PRZESTĘPSTWO - to zawiniony czyn człowieka ,społecznie niebezpieczny zagrożony karą, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Każde przestępstwo ma charakterystyczne cechy, które pozwalają je odróżnić od innych przestępstw.

Cechy charakterystyczne danego przestępstwa nazywa się znamionami przestępstwa. Wszystkie elementy przestępstwa zawarte są w ustawie: opis przestępstwa mieści się w dyspozycji a określenie kary za dane przestępstwo - w sankcji.

Znamiona ustawowe przestępstwa (elementy występujące w każdym przestępstwie)

1. Podmiotem przestępstwa -sprawca lub sprawcy, może być tylko człowiek, który ukończył 17 lat. Odpowiadać karnie z k.k. może też małoletni, który ukończył 15 lat, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne. Odpowiada karnie małoletni(15-17 lat) za ciężkie przestępstwa:

- spowodowanie powszechnego niebezpieczeństwa,- zamach na życie Prezydenta, - spowodowanie katastrofy,- porwanie samolotu, - rozbój.

2. Przedmiot przestępstwa - dobro, które może stanowić przedmiot zamachu strony przestępstwa np. życie, zdrowie człowieka.

RODZAJE PRZESTĘPSTW

1. Przestępstwo ze względu na ciężar gatunkowy

- zbrodni a(zabójstwo, szpiegostwo), jest to czyn zabroniony, zagrożony karą pozbawienia wolnosci na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą - 25 pozbawienia wolności albo kara dożywocia

- występek (kradzież, oszustwo) jest to czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych ,karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą 1 m-c.

2. Przestępstwo ze względu na kryterium winy

-Wina umyślna wina sprawcy w postaci zamiaru bezpośredniego lub zamiaru ewentualnego.

-Wina nieumyślna -popełniona z winy nieumyślnej w postaci lekkomyślności lub niedbalstwa .

3. Przestępstwo ze względu na skutek

-Skutkowe(materialne)-polegają na spowodowaniu skutków (zmiany w świecie zew) np. spowodowanie śmierci. Muszą wystąpić 2 elementy: działanie sprawcy i skutek tego działania. Skutek należy do istoty tego przestępstwa.

- Bezskutkowe (formalne)-do przestępstwa dochodzi przez samo działanie sprawcy bez względu na skutek. Nastąpienie skutku nie należy do istot sprawy tego przestępstwa, sama sytuacja jest już karalna np. nie udzielenie pomocy, złożenie fałszywych zeznań(sam fakt złożenia fałszywych zeznań jest uznany za przestępstwo).

4.Przestępstwo można podzielić na:

*przestępstwo z naruszenia dobra

* przestępstwo z narażenia dobra

a) konkretnego narażenia na niebezpieczeństwa -polega na sprawdzeniu bezpośredniego niebezpieczeństwa dla określonych dóbr i wartości. Zaliczane do przestępstw skutkowych

b)abstrakcyjnego narażenia na niebezpieczeństwa czyli niebezpieczeństwo nieskonkretyzowane np. porzucenie osoby niepełnoletniej do lat 15

5. Przestępstwo z uwagi na podmiot

- Powszechne to takie ,które może popełnić każdy(KTO?)

- Indywidualne - popełnić może tylko określona klasa podmiotów)

a) przest. indywidualne właściwe - cecha sprawcy wpływa na penalizację danego zachowania) np. łapownictwo, dezercja,

b) przest. indywidualne niewłaściwe - indywidualna cecha sprawcy wpływa jedynie na złagodzenie lub zaostrzenie określonego czynu lub zachowania np. dzieciobójstwo.

6. Przestępstwo z uwagi na tryb ścigania

- Publiczno-skargowe

a)ściganie z urzędu b) na wniosek

*ściganie względnie wnioskowe- generalnie ściganie z urzedu, wyjątkowo tylko na bliskość ofiary i poszkodowanego

*ściganie bezwzględnie wnioskowe.

2)Prywatno-skargowe- popełnione na szkodę jednostki, o niewielkiej szkodliwości społecznej (gwałt, zniesławienie). Ściganie tego przestępstwa jest od wniosku złożonego przez pokrzywdzonego , poszkodowanego

7. Przestępstwa można podzielić także na:

*zasadnicze(podstawowe) - w grupie przestępstw podobnych do siebie jedno odgrywa rolę zasadniczą

*kwalifikowane -posiadające takie cechy dodatkowe, które powoduje, że jest ono społecznie niebezpieczniejsze od zasadniczego(np. rozbój w stosunku do kradzieży),

* uprzywilejowane - odwrotnie do kwalifikowanego posiada cechy czyniące je mniej niebezpiecznymi społecznie(np. zbrodnia w afekcie)

ZBRODNIA A WYSTEPEK

ZBRODNIA -jest to ciężkie przestępstwo, zagrożone najsurowszymi karami to czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 lat w górę, oraz karą dożywocia. Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie.

WYSTĘPEK - jest to czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności więcej niż 1 m-c. Wystepek może być popełniony umyślnie jak i nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.

CZYN ZABRONIONY -oznacza działanie lub zaniechanie o znamionach określonych w ustawie karnej, chociażby nie stanowiło przestępstwa ze względu na brak winy. Sprawca realizuje znamiona czynu zabronionego, popełnia przestępstwo i może podlegać odpowiedzialności karnej tylko wówczas, jeżeli można mu przypisać winę(umyślną lub nieumyślną). Z czynem niedozowolonym(ale nie z przestępstwem) mamy do czynienia np. w przypadku kradzieży dokonanej przez osobę niepoczytalną.

FORMY POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA (udziału w przestępstwie):

1.Sprawstwo.2.Usiłowanie 3.Przygotowanie 4.Podżeganie.5.Pomocnictwo.

1 SPRAWSTWO -realizacja przestępstwa w sposób bezpośredni(usiłowanie, przygotowanie)czyli sprawstwo właściwe, jak i pośrednie czyli sprawstwo niewłaściwe obejmujące podżeganie i pomocnictwo. Sprawcą jest ten kto: -wykonuje czyn zabroniony, sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą - kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę - wykorzystuje uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.

RODZAJE SPRAWSTWA 1) kierownicze istota polega na tym, że sprawcy nie ma na miejscu przestepstwa. Sprawca kierowniczy jest. tzw. mózgiem. Od niego zależą decyzje co do przerwania czy też zakończenia .2) Sprawstwo polecające - to ten kto poleca wykonanie czynu zabronionego 3)sprawstwo organizatorskie - organizuje od strony technicznej np. dokonuje doboru ludzi ,daje narzędzia, ustala plan.

2 USIŁOWANIE -polega na tym, że sprawca w zamiarze popełnienia przestępstwa swoim działaniem lub zaniechaniem ,bezpośrednio zmierza do jego dokonania, ale celu tego nie osiąga. Brak rezultatu stanowi istotę usiłowania. Usiłowanie jest karalne w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa. Sprawca nie ponosi odpowiedzialności za usiłowanie.

Rodzaje usiłowania:

*Usiłowanie udolne -sprawca bezpośrednio zmierza do popełnienia czynu chcąc go popełnić (umyślne) i swoim zachowaniem podejmuje działanie dokonania tego czynu - osiągnięcie zamierzonego celu jest możliwe, lecz sprawcy staje coś na przeszkodzie (np. sprawca strzela do człowieka, ale nie trafia. Usiłowanie udolne jest karalne - sprawca odpowiada tak, jak za dokonanie przestępstwa. Elementy usiłowania udolnego: zamiar, czyn, brak dokonania.

*Usiłowanie nieudolne - występuje wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że w okolicznościach w jakich działa dokonanie czynu zabronionego jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego(strzał do trupa) lub użycie środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego (nie nabita broń).Sąd może łagodnie potraktować sprawcę nieudolnego usiłowania i zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary albo odstąpić od jej wymierzenia.

3. PRZYGOTOWANIE - polega na tym, że sprawca chcąc popełnić czyn zabroniony wykonuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwziecia czynu zmierzajacego bezpośrednio do jego dokonania ,np. sporządza plan działania, zbiera informacje itd. Przygotowanie z reguły nie jest karalne, z wyjątkiem czynów wyraźnie przewidzianych przepisami szczególnymi prawa karnego (przygotowanie do sfałszowania pieniędzy, papierów wartościowych).Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi. Nie podlega karze za przygotowanie kto dobrowolnie od niego odstąpił, w szczególności zniszczył przygotowane środki lub zapobiegał skorzystaniu z nich w przyszłości.

PODŻEGANIE - polega na umyślnym nakłanianiu innej osoby do popełnienia czynu zabronionego. Podżegacz ponosi odpowiedzialność w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo.

POMOCNICTWO -polega na umyślnym udzieleniu pomocy innej osobie w celu popełnienia przez tę osobę czynu zabronionego. Pomocnictwo sprowadza się do dostarczania narzędzi, środka przewozu, udzielenia rady lub informacji lub też do innych podobnych zachowań, które ułatwiają popełnienie przestepstwa.Za pomocnictwo odpowiada także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie. Pomocnik ponosi odpowiedzialność w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo. Wymierzając karę za pomocnictwo sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

STADIA PRZESTĘPSTWA.

1.Zamiar - nie jest czynem, nie odpowiada karnie nikt za myśli.

2.Przygotowanie -jest to postać przestępstwa. Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania ,zbiera informację itd. Przygotowanie z reguły nie jest karalne z wyjątkiem czynów wyraźnie przewidzianych przepisami szczególnymi pr. karnego(przygotowanie do fałszowania pieniędzy. Przygotowanie występuje w 2 postaciach:

*sprawca stwarza warunki do popełnienia przestępstwa,

* sprawca wchodzi w porozumienie z inną osobą.

3.Usiłowanie- polega na tym, że sprawca w zamiarze popełnienia przestępstwa swoim działaniem lub zaniechaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, ale celu tego nie osiąga. *usiłowanie udolne - osiągnięcie zamierzonego celu jest obiektywnie możliwe, lecz sprawcy staje coś na przeszkodzie(sprawca strzela do człowieka, ale nie trafia).

*Usiłowanie nieudolne -występuje wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że w okolicznościach w jakich działa, dokonanie czynu zabronionego jest niemożliwe(brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub użycia środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego.

4.Dokonanie -występuje wtedy, gdy działanie sprawcy, zmierzające bezpośrednio do zamierzonego celu zostanie uwieńczone powodzeniem.

WINA - nieodzowny składnik przestępstwa (bez winy nie ma przestępstwa),skutek przekroczenia obowiązujących norm i przepisów występujący jednak tylko wtedy, gdy jego sprawca w pełni odpowiada za swe czyny, nie jest upośledzony umysłowo, nie działa pod przymusem czy w stanie wyższej konieczności itp. Gdy stwierdzi się ograniczenia odpowiedzialności, wina może zostać uznana za niepełną lub niebyła.

RODZAJE WINY (zależnie od stopnia świadomości i natężenia złej woli.

1.Wina umyślna:

*zamiar bezpośredni - zachodzi wtedy, gdy sprawca chce popełnić czyn zabroniony i świadomie dąży do popełnienia przestępstwa.

* zamiar ewentualny - ma miejsce wówczas, gdy przewiduje możliwość popełnienia przestępstwa i godzi się na to np. sprawcy rozboju pozostawiają ofiarę bez ubrania na mrozie nie zamierzając pozbawić jej życia., liczą się z takim skutkiem i go akceptują.

2.Wina nieumyślna - niezachowanie zasad ostrożności

* lekkomyślność - zachodzi wówczas, gdy sprawca przewiduje możliwość popełnienia przestepstwa, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć np. kierowca, który jedzie z nadmierną szybkością i powoduje wypadek; nabita broń w szafie.

*niedbalstwo -ma miejsce, gdy sprawca nie przewiduje możliwości popełnienia czynu zabronionego, choć powinien i może przewidzieć np. .działanie człowieka, który bawiąc się bronią palną i nie wiedząc, że jest nabita rani człowieka; wyrzucenie przedmiotu przez okno.

TEORIE KARY.

1.Teoria bezwzględna - kara jest odwetem za popełnione przestępstwo karanie jest obowiązkiem państwa, któremu ma obowiązek uczynić zadość za dokonane przestępstwo.

2.Teoria względna (użyteczna) - nie odwet stanowi wymierzenie kary, ale cel, który powinien przyświecać - cel wychowawczy, a jednocześnie zapobiegać przed popełnieniem przestępstwa.

3.Teoria mieszana - w karze tkwią elementy odwetowe i cel wychowawczy jest ona społecznie użyteczna.

KARA - to rodzaj stosowany przez państwo wobec sprawców przestępstw i wykroczeń, jest to osobista dolegliwość ponoszona przez sprawcę, jako odpłata za popełnione przestępstwo. Sprowadzona przez karę dolegliwość polega na ogół na pozbawieniu sprawcy jakichś dóbr: wolnosci i związanych z nią przywilejów, majątku lub jego określonych składników itd.

Kara wymierzona przez niezawisły sąd w postępowaniu karnym, w którym zapewnia się prawa oskarżonego-prawo do obrony i domniemanie nienawiści do momentu wydania prawomocnego wyroku.

Sąd wymierza karę wg swojego uznania w granicach przewidzianych przez ustawę bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczaała stopnia winy,uwzględniając stopien społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze,które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Rodzaje kar : 1. grzywna; 2. ograniczenie wolności; 3. pozbawienie wolności; 4. 25 lat pozbawienia wolności; 5. dożywotnie pozbawienie wolności.

GRZYWNA najłagodniejsza kara majątkowa przewidziana w kk oraz w ustawach szczególnych. Jest zawsze karą zasadniczą i występuje w 2 postaciach:

1. samoistna może być wymierzona oddzielnie za przestępstwo za które jest przewidziana;

2. kumulatywna wymierzana obok kary pozbawienia wolności jeżeli sprawca dopuści się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy korzyści majątkowe osiągnął.

ZASADY WYMIARU

1. w określonej sumie pieniędzy - sąd wymierza ją na rzecz Skarbu Państwa;

2. w stawkach dziennych - określając liczbę stawek dziennych (od 10 do 360) oraz wysokość jednej stawki (od 10 zł do 2 tys. zł). Ustalając stawkę dzienną sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Wykonywanie kary:

a) Skazanego sąd wzywa do uiszczenia kary w ciągu 30 dni.

b)Jeżeli sprawca nie uiści grzywny ściąga się w drodze egzekucji.

c)Jeżeli egzekucja jest bezskuteczna można zaproponować sprawcy (jeżeli grzywna nie przekracza 120 stawek dziennych) żeby odpracował grzywnę w formie pracy społecznie użytecznej

d) Jeżeli sprawca nie chce odpracować pracy społecznie użytecznej to wtedy zamienia się grzywnę na zastępczą karę pozbawienia wolności 1 dzień to 2 stawki dzienne. Nie może przekraczać 12 m pozbawienia wolności.

e) Odroczyć ściągnięcie grzywny na okres 1 roku albo rozłożyć na raty na okres do 3 lat; f) Zawiesić karę grzywny na okres od 1roku do 3 lat biorąc pod uwagę: motywację i sposób zachowania się sprawcy, sposób życia sprawcy przed popełnieniem przestępstwa, zachowanie się sprawcy po dokonaniu czynu

f) umorzyć grzywnę: z przyczyn od niego nie zależnych np. ciężka choroba, orzeczenie kary zastępczej okazało się nie możliwe lub niecelowe.

2 OGRANICZENIE WOLNOŚCI wymierzana jest w miesiącach od 1m do 12m.

W czasie odbywania kary skazany:

1. nie może bez zgody sądu zmienić miejsca stałego pobytu;

2. jest obowiązany do wykonywania pracy społeczno użytecznej orzeczonej przez sąd;

3. obowiązek udzielania wyjaśnień dot. przebiegu odbywania kary ( prowadzi to kurator sądowy) . Obowiązek pracy społ. użytecznej art.35 polega na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy wskazanej przez sąd w odpowiednim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, opieki społ. organizacji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej w wymiarze od 20 do 40 godz. w stosunku miesięcznym. Zamiast obowiązku pr. społ. użyt. w stosunku do osoby zatrudnionej sąd może orzec potrącenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracę na rzecz Skarbu Państwa albo na cel społeczny wskazany przez sąd. W okresie odbywania kary skazany nie może rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy.

Elementy o charakterze probacyjnym ogr. wol.( obow. wobec skazanego) sąd może orzec: 1. przeproszenie pokrzywdzonego, 2. wypełnienie obow. alimentacyjnego, 3. powstrzymania się od alkoholu lub używania innych środków odurzających, 4. uiszczenie świadczenia pieniężnego.

3 KARA POZBAWIENIA WOLNOŚCI jest to kara terminowa od 1m do 15 lat. 2 kary długoterminowe: 1. kara jednostkowa-25lat, 2. kara dożywotniego pozbawienia wolności. Są przewidziane za najcięższe zbrodnie. Jeżeli przestępstwo jest zagrożone : 1. karą pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat sąd - uwzględniając okoliczności sprawy może zamiast kary orzec grzywnę albo karę ograniczenia wolności w szczególności jeżeli orzeka równocześnie środek karny; 2. kara pozbawienia wolności nie przekraczająca 3 lat lub alternatywnie karą ograniczenia wolności lub grzywną a społeczna szkodliwość czynu popełnionego przez sprawcę jest niewielka sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

Okres tymczasowego aresztowania w sprawie zalicz się na poczet kary pozbawienia wolności zaokrąglając do pełnego dnia - 1 dzień rzeczywistego pozbawienia wolności = 1 dniowi kary pozbawienia wolności, 2 dniom kary ograniczenia wolności lub 2 dziennym stawkom grzywny.

ŚRODKI KARNE katalog: I. POZBAWIENIE PRAW PUBLICZNYCH sąd może orzec w razie skazania na karę poz. wol. Na czas nie krótszy od 3 lat za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne postępowanie. Poz. praw. publ. obejmuje: 1. utratę czynnego biernego prawa wyborczego; 2. utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości; 3. utratę prawa do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego; 4. utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego; 5. utratę praw honorowych: orderów, odznaczeń i tytułów honorowych, utratę zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.

II. Zakaz wykonywania: a) określonego stanowiska oraz określonego zawodu sąd może orzec jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu, albo okazał że dalsze zajmowanie stan. lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem, b) określonej działalności gospodarczej sąd może orzec w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem dział. Lub jeżeli dalsze jej prowadzenie zagraża dobrom chronionym prawem.

III Zakaz prowadzenia pojazdów (fakultatywne) sąd może orzec w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (obligatoryjne) jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwym, pod wpływem innych środków odurzających lub zbiegł z miejsca wypadku.

IV Przepadek przedmiotów sąd orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa. Przedmioty objęte przepadkiem przechodzą na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku. Przedmioty te nie ulegają przepadkowi jeżeli podlegają zwrotowi poszkodowanemu lub innemu podmiotowi. Przepadek fakultatywny dotyczy: przedmiotów stanowiących mienie ruchome które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, chyba że podlegają zwrotowi innemu podmiotowi, przedmiotów, gdy sprawca został skazany za przestępstwo polegające na naruszeniu zakazu wytwarzania, posiadania, obrotu lub przewozu określonych przedmiotów. Jeżeli przedmioty te nie stanowią własności sprawcy przepadek można orzec tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie. W razie współwłasności orzeka się przepadek udziału należącego do sprawcy albo obowiązek uiszczania kwoty pieniężnej stanowiącej równowartość udziału sprawcy.

Przepadek osiągniętych korzyści majątkowych pochodzących chociażby pośrednio z popełnienia przestępstwa może orzec sąd w razie skazania sprawcy, który z popełnienia przestępstw uczynił sobie stałe źródło dochodu lub popełnia przestępstwo działając w zorganizowanej grupie albo w związku mającym na celu popełnienie przestępstw.

V Obowiązek naprawienia szkody sąd na wniosek poszkodowanego lub innej osoby uprawnionej orzeka obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody w całości lub części w razie skazania za przestępstwo spowodowania: śmierci, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, naruszenia czynności narządu ciała lub rozwoju zdrowia, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przeciwko środowisku, mieniu lub obrotowi gospodarczemu. Zamiast obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody sąd może orzec na rzecz pokrzywdzonego nawiązkę w celu zadośćuczynienia za ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała, rozwoju zdrowia a także za doznaną krzywdę.

VI Nawiązka środek zastępczy, ma charakter represyjny oraz ma stanowić dla sprawcy pewną dolegliwość. Nawiązkę na wskazany cel społeczny związany z ochroną zdrowia sąd może orzec w razie skazania za: umyślne przestępstwo przeciwko zdrowiu lub życiu: za inne przestępstwo umyślne którego skutkiem jest śmierć człowieka, ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia.

Wysokość jednej nawiązki nie może przekraczać 10-krotności najniższego miesięcznego wynagrodzenia w czasie orzeczenia w pierwszej instancji.

Wysokość nawiązek: a) nawiązka wskazana na cel społeczny związany z ochroną środowiska może być orzeczona w wysokości od 3-krotnego do 20-krotnego najniższego wynagrodzenia w czasie orzekania w I instancji, b) nawiązka za przestępstwa w ruchu drogowym sąd orzeka na rzecz instytucji lub organizacji społecznej do których zadań należy świadczenie pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych w wysokości od 3-krotnego do 100-krotnego najn. wynagrodzenia.

VII Świadczenie pieniężne odstępując od wymierzenia kary a także w wypadkach przewidzianych w ustawie sąd może orzec:a) świadczenie pieniężne na określony cel społeczny. Świadczenie to nie może przekroczyć 3-krotności najn. miesięcznego wynag. w czasie orzekania w I instancji; b) świadczenie pieniężne nietrzeźwego sprawcy sąd orzeka na rzecz instytucji lub organizacji społecznej, wysokość nie może przekroczyć 10-krotności naj. wynag. w czasie orzekania w I instancji.

VIII Podanie wyroku do publicznej wiadomości sąd może orzec w wypadkach przewidzianych w ustawie i w sposób przez siebie określony.

Probacja polega na zawieszeniu orzeczenia lub wykonania kary, nałożeniu na sprawcę określonych obowiązków próby i poddania go dozorowi kuratora, który nadzoruje wykonanie nałożonych obowiązków przestrzeganie prawa przez skazanego.

ŚRODKI PROBACYJNE w Polsce 3 rodzaje:

I Warunkowe umorzenie postępowania karnego Przesłanki: 1. wina sprawcy i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne; 2. okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości; 3. sprawca nie był do tej pory karany za przestępstwa umyślne; 4. warunki osobiste i dotychczasowy sposób życia pozwalają przypuszczać że będzie przestrzegał porządku

RECYDYWA

jest to ponowne, lub wielokrotne popełnienie przestępstw przez tego samego sprawcę

Ma ono miejsce wówczas gdy sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności po odbyciu co najmniej 6 m-cy tej kary dopuszcza się w ciągu 5lat ponownie przestępstwa umyślnego przy czym to nowe przestępstwo jest podobne do poprzedniego.

Rodzaje recydywy:

1. recydywa ogólna - ponowne popełnienie jakiegokolwiek przestępstwa. Recydywa ogólna wpływa na zaostrzenie sędziowskiego wymiaru kary

2. recydywa specjalna - ponowne popełnienie określonego przestępstwa Recydywa specjalna wpływa jest podstawą zaostrzenia ustawowego wymiaru kary

AMNESTIA

powszechny akt ułaskawienia wydany w formie ustawy w stosunku do już orzeczonych kar wg którego kary za określone przestępstwa ulegają zamianie na łagodniejsze a nawet mogą być darowane w całości lub części. Akt ten nie odnosi się -jak przy prawie łaski (ułaskawieniu ) do konkretnego człowieka lecz do szerokiej rzeszy osób odbywających karę. Osoby podlegające amnestii oznaczone są najczęściej wg rodzaju popełnionych przestępstw bądź wg wysokości wymierzonej kary.

ABOLICJA

powszechny akt łaski odnosi się do tych przestępców którzy nie zostali jeszcze prawomocnie osądzeni . Abolicja zakazuje wszczynania postępowania karnego w sprawach o określone przestępstwa a tam gdzie postępowanie zostało już wszczęte - nakazuje je umorzyć Akt abolicji uchwalany jest zwykle łącznie z ustawami amnestycznymi (amnestią)

PRAWO ŁASKI

jest to indywidualny akt łaski państwa wobec skazanego na karę sądowa. Prawo łaski przysługuje zawsze głowie państwa - w Polsce prezydentowi. Zastosowanie prawa łaski polega na darowaniu kary w całości , zmniejszeniu jej wymiaru lub zamianie na łagodniejszą. Prosba o ułaskawienie jest wstępnie rozpatrywana w specjalnym postępowaniu sądowym. Sprawę rozpatruje Sąd który wydał wyrok w pierwszej instancji a następnie sąd odwoławczy, który rozpatrywał apelację. W razie negatywnej opinii obu sądów prośba jest pozostawian bez dalszego biegu.

PRZEDAWNIENIE

PRZEDAWNIENIE (w prawie karnym) - polega na tym, że po upływie pewnego okresu nie można już sprawcy pociągnąć do odpowiedzialności karnej, a jeżeli kara była wymierzona-nie można jej wykonać.

RODZAJE PRZEDAWNIENIA - zależnie od tego na jakim etapie jest postępowanie karne w momencie, gdy zaczyna biec przedawnienie, rozróżniamy :

1. PRZEDAWNIENIE ŚCIGANIA - biegnie, gdy postępowania karnego w ogóle nie wszczęto np. wskutek nie wykrycia sprawcy. Karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia minęło :

*30 lat - w przypadku zabójstwa

*20 lat - gdy czyn stanowi inną zbrodnię

*10 lat - dla występku zagrożonego karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata

*5 lat - dla czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat

*3 lata - gdy czyn jest zagrożony karą ograniczenia wolności lub grzywną

Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem 1 roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.

2. PRZEDAWNIENIE WYROKOWANIA - biegnie wówczas, gdy postępowanie karne zostało wszczęte lecz nie doszło do wykonania wyroku np. wskutek ucieczki sprawcy. Przestępstwo przedawnia się, jeżeli od czasu jego popełnienia minął okres przedawnienia ścigania przedłużony o 5 lat.

3. PRZEDAWNIENIE WYKONANIA KARY - biegnie wówczas, gdy postępowanie karne już się odbyło i zostało zakończone prawomocnym wyrokiem skazującym a kara z jakiejś przyczyny nie została wykonana. Okres przedawnienia biegnie od uprawomocnienia się wyroku i wynosi :

a) 30 lat - w razie skazania na 5 lat pozbawienia wolności lub surowszą karę

b) 15 lat - w razie skazania na karę pozbawienia wolności do lat 5

c) 10 lat - w razie skazania na inną karę.

PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO MIENIU - przestępstwa, których przedmiotem jest mienie prywatne.

1. KRADZIEŻ

2. KRADZIEŻ rozbójnicza - sprawca po dokonaniu kradzieży używa przemocy lub grozi jej użyciem by zatrzymać zabrane mienie.

3. ROZBÓJ - sprawca używając przemocy lub grożąc jej użyciem zabiera cudze rzeczy w celu przywłaszczenia.

4. PRZYWŁASZCZENIE - sprawca cudzą rzecz znajdującą się w jego posiadaniu zaczyna traktować jak własną.

5. OSZUSTWO - polega na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzania własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd lub wyzyskania istniejącego już błędu.

6. WYMUSZENIE - polega na zmuszeniu innej osoby przemocą, groźbą zamachu na życie lub zdrowie albo gwałtownego zamachu na mienie, do rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym, albo do zaprzestania działalności gospodarczej.

7. LICHWA

8. PASERSTWO - dopuszcza się go każdy, kto rzecz uzyskaną za pomocą przestępstwa nabywa lub pomaga w jej zbyciu lub w celu uzyskania korzyści majątkowej tę rzecz przyjmuje lub pomaga w jej ukryciu.

7.LICHWA polega na tym, że sprawca wyzyskując przymusowe położenie kontrahenta zawiera z nim umowę nakładającą na niego obowiązek świadczenia na współmiernego ze świadczeniem wzajemnym.

PRZEMYT

Przemyt polega na przemieszczeniu towaru przez granicę celną poza kontrolą celną i z uchyleniem się od obowiązku celnego.

Istota przemytu towarów, penalizowanego przez przepis art. 86 § 1 k.k.s polega na niedopełnieniu przez sprawcę obowiązku celnego i przywozie z zagranicy lub wywozie za granicę towaru bez jego przedstawienia organowi celnemu lub bez zgłoszenia celnego. Przemyt może dotyczyć dwóch rodzajów towarów. W pierwszym przypadku przywóz lub wywóz tego towaru wiąże się z obowiązkiem uiszczenia należności celnych. Ten typ przestępstwa przemytu ma charakter materialny i konieczne jest tu powstanie skutku w postaci narażenia należności celnej na uszczuplenie (art. 86 § 1 k.k.s.). W drugim przypadku, przedmiotem transferu są towary objęte reglamentacją pozataryfową, co dotyczy przede wszystkim towarów rolnych. Ten typ przestępstwa ma charakter formalny i dla jego bytu nie jest konieczne wystąpienie jakiegokolwiek skutku (art. 86 § 2 k.k.s.).

Istota przemytu polega więc na wywozie poza wspólnotowy obszar celny lub przywozie na ten obszar towaru bez jakiejkolwiek kontroli organów celnych i przy całkowitym uniknięciu odpraw celnych.

GRANICE WIEKU ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ określa prawo polskie jako ukończenie lat 17

przed popełnieniem czynu zabronionego. Granica ta ulega obniżeniu.

> Ustawa przewiduje odpowiedzialność karną nieletniego, który ukończył lat 15 przed popełnieniem przestępstwa, jeżeli przemawiają za tym właściwości i warunki osobiste sprawcy, a zwłaszcza gdy poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne. Wymaga to wszechstronnej oceny osobowości sprawcy ( stopnia rozwoju umysłowego i moralnego, stopnia demoralizacji) dla stwierdzenia, czy może on ponosić odpowiedzialność karną.

> Druga kategorią wiekową jest młodociany, ponoszą oni pełną odpowiedzialność karną. Młodocianym jest sprawca, który w czasie popełnienia czynu zabronionego nie ukończył 21 lat ( ale ukończył lat 17), a w czasie wydania wyroku pierwszej instancji - 24 lat. Są to sprawcy dorośli, jednakże z uwagi na ich wiek i kształtującą się jeszcze osobowość prawo karne przewiduje pewne modyfikacje w zakresie odpowiedzialności, kładąc akcent na wychowawcze oddziaływanie kary na młodocianych.

Miejsce popełnienia przestępstwa, uważa się za popełnione w miejscu:

1. gdzie sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany

2. gdzie skutek przestępny nastąpił ( chodzi o dokonane przestępstwo skutkowe)

3. gdzie według zamiaru sprawcy skutek miał nastąpić (usiłowane przestępstwo skutkowe)

Kontratypy przestępstw - okoliczności uchylające przestępstwa Kontratypy:

- obrona konieczna

- stan wyższej konieczności

- ryzyko związane z eksperymentem

Przestępstwo ciągle - chodzi tu o sytuację, gdy ten sam sprawca dokonuje powtarzających się zamachów na to samo dobro, które z uwagi na więź między poszczególnymi zamachami rozpatruje się jako jedno przestępstwo. Przestępstwo to zachodzi, gdy sprawca realizuje ten sam zamiar podejmując dwa lub więcej zachowań zmierzających do jego wykonania.

Ciąg przestępstw - jako taki ciąg kodeks karny traktuje popełnienie w krótkich odstępach czasu i w podobny sposób dwóch lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy chociażby nieprawomocny wyrok, co do któregokolwiek z nich, przy czym każde z tych przestępstw jest realizacją nowego zamiaru, a ponadto wszystkie z nich muszą podlegać kwalifikacji z tego samego przepisu.

Zbieg przepisów ustawy polega na tym, że jeden czyn wyczerpuje znamiona określone w

dwóch lub więcej przepisach ustawy.

---