WZROKOWE URWISKO

Informacje ogólne:

Spostrzeganie głębi –jest to zdolność widzenia przedmiotów w trzech wymiarach, pomimo tego, iż obraz docierający do siatkówki jest dwuwymiarowy.

Naukowcy chcieli znaleźć odpowiedź na pytanie czy takie zdolności są wrodzone, czy też jest to wynik doświadczeń życiowych.

Pionierzy badań: Eleanor Gibson i Richard Walk.

Stanowisko teoretyczne:

Natywiści (Gibson, Walk) uważali, że spostrzeganie głębi i unikanie uskoku pojawia się automatycznie, wrodzone, a nie jest wynikiem doświadczeń.

Empiryści uważali, że spostrzeganie głębi jest wynikiem wcześniejszych doświadczeń.

Metoda:

Gibson i Walk stworzyli laboratoryjnie (1960) wzrokowe urwisko składające się ze stołu o wys. ok. 120cm z grubym przezroczystym blatem. Bezpośrednio pod połową blatu (strona płytka) znajdowała się lita powierzchnia w czerwono-białą kratę. Pod drugą połową umieszczono taki sam wzór (w czerwono- biała kratę), ale na poziomie podłogi pod stołem (str. głęboka). Na krawędzi strony płytkiej powstawało złudzenie nagłego uskoku do poziomu podłogi, choć w rzeczywistości na całej powierzchni stołu znajdował się szklany blat. Między stroną głęboką a płytką znajdowała się wyznaczająca środek deska o szer. ok 30cm.

Badanie przeprowadzono na grupie 36 niemowląt, w wieku 6-14 miesięcy. Dzieciom towarzyszyły ich matki. Każde dziecko umieszczone na desce znajdującej się na środku stołu było następnie przywoływane przez matkę- najpierw od głębokiej strony a potem od płytkiej. Dziewięcioro dzieci odmówiło zejścia, wszystkie pozostałe przeszły na płytką stronę. Gdy matki przywołały je od głębokiej strony, odważyło się przejść tylko troje i to z wahaniem, a pozostałe płakały lub wybierały płytka stronę.

Wnioski:

-Dzieci spostrzegają głębokość urwiska, ale nie jesteśmy w stanie dowieść czy jest to zdolność nabyta czy wrodzona. Badane dzieci miały bowiem co najmniej 6 miesięcy życiowych doświadczeń, kiedy mogły metodą prób i błędów uczyć się czym jest głębia.

-Dla porównania uzyskanych wyników przeprowadzono badania na zwierzętach, które szybciej nabywają umiejętności poruszania się. Wyniki były ciekawe okazało się, że zdolność spostrzegania głębi przez różne zwierzęta ma związek z tym czy dany gatunek potrzebuje tego do przetrwania czy nie.

-Ostatecznie Gibson i Walk odwołali się do teorii ewolucji, która stwierdza że zdolność spostrzegania głębi jest wrodzona, ponieważ metoda prób i błędów doprowadziłaby do zbyt wielu potencjalnie śmiertelnych wypadków.

Krytyka:

Dzieci zanim zostały zbadane za pomocą wzrokowego urwiska, już wcześniej uczyły się unikania takich sytuacji.

Korzyści z badań:

1.Wynalezienie „wzrokowego urwiska” umożliwiło behawiorystom analizowanie spostrzegania głębi w systematyczny i przejrzysty sposób.

2.W większości badań dotyczących spostrzegania głębi stosuje się „wzrokowe urwisko” zaprojektowane przez Gibson i Walka.

Inspiracja dla innych badań:

Badania nad odniesieniem społecznym- Sore, Emde, Campos, Klinnert; Badania nad umiejętnościami dzieci do poruszania się po nierównym terenie- Adolph, Eppler; badania nad wykorzystaniem wirtualnej rzeczywistości w uczeniu się dzieci z wadami rozwojowymi (autyzmem) bezpiecznego poruszania się po otaczającym ich świecie- Strickland.