Wyrzykowska Izabela
WZiD, gr 1B, IV sem

METODYKA OCENY ZAGROŻEŃ MILITARNYCH

Temat: Zorganizowana przestępczość jako element zagrożenia funkcjonowania społeczeństwa.

Nowe realia polityczne i gospodarcze w szybkim tempie odmitologizowały fenomen przestępczości zorganizowanej, która stała się obecnie jednym z głównych i bardzo niepokojących problemów społeczno-ekonomicznych. Gwałtownie wzrastająca w zakresie ilościowym, a zwłaszcza jakościowym przestępczość zorganizowana stanowi wyzwanie dla instytucji państwowych, przedstawicieli nauk prawnych, socjologów, psychologów.

Poznanie jej istoty, uwarunkowań, mechanizmów, rozwiązań prawnych, tendencji jest jednym z warunków skutecznej walki z tym zjawiskiem, zarówno w sferze ustawodawczej jak i organizacyjnej, technicznej, taktycznej.

Przestępczość zorganizowana jest pojęciem prawa karnego, kryminologii oraz polityki karnej. Na temat definicji przez długi czas trwały spory. Specjaliści nie mogli wypracować jednolitej formy i struktury organizacyjnej. Działo się tak, dlatego, że ten typ przestępczości elastycznie dostosowuje swoje wielorakie przejawy do zmian struktury gospodarczej i społecznej państwa. Reaguje on z dużą ruchliwością, stosując uniki na społeczne środki kontroli, a instrumenty stosowane w ściganiu i dochodzeniu tradycyjnej przestępczości tu całkowicie zawodzą.

Problem definicji przestępczości zorganizowanej jest bardzo kontrowersyjny i skomplikowany z uwagi na różnorodność form jej występowania i dużą zmienność. Na forum międzynarodowym widoczne są główne dwa kierunki definiowania tego pojęcia. Pierwszy z nich określa przestępczość zorganizowaną poprzez wskazanie trzech elementów: struktury korporacyjnej, działalności w celu osiągania zysków oraz działania o charakterze bezprawnym, opartym na zastraszaniu i korupcji. Drugi kierunek opiera się o analizę zagrożeń wynikających z takiej przestępczości, a więc z uwzględnieniem wagi problemu oraz ponadnarodowego charakteru przestępstw popełnianych w ramach przestępczości zorganizowanej a także poprzez wskazanie tych czynów przestępczych – terroryzm, handel narkotykami, handel bronią i ludźmi, przestępstwa przeciwko środowisku i własności kulturalnej, przestępstwa komputerowe, korupcja, legalizowanie dochodów pochodzących z przestępstw. Definicję o charakterze normatywnym znaleźć można w konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. Wg niej: „zorganizowana grupa przestępcza oznacza posiadającą strukturę grupę składającą się z trzech lub więcej osób, istniejącą przez pewien okres czasu oraz działającą w porozumieniu w celu popełnienia jednego lub więcej poważnych przestępstw określonych na podstawie niniejszej konwencji, dla uzyskania, w sposób bezpośredni lub pośredni, korzyści finansowej lub innej korzyści materialnej”.

Nieodłączną cechą takiej organizacji o charakterze przestępnym jest dążenie do pozyskania na swoją stronę łapówką, szantażem lub terrorem przedstawicieli policji, sądownictwa, administracji publicznej i polityków. W dzisiejszym znaczeniu dąży ona do rozszerzania swych wpływów w majątku i polu działania, a w konsekwencji zdobycia większego lub mniejszego udziału we władzy politycznej.

Związek poszczególnych przestępstw z przestępczością zorganizowaną możemy najszybciej rozpoznać przez tzw. indykatory rozpoznawcze stanów faktycznych, wyróżniających tego rodzaju przestępczość. Możemy je wskazać np. w: przygotowaniu i planowaniu przestępstwa, wykonaniu czynu przestępczego, wykorzystaniu / sprzedaży/ łupu, konspiracyjnym działaniu sprawców, powiązaniu sprawców bądź przestępstw, w strukturze grupy, pomocy dla członków grupy, dążeniach monopolistycznych, korumpowaniu osób wpływowych, działaniach w celu wywierania wpływu na opinię publiczną, uszczelnianie na zewnątrz.

Rozpatrując problem przestępczości zorganizowanej w ujęciu szkodliwości dla społeczeństwa i jego normalnego funkcjonowania, daje się wyróżnić kilka głównych gałęzi takiej przestępczości, które w sposób drastyczny dotykają wielu dziedzin ludzkiego życia, zagrażając podstawowym potrzebom jednostki tj. bezpieczeństwo. Poniżej przedstawiam, krótką charakterystykę głównych kierunków działalności przestępnej na podstawie niemieckiej klasyfikacji:

Przestępczość związana z narkotykami - wyróżnikiem tej przestępczości jest perfekcyjne zorganizowanie oraz głębokie powiązania międzynarodowe obejmujące zarówno produkcję jak i handel.

Przestępczość związana z bronią, środkami wybuchowymi i rozczepianymi - w obrębie tej formy wyróżnimy przestępczość związaną z zaopatrywaniem w większe ilości tych środków odbiorców w innych krajach oraz przestępstwa z zaspokojeniem rynku lokalnego. Tą drogą nabywają te środki osoby, które nie mogłyby tego uczynić w sposób legalny.

Fałszerstwa pieniędzy, dokumentów itp. - wytwarzanie i rozprowadzanie większej ilości fałszywych krajowych i obcych znaków pieniężnych często przez wynajęte do tego osoby nie związane z grupą. Jest to domeną działania bardzo dobrze zorganizowanych grup.

Przestępczość gospodarcza - możemy tu wyróżnić; przestępstwa na rynku ubezpieczeń, przemyt towarów, nielegalny transfer technologii, przemyt siły roboczej, przestępstwa w obrocie bankowym, przestępstwa podatkowe, piractwo towarowe, korupcję, przestępstwa ekologiczne, przestępstwa związane z obrotem bezgotówkowym itp..

Przestępczość z użyciem przemocy - obejmuje ona wszelkiego rodzaju wymuszenia, wyłudzenia pieniędzy za ochronę, napady rabunkowe, czyny przeciwko życiu.

Przestępczość przeciwko własności - jak kradzież i przemyt samochodów, paserstwo, włamania do obiektów gospodarczych i prywatnych, kradzież ładunków, kradzież na zamówienie dzieł sztuki i innych dóbr itp..

Przestępczość związana z życiem nocnym - np.: handel żywym towarem, sutenerstwo, kuplerstwo, uszkodzenia ciała itp..

W ramach podsumowania warto zwrócić uwagę na poczucie bezpieczeństwa w aspekcie poziomu przestępczości – zajmuje to prawie zawsze kluczowe miejsce we wszelkich programach monitorowania i diagnozowania, jakości życia społeczeństwa. Jest to efekt wielu czynników, z których przynajmniej kilka ma znaczenie decydujące. Poziom przestępczości zorganizowanej wywiera znaczący wpływ na ogólną sytuację życia jednostki. Niski poziom bezpieczeństwa i/lub wysoki poziom przestępczości w znacznej mierze ograniczają swobodę działania jednostki, zarówno w wymiarze subiektywnych odczuć, jak również realnie podejmowanych działań, a to prowadzi często do osłabienia więzi jednostki ze społeczeństwem, co automatycznie przekłada się na wymiar całościowy. Dezintegracja społeczności prowadzi do osłabienia kontroli społecznej, a to wzmaga prawdopodobieństwo występowania zachowań dewiacyjnych. Tworzy się „zamknięty krąg” – przestępczość wzmaga poczucie lęku, lęk osłabia więź jednostki z lokalną zbiorowością terytorialną, rozpad więzi prowadzi do osłabnięcia kontroli społecznej, a to z kolei prowadzi do wzrostu przestępczości.