Psychometria i metoda testów

WYKŁAD 1

Definicja testu psychologicznego

􀂾 Badanie testowe to taka sytuacja, w której osoba badana uczestniczy dobrowolnie, świadoma celu jakim jest jej ocena.

􀂾 Jest to sytuacja tworzona specjalnie dla celów diagnostycznych, w której wywołuje się zachowania typowe pod względem tej charakterystyki jaka ma być przedmiotem celowej obserwacji.

􀂾 Jest to sytuacja, która od diagnosty nie wymaga osobistego zaangażowania i w której jasno jest określony zakres i rodzaj dopuszczalnych zachowań

Test psychologiczny jest specyficzną procedurą diagnozowania.

Może on być zbiorem zadań lub pytań, które – w standardowych warunkach – mają wywoływać

określone rodzaje zachowań i dostarczać wyników o pożądanych właściwościach psychometrycznych.

Właściwości psychometryczne testów psychologicznych

􀂾 Obiektywność

􀂾 Standaryzacja

􀂾 Rzetelność

􀂾 Trafność

􀂾 Normalizacja

􀂾 Adaptacja

Obiektywność czyli niezależność wyników testowania.

Test jest obiektywny, jeżeli dwie różne osoby opracowujące jego wyniki dochodzą do tego samego rezultatu. Aby było to możliwe, test musi posiadać jasno określony klucz oceniania odpowiedzi,

zmniejszający do minimum wpływ subiektywnych interpretacji.

Standaryzacja czyli jednolitość warunków badania.

Aby wyniki danego testu można było ze sobą porównywać, dany test powinien być zawsze przeprowadzany w identycznych warunkach.

Tylko wtedy bowiem, różnice w wynikach testowych badanych osób można przypisać czynnikom indywidualnym a nie np. zewnętrznym warunkom badania.

Czego dotyczy procedura standaryzacji?

Procedura badania testem	Zasady ogólne	Wskazówki dotyczące badania testem powinny być przedstawione na tyle jasno i wyraźnie, aby testujący mógł i chciał powtórzyć sposób badania zastosowany przy ustalaniu norm
		Stosując metody testowe należy dokładnie przestrzegać procedury badania testem opisanej w podręczniku
	Instrukcja	W instrukcji należy omówić takie zagadnienia jak fakt badania indywidualnego czy grupowego, liczebność badanej grupy, limity czsowe, sposoby zaznaczania odpowiedzi na arkuszach, możliwość powrotu do poprzednich zadań lub pytań, problem zgadywania, kolejność stosowania testów lub zadań, zakres pomocy udzielanej badanemu
		Jeżeli dopuszcza się możliwość rozszerzania lub uszczegółowiania instrukcji przedstawionej w podręczniku testowym, to należy przedstawić warunki w jakich postępowanie to jest dopuszczalne
	Pomoce	Aby utrzymać standaryzację metody testowej należy okresowo sprawdzać materiał testu, wyposażenie oraz stosowaną procedurę
Procedura obliczania wyników	Klucz do oceny odpowiedzi	Osoby stosujące testy są odpowiedzialne za dokładne obliczanie, sprawdzanie, kodowanie i rejestrowanie wyników testowych
		Należy okresowo kontrolować stosowany system obliczania wyników
	Obliczanie wyników	Procedura obliczania wyników testowych powinna zostać przedstawiona w podręczniku testowym na tyle szczegółowo i dokładnie, aby prawdopodobieństwo popełnienia błędu było jak najmniejsze

Rzetelność czyli dokładność pomiaru

W języku potocznym termin rzetelność oznacza niezawodność (dokładność). W psychometrii natomiast termin ten utożsamiany jest z powtarzalnością otrzymanych wyników.

Rzetelność oznacza zgodność wyników otrzymanych przez te same osoby, które zostały przebadane kilka razy tym samym testem.

Trafność czyli określanie obszaru zastosowania testu

Trafność jest to dokładność z jaką test mierzy to, co ma mierzyć

Trafność jest to stopień, w jakim test jest w stanie osiągnąć stawiane mu cele

Trafność testu wskazuje na wielkość błędu spowodowanego rozbieżnością między zamierzeniami autora testu a tym, co test faktycznie mierzy

Trafność odzwierciedla relację jaka zachodzi między koncepcją właściwości psychologicznej a użytymi wskaźnikami tej właściwości, czyli adekwatność operacjonalizacji wielkości psychologicznej

Normy czyli nadawanie znaczenia wynikom testowym

Możemy wyróżnić trzy koncepcje normy: normę definiowaną przez kryterium teoretyczne, kryterium kulturowe i kryterium statystyczne.

􀂾 Zgodnie z kryterium teoretycznym norma wyznaczona jest przez jakąś teorię (koncepcję) psychologiczną. Zasadniczym znaczeniem terminu norma jest pewien wzór (model) wynikający z przyjętej teorii, pozostałe zaś znaczenia mieszczą się w tych ramach.

􀂾 Według kryterium kulturowego normę określają przepisy i wzory kulturowe. Bez względu na treść tych wzorów istotą normy jest zgodność z takim przepisem.

􀂾 Natomiast według kryterium statystycznego normą jest to, co jest opisywane jako „zachowanie większości” czy jako „zachowanie średnie lub przeciętne”

Normy czyli nadawanie znaczenia wynikom testowym

Normą – w sensie psychometrycznym – jest standard ilościowy, wyznaczony przez średnią, medianę lub inną miarę tendencji centralnej obliczoną dla grupy przedstawicieli danego typu (gatunku).

Normą jest typowe zachowanie (typowy wynik w teście) otrzymany dla określonej grupy osób.

W psychometrii przyjmujemy statystyczne rozumienie normy.

Norma nie oznacza standardu „dobrego” wykonania testu; norma opisuje poziom typowego wykonania testu przez osoby należące do określonej grupy.

Właściwa adaptacja czyli dopasowanie testu do polskich warunków

Spora część testów stosowanych w Polsce to testy obcojęzyczne.

Aby takie testy mogły być stosowane u nas powinny zostać nie tylko przetłumaczone (co jest raczej oczywiste) ale także zaadaptowane do warunków kultury polskiej. Adaptacja to proces przystosowania wersji pierwotnej do specyfiki kultury lokalnej i nie sprowadza się ona tylko do właściwego przetłumaczenia tekstu oryginału.

Jak odróżnić dobry test od testu złego?

Autor testu	Test ma autora. Test zagraniczny ma również autora polskiej adaptacji
Podręcznik zawiera	Opis teorii lub sposobu doboru grup empirycznych
	Opis grupy, na której przeprowadzono badania standaryzacyjne
	Opis procedury badania i interpretowania wyniku
	Opis badań dotyczących rzetelności i błędu standardowego pomiaru
	Opis badań dotyczących trafności zalecanej interpretacji
	Opis procedury normalizacji i normy
Pomoce	Dostępny jest opis materiałów testowych, pomocy, arkusza pytań, arkusza odpowiedzi
Zabezpieczanie testu	Zostały podjęte wszelkie możliwe kroki, aby materiał testowy został właściwie zabezpieczony.
Ochrona prawna	Legalna dystrybucja.