Część IV

POLITYKA KONKURENCJI - w jej ramach zwraca się uwagę na konieczność utrzymania i wzmacniania konkurencji między krajowymi podmiotami gospodarczymi. normalny poziom zjawiska konkurencji wewnętrznej uważa się za cechę gospodarki rynkowej decydującej o jej kondycji. Państwo dba o ten stan rzeczy, tworzy normy prawne mające na celu ograniczenie możliwości praktyk monopolistycznych , powodujących osłabienie konkurencji. Specjalne instytucje kontrolują przestrzeganie ustawodawstwa antymonopolowego. Państwo dba również o ochronę przedsiębiorstw krajowych przed konkurencją firm zagranicznych. Jest to polityka protekcjonizmu , której przykładowym narzędziami są cła przewozowe , premie eksportowe, subsydia do produkcji niektórych towarów. Najdalszą formą jest prohibicjonizm wyrażający się zakazem importu lub nałożeniem ceł prohibicyjnych (nie opłaca się importować).

8. Instrumenty sterowania w państwie polityką dochodowo-podatkowo, społeczną, przedsięwzięć publicznych oraz ekologicznych.

POLITYKA DOCHODOWA i PODATKOWA - rezultaty osiągane w jej zakresie ogrywają znaczną rolę w dążeniu do zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Zastosowanie przez państwo bezpośrednich narzędzi kreacji dochodów jest możliwe przede wszystkim w stosunku do przedsiębiorstw państwowych i ludności nieproduktywnej. W pozostałych przypadkach polityka dochodowa jest realizowana metodami pośrednimi, odziaływującymi na temp wzrostu produktu społecznego i wskaźnika koniunktury gospodarczej. Skuteczność polityki dochodowej uzależniona jest w znacznej mierze od komplementarnej względem niej polityki dochodowej. Polityka podatkowa jest składnikiem polityki fiskalnej realizowanej za pomocą budżetu. Podatki są także wykorzystywane jako instrumenty polityki antycyklicznej. Inne zadania związane z redystrybucją dochodów to korekta podzielonego między podmioty gospodarcze produktu społecznego a także prowadzenie przez państwo własnej działalności interwencyjnej.

POLITYKA SPOŁECZNA - w zależności od charakteru gospodarka rynkowa może przyjmować różne formy. Państwo musi sprawować funkcję socjalno-opiekuńczą gdyż zachodzi konieczność łagodzenia napięć i niekorzystnych zjawisk będących negatywnym skutkiem funkcjonowania rynku. Wspólną cechą wszystkich form polskiego społeczeństwa jest realizacja zasady bezpieczeństwa socjalnego i sprawiedliwości. Zadania te kierowane są za pomocą różnych instrumentów : subwencjonowanie niektórych dóbr (o charakterze publicznym), funkcjonowanie systemu podatkowego obciążającego wysokie dochody, oddziaływanie na rzecz sprawiedliwego podziału majątku. Ponadto państwo tworzy świadczeń społecznych , który gwarantuje dostęp do form pieniężnych i rzeczowych. Poza tym na różnych obszarach gospodarki realizuje się przedsięwzięcia , które podnoszą ekonomiczny i społeczny komfort życia w kraju.

POLITYKA PRZEDSIĘWZIĘĆ PUBLICZNYCH - treścią jej jest wykonywanie zadań , które z reguły nie mogą być zrealizowane na zasadach rynkowych. W pierwszej kolejności dotyczy to zapewnienia obronności i bezpieczeństwa kraju , a także prowadzenia administracji państwowej. Państwo podejmuje także inne zadania publiczne np.: mało rentowne, kapitałochłonne itp. Inna formuła tej polityki jest całkowite lub częściowe finansowanie z budżetu realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych(mosty ,drogi) czy też np. finansowanie służby zdrowia.

POLITYKA EKOLOGICZNA - opera się na szeregu rozwiązań prawnoadministracyjnych i finansowych ,nakłaniających wszystkie podmioty do zachowania równowagi między środowiskiem a rozwojem siedzib ludzkich gospodarki. Egzekwowaniem norm ekologicznych zajmują się urzędy administracyjno-sądowe.

9. Scharakteryzuj główne instytucje sfery realnej w państwie oraz zakres ich działalności

Do najważniejszych instytucji sfery realnej w państwie należy bank centralny i urzędy podatkowe.
Bank Centralny - jest bankiem państwa i bankiem banków. Organizuje on obrót płatniczy w skali całej gospodarki , a także zajmuje się emisją pieniądza gotówkowego.
Urzędy podatkowe - są instytucjami pracującymi na rzecz zapewnienia budżetowi należnych mu dochodów, stanowią więc materialną bazę obsługi polityki podatkowej państwa.
Innymi instytucjami są przedsiębiorstwa , które tworzą sektor państwowy. Kolejna grupa gospodarczych instytucji państwa są te, które zajmują się świadczeniem usług o charakterze społecznym np. Służba zdrowia i szkolnictwo. Państwo prowadzi także instytucje ubezpieczenia społecznego(renty, emerytury, świadczenia na wypadek śmierci, kalectwa itp.)
Kolejne to urzędy antymonopolowe - wykorzystywane w prowadzeniu polityki konkurencji.
Instytucje naukowe, agendy rządowe(powołane do rozwiązywania problemów na wybranych obszarach gospodarki).

10. Główne instytucje sfery regulacyjnej w państwie i zakres ich działania.

Instytucje te zajmowaniem kształtowaniem systemu prawnego w zakresie życia społeczno-gospodarczego. Szczególnym zadaniem jest określenie miejsca i funkcji państwa w gospodarce. Do sery regulacyjnej należą przede wszystkim instytucje ustawodawcze, do których zalicza się parlament stanowiący ogólne zasady i warunki gospodarki rynkowej. W krajach demokratycznych o wysokiej decentralizacji władzy państwowej wiele regulacji prawnych powstaje na niższych (lokalnych) szczeblach. Tak jest np. w stanach USA czy landach Niemiec.
Do instytucji sfery regulacyjnej należy zaliczyć także organa administracyjne. Na szczeblu państwowym są to gabinety rządowe lub prezydenci. Pewne znaczenie maja też organa sądownicze, które orzekają o zgodności z konstytucją wydawanych aktów prawnych.


CENTR.ZARZ. RYNKOWA CENTR.ZARZ. RYNKOWA RYNKOWA

b.klas. klas. b.klas. klas. b.klas. klas. b.klas. klas. b.klas. klas.
(PL.,USA)(USAXIX)

9. Założenia rachunku dochodu narodowego według SNA i MPS.

I aksjomat MPS - na dochód narodowy w danym roku składają się nowo wytworzone, a nie zużyte w produkcji dobra materialne i tylko one.

II aksjomat MPS - wartość nowo wytworzona jest rezultatem pracy ludności produkcyjnej i tylko jej rezultatem.

III aksjomat MPS - nakłady materialne ponoszone przez gałąź produkcyjną dzielą się na dwie i tylko dwie części : nakłady bieżące i inwestycje.

Zasadą MPS jest to, że każdy nakład przynosi wzrost produkcji globalnej. Istnieje niebezpieczeństwo liczenia wielokrotnego tego samego materiału. Aby tego uniknąć od produkcji globalnej na szczeblu działu odejmuje się obroty wewnętrzne działu i przedmioty pracy z zewnątrz. Daje nam to produkcję czystą.
Miarą dochodu wg MPS jest suma produkcji finalnych (czystych) liczona w skali gospodarki narodowej.
Q = Cm + Ca + V + M
gdzie:
Q - produkcja globalna;
Cm - koszt materialny;
V+M - produkcja czysta.

Według SNA :
Jeśli ktoś pracuje zarobkowo czyli sprzedaje swoją pracę, bądź jej rezultaty, tzn. że jego praca bądź jej rezultaty są komuś potrzebne. Jeżeli zaś są potrzebne to pomnażają poziom narodowego dobrobytu. Zatem każda płatna praca winna być traktowana jako zwiększająca dochód narodowy. Wliczamy także zysk niepodzielony i inwestycje, dochody z tytułu własności, dochody z tytułu posiadanego mieszkania (domu).
Wg metody SNA dochód narodowy określają (w cenach rynkowych):
- suma wydatków na dobra finalne;
- suma dochodów czynników wytwórczych;
- suma wartości dodanej.

Podział dochodu wg SNA:
Podział dochodów wg SNA opiera się na analizie strony popytowej i podażowej.
Pracując i otrzymując dochody kreujemy aspirację popytu to gdzie będziemy chcieli ulokować nasze środki. Posiadamy pieniądze i chcemy je zainwestować.
Transakcja kupna - sprzedaży jest to oddziaływanie popytu na podaż.
Dwadzieścia równań wyrażają po przez L i P. stronę tożsamości popytu i podaży. Lewa strona jest to zgłaszanie chęci popytu, zamiarów dokonania podziału. Podział ten jest wyidealizowany potrzebny dla procedury tłumaczeniowej.
Nasze równania będą się zmieniać, wraz ze zmianą strony popytowej i podażowej, po uwzgl. Rządu, ponieważ rząd dokonuje transferów, należy włączyć do analizy banki, zwracanie kosztów bankowych, kredyty. Następnie włączamy do tego podziału już skoncentrowany obrót międzynarodowy.

Zapis popytu
1. Y = C+I
Dochód równa się konsumpcji i inwestycją, (akumulacja szeroko pojęta).
2. Y = YD = C+S
Dochód narodowy równa się dochodowi do dyspozycji, a to się równa konsumpcji i oszczędnością.
3. C+I = Y= C+S
Konsumpcje i inwestycje równają się dochodowi narodowemu, a to jest równe konsumpcją plus oszczędnością
4. I = S
Inwestycje równają się oszczędnością, gdy są różne powstaje deficyt, za który musi zapłacić budżet, albo pokryją deficyt pożyczki zaczerpnięte na rynku krajowym lub zagranicznym.
5. Y = C + I+G
Dochód narodowy równa się konsumpcjom, przedsiębiorstwom, które chcą inwestować, rządowi, który chce ponosić wydatki.
6. GS = G+TR
GS równają się zakupom rządowym i transferom.
Transfery są to kwoty z budżetu, przeznaczone na płace dla urzędników państwowych, jak i subwencje wspomagające dochody różnych podmiotów gospodarczych:
· wypłaty,
· stypendia,
· stypendia socjalne,
· ZUS otrzymuje dopłaty,
· zasiłki dla bezrobotnych,
Jest to uczestnictwo państwa w podziale dochodu narodowego.
7. YD = Y-TA+TR
Dochód do dyspozycji równa się dochodowi narodowemu wytworzonemu pomniejszonemu przez podatki i powiększonemu przez transfery. Wielkość transferu zależy od wielkości opodatkowania. Czyli im większe podatki duszące średniaków, tym więcej pieniędzy dla najuboższych.
8. C+S = YD = Y - TA+TR
Możemy wyprowadzić tożsamość konsumpcja plus oszczędności równa się dochodowi do dyspozycji, a co jest równe dochodowi wytworzonemu podzielonemu, pomniejszonymi przez podatki, a powiększonemu przez transfery.
9. Y = C+S+TA-TR
Dochód narodowy jest równy popytowi ulokowanemu w konsumpcjach i oszczędnościach powiększonemu przez podatki pomniejszonemu przez transfery.
10 C+I+G = Y = C+S+TA-TR
Przyglądamy się dochodowi. Z lewej strony aspiracje popytu zgłoszone przez gospodarstwa domowe, rząd, przedsiębiorstwa, które chcą inwestować, z prawej strony mamy jak są aspiracje lokowane, czyli konsumpcje, oszczędności i podatki co jest pomniejszone przez transfery.
11. S-I = G-TA+TRDLA:G+TR>TAG+TR=TAG+TR
Jest to równanie diagnostyczne. Oszczędności pomniejszone przez inwestycje równają się zakupom rządowym pomniejszonym przez podatki, powiększonym przez transfery.
G+TR>TA
Powyżej mamy ilustrację nierównowagi budżetowej czyli deficytu, gdy wydatki rządowe i transfery są w sumie większe niż podatki ściągane od podmiotów gospodarczych.
G+TR=TA
Ta postać równania informuje o równowadze budżetowej.
G+TR
Ta jest ilustracj1 nadwy?ki bud?etowej.
Równanie 10 jest informatorem podziału dochodu i sytuacji budżetowej państwa.
Oszczędności pomniejszone przez inwestycje jest to pole działania rządu. Ta relacja jest ruchoma np. jeśli istnieje polityka nastawiona proinwestycyjnie to państwo musi być mało socjalne. W tedy może istnieć polityka prodochodowa, ale muszą istnieć wabiące lokaty kapitałowe, które wyłożą konsumentowi, że oszczędzając w banku będziemy mogli odpisać sobie pieniądze od podatku.
Włączamy nową instytucję B banki
12. Y = C+I+G+B
Na dochód narodowy i jego aspirację popytu składają się rząd, przedsiębiorstwa, rząd i banki.
13. C+S = YD = Y-TA+TR-P.+L
Określamy stronę podażową danego zapisu. Konsumpcje i oszczędności równają się dochodowi do dyspozycji, a z prawej strony po znaku równa się mamy dochód narodowy wytworzony pomniejszony przez podatki powiększony przez transfery i pomniejszony przez płatności na rzecz banków, należności oraz powiększony przez kredyty przez baki udzielone.
14. C+I+G+B = Y = C+S+TA-TR+P.-L
Z lewej popyt z prawej podaż. Banki dokonując zakupy materialne, np. wygląd nieruchomości i jego urządzenie, też dokonują lokowania popytu.
15. S-I = G+TR - TA+B+L-P.
Pole działania rządu jest równe wydatkom rządowym i transferom pomniejszonym przez podatki i wydatkom bankowym oraz należnością wobec banków pomniejszonych przez kredyty przez te banki udzielone.
16. Y = C+I+G+B+Ex-Imp
Ex.-Imp. Jest to saldo obrotów z zagranicą.
17. Y = C+I+G+B+Nx
Nx - określa podmioty gospodarcze kształtujące saldo obrotów z zagranicą, saldo to może być dodatnie lub ujemne.
18. C+I+G+B+Ex = C+S+TA-TR+P.-L+Imp
Relacja pięciu podmiotów w podziale dochodu, widać że aspirację do dochodu zgłaszają eksporterzy.
19. S-I = (G+TR-TA)+(B+L-P.)+Nx
(G+TR-TA) - rząd, (B+L-P) - banki (zakupy bankowe, kredyty bankowe pomniejszone przez należności bankowe), Nx - przedsiębiorstwa kształtujące obrót międzynarodowy.
20. C+I+G+B+Nx = Y= YD+TA-TR=P.-L = C+S+TA-TR+P.-L
Z lewej strony podmioty zgłaszające aspiracje popytu, czyli konsumpcja, inwestycje, rządy, banki, obrót międzynarodowy. Zakres popytu jest taki jak wytworzony dochód, ten wytworzony dochód zapisujemy z prawej strony jako tożsamość, czyli wydatki konsumentów i gospodarstw domowych, podatki pomniejszone transfery powiększone przez należności wobec banków, a powiększone przez kredyty bankowe co z kolei odpowiednio na obszarze ryku ulokowane przez konsumentów, inwestorów, podatki pomniejszone przez transfery i należności wobec banku pomniejszone przez kredyty bankowe.
Nx zostało zapisane jako podmiot zbiorowy, czyli zagranica.
Po rozbiciu na Ex. i Imp. Należy odpowiednio umieścić z lewej Ex. z prawej Imp.
Legenda:
Lp. skrót E P
1. Y Yield wynik, produkcja, wytwarzać
2. C Consumer konsument,
3. I Investment inwestycja, lokata
4. S Saving oszczędność
5. G Government rząd
6. TA Tax podatek
7. TR Transfer transfer

10. Omów podstawowe kategorie dochodu narodowego wg SNA (GNP, NNP, DNP, NI, DPA, DNP) wskazać różnice.

GNP = PNB - to suma dochodów wszystkich obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług. Liczony w cenach rynkowych.
NNP = PNN - ilość pieniędzy jaką dysponuje gospodarka na dobra i usługi po odłożeniu na amortyzację. Jest to PNB minus amortyzacja w cenach rynkowych.
NI - jest mniejszy od PNN o podatki pośrednie ( podatki pośrednie nie są bowiem częścią
składową DN według cen czynników produkcji).
DNP = PKB - jest to wartość produkcji finalnej wytworzonej przez czynniki produkcji, zlokalizowane na terenie danego kraju. Można go mierzyć za pomocą : sumy wartości dodanej, sumy dochodów czynników produkcji, sumy wydatków na dobra finalne.
DPI - dochód do dyspozycji gospodarstw domowych po potrąceniu podatków pośrednich, przeznaczony na konsumpcję i oszczędności.
Różnice między nimi to liczenie w cenach czynników produkcji lub rynkowych, a także elementy takie jak : amortyzacja, podatki pośrednie i bezpośrednie, pensje i płace, nierozdzielone zyski.
GNP - Gross National Product - PNB - jest miernikiem (całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju powiększonych o dochody NETTO z tytułu własności za granicą) całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji. Jest on liczony w cenach rynkowych.

Elementy GNP:
1. amortyzacja i straty,
2. podatki pośrednie - subsydia,
3. narzuty na świadczenia socjalne,
4. podatki bezpośrednie,
5. nierozdzielone zyski,
6. pensje i płace,
7. inne dochody ludności z tytułu własności środków produkcji,
8. dochody właścicieli przedsiębiorstw,
9. dochody państwa z tytułu własności oraz przedsiębiorstw,
GNP
1. Akumulacja brutto,
2. zakupy rządowe,
3. wydatki konsumpcyjne,

NNP - NET NATIONAL PRODUCT - PNN - jest mniejszy od PNB (GNP) o wielkość amortyzacji (amortyzacja jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego w kraju zasobów kapitału trwałego w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia. Liczony w cenach rynkowych:
1. podatki pośrednie - subsydia,
2. narzuty na świadczenia socjalne,
3. podatki bezpośrednie,
4. nierozdzielone zyski,
5. pensje i płace,
6. dochody własności przedsiębiorstw,
7. inne dochody ludności z tytułu własności środków produkcji,
8. dochody państwa z tytułu własności oraz przedsiębiorstw,

NI - NATIONAL INCOME OF FACTOR - DNCW - jest mniejszy od PNN (NNP) o wielkość podatków pośrednich (podatki pośrednie nie są bowiem częścią składową dochodu narodowego według cen czynników wytwórczych.
Elementy NI:
1. narzuty na świadczenia socjalne,
2. podatki bezpośrednie,
3. nierozdzielne zyski,
4. pensje i płace,
5. dochody własności przedsiębiorstw,
6. inne dochody ludności z tytułu własności środków produkcji,
7. dochody państwa z tytułu własności oraz przedsiębiorstw,


DNP - DIPOSABLE PERSONAL INCOME - dochód od dyspozycji gospodarstw domowych - dochody gospodarstw domowych po potrąceniu podatków bezpośrednich Nagromadzone dochody w gospodarstwach domowych są kierowane na bieżące wydatki konsumpcyjne, a pewna ich część jest oszczędzana.

Elementy DPI:
1. dochody typu transferowego,
2. pensje i płace,
3. dochody właścicieli przedsiębiorstw,
4. inne dochody ludności z tytułu własności środków produkcji,

Poza różnymi elementami, które tworzą podstawowe kategorie dochodu wg SNA najważniejszą różnicą między tymi kategoriami jest liczenie dochodu w cenach czynników produkcji lub rynkowych.

11. Przedstaw analizę podziału dochodu narodowego z pkt. widzenia składników popytu w SNA

Dobra i usługi wchodzące w skład podaży służą zaspokajaniu popytu, przy czym tworzą go:
n konsumpcja C - do konsumpcji zaliczamy dobra i usługi zużyte w gosp., a nabyte od innych podmiotów, bez samospożycia,
n inwestycje I - wydatki inwestycyjne przedsiębiorstw (wydatki na zakup dóbr i usług, wliczamy tu także te, które tworzą zapasy, inwestycje odtworzeniowe),
n zakupy rządowe G - zakupy dóbr i usług przez instytucje państwowe szczebla centralnego jak i lokalnego,
n zakupy dóbr i usług dokonywane przez banki B,
n zakupy dóbr i usług dokonywane przez podmioty zagraniczne - eksport Ex,
n zakupy dóbr i usług dokonywane przez podmioty krajowe - import Im,
· konsumpcja i inwestycje nie dotyczą dóbr stanowiących czynniki podaży, nie dotyczą zakupu papierów wartościowych,
· nie bierzemy pod uwagę okoliczności, kto dokonuje zakupu przy wydatkach inwestycyjnych,
· wydatki przedsiębiorstw traktuje jako inwestycje (na ogół),

Y = C + I + G + B + Ex -Im
Y = C + I + G + B + Nx

C+ I+ G +B+ Nx = YD +TA - TR + P -L = C+ S+ TA -TR +P -L
Czynniki kreujące popyt: C - konsumpcja + I inwestycje + G - zakupy rządowe + B - zakupy bankowe + Nx - saldo wymiany z zagranicą, równe są YD - dochód dyspozycyjny + TA - podatki pomniejszone przez TR - transfery + P. płatności pomniejszone przez L - pożyczki. Popyt jest alokowany w C+S+TA-TR+P.-L.

12. Przedstaw analizę podziału dochodu narodowego z pkt. widzenia składników podaży (umiejscowienia popytu) wg SNA

W skład podaży wchodzą dobra i usługi, które służą zaspokojeniu popytu.
Popyt umiejscawiany (alokowany jest) w C - konsumpcję + S - oszczędności + TA - podatki pomniejszone o TR - transfery + P. - płatności pomniejszone o L - pożyczki.

Y= C+ S+ TA - TR + P - L + Im

13. Wymień główne patologie w różnych systemach gospodarczych oraz zachodzące interakcje w sposobach ich zwalczania.

Jest siedem głównych zespołów chorobotwórczych:
a) Inflacja -ogólny wzrost cen i kosztów, inflacja może być pełzająca, krocząca, galopująca i być hiperinflacją. Nie wyróżniamy granicy gdzie inflację można nazwać zdrową lub zabójczą dla gospodarki.
b) bezrobocie - w łagodnej formie istnieje w każdym systemie z powodu zakłóceń w procesach informacyjnych i decyzyjnych na rynku pracy na którym istnieją pewne rozbieżności miedzy popytem a podażą. Cięższe formy bezrobocia trzeba uznać za chorobę gdyż powodują szkody materialne, straty gospodarcze w całym systemie. Wielkie bezrobocie idzie przeważnie w parze z niemożliwością częściowego wykorzystania innych materialnych źródeł energii - gromadzeniu się niepotrzebnych zapasów w niedostatecznym stopniu wykorzystuje się potencjał kapitału stałego,
c) deficyt - podaż systematycznie jest mniejsza od popytu. Nabywca nie może otrzymać poszukiwanego towaru, musi zastąpić droższym i gorszym. Zjawiskami towarzyszącymi są długie kolejki (czarny rynek).
d) Nadmierny wzrost zadłużenia za granicą - kredyty zagraniczne podejmowane zagranicą w rozsądnych rozmiarach nie są niczym złym, szczególnie gdy są dobrze rozdysponowane. Choroba jest wtedy gdy kredyty zostały źle wykorzystywane a dany kraj coraz bardziej w procesie samonakręcania wpada w zadłużenie. Łagodną formą tej choroby jest zadłużenie przewyższające znacznie wpływy z eksportu. Najostrzejsze gdy trzeba ogłosić niewypłacalność kraju.
e) Trudności ze wzrostem - zespół chorobowy obejmujący wiele różnorodnych typów. Jeden typ to chorobliwie wolny wzrost lub zmniejszenie produkcji i spożycia.
Przeciwstawnym jest nadmierny, gwałtowny wzrost. Typ kolejny nieproporcjonalny i pozbawiony harmonii wzrostu.
Do trudności zaliczamy drgawki procesów ekonomicznych - kryzysy obejmujące części lub gospodarki oraz cykliczne przyspieszenia i zwalnianie wzrostu.
f) szkodliwa nierówność - nierówność podziału dochodu i majątku oraz idąca z tym w parze nierówność konsumpcji dóbr i usług nie tylko jest zgodna z prawidłowym działaniem gospodarki, ale jest jego warunkiem. Nie wiadomo gdzie kończy się konieczna, zdrowa nierówność, a zaczyna niesprawiedliwość taka przerażająco większej części społeczeństwa, która może doprowadzić ludzi do apatii a przez to zahamować działanie gospodarki. Mimo tego istnieje wiele państw w których ściera się bogactwo i slamsy.
g) biurokratyzacja - przejaw: coraz więcej alokatywnych i dotyczących dystrybucji decyzji przechodzi z rąk osób bezpośrednio związanych z nimi i bezpośrednio zainteresowanych nimi, materialnie oraz moralnie w kompetencje bezosobowych procesów decyzyjnych urzędów i aparatu wielkich organizacji. Decyzje alokatywne i dystrybucyjne zostają uzależnione od biurokratyzacji.
Wśród krajów średnich i wysoko rozwiniętych nie ma takiego który całkowicie byłby pozbawiony jakichkolwiek z tych 7 chorób.



14. Wskaż na określone skutki uboczne strategii walki z patologiami systemów gospodarczych.

a) Inflacja - proces inflacyjny można zahamować lub wyeliminować gdy jednocześnie zastosujemy wiele środków bądź kilka metod. Jeśli głównym narzędziem terapii jest ograniczenie popytu to skutkiem ubocznym będzie spadek produkcji oraz bezrobocie. Druga terapia to wprowadzanie administracyjnej regulacji cen i płac, skutek uboczny zakłócenie prawidłowego przebiegu procesów rynkowych i rozprzestrzenienie się biurokratyzacji, niekiedy pojawia się deficyt.
b) bezrobocie - gospodarka kapitalistyczna, znaczącym skutkiem ubocznym keynesowskiego antidotum na bezrobocie, a wiec sztucznego podniesienia ogólnego popytu jest przyspieszenie procesów inflacyjnych. Gospodarka socjalistyczna jest w stanie ostatecznie zlikwidować bezrobocie a nawet wprowadzić rynek siły roboczej w stan chronicznego braku rąk do pracy. Możliwe to jest dzięki mechanizmowi działania gospodarki, zainteresowaniu decydentów oraz strategii wzrostowej polityki gospodarczej, które to starają nieprzerwanie dążyć do ekspansji, istnieje głód inwestycyjny oraz nieprzerwany popyt na wytworzone produkty. Wszystko to wchłania masowe bezrobocie. Z tymi procesami występuje zjawisko gospodarki deficytowej, a zatem nadmierny i gwałtowny wzrost zadłużenia zagranicznego.
c) Deficyt - antidotum na deficyt może być pozwolenie by główną role w gospodarce odgrywał rynek i mechanizm cenowy, wtedy znikają takie zjawiska jak niezaspokojony popyt, ale pojawia się inflacja.
d) Nadmierny wzrost zadłużenia - sposób leczenia obniżyć wartość narodowego środka płatniczego oraz protekcjonistyczną politykę celną - administracyjnie obniżyć import, zapewnić subwencje eksportowe. Skutki uboczne to - zmniejszenie tempa wzrostu lub ewentualnie całkowity spadek produkcji, czemu na zachodzie towarzyszy wzrost bezrobocia, a w Europie wschodniej wzrost liczby zjawisk związanych z deficytem wewnętrznym. Leczenie idzie w parze z przyspieszeniem inflacji.
e) Trudności wzrostu - terapia tych zjawisk wiąże się z leczeniem bezrobocia, więc skutek uboczny to podobnie do tych z jakim mamy do czynienia w trakcie terapii bezrobocia - przyspieszenie procesów inflacyjnych.
f) Szkodliwa nierówność - kuracja polega na ułożeniu wysokiego i silnie progresywnego podatku, udzielenie licznych bezpłatnych lub prawie bezpłatnych świadczeń. W wyniku tych działań pewna część procesów gospodarczych uległa biurokratyzacji. Pojawia się deficyt.
g) Biurokratyzacja - najważniejszym rodzajem terapii jest deregulacja, przeniesienie regulacji kierowanej przez instytucje administracyjne na procesy regulowane przez mechanizmy rynkowe. Terapię te stosuje się w krajach rozwiniętych (kapitalistycznych). Jednak zlikwidowanie niektórych przepisów i ograniczenie prowadzi do wzrostu nierównowagi dochodów i majątków. Podobny efekt będzie miało zlikwidowanie lub zmniejszenie dotacji grup i warstw społecznych. Innym charakterystycznym skutkiem ubocznym jest to że zniesienie biurokratycznej regulacji cen i zarobków otworzy drogę inflacji

15. Dlaczego dochód narodowy jest podstawowym miernikiem oceny poziomu życia.

Informacje statystyczne o wielkości, dynamice i strukturze dochodu narodowego są niezbędne do prowadzenia polityki pieniężnej, fiskalnej i polityki dochodowej w każdym kraju. Na ich podstawie bank centralny i państwo mogą uruchamiać różne instrumenty ekonomiczne i za ich pośrednictwem oddziaływać na wszystkie strefy działalności gospodarczej. Znając rachunek dochodu państwo orientuje się o efektach netto gospodarki oraz ile z tych efektów i między kogo może rozdzielić. Dochód narodowy jako miernik oddziaływuje na decyzje gospodarcze. Łączy on i pozwala porównywać różne działy gospodarki. Mówi też o opłacalności lub jej braku w danej produkcji (gałęzi).
Ograniczenie miernika to: nie wliczanie do dochodu wszystkich czynników tj. Koszty utraty zasobów mineralnych, świadczenia pozadochodowe, usługi świadczone samemu sobie, koszty zniszczenia środowiska naturalnego.
Niedostatki dochodu narodowego wynikają, że nie zawiera informacji o rzeczywistych proporcjach podziału dochodów w danej społeczności.
Aby dochód był w pełni adekwatnym miernikiem poziomu życia czy też dobrobytu, trzeba by uwzględnić wyżej wymienione czynniki. Trudności, a właściwie niemożność ich wyceny sprawia, że są one pomijane w rachunku dochodu narodowego. Mimo to dochód narodowy pozostaje najlepszą z miar jaką dysponuje państwo przy ocenie sytuacji gospodarki kraju i dobrobytu społeczeństwa.

16. Podział dochodu wg MPS.

W metodologii MPS występują trzy fazy podziału dochodu:
a) faza pierwotna:
uczestniczą w niej przedsiębiorstwa produkcyjne i przedsiębiorstwa wytwarzające usługi produkcyjne oraz zatrudnieni w nich pracownicy. Dochód zostaje podzielony na płace dla pracowników i zysku dla przedsiębiorstw,
b) faza wtórna:
dochód jednych i drugich zostaje opodatkowany i odprowadzony do budżetu. Budżet dokonuje wtórnego ich podziału (redystrybucje) miedzy sferę nieprodukcyjną (budżetówkę) - lekarze, nauczyciele itp. Ci z pierwszej fazy mogą przez ofertę rynkową zaakceptować pewne usługi sfery nieprodukcyjnej,
c) faza ostateczna:
faza końcowa podziału dochodu na konsumpcję i akumulację trwa tak długo, aż dochód nie znajdzie ostatecznego zainteresowania,

Nie ma stałej kolejności faz. Tworzona ciągle była nadwyżka popytu nad podażą (ludzie dysponowali dochodem na podstawie nakładu któremu nie był równy efekt, brakowało towaru, przymusowe oszczędności w bankach zasilały akumulację społeczeństwa.

17. Pojecie wzrostu, rozwoju, stagnacji i recesji w gospodarce.

a) wzrost gospodarczy:
Jeżeli dochód narodowy (MPS) lub produkt społeczny (SNA) w roku tn jest większy niż w roku t1, w okresie t1..tn to dokonał się wzrost gospodarczy. Wzrost gospodarczy - zmiany wielkości głównie takich jak rozmiary sił wytwórczych i produkcji znajdujące wyraz w zwiększaniu dochodu narodowego. Przyrost dochodów oznacza wzrost gospodarczy. Wzrost powinien być analizowany wyłącznie w perspektywie długoterminowej, gdyż jest to stan trwałego ożywienia gospodarki.
b) Rozwój gospodarczy jest wypadkową wzrostu postępu cywilizacyjnego. Wzrost nie oznacza jednak zawsze rozwoju gospodarczego np. gdy dochód przeznaczony jest na spłatę długów, jeżeli mamy duży przyrost gospodarczy. Rozwój gospodarczy jest to proces zmian w gospodarce wywołany rozwojem sił wytwórczych pociągający za sobą zmiany w stosunku produkcji i sposobie produkcji.
c) Recesja jest to spadek produktu społecznego lub dochodu narodowego w wielkościach bezwględnych obserwowany między rokiem t1, a rokiem tn - t0
Brak wzrostu, a także brak spadku to stagnacja.
d) Stagnacja - zastój, brak poprawy wskaźników efektywności gospodarki oraz płynności środków. Cechuje ją niski poziom cen i ogólnej aktywności gospodarczej
18. Ilościowe i jakościowe czynniki wzrostu, relacje między nimi.

Podstawowe współzależności przyczyniające się do wzrostu, rozwoju gospodarczego to czynniki wzrostu:
a) ilościowe:
- praca (siła robocza),
- narzędzia pracy (majątek, środki trwałe),
- zasoby naturalne
b) jakościowe:
- wydajność pracy,
- produktywność,
- efektywność wykorzystania zasobów naturalnych,
c) systemowe określające relacje między ilościowymi, a jakościowymi czynnikami wynikające z ustrojów gospodarczych:
- kwalifikacje, postawy ludzkie,
- technika,
- struktura produkcji,



Czynnikiem podstawowym, naturalnym jest praca rozumiana jako siła robocza. Mierniki nakładu obrazują nakłady zużytej pracy na jednostkę produkcji - pracochłonność Z/D w gospodarce centralnie zarządzanej jest to czynnik ilościowy.
Miernikiem efektu pracy jest odwrotność pracochłonności i nazywa się wydajnością pracy D/Z w gospodarce rynkowej. Innym czynnikiem kapitału, rzeczowym są narzędzia. Zużycie narzędzi na jednostkę dochodu nazywamy kapitałochłonnością, majątkochłonnością I/D. Miernikiem efektu jest odwrotność D/I nazywana produktywnością jednostki nakładu, kapitału, majątku zainwestowanego w procesie inwestycyjnym - czynnik jakościowy.
Zasoby naturalne: surowce, ziemia, woda, las, powietrze. Miernik chłonności tych zasobów w produkcji surowców to surowcochłonność S/D - ile trzeba surowców na wyprodukowanie jednostki dochodu - czynnik ilościowy.
D/S - efektywność wykorzystania zasobów naturalnych - czynnik jakościowy.

19. Omów współzależności decydujące o postępie gospodarczym.

Wykres jak wyżej .
W gospodarce mamy dwa poziomy :
1. poziom zasobów czynników produkcji
2. poziom efektów czynników produkcji
Te dwa poziomy są ze sobą sprzężone. Relacje między pracą, a wydajnością określa czynnik: - kwalifikacje i postawy ludzkie - podstawowe czynniki sprawcze.
Relacje kapitałochłonność, a produktywność określa postęp techniczny, innowacji, jakości, jakości typu i wykonania.
Relację zasobów naturalnych a efektywność wykorzystania zasobów naturalnych określa struktura wykorzystania zasobów.

20. Jednoczynnikowe modele wzrostu jako funkcje ciągłe i różniczkowe.
1. D = Z * W
Dochód można przedstawić jako Z * W. Wzór mówi nam, że tempo przyrostu dochodu = sumie temp wzrostu zatrudnienia i wydajności. Jest to jednoczynnikowy model wzrostu ze względu na jeden czynnik zatrudnienie (siłę roboczą). Jest to funkcja liniowa y = ax + b. Oznacza że r = a+b. Czasem modyfikowany r = a + b - l, czyli tempo może być konkretnie umniejszane przez l, która określa nam tempo przyrostu naturalnego, tempo przyrostu ludności r = a + b - l, to jest pewna korekta przez przyrost naturalny.
2. D = F * E
Jest to model jednoczynnikowy różniczkowy z zaangażowaniem jednego czynnika majątku. Dochód może być wyrażony iloczynem zaangażowanego majątku i jego efektywności. Tempo przyrostu dochodu = sumie temp wzrostu F * E. (kapitał finansowy * efektywność).

3. F = Z * Uz
Model jednoczynnikowy. Mówi, że tempo wzrostu majątku produkcyjnego zależy od sumy temp wzrostu zatrudnienia i technicznego uzbrojenia pracy (czyli tego co przypada na jednostkę zatrudnienia).

21. Ogólna charakterystyka modelu wzrostu Haroda.

Harrod w swym modelu wykorzystał współzależności między inwestycjami, a oszczędnościami: Inwestycje = Oszczędnością. Ustalił on ważną relację między wydatkami inwestycyjnymi I, a przyrostem dochodu narodowego DD. Relacje te nazwane zostały przyrostem kapitałochłonności produkcji uznana jako najważniejszy wkład Roy Harroda do teorii ekonomii.


- faktyczna stopa wzrostu,
Tempo wzrostu dochodu jest wprost proporcjonalne do oszczędności, a odwrotnie proporcjonalne do kapitałochłonności.

Harrod namawia nas do tego, że jak chcemy mieć większy wzrost gospodarczy to mamy oszczędzać. Także oszczędzać kapitał. Im będą mniej kapitałochłonne technologie tym tempo dochodu może być większe. Ujęcie Harroda reprezentuje stronę podażową, nie analizuje popytu.
Harrod oprócz faktycznej stopy wzrostu Gf, wprowadził naturalną stopę wzrostu Gn oraz gwarantowaną stopę wzrostu Gw.
Naturalna stopa wzrostu Gn to , gdzie beta to stopa przyrostu naturalnego i alfa to postęp techniczny, są to potencjalne możliwości wzrostu danej gospodarki narodowej.
Gwarantowana stopa wzrostu Gw

Wyraża wzrost dochodu narodowego przy pełnym wykorzystaniu istniejących zdolności produkcyjnych gospodarki narodowej.
I. Wszystkie stopy są równe Gw = Gf = Gn
Jest to stan równowagi dynamicznej zapewniający pełne wykorzystanie rosnących zdolności produkcyjnych oraz pełne zatrudnienie rosnących zasobów siły roboczej.
II. Faktyczna stopa wzrostu odchyla się w dół od stopy gwarantowanej Gw > Gf < Gn
Uruchamia się mechanizm depresyjny zaczyna gromadzić się niesprzedane zapasy towarów, zmniejszają się inwestycje w stosunku do oszczędności, spada popyt, rosną niewykorzystane zdolności produkcyjne, bezrobocie,
III. Faktyczna stopa wzrostu odchyla się w górę od stopy gwarantowanej Gw < Gf <= Gn
Występuje zjawisko zmniejszania się zapasów towarów, zwiększają się inwestycje w stosunku do oszczędności, wzrasta globalny popyt i zatrudnienie.

22. Sposób ujęcia przez Domara popytowego i podażowego aspektu wydatków inwestycyjnych.
Domar skonstruował swój model wzrostu gospodarczego opierając się na teorii Keynesowskiej. W przeciwieństwie do modelu Harroda uwzględnił on popytowy i podażowy aspekt nakładów inwestycyjnych. Popytowy aspekt związany jest z wydatkami inwestycyjnymi, które tworzą rynek zbytu na dobra inwestycyjne, wydatki te tworzą możliwość zwiększenia podaży produkcji.
Podażowy aspekt inwestycyjny:
Przyrost dochodu od strony podażowej wyraża iloczyn zatrudnienia i produktywności:

I - inwestycje,
d - potencjalna produktywność inwestycji
DDz - przyrost zdolności produkcyjnych,

Popytowy aspekt inwestycyjny,
Wymagany popyt wyrażony jest wzorem:

a - popytochłonność jaką tworzą inwestycje jest to krańcowa skłonność do oszczędzania, KSO
DD - przyrost dochodu narodowego,
DI - przyrost inwestycji,

Zestawienie strony podażowej i popytowej - otrzymujemy relację, tzn, że dochód rośnie w takich rozmiarach, jak rosną zdolności produkcyjne gospodarki narodowej:

Jest to warunek wzrostu gospodarczego przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych i siły roboczej. Z przekształcenia wzoru mamy:

Tempo przyrostu inwestycji równe jest iloczynowi produktywności inwestycji d i krańcowej skłonności do oszczędzania KSO.
Mamy oszczędzać, ale oszczędności te wydawać na inwestycje i konsumpcję.
Podsumowując Domar wyciąga praktyczny wniosek, iż gospodarka rynkowa ciągle musi zwiększać inwestycje jeśli ma rosnąć dochód narodowy.

23. Rola mnożnika inwestycyjnego we wzroście gospodarczym.

Mnożnik inwestycyjny jest czynnikiem kreującym wzrost gospodarczy. Keynes stwierdził, że na wzrost dochodu wpływa wzrost inwestycji za pośrednictwem mnożnika inwestycyjnego.
Teoria mnożnika mówi, że im większa krańcowa skłonność do konsumpcji, to inwestycje rosną.
Mnożnik inwestycyjny decyduje o tym, o ile wzrośnie produkt narodowy, jeśli inwestycje wzrosną o jednostkę:

Przyrost produktu narodowego = mnożnik inwestycyjny * przyrost inwestycji.
Sam mnożnik inwestycyjny przedstawia się następująco:

MPC - krańcowa skłonność do konsumpcji,
DC - przyrost konsumpcji,
DY - przyrost produktu narodowego
Wielkość mnożnika inwestycyjnego jest tym większa, im większa krańcowa skłonność do konsumpcji i im, zarazem mniejsza krańcowa skłonność do oszczędzania:

DS - przyrost oszczędności,
Warunkiem działania mnożnika inwestycyjnego jest istnienie nie wykorzystanych rezerw produkcyjnych i zasobów siły roboczej. Mnożnik inwestycyjny może działać w kierunku zwiększania produktu narodowego jak i w kierunku jego zmniejszania. Zauważmy, że aby otrzymać stałe wyniki w działaniu mnożnika wymagane jest stałe inwestowanie, a nie jednorazowy zastrzyk inwestycji.
Akcelerator.
Zgodnie z zasadą akceleracji (idea przyspieszania) wzrost popytu konsumpcyjnego powoduje bardziej niż proporcjonalny wzrost inwestycji.

24. Równanie Kaleckiego jako przykład podażowego modelu wzrostu.

Model Kaleckiego ujęty został od strony podażowej. Kalecki uważał, iż tempo wzrostu dochodu uzależnione jest od stopy inwestycyjnej. Tempo wzrostu jest wprost proporcjonalne do stopy inwestycji. Przy takim samym nakładzie może być różny efekt inwestycji, różny stopień ich wykorzystania.
Model wzrostu prof. Kaleckiego.





1/k' k- kapitałochłonność
I/D- stopa inwestycji
1/k" 1/k- efektywność
a+b a- zużycie moralne i fizyczne
a+b 1/k'" u- usprawnienie techniczne
-s+u+n-a n- zmianowość
s- straty z tytułu zamrażania

Model Kaleckiego zakłada, że tempo wzrostu dochodu zależy od inwestycji (stopy) i ich efektywności.
Wiemy, że tempo wzrostu dochodu Kalecki uzależnił od pewnej stopy inwestycji. To jest słynny model w którym:

Osiągamy r’, r’’, r’’’ - różne poziomy wzrostu dochodu. Dlaczego tak jest. Dlatego, że różnie wykorzystuje się nakłady inwestycyjne, czyli różny jest ten współczynnik kierunkowy. To nadal jest wzór y = ax+b, gdzie a - jest współczynnikiem kierunkowym, ale w sensie ekonomicznym jest to zużycie moralne i fizyczne środków trwałych.
Tempo wzrostu korygowane jest zużyciem fizycznym, moralnym środków trwałych (-a) i usprawnieniami operacyjnie - technicznymi (u)
Kąt nachylenia a+b to tempo wzrostu zatrudnienia i wydajności. Naszych rozważań - trajektorii wzrostu - nie zaczynamy od poziomu 0. Istnieje poziom inicjatywny -s+u+n-a.

25. Funkcja Cobba - Douglasa jako przykład modelu wieloczynnikowego wzrostu.
Douglas i Cobb sformułowali funkcję produkcji wywodzącą się z ekonomii neoklasycznej. Opiera się ona na założeniu, że produkcja jest funkcją trzech czynników produkcji:
n kapitału,
n pracy,
n ziemi,
Każdy z tych czynników świadczy usługi i otrzymuje zapłatę. W postaci zysku, płacy i renty.
Powstało zapotrzebowanie na ilościowe ujęcie zależności między czynnikami produkcji a dochodem. Czynnik ziemia jest stały. Dochód narodowy stał się więc funkcją zatrudnienia i kapitału D = f(Z,C).
Tempo wzrostu dochodu zależy w tej funkcji od:
n majątkochłonności,
n pracochłonności,
n i postępu g.
Postęp jest próbą kwantyfikacji jakości.
Po przez odjęcie czynników majątkochłonności i pracochłonności od przyrostu dochodu otrzymujemy g:


Tempo wzrostu dochodu zależne jest od elastyczności dochodu:
a - jest to elastyczność dochodu narodowego względem majątku produkcyjnego przy danym zatrudnieniu, czyli jak zmienia się dochód gdy majątek rośnie o jednostkę przy danym zatrudnieniu,
b - elastyczność dochodu względem zatrudnienia przy danym majątku, czyli jak zmieni się dochód jeśli zatrudnienie rośnie o jednostkę przy danym zatrudnieniu,

Funkcja Cobb- Douglasa obejmuje analizy wzrostu od strony podażowej.

26. Funkcja produkcji (krzywa jednakowego produktu jako miejsce geometryczne punktu dla różnych metod wytwarzania).



Na produkcję danego dobra x składają się pewne proporcje Z i I.
n x(1) - mało inwestycji, a dużo zatrudnienia (postęp kapitałoszczędny),
n x(2) - średni nakład inwestycji i średnie zatrudnieni,
n x(3) - duży nakład i inwestycji i małe zatrudnienie,
Każdy punkt na okręgu ma wspólne cechy: bez względu na to ile zużyjemy inwestycji, a ile zatrudnienia - efekt jest ten sam.


Postęp idzie od środka ponieważ, jest wtedy mniej ludzi zatrudnionych i mniejsze nakłady inwestycyjne są ponoszone na wyprodukowanie tego samego produktu. Jeśli krzywe przesuwać się będą w kierunku krzywej t(3) (na zewnątrz) to mamy model niesprawny. Poniżej t(1) będą metody efektywne, a powyżej nieefektywne.

27. Dlaczego tablica przepływów międzygałęziowych może być przykładem makroekonomicznego modelu gospodarczego.

Gospodarka narodowa składa się z wielu różnych gałęzi powiązanych. Produkty jednych zużywane są jako nakłady drugich, bez nich nie można prowadzić działalności gospodarczej. Między różnymi gałęziami przepływają strumienie produktów. Ten przepływ tworzy zapotrzebowanie na analizę wyników i nakładów. Przepływy międzygałęziowe input - output jest to model ustalania ilościowych związków między różnymi gałęziami produkcji prowadzące do równowagi gospodarczej. Przepływy międzygałęziowe po przez analizę związków typu dostawca - odbiorca konkretyzują mechanizm funkcjonowania gospodarki jego wewnętrznych powiązań i skutków jakie przynosi.
Najbardziej przejrzystym modelem związków typu dostawca - odbiorca jest zapis szachownicowy przepływów rzeczowo - finansowych Leontiefa. Zapisanych między sobą w postaci tabelarycznej oddającej związki typu input - output (metoda wyników i nakładów).

28. Omów części składowe makroekonomicznego modelu gospodarki w świetle przepływów rzeczowych.

Makroekonomicznym modelem gospodarki jest tabela przepływów międzygałęziowych. Istotą jej jest to, iż gospodarka narodowa stanowi agregat zasobów i strumieni składający się z kilku sprzężonych ze sobą układów: produkcyjnego i nieprodukcyjnego, zagranicy, gospodarstwa domowego, budżetu, banku, które opisano w postaci tabelarycznej oddającej związki input - output (metoda wyników i nakładów), składającej się z trzech części:

W I części przedstawiono poszczególne stadia produkcji, określające zaspokojenie popytu pośredniego gałęzi produkcyjnych. Przedstawiono wzajemne transakcje między gałęziami, a więc przepływy materialne w pośrednich stadiach produkcji.
W wierszach (i) mamy dawców czyli zanotowano przeznaczenie produkcji określonej gałęzi. Suma ĺ w wierszach pokazuje nam ile dana gałąź dała innym czyli łączny popyt pośredni niezbędny do wytworzenia danego produktu.
W kolumnach (j) zapisane są podmioty zgłaszające popyt. Przedstawiono zużycie poszczególnych dóbr (i) dla wyprodukowania, określonej produkcji globalnej (j). Suma ĺ w kolumnach ukazuje nam koszty materialne tej produkcji.
Część III pokazuje dochody tworzone w gałęziach produkcyjnych. Jest to ilustracja rozmiarów i rodzajów dochodów występujących w każdej gałęzi produkcyjnej. Przedstawiają je: płaca, akumulacja oraz amortyzacja. Elementy te w poszczególnych kolumnach dopełniają koszty rzeczowe, tworząc pełną wartość produkcji globalnej gałęzi (j). Ćwiartka ta informuje nas o strukturze otrzymanych dochodów w poszczególnych kolumnach i o strumieniu przepływających dochodów w poszczególnych wierszach. Dochód może wystąpić w postaci netto, bądź brutto w zależności od uwzględnienia bądź pominięcia amortyzacji.

W II części znalazł się popyt końcowy wraz z restytucyjnym Odbiorcami jego są: konsument indywidualny i zbiorowy (społeczeństwo), a także inwestor zakupujący środki trwałe i obrotowe. W części tej może także wystąpić eksporter, jeśli „zagranicy” nie potraktuje się jako gałęzi produkcyjnej. Pokazuje się w tej części w jakich rozmiarach produkcja finalna przekazywana jest końcowym odbiorcom produktu społecznego tj. Konsumentowi indywidualnemu, zbiorowemu - inwestorom (przedsiębiorstwom) czy ewentualnie „zagranicy”. Tam też się mieści działalność administracji publicznej jako wyraziciela interesów konsumenta zbiorowego - społeczeństwa. Przedstawia ją m.in. popyt końcowy tzw. konsumenta zbiorowego na produkcje poszczególnych gałęzi. Brak banków gdyż były kasami, a nie samodzielnymi podmiotami gospodarczymi. Ogólnie formułując wniosek jest to poziom spożycia przez ludność (gospodarstwa domowe) dóbr materialnych z osobistych dochodów oraz pozostałego spożycia w tym inwestycji nieprodukcyjne wraz z kapitalnymi remontami.

Część IV tabeli dotyczy podziału wytworzonych dochodów w warunkach gospodarki centralnie sterowanej zazwyczaj niewypełniana. Jest to część dotycząca wydatków ludności i budżetu w ramach podziału dochodu narodowego. W warunkach gospodarki centralnie planowanej zazwyczaj nie wypełniana, gdyż po wypełnieniu będzie ta część wykazywać deficyt, niedostatki gospodarki, w gospodarce nakazowo - rozdzielczej nierównowaga popytowa nie pozwalała na zbilansowanie wytwarzania dochodów z realnym (rzeczywistym) ich podziałem.

Przepływy miały charakter rzeczowy, a rola cen sprowadzała się nie tyle do wyborów ekonomicznych, co wyceny danych, głównie dla potrzeb stworzenia całości.

29. Scharakteryzuj dochody gałęzi produkcyjnych w modelu rzeczowych przepływów międzygałęziowych.
Część III pokazuje dochody tworzone w gałęziach produkcyjnych. Jest to ilustracja rozmiarów i rodzajów dochodów występujących w każdej gałęzi produkcyjnej. Przedstawiają je: płaca, akumulacja oraz amortyzacja. Elementy te w poszczególnych kolumnach dopełniają koszty rzeczowe, tworząc pełną wartość produkcji globalnej gałęzi (j). Ćwiartka ta informuje nas o strukturze otrzymanych dochodów w poszczególnych kolumnach i o strumieniu przepływających dochodów w poszczególnych wierszach. Dochód może wystąpić w postaci netto, bądź brutto w zależności od uwzględnienia bądź pominięcia amortyzacji.

W gospodarce centralnie sterowanej efekt był narzutem na koszty, efekt był sumą nakładów, była to pewna irracjonalność gospodarki, czym większe nakłady tym większe dochody dla pracujących.
Płaca dla przedsiębiorstwa jest kosztem, jest tym większa im więcej nakładów przeznacza się na jednostkę efektu, lub im mniej wyciąga się efektów z jednostki nakładów, czyli inaczej niż na zdrowy rozsądek.

30. Omów miejsce budżetów i banków w świetle przepływów rzeczowych.

Jest to problem IV ćwiartki. W gospodarce centralnie planowanej banki pełniły rolę kasy, nie rynek rządził gospodarką - ale plan, stąd pojawił się problem niezbilansowania gospodarki. Czwarta ćwiartka przepływów międzygałęziowych dotyczyła wydatków ludności, budżetu państwa i banków w ramach podziału dochodu narodowego. Podziału wytworzonych dochodów.
Po stronie dochodów z budżetu obejmowała głównie wpływy:
n z opłat i podatków,
n z tytułu odpowiedniej amortyzacji,
n zysków przedsiębiorstw,
Po stronie wydatków budżetu ćw. IV obejmowała:
n środki przeznaczone na konsumpcje społeczną,
n inwestycje nieprodukcyjne,
n dotacje dla przedsiębiorstw,
n dotacje dla budżetów terenowych,
n podział wpływów z amortyzacji i zysków,
W odniesieniu do banków IV część zawierała informacje o dochodach:
n z tytułu otwieranych rachunków,
n emisji pieniądza,
jak i również o wydatkach:
n wydatki z tytułu kredytów obrotowych, a także z tytułu kredytów inwestycyjnych.

31. Na czym polega alternatywne potraktowanie zagranicy i amortyzacji w modelu przepływów międzygałęziowych.

Część pierwsza tablicy może mieć charakter rozszerzony lub zawężony. Jeśli zagranicę potraktujemy jako gałąź produkcyjną to poszerza się I część przepływów o odpowiedni wiersz i kolumnę. W wierszu notuje się co zagranica sprzedaje czyli import krajowy, a w kolumnie eksport, czyli to co gospodarka sprzedaje reszcie świata.
Gdyby zagranicy nie traktować jako odrębnej gałęzi produkcyjnej wówczas popyt końcowy eksporterów wyrażony będzie w kolumnie w II ćwiartce przepływów, natomiast w wierszu w III części trzeba wykazać import.
Podobnie jest z amortyzacją.
Zużycie środków trwałych może być zaliczone do kosztów materialnych produkcji. Umieszczone w części I tablicy, w kolumnie jako fundusz odtworzenia, a w wierszu uwzględniono by jaka część kosztów przypadła na amortyzację.
Może wystąpić również w ramach nadwyżki jako element dochodu wiersz w części III, która przyjmuje wówczas wartość brutto. W tym przypadku odpowiednia kolumna określająca wielkość popytu odtworzeniowego wystąpi w II części tabeli.

32. Inwestycje i inwestorzy w modelu przepływów międzygałęziowych.

Poza przepływami związanymi z działalnością produkcyjną w przedsiębiorstwach występowała druga istotna działalność - inwestycyjna. Między gałęziami wytwórczymi przepływały nie tylko surowce, lecz również zaopatrzenie inwestycyjne. Wielkość potrzeb każdej gałęzi produkcyjnej zależała od konkretnych zadań. Ze względu, że działalność zaopatrzeniowa dotyczyła jednego okresu, a działalność inwestycyjna wykorzystująca zakupione dobro zależało od planu produkcyjnego na następny okres, dlatego działalność inwestycyjną przedstawiano zazwyczaj oddzielnie.
Inwestor zakupujący środki trwałe i obrotowe ujęty jest w drugiej części obok konsumenta indywidualnego i zbiorowego,

33. Omów strukturę produkcji materialnej w ujęciu podmiotowym w modelu przepływów rzeczowych.

Dla potrzeb bilansowania dóbr materialnych przyjęto podział na najbardziej jednorodne grupy bilansowe dóbr.
W praktyce zastosowano dwa wykazy klasyfikacyjne:
n klasyfikację podmiotową - klasyfikacja przedsiębiorstw, instytucji i innych jednostek ekonomicznych w gospodarce narodowej,
n klasyfikację przedmiotową - klasyfikacja wyrobów, usług, obiektów budowlanych,
W główce tabeli przepływów zamieszcza się klasyfikację podmiotową na przemysł wydobywczy, energetyczny, hutniczy itp.
Grupowanie podmiotów opiera się o kryterium przeważającego rodzaju działalności W rzeczywistości klasyfikuje się nie całą działalność jednostki gospodarczej. bez działalności działowo obcej tzn. produkcji obcego profilu. Dane dotyczące tej działalności rozlicza się na grupy bilansowe wyodrębnione w ramach klasyfikacji przedmiotowej.
Może się zdarzyć, że produkcja globalna danej grupy wg klasyfikacji przedmiotowej różni się od rozmiarów produkcji w odpowiednim wierszu z uwzględnieniem sum niezbilansowanych.

34. Na czym polega wartość poznawcza makroekonomicznego modelu przepływów pieniężnych - międzygałęziowych.

Mówimy o zaletach rozwiązania rynkowego. Wartość poznawcza schematu pieniężnych przepływów międzygałęziowych niepomiernie rośnie w gospodarce rynkowej, gdzie relacje popytowo - podażowe określają funkcje informacyjne i dystrybucyjne cen (wszystkie przepływy międzygałęziowe wyrażone są w cenach mających charakter rynkowy). Wyznaczają one weryfikowalne efekty nakładów. Stąd obliczone na podstawie tego bilansu nabierają wagi rzeczywistych miar ponoszonych nakładów i osiąganych efektów.
Występowanie w przepływach pieniężnych banków daje pełny obraz gospodarki danego państwa oraz pozwala na wyliczenie dochodu wg SNA. Występowanie w kolumnach tych samych jednostek pieniężnych daje możliwość łatwej kalkulacji kosztów (w rzeczowych sprawę utrudniały różne jednostki m3. Kg, cm, bm. itp.).
Tabela przepływów międzygałęziowych ma większe wartości poznawcze w systemie rynkowym, gdyż ceny spełniają funkcje informacyjna, motywacyjną, czyli bodźcową co jest rzeczywistym narzędziem tworzenia i podziału dochodu.

35. Cechy odróżniające pieniężny i rzeczowy model makroekonomiczny gospodarki.

n Przepływy międzygałęziowe w systemie rzeczowym dotyczą gospodarki w której dochód narodowy liczy się wg modelu MPS - gospodarka centralnie zarządzana,
n Przepływy międzygałęziowe w systemie pieniężnym dotyczą gospodarki w której dochód narodowy liczy się wg modelu SNA - gospodarka rynkowa,
n W PM pieniężnych istnieje brak rozdzielenia produkcji materialnej od usług nieprodukcyjnych (niematerialnych), umożliwia to stosowanie metody liczenia dochodu wg metody SNA.
n W MPS i ćwiartce I - nie uwzględnia się roli inwestycji. Dochody i popyt końcowy jest obarczony inwestycjami. W SNA inwestycje są uwzględniane w ćwiartce I, rozdzielone są pomiędzy zakupy gałęzi produkcyjnych. Tak więc informacja o akumulacji rzeczowej dotyczy zarówno środków obrotowych jak i nakładów inwestycyjnych brutto, łącznie z kapitalnymi remontami.
n W modelu rzeczowym nie wypełnia się IV ćwiartki, nie uwzględnia się banków w podziale dochodu,
n Cena w MPS pełni funkcje agregacyjną (różne dane w różnych cenach się pojawiały), w SNA cena ma funkcje informacyjną, ambicjonującą, i cena właśnie znajduje się w polach tablicy przepływów, zniknęły dobra które znajdowały się w przepływach rzeczowych,

36. Charakterystyka strumieni (wiersze) popytu pośredniego (część I) i końcowego (część II) w modelu pieniężnych przepływów międzygałęziowych.

W wierszach części I przedstawiony został strumień popytu pośredniego, czyli ile poszczególna gałąź (Pw, Pp, Pf ...) przeznacza pieniędzy na asortymenty bądź inwestycje od poszczególnych gałęzi, lub jak strumień przepływając osadza się na poszczególnych gałęziach (Pw, Pp ...), czyli jak dana gałąź jest rozdysponowana na poszczególne gałęzie. Sumy poszczególnych strumieni ukazują ile na poszczególne asortymenty wydatkuje cała gospodarka narodowa.

W wierszach części II przepływa strumień popytu końcowego. Informuje ile na pieniędzy na poszczególne asortymenty wydatkują konsumenci indywidualni, fundusze celowe w ramach zadań budżetu, banki, i jaki jest popyt restytucyjny (odtworzenie majątku trwałego w gospodarce).
Popyt końcowy konsumentów obejmuje również inwestycje nieprodukcyjne domy mieszkalne, budynki użyteczności publicznej, wydatki na kulturę i sztukę.

IPOLITYKA KONKURENCJI - w jej ramach zwraca się uwagę na konieczność utrzymania i wzmacniania konkurencji między krajowymi podmiotami gospodarczymi. normalny poziom zjawiska konkurencji wewnętrznej uważa się za cechę gospodarki rynkowej decydującej o jej kondycji. Państwo dba o ten stan rzeczy, tworzy normy prawne mające na celu ograniczenie możliwości praktyk monopolistycznych , powodujących osłabienie konkurencji. Specjalne instytucje kontrolują przestrzeganie ustawodawstwa antymonopolowego. Państwo dba również o ochronę przedsiębiorstw krajowych przed konkurencją firm zagranicznych. Jest to polityka protekcjonizmu , której przykładowym narzędziami są cła przewozowe , premie eksportowe, subsydia do produkcji niektórych towarów. Najdalszą formą jest prohibicjonizm wyrażający się zakazem importu lub nałożeniem ceł prohibicyjnych (nie opłaca się importować).

8. Instrumenty sterowania w państwie polityką dochodowo-podatkowo, społeczną, przedsięwzięć publicznych oraz ekologicznych.

POLITYKA DOCHODOWA i PODATKOWA - rezultaty osiągane w jej zakresie ogrywają znaczną rolę w dążeniu do zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Zastosowanie przez państwo bezpośrednich narzędzi kreacji dochodów jest możliwe przede wszystkim w stosunku do przedsiębiorstw państwowych i ludności nieproduktywnej. W pozostałych przypadkach polityka dochodowa jest realizowana metodami pośrednimi, odziaływującymi na temp wzrostu produktu społecznego i wskaźnika koniunktury gospodarczej. Skuteczność polityki dochodowej uzależniona jest w znacznej mierze od komplementarnej względem niej polityki dochodowej. Polityka podatkowa jest składnikiem polityki fiskalnej realizowanej za pomocą budżetu. Podatki są także wykorzystywane jako instrumenty polityki antycyklicznej. Inne zadania związane z redystrybucją dochodów to korekta podzielonego między podmioty gospodarcze produktu społecznego a także prowadzenie przez państwo własnej działalności interwencyjnej.

POLITYKA SPOŁECZNA - w zależności od charakteru gospodarka rynkowa może przyjmować różne formy. Państwo musi sprawować funkcję socjalno-opiekuńczą gdyż zachodzi konieczność łagodzenia napięć i niekorzystnych zjawisk będących negatywnym skutkiem funkcjonowania rynku. Wspólną cechą wszystkich form polskiego społeczeństwa jest realizacja zasady bezpieczeństwa socjalnego i sprawiedliwości. Zadania te kierowane są za pomocą różnych instrumentów : subwencjonowanie niektórych dóbr (o charakterze publicznym), funkcjonowanie systemu podatkowego obciążającego wysokie dochody, oddziaływanie na rzecz sprawiedliwego podziału majątku. Ponadto państwo tworzy świadczeń społecznych , który gwarantuje dostęp do form pieniężnych i rzeczowych. Poza tym na różnych obszarach gospodarki realizuje się przedsięwzięcia , które podnoszą ekonomiczny i społeczny komfort życia w kraju.

POLITYKA PRZEDSIĘWZIĘĆ PUBLICZNYCH - treścią jej jest wykonywanie zadań , które z reguły nie mogą być zrealizowane na zasadach rynkowych. W pierwszej kolejności dotyczy to zapewnienia obronności i bezpieczeństwa kraju , a także prowadzenia administracji państwowej. Państwo podejmuje także inne zadania publiczne np.: mało rentowne, kapitałochłonne itp. Inna formuła tej polityki jest całkowite lub częściowe finansowanie z budżetu realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych(mosty ,drogi) czy też np. finansowanie służby zdrowia.

POLITYKA EKOLOGICZNA - opera się na szeregu rozwiązań prawnoadministracyjnych i finansowych ,nakłaniających wszystkie podmioty do zachowania równowagi między środowiskiem a rozwojem siedzib ludzkich gospodarki. Egzekwowaniem norm ekologicznych zajmują się urzędy administracyjno-sądowe.

9. Scharakteryzuj główne instytucje sfery realnej w państwie oraz zakres ich działalności

Do najważniejszych instytucji sfery realnej w państwie należy bank centralny i urzędy podatkowe.
Bank Centralny - jest bankiem państwa i bankiem banków. Organizuje on obrót płatniczy w skali całej gospodarki , a także zajmuje się emisją pieniądza gotówkowego.
Urzędy podatkowe - są instytucjami pracującymi na rzecz zapewnienia budżetowi należnych mu dochodów, stanowią więc materialną bazę obsługi polityki podatkowej państwa.
Innymi instytucjami są przedsiębiorstwa , które tworzą sektor państwowy. Kolejna grupa gospodarczych instytucji państwa są te, które zajmują się świadczeniem usług o charakterze społecznym np. Służba zdrowia i szkolnictwo. Państwo prowadzi także instytucje ubezpieczenia społecznego(renty, emerytury, świadczenia na wypadek śmierci, kalectwa itp.)
Kolejne to urzędy antymonopolowe - wykorzystywane w prowadzeniu polityki konkurencji.
Instytucje naukowe, agendy rządowe(powołane do rozwiązywania problemów na wybranych obszarach gospodarki).

10. Główne instytucje sfery regulacyjnej w państwie i zakres ich działania.

Instytucje te zajmowaniem kształtowaniem systemu prawnego w zakresie życia społeczno-gospodarczego. Szczególnym zadaniem jest określenie miejsca i funkcji państwa w gospodarce. Do sery regulacyjnej należą przede wszystkim instytucje ustawodawcze, do których zalicza się parlament stanowiący ogólne zasady i warunki gospodarki rynkowej. W krajach demokratycznych o wysokiej decentralizacji władzy państwowej wiele regulacji prawnych powstaje na niższych (lokalnych) szczeblach. Tak jest np. w stanach USA czy landach Niemiec.
Do instytucji sfery regulacyjnej należy zaliczyć także organa administracyjne. Na szczeblu państwowym są to gabinety rządowe lub prezydenci. Pewne znaczenie maja też organa sądownicze, które orzekają o zgodności z konstytucją wydawanych aktów prawnych.
85. Bank centralny w finansowaniu państw unii europejskiej .

86. Omów implikacje makroekonomicznego deficytu budżetowego i długu publicznego w Polsce.

Mamy więc teoretycznie rzecz biorąc następujące implikacje makroekonomiczne, wynikające z deficytu budżetowego i długu publicznego w Polsce. Pierwsza hipoteza dotyczy występowania deficytu i finansowania długu publicznego przez banki komercyjne traktowanego jako źródło inflacji, a więc mówimy tak, że jeśli będzie deficyt budżetu państwa i będzie on finansowany z długu publicznego to jest to źródło inflacji. Druga hipoteza jest taka, że finansowanie długu publicznego w warunkach transformacji gospodarki polskiej, „wypycha” kredyt dla gospodarki, czyli ogranicza kredytowanie gospodarki przez banki komercyjne. Takie, teoretycznie, hipotezy można postawić omawiając kwestie związaną z zarządzaniem deficytu i długiem publicznym.
Czy występowanie deficytu i finansowanie jego przez banki komercyjne jest źródłem inflacji? Odpowiedź jest taka: może, ale nie musi. W jakich warunkach finansowanie deficytu przez banki komercyjne w celu niwelacji tego długu może być źródłem inflacji? Rozważmy taką sytuację: jest budżet, czyli plan przychodów i wydatków państwa, w którym wydatki przewyższają przychody i trzeba tę różnicę z czegoś pokryć. Można pożyczyć z zagranicy, ale tam czyha niebezpieczeństwo inne, mianowicie pułapki zadłużenia, określonych uzależnień itd., i można pożyczyć od banków komercyjnych i od ludności, w dwojakiej formie:
1. poprzez zamianę ich walorów gotówkowych na papiery wartościowe i ściągnięcie ich do budżetu i pokrycie tego deficytu
2. albo przez dodrukowanie pieniędzy przez NBP, czyli przez emisję pieniądza i wprowadzenie tej emisji do obiegu poza bankowego, natomiast równocześnie zwiększenie zasobów papierów wartościowych na rynku. W obu przypadkach zwiększa się zasób papierów wartościowych, ale nie w obu przypadkach zwiększa się baza monetarna wprost. Oczywiście po jakimś czasie, gdy trzeba wykupić, nawet te papiery wartościowe w drodze zamiany to oczywiście trzeba więcej zapłacić, czyli w gruncie rzeczy można powiedzieć, że obie formuły w różnym stopniu zwiększają tą bazę monetarną, a więc ten iloczyn z mnożnikiem kreacji pieniądza, a więc podaż pieniądza, a jeśli zwiększają podaż pieniądza, w tym wypadku w różnym stopniu, ale zawsze, to oczywiście zwiększają popyt, a jak zwiększają popyt to zwiększają ceny. Złapaliście to? Czyli jest inflacja, oczywiście większa w sytuacji, kiedy dodrukowujemy pieniądze, mniejsza w sytuacji, gdy zamieniamy, ale teoretycznie mogłaby wystąpić. I teraz prof. Cz. zaprzeczy temu troszkę!!!, czyli postawi tezę przeciwstawną Otóż, tylko wtedy będzie tak jak zostało powiedziane poprzednio, kiedy za tym ruchem emisji i zamiany nie będzie postępował wzrost wydajności pracy. Bo jeżeli się okaże tak, że właśnie ten deficyt był wywołany finansowaniem wydatków wspierających procesy wzrostu wydajności pracy w przedsiębiorstwie, wspierającym wykorzystanie majątku, budynków, ziemi, zmaterializowanego kapitału, wykorzystujących ludzi nie znajdujących pracy, tworzących nowe miejsca pracy np. w jakiej formie? Może ten deficyt powstaje akurat z tego, że tam są zaplanowane dopłaty do kredytów dla inwestorów, dopłaty do kredytów dla eksporterów, subwencje dla eksportu, dopłaty dla tych, którzy kupują ziemię i tworzą większe gospodarstwa, dopłaty do tanich kredytów budowlanych, które organizują miejsca pracy, na pewno nie dopłaty do konsumpcji, no to wtedy się zastanowimy!!! Czy w takiej sytuacji owe operacje otwartego rynku wyrażają wprost związek z procesem inflacyjnym? Jeżeli one służą poprawie struktury gospodarczej, zmniejszeniu bezrobocia, to one z drugiej strony minimalizują nam koszty i zwiększa się wydajność pracy. Czyli w tym przypadku nie musi automatycznie to oznaczać zwiększenia inflacji ! Kiedy będzie to oznaczać wyższą inflację? Na pewno wtedy, kiedy obie formuły działania na otwartym rynku, przez dodruk czy przez zamianę i zwiększenie zasobów papierów wartościowych, będą konsekwencją wzrostu wydatków konsumpcyjnych, będą oznaczały bezpośredni wzrost popytu na artykuły konsumpcyjne. Wtedy te ceny będą rosły i niekoniecznie musi nastąpić wzrost wydajności pracy. Tutaj jest raczej życzeniowe założenie, że ludzie, chcąc lepiej konsumować, sami z siebie będą wydajniej pracować. Bez przymusu ekonomicznego tego się nie zrobi, ale wsparcie tymi wydatkami odpowiednich przemian strukturalnych w gospodarce, tak jak to robiono w Unii Europejskiej czy w EWG przez wiele lat, to jest zupełnie inna strona medalu. Innymi słowy trzeba wiedzieć jak zarządzać deficytem budżetowym i długiem publicznym. Oczywiście trzeba wiedzieć i ściśle kontrolować charakter wydatków budżetowych z deficytu, z operacji otwartego rynku.
Te dwie tezy o związku finansowania deficytu i długu publicznego przez banki komercyjne i wypychania pieniądza kredytowego to są tezy klasycznie liberalne, to są tezy liberalnego porządku w gospodarce, na pewno nie orientacji postkeynsowskiej. Zastanówmy się teraz nad tą drugą tezą: czy takie finansowanie deficytu budżetowego i długu publicznego przez banki komercyjne (dlaczego jednym tchem prof. Cz. wypowiada deficyt budżetowy i dług publiczny? - ponieważ w budżecie jest założony deficyt, czyli ściągamy pieniądze banków komercyjnych i ludności - to jest finansowanie deficytu, natomiast czy to robimy? - robimy to długiem publicznym, zapożyczamy się u ludności poprzez banki komercyjne, bo one także mają pieniądze publiczne, ale później następuje faza oddawania tego długu poprzez wykup, czyli dopuszczanie pieniędzy do obiegu) oznacza wypychanie kredytów z rynku? I tu odpowiedź jest także taka jak poprzednio: może, ale nie musi. Wszystko zależy od tego, jakie będą relacje wydajności pracy wywołanej owym finansowaniem...
Innymi słowy dopuszczamy te pieniądze ściągnięte albo z naszych kont, albo z naszych kieszeni, albo przez emisję do obiegu przez wydatki budżetowe. Ponieważ, o ile się zwiększa baza monetarna to przy założeniu niewspółmiernie niższego wzrostu wydajności pracy, mogłoby być tak, że wzrost popytu wyprzedzałby tempo wzrostu realnej podaży i pociągał ceny w górę, czyli pchał tą inflację. A jeśli tak , to co muszą zrobić banki komercyjne w takich warunkach? Musza dba