Rozróżniamy dwa kryteria podziału dochodu: funkcjonalne i podmiotowe.
Funkcjonalny podział dochodu mówi nam, w jaki sposób całkowity dochód w gospodarce dzieli się między różne czynniki produkcji. Na przykład informuje, jaki jest udział przypadający czynnikowi „praca” w postaci płac i poborów oraz udział dochodów właścicieli ziemi, które przybierają postać renty.
Podmiotowy podział dochodu informuje o proporcjach podziału dochodu narodowego między poszczególne jednostki, niezależnie od tego, z usług jakich czynników produkcji czerpią one swój dochód.
Kapitał rzeczowy (fizyczny) to zasób wytworzonych dóbr przyczyniających się do produkcji innych dóbr i usług. Kapitał rzeczowy tym różni się od ziemi, że jest rezultatem procesu produkcji.
Ziemia jest czynnikiem produkcji dostarczanym przez naturę.
Kapitał i ziemia łącznie tworzą rzeczowy majątek narodowy. Są one aktywami lub inaczej majątkiem, ponieważ są trwałe. Ich forma rzeczowa oznacza, że mają postać dóbr fizycznych, których możemy dosłownie dotknąć.
Z upływem czasu kapitał się zużywa. W wyniku zużycia zmniejsza się produkcyjność i wartość kapitału. Oficjalna statystyka gospodarcza stara się możliwie dokładnie oszacować tempo tego procesu. Ponieważ kapitał ulega zużyciu, niezbędne są pewne nakłady na dobra inwestycyjne tylko po to, aby odtworzyć zużytą wartość kapitału i utrzymać jego produkcyjność.
Inwestycje brutto to produkcja nowego i ulepszanie istniejącego kapitału rzeczowego. Inwestycje netto to inwestycje brutto pomniejszone o zużycie istniejącego zasobu kapitału rzeczowego (majątku produkcyjnego).
Jeżeli inwestycje netto są dodatnie, to inwestycje brutto z nadwyżką kompensują zużycie kapitału i istniejący majątek produkcyjny się powiększa. Może być jednak tak, że zbyt niski poziom inwestycji brutto nie jest w stanie wyrównać ubytku spowodowanego zużyciem i majątek produkcyjny zmniejsza się z upływem czasu.
Przedmiotem obrotu na rynku pracy jest towar, który możemy określić jako „liczbę godzin usług czynnika zwanego pracą”. Odpowiednią ceną jest godzinowa stawka pracy. Ujmując rzecz ściśle, godzinowa płaca jest opłatą, którą przedsiębiorstwo płaci z tytułu najęcia czynnika „praca” na 1 godzinę.
Ponieważ kapitał może być kupowany i sprzedawany – istnieją bowiem rynki nowych i używanych pojazdów i budynków, to w tym przypadku musimy przestrzegać większej dyscypliny w używaniu podstawowych pojęć.
Zasób to ilość pewnego składnika aktywów w jakimś momencie. Strumień to potok usług, dostarczanych przez dany składnik aktywów w ciągu pewnego okresu.
Koszt użycia usług kapitału określa stawka najmu (wynagrodzenia) kapitału.
W przeciwieństwie do pracy, dobra kapitałowe (inwestycyjne), jako składnik aktywów, mogą być nabywane i mają swoją cenę.
Cena składnika aktywów to suma, za którą dany zasób może być bezpośrednio nabyty. Wchodząc w jego posiadanie, właściciel nabywa tytuł do przyszłego strumienia usług kapitału, jakiego ten zasób może dostarczyć.
Wartość zaktualizowania (obecna) 1£ z jakiegoś momentu w przyszłości to taka suma, która, dziś pożyczona komuś na procent, osiągnie wartość 1£ w tym właśnie momencie.
Wartość zaktualizowana obligacji bezterminowej – tj. cena, jaką ten papier uzyska na rynku papierów wartościowych – jest obliczana za pomocą następującej formuły:
$$\mathbf{wartosc\ zaktualizowana\ bezterminowego\ prawa\ do\ dochodu = \ }\frac{\mathbf{stala\ wyplata\ roczna\ (kupon)}}{\mathbf{\text{roczna\ stopa\ procentowa}}}$$
Nominalna stopa procentowa określa, jaką faktyczną sumę funtów otrzymamy w postaci odsetek, pożyczając 1£ na rok.
Realna stopa procentowa mierzy dochód z odsetek (zysk z kapitału) ilością dóbr, które można zań kupić, a nie przyrostem nominalnej, czyli pieniężnej, wartości kapitału.
Realna stopa procentowa = stopa procentowa skorygowana o inflację = nominalna stopa procentowa – stopa inflacji
Podstawowymi czynnikami działającymi na rzecz utrzymywania się dodatniej realnej stopy procentowej są niecierpliwość konsumentów i produkcyjność kapitału rzeczowego.
Realna stopa procentowa jest zazwyczaj niewysoka i dodatnia, choć niekiedy bywa również ujemna. Faktu, iż zmiany realnej stopy procentowej są bardzo niewielkie, można wnosić, że znaczne zmiany nominalnej stopy procentowej służą skompensowaniu dużych zmian stopy inflacji i utrzymaniu realnej stopy procentowej w normalnych granicach, określonych czynnikiem niecierpliwości i produkcyjności kapitału. Dość dobrym przybliżeniem będzie założenie, że 1% wzrostu inflacji zostanie skompensowany przez 1% wzrostu nominalnej stopy procentowej dla utrzymania na niezmienionym poziomie realnej stopy procentowej.
Wartość krańcowego produktu kapitału (MVPK) to przyrost wartości produkcji przedsiębiorstwa spowodowany zastosowaniem dodatkowej jednostki usług kapitału.
Usługi kapitału są dostarczane przez istniejący zasób dóbr kapitałowych.
W krótkim okresie całkowita podaż środków trwałych, a zatem i dostarczanych przez nie usług, jest w gospodarce wielkością stałą. Jej zmiany wymagają czasu. Krzywa tej podaży przebiega pionowo, a jej położenie jest określone przez istniejące zasoby kapitału.
W długim okresie całkowite rozmiary kapitału rzeczowego w gospodarce są wielkością zmienną. Natomiast brak nowych inwestycji spowoduje, że istniejący majątek ulegnie zużyciu i w rezultacie zmniejszeniu. Rozmiary kapitału zmieniają się oczywiście również na poziomie gałęzi.
Wymagana stawka wynagrodzenia (stawka opłaty za usługi) kapitału to taka stawka, która pozwala właścicielom kapitału pokryć koszt alternatywny związany z posiadaniem kapitału.
Wymagana opłata za wykorzystanie kapitału, czyli koszt kapitału, zależy od trzech czynników: ceny środków trwałych, realnej stopy procentowej i stopy amortyzacji. Amortyzacja (odzwierciedlająca proces ekonomicznego i fizycznego zużycia środków trwałych) w znacznym stopniu zależy od technologii, która decyduje o tempie zużycia maszyn w trakcie eksploatacji. Realną stopę procentową określa ogólnie sytuacja gospodarcza i jej zmiany są stosunkowo powolne.
W długim okresie jedynie stale rosnący majątek produkcyjny może zapewnić rozszerzenie strumienia usług kapitału. Środki trwałe ulegają jednak zużyciu. Im większy majątek produkcyjny, tym większe globalne rozmiary zużycia.
W długim okresie wielkość nakładów wszystkich czynników może być dowolnie zmieniana. Podwyżka płacy wywoła zarówno efekt substytucyjny, jak i efekt produkcyjny (podażowy). Podnosi ona względny koszt usług pracy w porównaniu z kosztem usług kapitału. Działanie efektu substytucyjnego skłania przedsiębiorstwa danej gałęzi do sięgnięcia po bardziej kapitałochłonne techniki wytwarzania w celu zaoszczędzenia na sile roboczej, która jest teraz droższa. Wpływa to na zwiększenie popytu na usługi kapitału przy dowolnej stawce najmu.
Prócz efektu substytucyjnego działa jednak również efekt podażowy. Zwiększając całkowity i krańcowy koszt produkcji, podwyżka płacy powoduje przesunięcie w górę gałęziowej krzywej podaży i ograniczenie rozmiarów produkcji. Działa to w kierunku obniżenia łącznego popytu gałęzi na czynniki wytwórcze. Im bardziej elastyczna jest krzywa popytu na produkty tej gałęzi, tym silniej dane przesunięcie gałęziowej krzywej podaży obniża poziom produkcji zapewniający równowagę i tym silniej efekt podażowy wpływa na rozmiary popytu na kapitał.
Cechą szczególną ziemi jako czynnika produkcji jest to, że jej ilość w całej gospodarce zasadniczo nie zmienia się nawet w długim okresie. Ponieważ ziemię tradycyjnie traktuje się jako czynni, którego podaż jest stała, ekonomiści wykorzystali słowo „renta”, oznaczające opłatę za usługi ziemi, w koncepcji renty ekonomicznej. Ziemia może być używana pod uprawę, pastwiska, budowę domów lub biur, można ją też zajmować pod budowę dróg.