potrącenie może być uznane za nadużycie prawa podmiotowego
* wyłączenie wynika z umowy stron; podlega to ocenie zgodności z zasadami współżycia społecznego.
- potrącenia dokonuje się przez złożenie jednostronnego oświadczenia woli drugiej stronie, należy w nim wskazać dokładne określenie kwoty pieniężnej w jakiej wierzytelność się wyraża. Nie wymaga zachowania szczególnej formy i można je złożyć przed sądem w formie zarzutu.
* oświadczenie o potrąceniu ma moc wsteczną, czyli skutek potrącenia następuje w chwili, w której potrącenie stało się możliwe.
* obie wierzytelności umarzają się wzajemnie, a gdy mają różną wysokość – do wysokości niższej.
* jeżeli istnieje kilka wierzytelności nadających się do potrącenia, to odnośnie kolejności ich umorzenia stosuje się przepisy o zaliczeniu świadczenia na poczet kilimy długów (451 w zw. Z 503)

◊ odnowienie (novatio) – jest umową między dłużnikiem a wierzycielem w celu umorzenia zobowiązania. Dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie, niż to do którego był zobowiązany, lub spełnić to samo świadczenie ale z innej podstawy prawnej. Przesłanką ważności umowy owacyjnej jest istnienie między stronami ważnego dawnego zobowiązania (nawet przedawnionego).
- skutkiem odnowienia jest to, że dotychczasowe zobowiązanie wygasa, a między wierzycielem i dłużnikiem powstaje nowy stosunek obligacyjny, który różni się od dotychczasowego albo świadczeniem, albo podstawą prawną świadczenia.
- umowa owacyjna powinna zawierać wyraźne lub dorozumiane oświadczenia stron, że dokonują odnowienia zobowiązania, a nie mają zamiaru zaciągnięcia kolejnego.
* jeżeli zmianie ulegają postanowienia przedmiotowo istotne (esentialia negotii), wówczas oświadczenie woli zawiera się już w fakcie zmiany i nie potrzeba deklaracji
- umowa owacyjna nie wymaga zachowania żadnej szczególnej formy. Wyjątek stanowią sytuacje, kiedy przepisy szczególne przewidują dla określonego zobowiązania zachowanie szczególnej formy; dopuszcza się zawarcie umowy pod warunkiem.
- skutkiem umowy nowacyjnej jest: wygaśnięcie dotychczasowego zobowiązania (przyjmuje się, że z zaspokojeniem wierzyciela); wygaśnięcie związanych z zobowiązaniem praw akcesoryjnych (poręczenie lub ograniczone prawo rzeczowe), chyba, że poręczyciel lub osoba trzecia wyrażają zgodę na dalsze trwanie zabezpieczenia.

◊ złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sadowego – dotyczy jedynie świadczeń, których przedmiot można złożyć do depozytu sądowego.
- skutki ważnego złożenia świadczenia do depozytu sądowego są takie same jak spełnienie świadczenia – zobowiązanie dłużnika wygasa a wierzyciel jest zobowiązany do zwrotu kosztów złożenia do depozytu.
- Dłużnik może złożyć przedmiot do depozytu sądowego tylko w wypadkach wskazanych w ustawie:
* wskutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności nie wie, kto jest wierzycielem, albo nie zna miejsca zamieszkania lub siedziby wierzyciela;
* jeżeli wierzyciel nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych ani przedstawiciela uprawnionego do przyjęcia świadczenia;
* jeżeli powstał spór, kto jest wierzycielem;
* jeżeli z powodu innych okoliczności dotyczących osoby wierzyciela świadczenie nie może być spełnione;
*jeżeli przepisy szczególne tak stanowią (np. zwłoka wierzyciela)
- dłużnik ma obowiązek niezwłocznego zawiadomienia wierzyciela o złożeniu przedmiotu do depozytu sądowego, chyba że zawiadomienie napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.
*powinno nastąpić na piśmie (dla celów dowodowych)
* w razie niewypełnienia obowiązku dłużnik musi naprawić wynikła stąd szkodę.
- właściwość sądu ustala się najpierw wg miejsca wykonania zobowiązania, następnie wg miejsca zamieszkania wierzyciela, następnie wg miejsca zamieszkania dłużnika, a jeśli zobowiązanie jest zabezpieczone wpisem w księdze wieczystej – wg miejsca położenia nieruchomości.
- treść wniosku o złożenie świadczenia do depozytu powinna zawierać: określenie zobowiązania, którego wykonaniu składa się przedmiot, okoliczności uzasadniające złożenie, dokładne oznaczenie przedmiotu, który ma być złożony, wskazanie osoby, której przedmiot ma być wydany oraz warunki, pod którymi wydanie ma nastąpić.
* w postępowaniu bada się czy okoliczności złożenia do depozytu są prawnie uzasadnione.
* złożenie przedmiotu do depozytu może nastąpić dopiero po uzyskaniu zezwolenia sądu (z wyjątkiem świadczeń pieniężnych)
- rzeczy oddane w depozyt przechowuje się w sądzie, w banku lub w innym miejscu wyznaczonym przez sąd.
* jeżeli przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca łatwemu zepsuciu, bądź przechowanie wiąże się z nadmiernymi kosztami niewspółmiernie wysokimi do wartości rzeczy lub nadmiernymi trudnościami, sąd na wniosek dłużnika zarządzi sprzedaż rzeczy, a uzyskaną kwotę komornik składa do depozytu sądowego.
- dłużnikowi przysługuje prawo odebrania przedmiotu świadczenia z depozytu do czasu, gdy wierzyciel nie zażądał wydania przedmiotu świadczenia z depozytu. W razie równoczesnych żądań sąd zwraca depozyt wierzycielowi
* jeżeli zobowiązanie było zabezpieczone wpisem w księdze wieczystej, a wpis został skreślony po złożeniu świadczenia, dłużnik może żądać wydania depozytu tylko za zgoda wierzyciela.
* w przypadku odebrania depozytu przez dłużnika złożenia uważa się za niebyłe.
- Likwidacja niepodjętego depozytu następuje z mocy prawa po 3 latach od doręczenia wezwania do odbioru uprawnionemu. Później depozyt przechodzi na SP.
- skutki złożenia do depozytu sądowego: wygaśnięcie zobowiązania, uchylenie się od spełnienia świadczenia do rak wierzyciela, ustanie obowiązku zachowania rzeczy, ustanie obowiązku zapłaty odsetek, ryzyko przypadkowej utraty rzeczy przechodzi na wierzyciela, zwrot kosztów złożenia.

◊ zwolnienie z długu – umowa zawierana między wierzycielem a dłużnikiem, na podstawie której dłużnik zostaje zwolniony z zobowiązania.
- aby było skuteczne oprócz oświadczenia woli o zwolnieniu z długu musi być oświadczenie o przyjęciu zwolnienia. Może obejmować tylko dług istniejący.
- Można zwolnić z długu jednego z dłużników solidarnych – potrzebna jest do tego umowa.
- Umowa o zwolnieniu z długu ma charakter rozporządzający, jest to umowa kauzalna, może być odpłatna lub pod tytułem darmym.
*nie wymaga zachowania szczególnej formy, może być zawarta w sposób dorozumiany
- skutkiem tej umowy jest wygaśniecie zobowiązania bez zaspokojenia interesu wierzyciela; wraz z wierzytelności a wygasają wszelkie prawa uboczne.

◊ rozwiązanie umowy – jest to umowa między wierzyciele i dłużnikiem rozwiązująca dotychczasowy stosunek obligacyjny i powodująca wygaśniecie zobowiązania.
- jest dopuszczalna przez zasady ogólne zobowiązań
- można określić czy obowiązuje na przyszłość czy z mocą wsteczną; jeżeli nie jest zawarta z mocą wsteczną a zostały spełnione pewne świadczenia, to strony nie mają obowiązku ich zwrotu
- jeżeli umowa została stwierdzona pismem, jej rozwiązanie powinno być również w tej formie dla celów dowodowych (77§2 KC)
* jeżeli jest to inna forma szczególna, rozwiązanie wymaga takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia (77§3)
- w przypadku rozwiązania umowy wzajemnej mają zastosowanie przepisy dotyczące skutków odstąpienia od takiej umowy.
- możliwe jest rozwiązanie umowy przez sąd (np. 874 KC, rebus sic stantibus)

ZMIANA WIERZYCIELA LUB DŁUZNIKA

◊ przelew wierzytelności (cesja) – umowa między wierzycielem a os. Trzecią, która co do zasady nie wymaga ani udziału ani zgody dłużnika. Na Mozy tej umowy os. Trzecia nabywa od dotychczasowego wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.
- dłużnik musi świadczyć do rąk cesjonariusza, jego sytuacja prawna nie ulega zmianie
- na nabywcę przechodzi ogół uprawnień przysługujących wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego
- przedmiotem umowy przelewu może być każda już istniejąca wierzytelność
*dopuszcza się dokonywanie cesji przyszłych wierzytelności, ale w umowie należy określić ich treść
- przepisy o przelewie nie mają zastosowania do przeniesienia wierzytelności związanych z dokumentami na okaziciela lub z dokumentami zbywalnymi przez indos
- umowa ta należy do czynności prawnych o podwójnym skutku, jest umową kauzalną, konsensualną;
- przedmiotem umowy jest prawo podmiotowe wierzyciela – wierzytelność; w raz z nią na cesjonariusza przechodzi roszczenie także o zaległe odsetki
- wierzytelność można przenieść na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej; może wynikać z zapisu, bezpodstawnego wzbogacenia, prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia, czynu niedozwolonego lub innego zdarzenia prawnego.
*wywołują jednocześnie skutek rozporządzający, który może być wyłączony, jeżeli wynika to z ustawy lub woli stron
* w wypadku zawarcia umowy jedynie zobowiązującej, konieczne jest zawarcie umowy dodatkowej ze skutkiem rozporządzającym
- umowa przelewu może być odpłatna jaki również pod tytułem darmym
- skuteczność i ważność przelewu nie jest zależna od formy umowy; jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, to tak samo powinien być stwierdzony przelew dla celów dowodowych
*forma szczególna może wynikać z przepisów szczególnych, woli stron lub wzorców umownych.
- wierzyciel może przenieść wierzytelność na os. trzecią, chyba że:
* zakazują tego przepisy szczególne (np. 449, 912, 595§1, 602§1)
* strony zastrzegły w umowie, że cesja jest niedopuszczalna, lub ze nie może nastąpić bez zgody dłużnika (dotyczy wierzytelności stwierdzonych pismem)
* przelew wierzytelności sprzeciwia się właściwości zobowiązania (o char. akcesoryjnym, osobiste)
- skutki względem wierzyciela:
1) cedent przestaje być wierzycielem, którym staje się nabywca;
2) cesjonariusz nabywa wierzytelność w takim stanie, w jaki przysługiwała ona cedentowi;
3) na cesjonariusza przechodzą również wszelkie prawa związane z wierzytelnością;
4) bezwzględne obowiązywanie zasady nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet – nabywcy wierzytelności nie chroni dobra wiara, dlatego nabędzie taki zakres praw jaki przysługiwał cedentowi;
5) cedent odpowiada względem cesjonariusza za wady prawne wierzytelności
6) zbywca nie ponosi odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika, chyba że odpowiedzialność tę na siebie przyjął
- skutki względem dłużnika:
1) ochronie podlega dłużnik działający w dobrej wierze;
2) dłużnik powinien spełnić świadczenie do rak nowego wierzyciela, jednakże do czasu zawiadomienia go o dokonanym przelewie może skutecznie świadczyć do rak zbywcy; dłużnik powinien zbadać kto jest cesjonariuszem a w razie wątpliwości złożyć świadczenie do depozytu sądowego;
3) jeżeli dłużnik świadczył do rak nabywcy wierzytelności a przelew okazał się nieważny, jego zobowiązanie wygasa, jeżeli działał w dobrej wierze;
4) dłużnikowi przysługują przeciwko cesjonariuszowi wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie, w szczególności potrącenia swojej wierzytelności z wierzytelności zbywcy (może jej dokonać, choćby wierzytelność stała się wymagalna po otrzymaniu zawiadomienia o przelewie, chyba że stała się wymagalna później niż wierzytelność będąca przedmiotem przelewu)

◊ wstąpienie osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela – ma miejsce wtedy gdy os. trzecia spłaca cudzy dług, który jest wymagalny. Nie jest do tego wymagana zgoda dłużnika.
- stosunek zobowiązaniowy nie wygasa, ale następuje zmiana podmiotu po stronie wierzyciela.
* os. trzecia musi zawiadomić dłużnika o dokonanej subrogacji.
- os. trzecia wstępuje w prawa wierzyciela tylko do wysokości spłaconej wierzytelności; jeżeli wierzyciel został zaspokojony tylko w części, co do pozostałej części wierzytelności ma on pierwszeństwo zaspokojenia się przed os. trzecią.
- instytucja wstąpienia osoby trzeciej ma miejsce:
* na podstawie umowy między os. trzecią a wierzycielem; powinna spełniać wymogi umowy przelewu
* z mocy prawa (cessio legis) – istnieje tylko w razie istnienia między dotychczasowymi stronami stosunku obligacyjnego:
a) następuje zapłata cudzego długu, za który os. trzecia jest odpowiedzialna osobiście lub pewnymi przedmiotami majątkowymi;
b) następuje zapłata przez osobę, której służy prawo mające dalsze pierwszeństwo zaspokojenia niż spłacona wierzytelność;
c) zapłata cudzego długu następuje za zgoda dłużnika, wyrażoną na piśmie pod rygorem nieważności, w celu wstąpienia wprawa wierzyciela (tzw. konwersja)
d) gdy przewidują to przepisy szczególne (828 KC)
Wierzyciel nie może odmówić świadczenia od os. trzeciej jeżeli wierzytelność jest już wymagalna.

◊ przejęcie długu – polega na tym, że os. trzecia wstępuje w miejsce dłużnika, a dłużnik zostaje z długu zwolniony.
- do przejęcia długu konieczne jest zawarcie umowy, która może być zawarta:
* między wierzycielem a os. trzecią za zgoda dłużnika;
* między dłużnikiem a os. trzecią za zgoda wierzyciela. Zgoda może być zgłoszona którejkolwiek ze stron umowy
- zgoda jednej ze stron stosunku obligacyjnego na przejęcie długu może być wyrażona przed zawarciem umowy jak i w chwili jej zawarcia
* w razie zawarcia umowy bez zgody, każda ze stron umowy może wyznaczyć osobie odpowiedni termin do jej wyrażenia. Bezskuteczny upływ terminu jest równoznaczny z odmówieniem zgody.
- w razie braku zgody, umowę uważa się za niezawartą(gdy odmówił dłużnik) lub o ograniczonych skutkach prawnych (wierzyciel odmówił)
* osoba trzecia w drugim przypadku jest odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie żądał od dłużnika spełnienia świadczenia
- umowa powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności, tak samo zgoda wierzyciela
- przedmiotem umowy jest dług przysługujący dotychczasowemu dłużnikowi, może być dług przyszły; nie może to być zobowiązanie podatkowe!
- skutki przejęcia długu: zwolnienie dłużnika, przejście długu na przejemcę, przejemca nie uzyskuje praw zabezpieczających wierzytelność (chyba że poręczyciel lub osoba zabezpieczająca wyrazi na to zgodę),
- Przejemcy wobec wierzyciela przysługują zarzuty:
* które miał dotychczasowy dłużnik, wynikające z treści stosunku prawnego;
* wynikające z umowy o przejęcie długu zawartej przez przejemcę z wierzycielem;
* osobiste przysługujące wobec wierzyciela z innego tytułu prawnego;
* nie może skorzystać z: potrącenia z wierzytelności dotychczasowego dłużnika; z zarzutów wynikających z umowy z dłużnikiem, chyba że wierzyciel o nich wiedział w chwili udzielenia zgody.

◊ przystąpienie do długu – polega na tym, że obok dotychczasowego dłużnika pojawia się drugi dłużnik, który staje się dłużnikiem solidarnym.
- kumulatywne przystąpienie do długu może nastąpić:
* na podstawie umowy zawartej między os. przystępująca a wierzycielem lub dłużnikiem; nie wymaga szczególnej formy
* z mocy ustawy (55⁴ KC) – nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego na podstawie umowy staje się dłużnikiem solidarnym ze zbywcą za zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, o których wiedział w chwili nabycia. Jego odpowiedzialność ograniczona jest do wartości nabytego przedsiębiorstwa wg stanu w chwili nabycia, a cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Nie może być wyłączona ani ograniczona bez zgody wierzyciela.

SPRZEDAŻ
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Przedmiotem sprzedaży mogą być rzeczy znajdujące się w obrocie oraz majątkowe prawa zbywalne.
Umowa sprzedaży należy do umów wzajemnych; świadczenie jednej strony stanowi ekwiwalent świadczenia drugiej strony. Sprzedaż jest umową zobowiązująco-rozporządzającą i jest czynnością konsensualną. Przepisy KC nie zastrzegają żadnej formy szczególnej dla zawarcia umowy sprzedaży, jednakże w odniesieniu do zbycia niektórych spraw wskazanych w ustawie konieczne jest zachowanie formy szczególnej, np. nieruchomości w formie aktu notarialnego, użytkowanie wieczyste, sprzedaż spadku, sprzedaż przedsiębiorstwa(forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym).
Prawa i obowiązku kupującego:
1. Obowiązek odebrania rzeczy od sprzedawcy w sposób określony w umowie- jeżeli kupujący dopuści się zwłoki to sprzedawca może oddać rzecz na przechowanie na koszt i niebezpieczeństwo kupującego lub sprzedać rzecz na rachunek kupującego po uprzednim wyznaczeniu dodatkowego terminu do odebrania.
2. W raz z wydaniem rzeczy na kupującego przechodzą korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy.
3. Obowiązek zapłaty ceny (ustalana kwotowo w umowie lub przez wskazanie podstaw do jej ustalenia)
KC wyróżnia 4 rodzaje cen
1. Cena sztywna- wiąże ona strony bez względu na to jaką cenę strony ustaliły w umowie
2. Cena maksymalna- kupujący nie jest zobowiązany do zapłaty ceny wyższej jeżeli jest taka oznaczona
3. Cena minimalna- jeżeli jest ona oznaczona kupujący nie może zapłacić ceny niższej niż określona
4. Cena wynikowa- ustala się ją poprzez wskazanie sposobu obliczenia ceny za rzeczy określonego rodzaju lub gatunku(sposób, miejsce i termin zapłaty ceny powinny zostać określone w umowie)
Prawa i obowiązki sprzedawcy:
1. Obowiązek przeniesienia na kupującego własności rzeczy lub przeniesienia prawa majątkowego
2. Obowiązek wydania kupującemu rzeczy lub innego przedmiotu objętego umową
3. Obowiązek udzielenia kupującemu potrzebnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych dotyczących rzeczy sprzedanej oraz wydanie posiadanych przez siebie dokumentów, które tej rzeczy dotyczą.
4. Obowiązek powstrzymania się od działań naruszających wyłączność sprzedaży jeżeli została taka zastrzeżona
Rękojmia- odpowiedzialność sprzedawcy za wady sprzedanej rzeczy. Sprzedaż rzeczy wadliwej stanowi bowiem nienależyte wykonanie zobowiązania. Odpowiedzialność z tego tytułu na zasadzie ryzyka.
Sprzedawca ponosi odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne rzeczy sprzedanej. Obejmuje te wady, które powstały przed przejściem na kupującego niebezpieczeństwa przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy. Sprzedawca zwolniony jest od odpowiedzialności z tytułu rękojmi jeżeli w chwili zawarcia umowy kupujący wiedział o wadzie rzeczy. Zasady odpowiedzialności sprzedawcy mogą być zmodyfikowane umową stron. Ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności jest bezskuteczne jeżeli umowa została zawarta z udziałem konsumenta, sprzedający zataił podstępnie wadę przed kupującym.
Wada fizyczna- występuje w rzeczach w sytuacji, gdy rzecz ma cechy zmniejszające jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie albo wynikające z okoliczności lub przeznaczenia rzeczy. Rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego. Rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym. Nie uważa się za wadę fizyczną rzeczy braków ilościowych, chyba że produkt jest pakowany fabrycznie
Wada prawna- występuje wtedy, gdy rzecz stanowi własność osoby trzeciej lub jest obciążona prawem osoby trzeciej.
Uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi:
1. Zawiadomienie sprzedającego o istnieniu wady w rzeczy w ciągu miesiąca od wykrycia wady, a w przypadku m/y przedsiębiorcami kupujący traci uprawnienia jeżeli nie zbada rzeczy i nie zawiadomi niezwłocznie sprzedawcy o dostrzeżonej wadzie.
Termin nie obowiązuje podstępnego zatajenia wady przez sprzedawcę.
Z tytułu rękojmi za wady przysługują wzajemnie wyłączające się uprawnienia- żądanie usunięcia wady rzeczy, żądanie dostarczenia rzeczy wolnej od wad, naprawienie szkody wynikłej z opóźnienia, żądanie obniżenia ceny i odstąpienie od umowy.
Terminy dochodzenia uprawnień z tytułu rękojmi:
1. Za wady fizyczne uprawnienia wygasają po upływie roku, w przypadku wad budynku po upływie 3 lat i bieg terminu liczy się od momentu wydania rzeczy.
2. W przypadku wad prawnych uprawnienia wygasają z upływem roku od chwili kiedy kupujący dowiedział się o istnieniu wady.
Gwarancja jakości- instytucja odrębna od rękojmi, która ma na celu ochronę interesów kupującego w razie wystąpienia wady fizycznej rzeczy. Obie instytucje są od siebie niezależne. Gwarancja jakości powstaje na podstawie umowy i jej treść wyznacza zakres uprawnień kupującego z tego tytułu. Do zawarcia umowy potrzebne jest wydanie kupującemu dokumentu gwarancyjnego, którego wystawcą może być sprzedawca jak również producent rzeczy. Gwarant zobowiązuje się do usunięcia wady fizycznej lub dostarczenia rzeczy wolnej od wad jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji(1 rok licząc od dnia wydania rzeczy o ile strony nie zastrzegły innego terminu w umowie).
Sprzedaż na raty- jest dokonywana w zakresie działalności przedsiębiorstwa. Polega na tym, że rzeczy wydaje się kupującemu za cenę płatną w określonych ratach. Sprzedaż na raty jest niemożliwa jeżeli kupujący nabył rzecz w zakresie działalności przedsiębiorstwa.
Sprzedaż na próbę lub zastrzeżenie zbadania rzeczy- umowa ta ma charakter umowy warunkowej(zawieszającej). Jeżeli kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry i odpowiadający jego oczekiwaniom zatrzyma rzecz i dojdzie do zawarcia umowy sprzedaży.
Sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu
Prawo odkupu to zastrzeżenie, które pozwala sprzedawcy rzeczy na ponowne jej nabycie. Prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nieprzekraczający 5 lat. Prawo odkupu jest niepodzielne i niezbywalne.
Wykonanie prawa odkupu rodzi po stronie kupującego obowiązek ponownego przeniesienia własności z powrotem na sprzedawcę, zaś sprzedawca ma obowiązek zwrócić kupującemu cenę, koszty sprzedaży oraz nakłady poczynione przez kupującego.
Prawo pierwokupu polega na tym, że jednej ze stron przysługuje pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdyby druga strona sprzedała rzecz osobie trzeciej. Uprawiony powinien swoje prawo wykonać w ciągu tygodnia lub miesiąca(nieruchomości) od otrzymania zawiadomienia.
Sprzedaż konsumencka- sprzedawca w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa zobowiązuje się przenieść na konsumenta własność rzeczy ruchomej i wydać mu rzecz, a konsument zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Do umowy konsumenckiej nie stosuje się przepisów KC dotyczących odpowiedzialności z tytułu rękojmi i gwarancji. Ochronę konsumenta gwarantuje instytucja niezgodności towaru z umową. Towar konsumpcyjny jest niezgodny z umową w wypadku, gdy: ma wady prawne, wady zmniejszające jego wartość lub użyteczność, nie ma właściwości, o których istnieniu zapewniano, towar został wydany konsumentowi w stanie niekompletnym, towar został nieprawidłowo zamontowany lub uruchomiony. Jeżeli niezgodność towaru z umową została stwierdzona przed upływem 6m-cy od wydania towaru domniemywa się, że istniała ona w chwili wydania. Sprzedawca nie odpowiada za niezgodność towaru z umową, gdy kupujący o niezgodności wiedział lub oceniając rozsądnie powinien był wiedzieć lub, gdy niezgodność wynikła z przyczyny tkwiącej w materialne dostarczonym przez kupującego. Konsumentowi przysługują z tego tytułu roszczenia:
- nieodpłatną naprawę lub wymianę towaru na nowy, chyba że jest to nie możliwe lub wymaga to nadmiernych kosztów
-roszczenie o stosowne obniżenie ceny lub uprawnienie do odstąpienia od umowy
Kupujący powinien zawiadomić sprzedawcę o niezgodności towaru z umową przed upływem 2m-cy od jej stwierdzenia. W zawiadomieniu powinno się znaleźć oznaczenie konsumenta, sprzedawcy, stwierdzenie wykrycia niezgodności i określenie na czym polega wada oraz żądanie konsumenta. Roszczenia kupującego przedawniają się z upływem 1 roku od stwierdzenia niezgodności.

DOSTAWA
Przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz do ich dostarczenia częściami albo periodycznie, a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i do zapłacenia ceny.
Dostawa jest umową zobowiązującą, wzajemną, odpłatną, konsensualną i kauzalną. Wymaga ona formy pisemnej dla celów dowodowych(nie dotyczy obrotu między przedsiębiorcami).
Prawa i obowiązki dostawcy:
1. Uprawnienie do odbioru ceny za wytworzone i dostarczone rzeczy
2. Obowiązek wytworzenia i dostarczenia odbiorcy rzeczy oznaczonych co do gatunku
3. Obowiązek zawiadomienia odbiorcy, że towary i surowce niezbędne do wykonania przedmiotu, które były dostarczane przez odbiorcę, są nieprzydatne do prawidłowego wykonania przedmiotu
4. Ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy
Prawa i obowiązki odbiorcy:
1. Uprawnienie do odbioru rzeczy
2. Uprawnienie do kontroli jakości surowców stosowanych przez wytwórcę
3. Uprawnienie do odstąpienia od umowy w razie opóźnienia się dostawcy tak dalece, że nie jest prawdopodobne aby zdołał je dostarczyć w terminie
4. Uprawnienie do wezwania dostawcy do zmiany sposobu wykonania przedmiotu, jeżeli okaże się, że dostawca wykonuje ten przedmiot w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową
5. Obowiązek zapłaty ceny

UMOWA O DZIEŁO
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Umowa o dzieło jest umową osiągnięcia określonego rezultatu, którym jest dzieło.
Umowa konsensualna, odpłatna i wzajemna.
Co do zasady zachowanie formy nie jest wymagane przy tej umowie, jeżeli jednak zamawiającym jest konsument ,przyjmujący zamówienie ma obowiązek potwierdzić na piśmie wszystkie istotne postanowienia umowy kiedy dzieło ma wartość przewyższającą 2tyś zł lub jego wykonanie ma się odbywać według precyzyjnych kryteriów.
Prawa i obowiązki przyjmującego zamówienie:
1. Obowiązek wykonania dzieła zgodnie z treścią umowy oraz obowiązek wydania dzieła zamawiającemu
2. Ciąży na nim obowiązek dostarczenia materiałów oraz urządzeń niezbędnych do wykonania dzieła
3. Prawo do wynagrodzenia za wykonanie dzieła w chwili jego oddania i mimo jego niewykonania, jeżeli napotkało ono przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego
4. Prawo żądania podwyższenia umówionego wynagrodzenia kosztowego lub ryczałtowego
5. Prawo odstąpienia od umowy, jeżeli do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, który nie wykazuje takiej woli
Prawa i obowiązki zamawiającego:
1. Obowiązek zapłaty wynagrodzenia(powinna zostać określona w umowie albo obliczona na podstawach do jego ustalenia)
2. Obowiązek odebrania dzieła
3. Kontrola terminowości wykonywania dzieła
4. Kontrola prawidłowości wykonania dzieła
5. Prawo do żądania obniżenia wynagrodzenia, jeżeli to było kosztorysowe
6. Prawo do odstąpienia od umowy, gdy zajdzie konieczność znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego, prawo odstąpienia od umowy w każdej chwili, gdy dzieło nie zostało ukończone
Przyjmujący zamówienie jest odpowiedzialny za wady dzieła. Zamawiającemu przysługuje uprawnienie żądania usunięcia wad, a jeżeli wady nie są usuwalne może odstąpić od umowy, jeżeli wady są istotne lub żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. Przyjmujący zamówienie nie odpowiada za wady dzieła, jeżeli zamawiający wiedział o nich w chwili odebrania dzieła.

NAJEM
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
Przedmiotem najmu mogą być zarówno rzeczy ruchome jak i nieruchomości, a także części składowe rzeczy.
Umowa najmu jest umową zobowiązującą, wzajemną, konsensualną i odpłatną. Umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być stwierdzona na piśmie.
Wynajmujący ma następujące prawa i obowiązki:
1. Uprawnienie do pobierania czynszu(może być oznaczone w pieniądzu, a także w świadczeniach innego rodzaju)
2. Przysługuje mu ustawowe prawo zastawu dla zabezpieczenia czynszu oraz świadczeń dodatkowych, z którymi najemca zalega dłużej niż rok. Obejmuje on rzeczy ruchome najemcy wniesione do przedmiotu najmu i podlegają zajęciu
3. Obowiązek wydania najemcy rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywanie ją w takim stanie przez czas trwania najmu
4. Obowiązek umożliwienia najemcy spokojnego korzystania z przedmiotu najmu
5. Wynajmujący ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą wobec najemcy w razie zbycia rzeczy
6. Jeżeli najemca ulepszył rzecz najętą, wynajmujący może albo zatrzymać ulepszenia albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego
Najemca ma następujące prawa i obowiązki:
1. Prawo do używania rzeczy przez czas trwania stosunku najmu w sposób określony w umowie, a jeżeli umowa nie określa sposobu używania- w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy
2. Uprawnienie do żądania dokonania przez wynajmującego napraw
3. Obowiązek zapłaty czynszu w umówionym terminie
4. Uprawnienie do żądania obniżenia czynszu z powodu wady rzeczy najętej
5. Obowiązek czynienia drobnych nakładów połączonych ze zwykłym używaniem rzeczy
6. Obowiązek niezwłocznego powiadomienia wynajmującego o tym, że osoba trzecia dochodzi roszczeń dotyczących rzeczy najętej
7. Uprawnienie do oddania rzeczy najętej w całości lub w części osobie trzeciej do bezpłatnego używania lub w podnajem, jeżeli nie zabrania tego umowa
8. Obowiązek zwrotu rzeczy po zakończeniu najmu w stanie niepogorszonym
9. Najemca nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem jej prawidłowego używania
Najem lokali
Lokalem w rozumieniu ustawy jest lokal służący do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, a także lokal będący pracownią, służący twórcy do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki.

UMOWA LEASINGU
Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tą rzecz korzystającemu do używania albo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne równie co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Umowa leasingu jest umową dwustronnie zobowiązująca, konsensualną, wzajemną i odpłatną.
Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
Leasing bezpośredni jest to rodzaj leasingu, w którym finansujący jest jednocześnie właścicielem rzeczy.
Finansujący ma obowiązki prawa:
1. Nabycia w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa rzeczy od określonego zbywcy na warunkach oznaczonych w umowie
2. Obowiązek wydania rzeczy korzystającemu do użytku
3. Obowiązek znoszenia używania i pobierania pożytków z rzeczy przez korzystającego przez czas trwania umowy
4. Obowiązek odebrania rzeczy od korzystającego po zakończeniu leasingu
Korzystający ma następujące obowiązki:
1. Obowiązek odbioru przedmiotu leasingu od finansującego
2. Obowiązek używania rzeczy i pobierania pożytków w sposób określony w umowie albo w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy
3. Obowiązek utrzymania rzeczy w należytym stanie w szczególności dokonywania niezbędnych konserwacji i napraw
4. Obowiązek zapłaty finansującemu wynagrodzenia w uzgodnionych ratach
5. Obowiązek ponoszenia kosztów ubezpieczenia rzeczy na wypadek jej utraty w czasie trwania leasingu, jeżeli strony tak postanowiły w umowie
6. Obowiązek zwrotu rzeczy po zakończeniu leasingu w stanie niepogorszonym
Jeżeli korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty i mimo wyznaczenia dodatkowego terminu na piśmie przez finansującego nie zapłacił zaległości, finansujący ma prawo wypowiedzieć umowę.
Finansujący odpowiada za wady rzeczy, które powstały na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi odpowiedzialność(odpowiednio stosuje się przepisy o najmie). Jeżeli rzecz ma wady, które ograniczają jej przydatność do określonego użytku- korzystający może żądać odpowiedniego obniżenia wynagrodzenia za czas trwania wad jeżeli o nich nie wiedział w chwili zawarcia umowy. Jeżeli rzecz ma wady, które uniemożliwiają używanie rzeczy i nie dadzą się usunąć lub finansujący ich nie usunął w odpowiednim terminie- korzystający może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym.
Jeżeli rzecz została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności umowa leasingu wygasa, a korzystający ma obowiązek zapłacić wszystkie pozostałe do zapłacenia raty.

POŻYCZKA
Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczony tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Umowa konsensualna, dwustronnie zobowiązującą.
Może mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny lecz co do zasady biorący pożyczkę ma obowiązek zapłaty wynagrodzenia w postaci odsetek. Umowa pożyczki powinna być stwierdzona pismem dla celów dowodowych, jeżeli wartość przedmiotu pożyczki przekracza 500zł.
Dający pożyczkę ma prawa i obowiązki:
1. Obowiązek wydania przedmiotu pożyczki(ustaje w wypadku odstąpienia od umowy lub przedawnienia roszczenia o wydanie przedmiotu pożyczki- 6m-cy)
2. Ponosi odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne wydanej rzeczy
3. Z chwilą nadejścia terminu oznaczonego w umowie może żądać zwrotu pożyczki
Biorący pożyczkę ma prawa i obowiązki:
1. Może żądać wydania przedmiotu pożyczki
2. Ma obowiązek zwrócić pożyczkę w terminie wskazanym w umowie, bądź w ciągu 6 tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę

UMOWA RACHUNKU BANKOWEGO
Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się wobec posiadacza rachunku na czas oznaczony lub nieoznaczony do przechowywania jego środków pieniężnych, oraz jeżeli umowa tak stanowi do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.
Banki mogą prowadzić rachunki rozliczeniowe, lokat terminowych, oszczędnościowe oraz powiernicze
Umowa konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, charakter odpłatny lub nieodpłatny.
Umowa wymaga formy pisemnej dla celów dowodowych. Szczegółowe zasady otwierania i prowadzenia rachunków bankowych określają ogólne warunki umów i regulaminy(wzorce umowne).
Do obowiązków banku należy:
1. Prowadzenie rachunku posiadacza
2. Informowanie posiadacza rachunku o każdej zmianie rachunku bankowego
3. Zwrot kosztów pieniężnych w całości lub w części na każde żądanie posiadacza, chyba że umowa uzależnia ten obowiązek od wypowiedzenia
4. Prowadzenie rozliczeń z rachunku na żądanie posiadacza
5. Zachowanie tajemnicy bankowej w zakresie dokonywanych czynności
6. Oprocentowanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku, jeżeli taki obowiązek wynika z umowy
7. Prawo do czasowego obracania wolnymi środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku bankowym
8. Prawo pobierania prowizji i opłat
Obowiązki posiadacza rachunku:
1. Zawiadomienie banku o każdej zmianie miejsca zamieszkania lub siedziby
2. Zgłoszenie bankowi niezgodności stanu rachunku lub salda w wyciągu w terminie 14 dni od jego otrzymania

ZLECENIE
Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
Umowa zlecenia jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą o charakterze odpłatnym lub nieodpłatnym.
Umowa zlecenia nie wymaga żadnej formy szczególnej, chyba że wymagana jest ona do dokonywanej czynności.
Prawa i obowiązki przyjmującego zlecenie:
1. Obowiązek dokonania czynności prawnej określonej w umowie
2. Obowiązek zachowania należytej staranności przy dokonywaniu czynności
3. Obowiązek stosowania się do wskazówek udzielonych przez dającego zlecenie co do sposobu wykonania zlecenie
4. Obowiązek wykonania zlecenia osobiście(wyjątkowo przez osobę trzecią przy niezwłocznym zawiadomieniu dającego zlecenie)
5. Obowiązek informowania dającego zlecenie o przebiegu sprawy a po wykonaniu zlecenia lub rozwiązaniu umowy- złożenia sprawozdania
6. Obowiązek wydania dającemu zlecenie wszystkiego co przyjmujący zlecenie przy jego wykonaniu uzyskał
7. Obowiązek nieużywania we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie
8. Solidarna odpowiedzialność kilku osób, które wspólnie przyjęły zlecenie
9. Prawo do wynagrodzenia, chyba że z umowy albo z okoliczności wynika, że zobowiązał się do darmowego wykonania zlecenia
Prawo i obowiązki dającego zlecenie:
1. Obowiązek udzielenia odpowiedniej zaliczki, jeżeli wykonanie zlecenia wymaga wydatków
2. Obowiązek zapłaty wynagrodzenia, jeżeli zlecenie ma charakter odpłatny
3. Obowiązek zwrotu wydatków poczynionych przez przyjmującego zlecenie w celu należytego jego wykonania
4. Obowiązek zwolnienia przyjmującego zlecenie od zobowiązań, które ten zaciągnął w celu należytego wykonania zlecenia
Zlecenie wygasa w skutek: wykonania czynności prawnej, wypowiedzenia przez jedną ze stron(w każdym czasie ze skutkiem natychmiastowym), śmierci wykonującego zlecenie lub utraty przez niego zdolności do czynności prawnych.

UMOWA AGENCYJNA
Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu.
Umowa wzajemna, konsensualna i odpłatna.
Może być zawarta w dowolnej formie(ustawa wymaga formy pisemnej w odniesieniu do umowy, która wprowadza odpowiedzialność agenta za wykonanie zobowiązania przez klienta)
Prawa i obowiązki agenta:
1. Obowiązek stałego pośredniczenia przy zawieraniu umów lub obowiązek zawierania umów w imieniu dającego zlecenie
2. Obowiązek samodzielnego organizowania swojej działalności
3. Przekazywanie wszelkich informacji mających znaczenie dla dającego zlecenie i przestrzegania jego wskazówek w danych okolicznościach oraz podejmowania czynności do ochrony praw dającego zlecenie
4. Prawo do żądania prowizji
5. Prawo do odrębnej prowizji z tytułu przyjęcia odpowiedzialności za wykonanie zobowiązania przez klienta
6. Ustawowe prawo zastawu na rzeczach i papierach wartościowych dającego zlecenie otrzymanych w związku z umową
Obowiązki dającego zlecenie:
1. Przekazywanie agentowi dokumentów i informacji potrzebnych do prawidłowego wykonania umowy
2. Zawiadomienie agenta w rozsądnym czasie o przyjęciu lub odrzuceniu propozycji zawarcia umowy oraz o niewykonaniu umowy przez klienta
3. Zawiadomienie agenta, że liczba umów, których zawarcie przewiduje lub wartość ich przedmiotu będzie znacznie niższa niż ta, której agent mógłby się normalnie spodziewać.

KOMIS
Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie zobowiązuje się za wynagrodzeniem(prowizja) w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie lecz w imieniu własnym.
Umowa dwustronnie zobowiązująca, konsensualna, wzajemna, odpłatna.
Nie jest wymagana żadna szczególna forma.
Prawa i obowiązki komisanta:
1. Obowiązek wykonania zlecenia zgodnie z treścią umowy, tj. kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomej
2. Obowiązek wydania komitentowi wszystkiego co przy wykonaniu zlecenia od niego uzyskał w szczególności przelać wierzytelność
3. Gdy rzecz jest narażona na zepsucie komisant jest uprawniony do sprzedaży rzeczy z zachowaniem należytej staranności
4. Prawo do żądania zapłacenia umówionej prowizji
5. Ustawowe prawo zastawu na rzeczach stanowiących przedmiot komisu
Prawa i obowiązki komitenta:
1. Prawo żądania aby komisant wydał mu wszystko co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał
2. Jeżeli komisant sprzedał rzecz za cenę niższą od ceny oznaczonej w umowie może żądać zapłaty różnicy
3. Jeżeli komisant nabył rzecz za cenę wyższą, komitent może oświadczyć, że nie uznaje czynności za dokonaną na jego rachunek
4. Ma obowiązek odebrania rzeczy

UMOWA PRZEWOZU
Przepisy KC regulują umowę przewozu o tyle, o ile inne przepisy nie stanowią inaczej. Podstawowym aktem jest ustawa Prawo przewozowe.
Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Jest to umowa dwustronnie zobowiązująca, wzajemna, odpłatna i konsensualna. KC reguluje odrębnie przewóz osób i przewóz rzeczy.
Przewóz osób: zawarcie umowy między przewoźnikiem a podróżnym następuje przez nabycie biletu na przejazd lub spełnienie innych okoliczności umożliwiających dostęp do środka transportowego. Przewoźnik zobowiązany jest do zapewnienia higieny i bezpieczeństwa oraz możliwych wygód, a także jest odpowiedzialny za bagaż podróżnika. Roszczenia z tego tytułu przedawniają się z upływem roku od dnia wykonania przewozu.
Przewóz rzeczy: stronami są przewoźnik i wysyłający. Wysyłający ma obowiązek podać przewoźnikowi adres swój i odbiorcy, miejsce przeznaczenia, oznaczenie przesyłki oraz wartości cennych rzeczy. Ponadto musi złożyć oświadczenie pisemne co do stanu przesyłki oraz wydać wszelkie dokumenty. Przewoźnik jest zobowiązany wykonać przewóz, wydać list przewozowy, zawiadomić odbiorcę o nadejściu przesyłki, powiadomić wysyłającego o odmowie jej przyjęcia. Przysługuje mu prawo zastawu na przesyłce, oraz sprzedaży jeżeli rzecz jest narażona na zepsucie lub przechowanie stwarza trudności. Odbiorca poza odebraniem przesyłki płaci należność dla przewoźnika.

UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysłania lub odbioru przesyłki albo dokonania innych usług związanych z przewozem. Umowa spedycji jest konsensualna, odpłatna i wzajemna. Prawa i obowiązki spedytora: wynagrodzenie za dokonane czynności, podejmowanie czynności w celu zwrotu opłat poniesionych, podjęcie czynności dla zabezpieczenia praw zleceniodawcy, ustawowe prawo zastawu na przesyłce. Spedytor ponosi odpowiedzialność za dalszych spedytorów, utratę, ubytek, uszkodzenie przesyłki oraz innych kosztowności i rzeczy szczególnie cennych. Roszczenia przedawniają się z upływem roku od dnia wykonania zlecenia, dnia Ew. dostarczenia lub dostarczenia; 6 m-cy przeciwko dalszym spedytorom.

UMOWA RENTY
Przez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się wobec drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku. Jest to umowa jednostronnie zobowiązująca, konsensualna, o char. Odpłatnym jak i nieodpłatnym. Co do zasady powinna być stwierdzona pismem. Uprawnienia do rat rentowych mają char. Roszczeń o świadczenie okresowe – powinno się je płacić zgodnie z terminem umownym, lub za miesiąc z góry. W przypadku renty za wynagrodzeniem, stosuje się przepisy o sprzedaży (w szczególności rękojmia), zaś w przypadku rent bez wynagrodzenia przepisy o darowiźnie (odpowiedzialność za wady rzeczy). Rozwiązanie ulega wskutek nadejścia terminu końcowego lub zdarzenia przewidzianego w umowie. W przypadku renty nieodpłatnej można ją odwołać.
Renta pozaumowna – renta pochodząca z innego źródła niż umowa nazwana (z oświadczenia woli, ustawy, innej umowy). W razie zmiany stosunków, można zmienić wysokość świadczenia lub czas trwania renty wynikającej z ustawy.(przejaw klauzuli rebus sic stantibus)

UMOWA DOŻYWOCIA
Przez umowę dożywocia właściciel nieruchomości zobowiązuje się przenieść na nabywcę własność nieruchomości, a nabywca w zamian za przeniesienie własności nieruchomości zobowiązuje się zapewnić zbywcy lub osobie bliskiej zbywcy dożywotnie utrzymanie. Jest to umowa wzajemna, o podwójnym skutku, konsensualna, kauzalna, odpłatna. Powinna być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Co do zasady prawo dożywocia obciąża całą nieruchomość. Nabywca zobowiązany jest: przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu ubrania, wyżywienia, mieszkania, światła, opału; zapewnić odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie, sprawić pogrzeb na własny koszt. Treść prawa dożywocia może być poszerzona o prawo użytkowania lub służebność mieszkania, lub zobowiązanie do świadczeń okresowych. Zmiana umowy jest dopuszczalna, gdy strony nie mogą być w bliskich stosunkach lub w razie zbycia nieruchomości; dokonuje się zmiany dożywocia na dożywotnią rentę. Rozwiązać umowę można tylko w wyjątkowych wypadkach. Konieczne jest wystąpienie wymogów z 913 §1 KC. Z takim roszczeniem mogą wystąpić strony. Niedopuszczalne jest rozwiązanie umowy co do osoby bliskiej zbywcy. Dożywocie jest bezskuteczne gdy osoba względem której dożywotnik ma ustawowy obowiązek alimentacyjny wystąpi z powództwem, gdy dożywotnik stał się niewypłacalny, działał ze świadomością pokrzywdzenia, nie ma znaczenia czas umowy dożywocia. Termin przedawnienia to 5 lat od zawarcia umowy.