Małgorzata Cmela

STRESZCZENIE „EUGENII GRANDET” H. BALZACA

Akcja powieści rozgrywa się w miejscowości Saumur, gdzie żyje rodzina Grandetów. Feliks Grandet miał głowę do interesów. Początkowo był zwykłym bednarzem, w wieku 40 lat ożenił się z córką zamożnego handlarza desek. Pieniądze od teścia dobrze zagospodarował, stwarzając piękną i dorodną winnicę. Jego majątek nieustannie się pomnażał, dzięki przemyślanym transakcjom i dobremu losowi.

Chociaż Grandet posiadał wielkie pieniądze, żył bardzo oszczędnie. Zawsze chodził tak samo ubrany, mieszkał w dużym, zimnym domu. Ani żona, ani córka – Eugenia – nie były świadome majątku skrywanego przez pana Grandet. Przyzwyczaiły się do takiego trybu życia. Grandetowie mieli jedną służącą – Wielką Nanon – służyła u nich wiele lat i była bardzo oddana swojemu panu. O rękę młodej dziedziczki, a w zasadzie o majątek jej ojca, starało się dwoje młodych mężczyzn: bratanek pana Cruchot, Adolf – syn pani de Grassins, która przychodziła nieraz do pani Grandet na partyjkę.

Spokojne życie w Saumur przerwał przyjazd Karola Grandeta – bratanka pana Grandet. Jak się dowiedział z listu jego brat planował popełnić samobójstwo, ponieważ jego firma zbankrutowała. Wysłał swojego syna do brata, by tam udzielono mu pomocy. Pan Grandet miał więc niemały problem: musiał poinformować bratanka o śmierci ojca i dać mu jakąś wyprawkę (co tym bardziej nie było mu na rękę), by ten mógł dorobić się swojego majątku.

Młody Paryżanin był załamany śmiercią swojego ojca. Bardzo współczuła mu Eugenia, która do modnego chłopca zapałała gorącym uczuciem. Chcąc mu pomóc oddała Karolowi swój „tuzin”, który zbierała od wielu lat (prezent urodzinowy od ojca). Karol, doceniając gest swojej kuzynki, zostawił jej w zamian swój neseser, który dostał od matki. Była to dla niego bardzo cenna pamiątka, którą powierzył Eugenii na przechowanie. Ufał kuzynce i wiedział, że po zwrocie pieniędzy dostanie to z powrotem. Młodzi pokochali się i spędzali ze sobą dużo czasu. Tymczasem stary Grandet regulował długi brata, a tak naprawdę zadbał tylko o jego dobre imię, prosząc wierzycieli, by ogłosili likwidację firmy, a nie bankructwo i obiecując spłacić długi brata w ratach (miał nadzieję, że wierzyciele szybko o takowych długach zapomną). Nadszedł jednak dzień odjazdu Karola. Młodzi przyrzekli sobie miłość i Karol obiecał wrócić do Eugenii, gdy tylko dorobi się jakiś oszczędności. Eugenia czekała na ukochanego kuzyna.

Na Nowy Rok ojciec, tradycyjnie już, chciał pooglądać zgromadzony przez jego córkę „mająteczek”. Eugenia zwlekała, bała się ojca i jego złości, gdy ten dowie się o podarku, jaki zrobiła Karolowi. Nie dało się jednak długo czekać. Wyjawiona tajemnica wzburzyła pana Grandet, nie chciał córki widzieć… jego małżonka zaś straciła przytomność i jak się okazało – poważnie zachorowała. Eugenia opiekowała się matką jak tylko ojca nie było w domu, bo gdy wracał musiała na powrót zamykać się w swoim pokoju. Stara Pani co dzień prosiła męża, by wybaczył Eugenii. Tę nieprzyjemną sytuację przerwał dopiero pan Cruchot, który oznajmił staremu, że lepiej byłoby dla niego, gdyby żył z córką w zgodzie, ponieważ po śmierci matki prawa majątkowe do jej części majątku ma właśnie Eugenia. Tak postawiona sprawa zmieniła nastawienie pana Grandeta do córki, ponadto podczas tajemniej schadzki córki z żoną zobaczył neseser dany Eugenii w zastaw, który tym bardziej ukoił jego nerwy.

Po śmierci pani Grandet, Eugenia wyrzekła się dziedziczonego majątku na rzecz ojca. Życie w Saumur wróciło do normy. Jej ojciec jednak również nieuchronnie przybliżał się do śmierci. Wprowadzał więc Eugenię w tajniki swojego majątku. Gdy umierał widać było jego obsesyjną miłość do pieniądza. Po jego śmierci Eugenia stała się bogatą dziedziczką, dalej czekającą na swojego Karola. Ciągle jednak nie miała od niego żadnych wieści. W końcu dostała list, dowiedziała się, że dorobił się sporego majątku i związał z hrabiną, mając nadzieję, że będzie mu i jego dzieciom dane dziedziczyć ten tytuł. Zraniona Eugenia pokryła resztę długów ojca Karola i ostatecznie zgodziła się na białe małżeństwo z prezydentem Cruchotem.