Prawa autorskie i własność intelektualna.

Własność intelektualna- to prawa związane z działalnością intelektualną w

dziedzinie literackiej, artystycznej, naukowej i przemysłowej.

Konwencja o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) definiuje pojęcie własności intelektualnej jako zbiór praw odnoszących się w szczególności do:

• dzieł literackich, artystycznych i naukowych,

• interpretacji artystów interpretatorów oraz wykonań artystów wykonawców,

• wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej,

• odkryć naukowych,

• wzorów przemysłowych,

• znaków towarowych i usługowych, nazw handlowych i oznaczeń handlowych,

• ochrony przed nieuczciwą konkurencją,

• inne rodzaje praw dotyczących działalności intelektualnej w dziedzinie przemysłowej, naukowej, literackiej, artystycznej.

Własność intelektualna dzieli się na dwie podstawowe kategorie:

• prawa autorskie (utwory) i prawa pokrewne

• własność przemysłową (wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne i topografie układów scalonych).

W szerszym ujęciu własności intelektualnej w Polsce są chronione także:

• bazy danych (na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych),

• odmiany roślin (na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin),

• zwalczanie nieuczciwej konkurencji, w szczególności ochrona know-how (na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).

Prawo autorskie- to zbiór norm prawnych, których przedmiotem jest zapewnienie ochrony twórczości naukowej, literackiej i artystycznej. Prawo autorskie zabrania dokonywania bez zgody autora skrótów, przeróbek, przekładów itp., strzeże przed plagiatem.

Wyróżnia się:

- prawa autorskie osobiste

- prawa autorskie majątkowe

Prawa osobiste twórcy nigdy nie wygasają i nie mogą zostać przeniesione na inne osoby, natomiast prawa majątkowe są zbywalne i dziedziczne lecz wygasają z upływem określonego czasu.
Z ochrony nie korzysta: pojedyncze słowo, dźwięk i barwa – z ochrony może korzystać tylko sekwencja słów, barwa dźwięków. Pojedyncze zdanie może korzystać z ochrony pod warunkiem że jest wyraziste i błyskotliwe np. aforyzmy, złote myśli Z ochrony może też korzystać tytuł utworu oraz imię własne fikcyjnego bohatera np. Kubuś Puchatek

Z ochrony nie korzystają : idee, pomysły sposoby, metody, zasady( np. z ochrony nie korzysta format telewizyjny)

 

Prawa autorskie  i prawa pokrewne są to dobra będące własnością intelektualną. Własność intelektualna zaś to ogół wytworów twórczości umysłowej

Edukacja dozwolony użytek- wyjątek od zasady korzystania z utworu: w celu spełnienia potrzeb informacyjnych, edukacyjnych, naukowych i kulturowych społeczeństwa można wykorzystać dzieło (utwór) bez zezwolenia twórcy oraz zapłaty wynagrodzenia.