Najważniejszymi cechami głosu są :
Siła – zwiększanie siły głosu możemy osiągnąć poprzez impotację głosu. Impotacja głosu to prawidłowe ustawienie aparatu głosowego. Impostacja głosu polega na właściwej koordynacji czynności krtani (a dokładniej więzadeł głosowych), rezonatorów głosowych i układu oddechowego. Impotacja głosu uczy nas :
opanowanie techniki oddychania i umiejętne wykorzystywanie rezonatorów piersiowych
wykształcenie nośnego, dynamicznego głosu (zdolnego do zmiany barw, brzmień, dynamiki) w mowie i śpiewie, dającego możliwość wyrażania różnych intencji, emocji, zdolnego działać w każdych warunkach i przestrzeni
rozszerzenie skali głosowej, zwiększenie siły głosu, wykształcenie jego barwy[3]
opanowanie świadomej kontroli brzmienia głosu[8]
kształtowanie kontroli kinetyczno-czuciowo-słuchowej procesu głosotwórczego[6]
Wysokość - Wysokość dźwięku powstającego w krtani zależy od częstotliwości zwierania się i rozwierania wiązadeł głosowych, czyli od częstotliwości drgań wiązadeł głosowych
Według teorii klasycznej o częstotliwości drgań decyduje napięcie wiązadeł głosowych, ich długość i ciśnienie powietrza podgłośniowegoIm bardziej wiązadła głosowe są napięte, tym są cieńsze, a ton wytwarzany przez nie jest wyższy. Im dłuższe i grubsze są wiązadła, tym wolniej drgają. Głosy męskie są niższe niż kobiece, ponieważ mężczyźni mają większą krtań i dłuższe wiązadła głosowe. Częstotliwość drgań wiązadeł głosowych zależy poza tym od tego, czy drgają one na całej swej długości, czy też tylko częściowo. Jeżeli drga tylko część więzadeł głosowych, dźwięk staje się wyższy; zjawisko to występuje przy mówieniu lub śpiewaniu falsetem. Szybkość drgań wiązadeł w czasie mowy dla głosów męskich wynosi około 100-150 , a dla głosów kobiecych- około 200-300 razy na sekundę. W zależności od wysokości wytwarzanego tonu cała krtań unosi się lub opuszcza; przy tonach wysokich krtań się unosi.
Nowa teoria kloniczna – neurochronaksyjną mówi, że drgania wiązadeł głosowych wywołane są rytmicznymi impulsami, dochodzącymi do mięśni krtani z mózgu poprzez nerwy krtaniowe. Częstotliwość drgań zależna jest od częstotliwości bodźców nerwowych, docierających do krtani przez nerwy zwrotne z ośrodkowego systemu nerwowego. Do powstania dźwięku potrzebny jest, oczywiście, strumień powietrza
Barwa – barwa głosu jest nam dana z natury. Jest to cecha dźwięku pozwala odróżnić brzmienia różnych instrumentów lub głosu. Uzależniona jest od ilości, rodzaju i natężenia tonów składowych, ponieważ jest związana ze spektrum harmonicznym.
Możemy wyróżnić kilka rodzaj głosów – barwy:
Głosy kobiece
ALT/ KONTRALT - najniższy głos kobiecy, typowy także dla dzieci i kastratów
MEZZOSOPRAN - głos kobiecy lokujący się pomiędzy sopranem i altem, częściowo obejmujący oba
SOPRAN - najwyższy głos kobiecy, typowy także dla dzieci i kastratów.
Głosy męskie
BAS - najniższy głos męski, charakteryzuje się dużą nośnością
BARYTON - głos męski mieszczący się w środkowym zakresie skali
TENOR - najwyższym głosem męskim osiągalnym rejestrem piersiowym
Głosy dziecięce
Głosy dzieci do okresu dojrzewania nie różnią się od siebie.
Występują one w dwóch odmianach:
głosy niskie- dziewczęce i chłopięce alty
głosy wysokie- soprany dziewczęce i chłopięce- tzw. dyszkantami
Brzmienie –
Na początku musimy zadać sobie pytanie czym jest nastawienie głosu ?
Sposób, w jaki zwierają się wówczas fałdy głosowe oraz synchronizacja zwarcia z przepływem powietrza wydychanego z płuc określane jest jako nastawienie głosowe, atakowanie dźwięku. Czyli w czasie spokojnego oddychania szpara głośni jest otwarta. Powietrze może przemieszczać się poprzez krtań podczas wdechu i wydechu. Fonacja, czyli tworzenie dźwięku wymaga zamknięcia szpary głośni i zbliżenia do siebie fałdów głosowych.
Rodzaje nastawaniu głosu :
Twarde nastawienie głosowe
-zwarcie fałdów: silne zwarcie strun głosowych; fałdy napierają na siebie tak mocno, że utrudnione są ich swobodne drgania
-rezultat:
*głos tworzony jest siłowo, niezgodnie z fizjologią narządu głosowego
*do fonacji zużywana jest duża ilość powietrza,
*dźwięk jest twardy, krzykliwy, wybuchowy,
*głos szybko się męczy,
*stałe mówienie/ śpiewanie z takim nastawieniem powoduje problemy głosowe i prowadzi do stanów patologicznych (np. guzki głosowe).
Nastawienie głosu nieprawidłowe.
Chuchające (przydechowe) nastawienie głosowe
-zwarcie fałdów: zwarcie jest niepełne, między fałdami (ze względu na niewłaściwą pracę mięśni głosowych) pozostaje szeroka przestrzeń, wydech wyprzedza zwarcie się strun;
-rezultat:
*powietrze szybko ucieka (brak odpowiedniego ciśnienia, oporu),cześć powietrza wydechowego nie zostaje przetworzona na falę głosową, co powoduje słyszalną domieszkę szpecącego szmeru w głosie;
*głos jest czasem całkowicie przykryty szmerem, męczy nie tylko mówiącego/ śpiewającego, ale także słuchaczy.
Takie nastawienie głosowe również uważane jest za nieprawidłowe, powoduje duży wysiłek głosowy i problemy głosowe.
Miękkie
-zwarcie fałdów: fałdy zbliżają się do siebie, ale nie zwierają się mocno, tworzą wąską szczelinę, co umożliwia im swobodne drgania,
-rezultat:
*delikatne zapoczątkowanie tonu (możliwe jest zapoczątkowanie tonu przy minimalnej nawet ilości powietrza);
*brzmienie głosu pozbawione napięć i wysiłku.
Jest to prawidłowy i zgodny z fizjologią narządu głosu sposób zapoczątkowania dźwięku.
Nastawienie głosu czyli brzmienie jest uwarunkowane pracą więzadeł głosowych. Nastawienie, które występuje podczas zwarcia strun głosowych, jest określane terminem „atakowanie dźwięku” lub „atak”. W czasie fonacji która oznacza zdolność do wydawania i modulowania głosu, następuje zwarcie strun głosowych. Wiąże się ono z określonym atakowaniem dźwięku. Podczas mówienia najbardziej optymalnym nastawieniem głosu jest atak miękki, w trakcie którego następuje łagodne zwarcie strun głosowych i prawidłowa modulacja głosu.
Dzieci głuche a „atakowanie dźwięku” :
U dzieci głuchych najczęściej występują nieprawidłowe sposoby atakowania dźwięku, czyli nastawienie chuchające i twarde. Podczas fonacji powstaje szmer lub następuje silne zwarcie strun głosowych. Pierwotną przyczyną jest brak samokontroli słuchowej, a wtórną schorzenie krtani tj. niedomykanie lub skurczowe zamykanie się głośni..
utrudnione zmiany wysokości głosu i jego natężenie
najczęściej spotykane wady fonacji dzieci głuchych to:
głos wysoki lub niski,
głos falsetowy – wysoki i nierówny
głos twardy, bezbarwny, niekiedy ochrypły, pozbawiony melodyjności
głos nosowy, spowodowany zmianami anatomicznymi narządów mowy lub zmianami funkcjonalnymi
zbyt długo trwająca mutacja głosu.