MÓZG

Układ limbiczny: pomiędzy pniem mózgu i podwzgórzem a korą nową

• Kontroluje emocje i popędy organizmu, pamięć ruchów, konsolidacja pamięci.

• analiza wrażeń węchowych;

• analiza wrażenia bólu;

• kontrola negatywnych emocji; współpraca z ciałem migdałowatym;

• skupienie uwagi;

• reprezentacja pojęć dotyczących "ja".

Trzy funkcje kory:

• Analiza danych przychodzących ze zmysłów.

• Kontrola ruchów.

• Wyższe czynności psychiczne: planowanie, myślenie, analiza emocji.

Płat potyliczny

• widzenie; analiza koloru, ruchu, kształtu, głębi;

• skojarzenia wzrokowe, ocena, decyduje czy wrażenie jest analizowane i jaki jest jego priorytet.

Płat skroniowy

• zakręt górny i wieczko: słuch muzyczny, fonematyczny i wrażenia dźwiękowe;

• obszar Wernickego - rozumienie mowy, gramatyka, prozodia;

• zakręt dolny: rozpoznawanie obiektów;

• kategoryzacja obiektów; pamięć werbalna, zapamiętywanie;

• analiza zapachów

Płat ciemieniowy

• część górna: czucie dotyku, temperatury, bólu;

• umiejscowienie wrażeń czuciowych;

• prawa część dolna: pamięć robocza związana z orientacją przestrzenną, wyobraźnia, układ odniesienia względem swojego ciała konstruowany na podstawie wrażeń wzrokowych;

• lewa część dolna: modelowanie relacji przestrzennych ruchów palców, rotacja mentalna, ocena szybkości ruchu;

• pomiędzy i część przyśrodkowa: celowe ruchy;

• integracja ruchu i wzroku;

• integracja czucia i wzroku w jeden percept;

• manipulacja obiektami wymagająca koordynacji i wyobraźni przestrzenno -ruchowej.

• rozumienie języka symbolicznego, pojęć abstrakcyjnych, geometrycznych.

Płat czołowy

• część górna - funkcje ruchowe,

• pamięć wyuczonych działań ruchowych, np. taniec, nawyki, specyficzne schematy zachowań, wyrazy twarzy;

• lewy płat - obszar Brocka (mowa);

• pola czołowe oczu

• (ruch gałek ocznych zależny od woli);

• część przedczołowa: "zdawanie sobie sprawy";

• planowanie i inicjacja działania w odpowiedzi na zdarzenia zewnętrzne;

• oceny sytuacji;

• przewidywanie konsekwencji działań - symulacje w modelu świata;

• konfromizm społeczny, takt, wyczucie sytuacji;

• analiza i kontrola stanów emocjonalnych, ekspresji językowej;

• uczucia błogostanu (układ nagrody), frustracji, lęku i napięcia;

• lewy płat - kojarzenie znaczenia i symbolu (słowa), kojarzenie sytuacyjne;

• pamięć robocza;

• wola działania, podejmowanie decyzji;

• relacje czasowe, kontrola sekwencji zdarzeń.

Móżdżek

• koordynacja ruchów celowych;

• utrzymanie równowagi;

• regulacja napięcia mięśni;

• pamięć niektórych odruchów;

• wpływ na ruchy oczu.

Czy istnieją dwa sposoby myślenia?

• Myślenie intuicyjne - oparte na pamięci i reakcjach emocjonalnych, doświadczeniu, postrzeganiu całości, trudne do zwerbalizowania.

• Myślenie logiczne - trudne, więc zdarzają się pomyłki, ale wyższość intuicji jest fikcją.

• Uszkodzenia lewej półkuli: trudności z mówieniem, pisaniem, czytaniem, matematyką.

• Uszkodzenia prawej półkuli: trudności z rozpoznawaniem struktur geometrycznych, twarzy, trudności z rysowaniem, percepcją muzyki.

• Dominacja prawej półkuli - artyści, humaniści.

• Dominacja lewej - naukowcy, umysły ścisłe.

Budowa ciała i mózgu jest lekko asymetryczna

• Prawa półkula:

• Większa i cięższa niż lewa.

• Więcej materii białej (dłuższe połączenia).

• Część czołowa szersza, wysunięta do przodu

• Bruzda Sylwiusza kończy się zagięciem ku górze.

• Niektóre obszary kory ciemieniowej powiększone.

• Lewa półkula:

• Część tylna szersza.

• Bruzda Sylwiusza ok. centymetra dłuższa i prosta.

• Większa równina skroniowa (planum temporale) i obszar Brocka.

• Więcej materii szarej.

• Więcej dopaminy, mniej noradrenaliny.

Podsumowanie:

Lewa część naszego mózgu odpowiedzialna jest za myślenie logiczno – racjonalne, liczby, mowę. Przetwarza dane w sposób symboliczny za pomocą liter i słów. Bez niej nie moglibyśmy mówić.

Prawa część ułatwia nam zrozumieć świat poprzez obrazy, fantazję, wyobraźnię intuicję. Przetwarza ona informację za pomocą zmysłów a bez udziału słów (w sposób sensoryczny). To dzięki prawej półkuli mamy świadomość przestrzeni, możemy rozpoznawać twarze, wrócić do domu.

Mowa docierająca do prawego ucha jest lepiej rozumiana.

Asymetria jest mniej widoczna u kobiet.

Kluczem szybkiego uczenia się jest integracja obu półkul mózgowych

W procesie uczenia się aktywne są trzy części mózgu:

• Kora mózgowa

• Układ limbiczny

• Móżdżek z pniem mózgu

Kora mózgowa

• rozwiązywanie problemów,

• rozróżnianie wzajemnych relacji,

• określanie wzorców znaczeniowych;

• proces myślenia

Układ limbiczny

• emocje,

• funkcje zachowawcze,

• pamięć długotrwała,

• system immunologiczny,

• potrzeba snu i jedzenia,

• popęd seksualny

• Znaczenie układu limbicznego

- Emocje i skojarzenia są ważniejsze niż rozumienie poznawcze - informacje powiązane z emocjami pozostaną zachowane w pamięci długotrwałej

- Zarządzanie pojęciem wartości i osądem prawdy oddzielenie informacji zbędnych i przekazanie dalej tylko istotnych; ocena wartości informacji - połączenie z określonymi emocjami

Móżdżek z pniem mózgu

• przetrwanie (gwałtowne reakcje),

• kontrola funkcji motorycznych (oddychanie, równowaga),

• ochrona własnego terytorium (przestrzeń osobista, przyjaźń),

• zachowania partnerskie (przyciąganie uwagi, popisywanie się),

• doznawanie hierarchii (potrzeba bycia kimś, bycia przywódca grupy)

• zachowania instynktowne (łatwe do przewidzenia, powtarzające się)

Wykorzystanie możliwości całego mózgu w procesie kształcenia

Lewa półkula:

• Język mówiony

• Pisany

• Logika

• Zdolności matematyczne

• Zdolności analityczne

Prawa półkula:

• Rozpoznawanie kolorów

• Wyczucie rytmu

• Intuicja

• Wyobraźnia

• Poczucie humoru