ASEKURACJA GOSPODARCZA

Dr inż. R. Stempel

KPSiU

Konsultacje: środa 11:45-13:00, czwartek 9:30-11:00

Zaliczenie na przedostatnich ćwiczeniach, kolokwium pisemnie (otwarte i zadania).

Literatura:

- Kowalewski E., Prawo ubezpieczeń gospodarczych. 2002, Oficyna Wydawnicza Brata, Bydgoszcz-Toruń

- Sangowski, Ubezpieczenia gospodarcze. 2001, Poltext, W-wa

- Kucha E., Ubezpieczenia gospodarcze i społeczne. 2009, UWM Olsztyn

- Stempel R., Ubezpieczenia inżynieryjno-techniczne. 2013, EXPOL UWM Olsztyn

- Stroiński E., Ubezpieczenia majątkowe i osobowe w rolnictwie. W-wa

REGULACJE PRAWNE UBEZPIECZEŃ GOSPODARCZYCH:

Prawo ubezpieczeniowe: Ogół norm prawnych regulujących organizację i zasady działalności zakładów ubezpieczeń oraz prawa i obowiązki stron stosunków ubezpieczeniowych w dziedzinie ubezpieczeń gospodarczych i społecznych.

Prawo ubezpieczeń gospodarczych: całokształt norm prawnych regulujących stosunki związane z istnieniem i funkcjonowaniem ubezpieczeń gospodarczych, w szczególności zaś organizację ubezpieczeń, zasady podejmowania i wykonywania działalności ubezpieczeniowej oraz zasady i warunki udzielania ochrony ubezpieczeniowej. (B. Kęszycka, Prawo ubezpieczeń gospodarczych, Poznań 1999).

Prawo ubezpieczeń gospodarczych: tworzą normy prawne, które zaliczane są do tzw. kompleksowych gałęzi prawa, do których należą prawo cywilne, administracyjne, finansowe oraz karne (w związku z przestępstwami ubezpieczeniowymi)

Cywilne prawo ubezpieczeniowe

Ogół norm prawnych regulujących obligatoryjne stosunki powstające na tle umów ubezpieczenia bezpośredniego.

Ubezpieczenia bezpośredniego, umów reasekuracji oraz umów gwarancji ubezpieczeniowej.

A	B	C	D	E
Umowa ubezpieczenia	Umowa reasekuracji	Umowa gwarancji	Umowa pośrednictwa ubezpieczeniowego	Szczególne regulacje cywilnoprawne
			Umowa pośrednictwa	Umowy kurtażowe
Ub. lądowe	Ub. morskie			Umowa agencyjna
				Umowa zlecenie
Ub. dobrowolne	Ub. obowiązkowe			Inne umowy

Podstawowe źródła prawa ubezpieczeń gospodarczych:

KODEKSY

1. Kodeks cywilny – reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi w ubezpieczeniach ( Dz. U Nr 16, poz. 93, z pózn. zm.)

2. Kodeks morski (Dz. U Nr 138, poz.1545 2001 r.) reguluje ubezpieczenia morskie. Regulacje dotyczące ubezpieczeń morskich zawarte są w tytule VIII art. 292-338 Kodeksu morskiego.

3. Kodeks spółek handlowych w zakresie spółek akcyjnych ubezpieczeniowych (Dz. U. Nr 94 poz. 1037 z 15.09.2000r.

USTAWY UBEZPIECZENIOWE:

• Ustawa o działalności ubezpieczeniowej z 28.07.1990 r.

• Ustawa i nadzorze nad rynkiem finansowym z dnia 21.07.2006 r.

• Ustawa o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych z 07.07. 1944 r.

• Pakiet 4 ustaw ubezpieczeniowych z 22.05.2003 r:

• O działalności ubezpieczeniowej,

• O ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubez. Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych,

• O nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczeniowym,

• O pośrednictwie ubezpieczeniowym

USTAWY „OKOŁOUBEZPIECZENIOWE”:

• Ustawa z dnia 13.10.1995 Prawo łowieckie,

• Ustawa z dnia 10.02.2002 Prawo o notariacie,

• Ustawa z dnia 26.05.1982 o adwokaturze.

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej:

Normuje kluczowe kwestie związane z funkcjonowaniem zakładu ubezpieczeń:

• Zasady podejmowania i wykonywania działalności ubezpieczeniowej przez ZU krajowe i zagraniczne.

• Zasady gospodarki finansowej i sprawozdawczości ubezpieczeniowej.

• Postępowania naprawcze i likwidacyjne oraz łączenie się zakładów ubezpieczeń

• Wykonywanie zawodu aktuariusza.

• Reguły nadzoru ubezpieczeniowego.

• Kształt i zasady tworzenia i funkcjonowania ubezpieczeniowego samorządu gospodarczego itp.

- i zagadnienia szczególne:

• Definicje działalności ubezpieczeniowej.

• Problematyka likwidacji szkód.

• Zasady kalkulacji składek.

• Wymogi odnoszące się do OWU itp.

Ustawa wzmacnia pozycję i ochronę ubezpieczających (klientów), nakłada większe obowiązki na ZU, dostosowuje regulacje szczególnie do dyrektyw UE i innych unormowań krajowych.

Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnego i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych

- określa rodzaje ubezpieczeń obowiązkowych,

- ustala organizację, przedmiot działalności i zasady funkcjonowania UFG i PBUK,

- wyznacza nowe funkcje dla UFG

• możliwość udzielania pomocy dla zakładu ubezpieczeń przejmującego portfel umów ubezpieczenia obowiązkowego.

• zarządzanie ośrodkiem informacji o umowach OC posiadacza pojazdu mechanicznego i zdarzeniach powodujących odpowiedzialność ZU z tytułu powyższych umów.

- rozszerza przedmiot działalności PBUK,

- spełnia wymogi III Dyrektywy Komunikacyjnej, tj. realizuje zasadę jednej umowy i jednej składki na obszarze krajów wspólnoty,

- spełnia wymogi IV Dyrektywy Komunikacyjnej, tj. wprowadza reprezentanta ds. roszczeń, organu odszkodowawczego i jednolitego terminu płatności odszkodowań i świadczeń.

Ustawa o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczeniowym

- określa organizację i zasady nadzoru nad zakładem ubezpieczeń, pośrednictwem ubezpieczeniowym, funduszami emerytalnymi i towarzystwami emerytalnymi. Organem nadzoru jest KNF. Jej celem jest ochrona interesów osób ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczeni, członków funduszy emerytalnych oraz uczestników pracowniczych programów emerytalnych. Koszty nadzoru ponoszone są przez zakłady ubezpieczeń i powszechne towarzystwa emerytalne.

- określa uprawnienia nadzoru względem aktuariuszy, UFG, PBUK.

- reguluje zasady działalności Rzecznika Ubezpieczonych. Do jego zadań należy rozpatrywanie skarg w indywidualnych sprawach kierowanych do Rzecznika, występowanie do właściwych organów wnioskami podjęcie inicjatywy ustawodawczej, informowanie właściwych organów nadzoru i kontroli, PIU oraz organizacji gospodarczych PTE o dostrzeżonych nieprawidłowościach w działaniu zakładów ubezpieczeń i funduszy emerytalnych.

Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym

- obejmuje całość zagadnień ubezpieczeniowego pośrednictwa ubezpieczeniowego. Pośrednictwo polega na wykonywaniu przez pośrednika czynności faktycznych lub prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. Wykonywane jest wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych, a w zakresie reasekuracji przez brokerów reasekuracyjnych. Pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje między innymi czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń albo w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej.

- rozszerza wymogi stawiane osobom wykonującym czynności pośrednika. Osoba fizyczna ubiegająca się o zezwolenie musi posiadać wykształcenie co najmniej średnie, musi zdać egzamin przed Komisją Egzaminacyjną, być osobą nie karalną oraz posiadać przynajmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe w zakresie ubezpieczeń zdobyte w okresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających złożenie wniosku.

- wprowadza centralny rejestr agentów ubezpieczeniowych,

- ustala swobodę świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

ROZPORZĄDZENIA, KONEWNCJE MIĘDZYNARODOWE, DYREKTYWY UE.

20.10.2014

PODSTAWOWE ODRĘBNOŚCI UBEZPIECZENIA MORSKIEGO

1. Odrębna regulacja prawna

2. Wyłącznie ubezpieczenia majątkowe

3. Dotyczy specyficznych ryzyk „dużych” wymagających głębokiej reasekuracji na rynki międzynarodowe

4. Dużą rolę odgrywają zwyczaje morskie mające charakter międzynarodowy

5. Dla umów ubepieczenia morskiego nie stosuje się w praktyce standardowych i ustalonych OWU

6. Umowy ustalane są na bazie klauzul ubezpieczeniowych stosowanych przez światowe środki ubezpieczeń morskich (np. przez Londyński Instytut Ubezpieczycieli, tzw. Klauzule Instytutowe)

7. W zakresie OC armatora niemal powszechnie działają tzw. Armatorskie Kluby Ubezpieczeń Wzajemnych

8. Regulacja prana ubezpieczeń morskich zawiera szereg specyficznych rozwiązań i instytucji (np. umowa ubezpieczenia generalnego, polisa przenoszalny papier towarowy itp.)

OBOWIĄZKI ZAKŁADU UBEZPIECZONEGO

• Wypłata świadczenia w razie zajścia wypadku określonego w umowie ubezpieczenia (zgodnie z art. 817 KC zakład powinien wypłacić świadczenie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o szkodzie). Gdyby wyjaśnienie o powyższym terminie okoliczności koniecznym do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości świadczeń okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu czternastu dni od wyjaśnienia tych okoliczności.

Bezsporną część świadczenia zakład powinien jednak spełnić w terminie 30dni od zawiadomienia o wypadku.

• Stwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia polisą, legitymacją ubezpieczeniową, tymczasowym zaświadczeniem albo innym dokumentem ubezpieczenia.

• Poinformowanie ubezpieczającego, że dokument ubezpieczenia zawiera postanowienia, które odbiegają na jego niekorzyść od treści złożonej przez niego oferty lub od ogólnych warunków ubezpieczenia. Niewykonanie tego obowiązku przez zakład sprawia, że zmiany dokonane na niekorzyść ubezpieczonego są nieważne.

• Podanie w dokumencie ubezpieczenia tekstu ogólnych warunków ubezpieczenia (OWU), na których podstawie umowa została zawarta. Jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia były ogłoszone lub wyłożone do publicznej wiadomości, zakład ubezpieczeń może w dokumencie ubezpieczenia bądź tylko powołać się na ogólne warunki, bądź też zamieścić w umowie wyciąg z tych warunków zawierający najbardziej istotne ich postanowienia, podając gdzie te warunki zostały ogłoszone, wyłożone do publicznej wiadomości.

• Zwrot ubezpieczającemu poniesionych kosztów zastosowania środków w celu zmniejszenia szkody, zabezpieczenia bezpośrednio zagrożonego mienia przed szkodą, jeżeli środki te były celowe, chociażby okazały się bezskuteczne.

Ogólne warunki ubezpieczenia dla poszczególnych rodzajów ubezpieczeń mogą zawierać postanowienia korzystniejsze dla ubezpieczającego.

OBOWIĄZKI UBEZPIECZJĄCEGO

1. Obowiązku ubezpieczającego w okresie przed zawarciem umowy ubezpieczenia:
   dostarczenie dokładnych i prawdziwych informacji, które będą stanowiły podstawę do prawidłowego określenia stawek ubezpieczeniowych zgodnie z obowiązującą taryfą.

2. Obowiązki istniejące w okresie trwania umowy ubezpieczeniowej, ale przed nastąpieniem wypadku ubezpieczeniowego:
   - przestrzeganie praw i przepisów umowy
   - informowanie ubezpieczyciela o istotnych zmianach, które mogą mieć wpływ na wzrost niebezpieczeństwa zagrożonym podmiotom

3. Obowiązki powstające z chwilą nastąpienia wypadku ubezpieczeniowego:

- użycie wszelkich dostępnych środków i metod w celu minimalizacji szkody

- zabezpieczenia szkody

- zawiadomienie zakładu ubezpieczeń w terminie „niezwłocznym”

TEMAT: UBEZPIECZENIE OD OGNIA I INNYCH ZDARZEŃ LOSOWYCH

PODMIOTY UBEZPIECZENIA

• Ochrona ubezpieczeniowa z ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych może zostać udzielona osobom prawnym, fizycznym oraz jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej.

• Ubezpieczającym może być właściciel rzeczy lub jej posiadacz (osoba, która rzeczą fatycznie włada), jeśli wykaże swój tytuł własności lub posiadania,

• W szczególności może nim osoba, która przyjmuje rzeczy w celu wykonania usługi (naprawy, remontu, czyszczenia itp.), sprzedaży komisowej, jak również zakład pracy w odniesieniu do rzeczy wnoszonych na teren zakładu przez pracowników.

POJĘCIE SZKODY

Za szkodę uważa się utratę lub ubytek wartości ubezpieczonego mienia z powodu jego zniszczenia, uszkodzenia lub zaginięcia w czasie trwania zdarzenia losowego lub akcji ratowniczej przeprowadzonej w związku z tym zdarzeniem.

RYZYKA OBJĘTE UBEZPIECZENIEM

W Polsce ubezpieczenie szkód spowodowanych żywiołami jest zawarte w grupie ósmej działu II ubezpieczeń.

W podstawowym zakresie jest to ubezpieczenia chroniące przed skutkami ognia (pożaru), pioruna, wybuchu (eksplozji) i upadku statku powietrznego, czyli tzw. FLEXA, od angielskich słów (Fire-ogień, Lightning-uderzenie pioruna, Explosion-wybuch, Aircraft Cash landing-upadek statku powietrznego).

Powszechnie rozszerza się zakres tego ubezpieczenia o ryzyka dodatkowe, nie mające wiele wspólnego z ogniem, m.in.: huragan, powódź, podtopienie, deszcz nawalny, nadmierne opady śniegu, grad, lawina, uderzenie pojazdu lądowego w ubezpieczony przedmiot, zapadanie się zmieni, osuwanie się ziemi, tąpnięcia, następstwa szkód wodociągowych (np. zalanie spowodowane awarią urządzeń wodociągowych, nieumyślne pozostawienie otwartych zaworów itp.)

Niektóre firmy ubezpieczeniowe odpowiadają również za szkody, będące wynikiem skażenia lub zanieczyszczenia ubezpieczonego mienia, huku ponaddźwiękowego, dymu, fali uderzeniowej, trzęsienia ziemi.

Bardzo ważne przy analizie zakresu ochrony ubezpieczeniowej, decydujące o fakcie i zakresie wypłacanego odszkodowania, są definicje poszczególnych rodzajów ryzyka przedstawione w ogólnych warunkach ubezpieczeń.

• Za pożar (ogień) uważa się szkody powstałe w wyniku działań ognia, który przedostał się poza palenisko lub powstał bez paleniska i rozszerzył się o własnej sile.

• Przez uderzenie pioruna uważa się szkody będące następstwem uderzenia pioruna.

• Za nadmierne opady śniegu uważa się szkody powstałe w wyniku opadów śniegu przekraczających 85% wartości charakterystycznej (normowej) obciążenia śniegiem gruntu, właściwej dla sfery, w której znajduje się ubezpieczony budynek, określonej wg obowiązującej normy polskiej „Obciążenie śniegiem”. Warunkiem uznania szkody za spowodowaną opadami śniegu jest, aby przynajmniej jedna stacja meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, zlokalizowana na terenie tej samej strefy lub strefy o niższej wartości charakterystycznej obciążenia śniegiem w promieniu 100 km od ubezpieczonego budynku, zmierzyła ciężar pokrywy śnieżnej przekraczający 85% wartości charakterystycznej (normowej) właściwej dla miejsca lokalizacji budynku.

• Powódź to szkody powstałe wskutek zalania terenów w następstwie podniesienia się poziomu wody w korytarzach wód płynących lub stojących.

• Za podtopienie uważa się szkody powstałe wskutek zalania terenów w wyniku deszczu nawalnego lub spływu wód po zboczach lub stokach na terenach górskich i falistych.

• Za deszcz nawalny uważa się szkody powstałe w wyniku opadów deszczu o współczynniku wydajności co najmniej 4.

• Za grad uważa się szkody powstałe wskutek opadu atmosferycznego składającego się z bryłek lodu.

• Za upadek statku powietrznego uważa się szkody powstałe wskutek katastrofy bądź przymusowego lądowania samolotu silnikowego, bezsilnikowego lub innego obiektu latającego, a także spowodowane upadkiem ich części lub przewożonego ładunku.

• Za huragan uważa się szkody powstałe w wyniku działania wiatru o prędkości nie mniejszej niż 24 m/s, którego działanie wyrządza masowe szkody; pojedyncze szkody uważa się za spowodowane przez huragan, jeżeli w najbliższym sąsiedztwie stwierdzono działanie huraganu.

• Przez eksplozję (wybuch) uważa się szkody powstałe w wyniku gwałtownej zmiany stanu równowagi układu z jednoczesnym wyzwoleniem się gazów, pyłów lub pary, wywołane ich właściwością rozprzestrzeniania się w odniesieniu do naczyń ciśnieniowych i innych tego rodzaju zbiorników: warunkiem uznania szkody za spowodowaną eksplozją jest, aby ściany tych naczyń i zbiorników uległy rozdarciu w takich rozmiarach, iż w skutek ujścia gazów, pyłów, pary lub cieczy nastąpiło nagłe wyrównanie ciśnień; za spowodowane eksplozją uważa się również szkody powstałe w skutek implozji, polegające na uszkodzeniu zbiornika lub aparatu próżniowego ciśnieniem zewnętrznym.

• Za obsunięcie się ziemi uważa się szkody spowodowane przez zapadanie się ziemi oraz usuwanie się ziemi, z tym, że za szkody spowodowane przez:

• Zapadanie się ziemi – uważa się szkody, powstałe wskutek obniżenia się terenu z powodu zawalenia się podziemnych pustych przestrzeni w gruncie.

• Usuwanie się ziemi – uważa się szkody powstałe wskutek ruchów ziemi na stokach.

• Tąpnięcie to szkody powstałe wskutek wstrząsów podziemnych, spowodowanych pęknięciem skał, wywołanych naruszeniem równowagi sił w tych skałach.

• Za lawinę uważa się szkody powstałe wskutek gwałtownego zsuwania się lub staczania ze zboczy górskich lub falistych: mas śniegu, lodu, skał, kamieni, ziemi lub błota.

• Szkody spowodowane działaniem sił przyrody ustala się w oparciu o informacje uzyskane z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. W przypadku braku możliwości uzyskania odpowiednich informacji przyjmuje się stan faktyczny i rozmiar szkód świadczący o działaniu tych zjawisk (ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych UFG i PBUK z 22 V 2003 r.), (o. w. u. towarzystw ubezpieczeniowych).

ZAKRES PRZEDMIOTOWY

Zakres przedmiotowy ubezpieczenie od ognia jest niezwykle szeroki. Ochroną ubezpieczeniową mogą być objęte szkody powstałe w:

• Środkach trwałych – np. budynki i budowle, maszyny, aparaty, urządzenia techniczne zapewniające prawidłowe funkcjonowanie obiektu, środki transportu wewnętrznego.

• Budynkach i budowlach w trakcie budowy lub montażu

• Wyposażeniu – np. wyposażenie obiektów usługowych, handlowych, biur, pracowni, obiektów socjalnych itp., a także stanowiące własność osób trzecich przyjęte w użytkowanie na podstawie stosownych dokumentów.

• Środkach obrotowych – towary, surowce, materiały w przerobie, wyroby gotowe, opakowania, części zamienne, narzędzia.

• Rzeczach przyjętych od osób trzecich w celu wykonania usługi – (naprawy, remonty, prania, czyszczenia, farbowania itp. Oraz przyjętych do sprzedaży komisowej).

• Nakładach inwestycyjnych na remonty kapitalne, adaptacyjne, wykończenie wnętrz:za nakłady na wykończenie wnętrz przyjmuje się nakłady na wykończeniowe roboty budowlane, instalacyjne, instalacje klimatyzacyjne i alarmowe.

• Mieniu prywatnym pracowników ubezpieczającego – odzież, obuwie, rowery, motorowery, wózki inwalidzkie, kalkulatory i inne przedmioty osobistego użytku oraz własne narzędzia niezbędne do wykonywania pracy.

• Wartościach pieniężnych, za które uważa się krajowe i zagraniczne znaki pieniężne, papiery wartościowe (np. czeki, akcje, obligacje, weksle) i inne dokumenty zastępujące w obrocie gotówkę, jak również złoto, srebro oraz wyroby z tych metali, kamienie szlachetne, półszlachetne, syntetyczne i perły, a także platynę i pozostałe metale z grupy platynowców.

SZKODY WYŁĄCZONE Z UBEZPIECZENIA

Podobnie jak w innych ubezpieczeniach, tak i w ubezpieczeniu ogniowym istnieje katalog szkód, które są wyłączone z zakresu ochrony ubezpieczeniowej.

Prawie każdy ubezpieczyciel stosuje bowiem franszyzę redukcyjną (kwotę odliczaną od odszkodowania) lub integralną (kwotę, do której odszkodowanie nie jest wypłacane). Dla ubezpieczającego korzystniejsza jest franszyza integralna, gdyż szkoda przekraczająca jej wysokość wypłacana jest w pełnej wysokości.

Standardowo wyłączone są także szkody spowodowane:

• działaniem energii jądrowej

• trzęsieniem ziemi

• wojną, aktami terrorystycznymi, zamieszkami, strajkami

Często katalog ten powiększany jest o szkody górnicze.

Z ochrony ubezpieczeniowej wyłączone są także szkody powstałe w urządzeniach elektrycznych, spowodowane bezpośrednim działaniem prądu.

W katalogu wyłączeń znajduje się także odpowiedzialność za szkody w aktach, dokumentach i księgach. Wartość dokumentów jest nie do oszacowania także ze względu na niemożność ich odtworzenia.

Ubezpieczyciel nie odpowiada ponadto za szkody zalaniowe, spowodowane złym stanem technicznym urządzeń wodno-kanalizacyjnych (obowiązek dokonywania okresowych remontów i konserwacji spoczywa na właścicielu czy posiadaczu i nie może on tego obowiązku zrzucić na zakład ubezpieczeń).

Niektóre zakłady ubezpieczeń wyłączają swoją odpowiedzialność, względnie wprowadzają ograniczenia np. do 5% sumy ubezpieczenia całego mienia w odniesieniu do takich przedmiotów, jak gotówka i biżuteria. Powinny być one przechowywane w szczególny sposób, w specjalnych pomieszczeniach lub kasach ogniotrwałych, a pieniądze trzymane na rachunku bankowym. W przypadku papierów wartościowych przyjmuje się podobne rozwiązania.

Ubezpieczenie od ognia i innych zdarzeń losowych (często nazywane też ubezpieczeniem od ognia i innych żywiołów lub po prostu ubezpieczeniem pożarowym może być wykupywane samoistnie.

Stanowi także ważny składnik ubezpieczeń pakietowych (kompleksowego ubezpieczenia mieszkań, domów, małego i średniego biznesu). Jest obowiązkowym elementem ubezpieczeń od wszelkiego ryzyka oraz składnikiem ubezpieczenia autocasco i innych, bardziej skomplikowanych ubezpieczeń.

Zawarcie umowy ubezpieczenia od ognia jest obowiązkiem bezwzględnie wymaganym w przypadku ubezpieczenia od strat spowodowanych przerwą w działalności (bussines interraption).

Wymieniane ubezpieczenie bywa uzupełniane o ubezpieczenie urządzeń elektrycznych i transformatorów od szkód spowodowanych działaniem prądu elektrycznego. Zakłady ubezpieczeń przyjmują różne rozwiązania – albo pokrycie szkód w urządzeniach elektrycznych dołączane jest do warunków ogniowych w formie specjalnego dodatku, albo ma formę odrębnych warunków ubezpieczenia. Niemniej istnienie odrębnej polisy ogniowej jest niezbędnym warunkiem zawarcia umowy ubezpieczenia od szkód elektrycznych. W obu przypadkach pobierana jest dodatkowa składka za rozszerzenie pokrycia.

Wielu właścicieli budynków, biur, domów zapomina, lub nie mają takiej wiedzy, że często poza ubezpieczeniem (ogniowym) pozostają całe bazy i oprogramowane serwerów, komputerów, a także szyby, witryny szklane czy neony.

W polskich zakładach ubezpieczeń są to oddzielnie występujące ubezpieczenia.

ZNIŻKI ZA DODTKOWE UBEZPIECZENIA MIENIA:

Ubezpieczyciele dostosują system zniżek, który jest wszędzie podobny.

Najczęściej przyznawane zniżki łącznie z ich wielkością to zniżki:

• za samoczynne urządzenia tryskaczowe – do 30%

• za samoczynny system gaśniczy:

• CO₂ – do 30%

• pianowy lub proszkowy – do 15%

• za elektroniczne urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe mające za zadania:

• Sygnalizację powstania pożaru w miejscu odległym od chronionego obiektu, np. wartownia, jednostka straży pożarnej – do 30%.

• Wywoływanie alarmu w miejscu chronionym – do 10%.

KOSZT UBEZPIECZENIA

Zakłady ubezpieczeń wyznaczają składkę za ubezpieczenie mienia w zależności od:

• rodzaju i wartości mienia

• zakresu ubezpieczenia, które obejmuje umowa ubezpieczenia

• wielkości ryzyka towarzyszącego temu ubezpieczeniu

• uzgodnionego między stronami umowy udziału własnego ubezpieczającego w każdej szkodzie

• dotychczasowego przebiegu ubezpieczenia (szkodowości z wcześniejszych ubezpieczeń)

Z ochroną przeciwpożarową wiąże się, wywodzące się od ubezpieczycieli amerykańskich, pojęcie ryzyka wysoko chronionego (risk protected high-RPH).

Ubezpieczyciele wymagają bowiem, aby mienie chronione było w następujący sposób:

• system typu sprinkler,

• wysokie nasycenie środkami ochrony automatycznej i ręcznej,

• stosowanie precyzyjnych procedur postępowania, takich jak zezwolenie na pracę z ogniem dla konkretnych, wskazanych imiennie pracowników, dokładne przeszkolenie wszystkich pracowników na tym terenie z zakresu problematyki pożarowej.

Wszelkie zmiany w strefie ryzyka wysoko chronionego (RPH) muszą być uzgadniane z ubezpieczycielem.

TEMAT: UBEZPIECZENIE MIENIA OD KRADZIEŻY Z WŁAMANIEM I RABUNKU

SZKODA

Za szkodę uważa się utratę lub ubytek wartości ubezpieczonego mienia spowodowane jego zaborem, zniszczeniem lub zaginięciem.

ZAKRES OCHRONY UBEZPIECZENIOWEJ

Oferowane przez działające w Polsce zakłady ubezpieczenia od kradzieży obejmują odpowiedzialność ubezpieczyciela za szkody w ubezpieczonym mieniu, powstałe wskutek kradzieży z włamaniem oraz dokonanego lub usiłowanego rabunku.

KRADZIEŻ Z WŁAMANIEM

Ma miejsce wtedy, gdy sprawca dokonał zaboru mienia z lokalu odpowiednio zabezpieczonego, po usunięciu siła zabezpieczenia lub otworzeniu wejścia podrobionym (dopasowanym) kluczem lub innymi narzędziami, a także kluczem oryginalnym, dobytym w wyniku dokonania kradzieży z włamaniem do innego lokalu lub w wyniku rabunku.

Za kradzież z włamaniem uznawany jest również zabór mienia dokonany przez sprawcę, który ukrył się w ubezpieczonym lokalu przed jego zamknięciem.

RABUNEK

Przez rabunek ubezpieczyciele definiują sytuację, gdy sprawca zabiera ubezpieczone mienie w celu przywłaszczenia, stosując wobec ubezpieczającego albo osoby u niego zatrudnionej przemoc fizyczną lub grożąc natychmiastowym użyciem siły albo doprowadzając ją do stanu nieprzytomności lub bezbronności.

Za rabunek uważa się również zabór ubezpieczonego mienia dokonany w ten sposób, że sprawca przy zastosowaniu przemocy fizycznej lub groźby doprowadził do lokalu lub schowka objętego ubezpieczeniem osobę posiadającą klucze i zmusił ją do otworzenia albo sam je otworzył zrabowanymi kluczami.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela obejmuje również szkody powstałe wskutek zaboru lub zaginięcia ubezpieczonego mienia podczas jego przewożenia, który miał miejsce podczas uszkodzenia środka transportu w wyniku katastrofy, pożaru, uderzania piorunu lub wybuchu.

PRZEDMIOT UBEZPIECZENIA

Od kradzieży można ubezpieczyć:

• Środki obrotowe – czyli towary, surowce, materiały w przerobie i pomocnicze, wyroby gotowe i opakowania, maszyny, aparaty, urządzenia, części zapasowe

• Wartości pieniężne tj. znaki pieniężne, czeki, weksle, metale szlachetne, perły i kamienie szlachetne

• Mienie przyjęte do usługi komisowej lub dzierżawione,

• Wyposażenie i urządzenia placówek i instytucji,

• Mienie pracownicze.

Z ochrony ubezpieczeniowej wyłączone są przedmioty znajdujące się w gablotach na wystawach, ewentualnie odpowiedzialność za przedmiotu tego rodzaju ograniczona jest np. do 10% sumy ubezpieczenia całego mienia.

WYŁĄCZENIA Z OCHRONY UBEZPIECZENIOWEJ

Ubezpieczenie mienia od kradzieży z włamaniem i rabunku nie obejmuje kradzieży zwykłej, tzn. takiej, gdy nie ma żadnych śladów włamania ani też nie zastosowano przemocy bądź groźby jej użycia wobec właściciela mienia.

PONADTO UBEZPIECZYCIEL NIE ODPOWIADA ZA SZKODY:

• Nie przekraczające określonej wartości (np. równowartości 200 PLN) franszyza redukcyjna, integralna (ograniczenie może być zniesione po opłaceniu odrębnej składki)

• Powstałe wskutek działań wojennych, stanu wyjątkowego, rozruchów, buntu, rewolucji, powstania, zamieszek cywilnych i wojskowych, akcji terrorystycznych oraz konfiskaty mienia przez władzę publiczną

• Wyrządzone umyślnie przez ubezpieczającego, osobę, za którą ubezpieczający ponosi odpowiedzialność lub z którą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe

• Powstałe wskutek rażącego niedbalstwa tych osób

• Powstałe w następstwie braku opieki nad ubezpieczonym mieniem

Wymagane zabezpieczenia:

Bardzo wiele miejsca w ogólnych warunkach ubezpieczenia mienia od kradzieży poświęca się szczegółowemu opisowi wymaganych przez ubezpieczyciela zabezpieczeń przeciwkradzieżowych oraz warunków przechowywania ubezpieczonego mienia. Zawsze podkreśla się, że niespełnienie tych wymogów może spowodować nieprzyjemne konsekwencje dla ubezpieczającego, tj. nie uznanie roszczenia i odmowę wypłaty odszkodowania.

08.12.2014.

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jako ubezpieczenie majątkowe.

Porównanie ubezpieczenia mienia i ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

KRYTERIUM: przedmiot ubezpieczenia.

• Ubezpieczenie mienia: materialny przedmiot ubezpieczenia np. mienie ruchome, nieruchomości, urządzenia, środki transportu, ziemiopłody).

• Interes majątkowy: odpowiedzialność cywilna z tytułu szkód wyrządzonych przez ubezpieczonego.

KRYTERIUM: relacja ubezpieczeniowa.

• Ubezpieczenie mienia: zakład ubezpieczeń – ubezpieczony.

• Ubezpieczenie OC: zakład ubezpieczeń – ubezpieczony – poszkodowany.

KRYTERIUM: funkcja ubezpieczenia.

• Ubezpieczenie mienia: ochrona majątku ubezpieczonego.

• Ubezpieczenie OC: - ochrona interesu majątkowego ubezpieczonego, - ochrona poszkodowanego przed niewypłacalnością sprawcy.

KRYTERIUM: postać szkody.

• Ubezpieczenie mienia: postać rzeczowa (utrata, zniszczenia, uszkodzenie rzeczy).

• Ubezpieczenie OC: - postać rzeczowa, - postać osobowa (rozstrój zdrowia, uszkodzenie ciała, śmierć osoby poszkodowanej), - czysta strata finansowa.

KRYTERIUM: zakres funkcji kompensacyjnej.

• Ubezpieczenie mienia: strata rzeczywista.

• Ubezpieczenie Oc: strata rzeczywista, utracone korzyści.

KRYTERIUM:.........

Pojęcie odpowiedzialności cywilnej:

odpowiedzialność cywilna jest to odpowiedzialność odszkodowawcza (majątkowa) jednego podmiotu w związku ze szkodą doznaną przez inny podmiot na skutek określonych w ustawie zdarzeń. Osoba poszkodowana w wyniku zajścia zdarzenia za które można przypisać odpowiedzialność innej osobie, staje się wierzycielem tej osoby co do odszkodowania, a osoba ta staje się w tym zakresie dłużnikiem poszkodowanego.

W ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zaplaty odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający, albo osoba trzecia, na rzecz której zawarto umowę ubezpieczenia.

Kodeks cywilny przewiduje dwa reżimy odpowiedzialności cywilnej za wyrządzoną szkodę:

• ex delicto (art. 415 i n.k.e) – deliktowa,

• ex contractu (art. 471 i n.k.c.) - kontraktowa.

Odpowiedzialność deliktowa wiąże się ze szkodą jako samoistnym źródłem zobowiązania. Reżim odpowiedzialność ex delicto obejmuje zobowiązania z czynów niedozwolonych (są nimi nie tylko zawinione działania ludzkie, ale także nie noszące znamion winy oraz inne zdarzenia, jeśli w ich konsekwencji powstała szkoda, za którą prawo czyni kogoś odpowiedzialnym).

Warunkiem powstania obowiązku narawienia szkody związanej z odpowiedzialnośćią deliktową jest zaistnienie trzech przesłanek:

1. powstanie szkody, czyli uszczerbku (majątkowego lub/i niemajatkowego).

Szkoda deliktowa jest podstawowym warunkiem powastania odpowiedzialności (bez szkody nie ma odp. Cywilnej) i rodzi stosunek zobowiązaniowy niezależnie od istniejącego wcześniej stosunku prawnego między danymi osobami.

1. Szkoda musi być spowodowana przez jakiś fakt (ludzkie działanie lub inne zdarzenie) z którym ustawałączy obowiązek odszkodowawczy.

Szkoda sama w sobie nie jest więc warunkiem wystarczającym dla powstania odpowiedzialności. Jeżeli szkoda nie stanowi konsekwencji faktu, z którego wynika obowiązek jej naprawienia. Poszkodowany nie ma prawa do świadczenia odszkodowawczego.

1. Pomiędzy szkodą, a faktem musi istnieć związek przyczynowy.

Obowiązek naprawienia szkody powstaje z chwilą ustalenia, iż bez zdarzenia początkowego, jakim jest czyn niedozwolony nie nastąpiłoby inne zdarzenie, jakim jest wynik ostateczny w postaci szkody.

Zakres naprawienia szkody – zasada pełnego odszkodowania (art. 361 § 2 k. c.)

• straty, które poszkodowany poniósł tzw. szkoda rzeczywista (damnum emergens)

• korzyści, które mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono (lucrum cessans).

Pojęcie szkody:

w nauce prawa cywilnego przyjmuje się powszechnie, że szkoda jest to uszczerbek zarówno w dobrach o charakterze majątkowym, jak i o charakterze niemajątkowym, powstały na skutek jakiegoś zdarzenia niezależnego od woli osoby poszkodowanej.

Jednym z podstawowych kryteriów podziału szkody jest podział na szkodę na mieniu i szkodę na osobie. Szkoda na mieniu jest uszczerbek dotycz acy wyłącznie skladników majątku poszkodowanego, a zatem zawsze będzie to uszczerbek o charakterze majątkowym. Natomiast szkoda na osobie oznacza naruszenie dóbr osobistych czlowieka (życie, zdrowie, integralność cielesna, godność), które samo przez się stanowi uszczerbek niemajątkowy (powszechnie określanymianem krzywdy), ale niekiedy może wiązać się z powstaniem uszczerbku majątkowego).

Podstawy (charakter) odpowiedzialności:

odpowiedzialność za własne czyny tj. za działanie lub zaniechanie osób fizycznych oraz organów osoby prawnej, z którego wynika szkoda (art. 415, 416 k. c. - winę organu osoby prawnej uważa się za winę samej osoby prawnej).

• Odpowiedzialność za cudze czyny:

- wina w nadzorze dzieci, osób chorych psychicznie, domniemanie winy w nadzorze) art. 427.

- wina w wyborze (art. 429 k. c.) - powierzenie wykonania czynności innej osobie (domniemanie winy), osoba powierzająca wykonanie czynności musi udowodnic, że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzono osobie , przedsiębiorstwu lub zakładowi , które w zakresie swej działalności trudnią się wykonywaniem takich czynności.

- art. 436 k. c. - odpowiedzialność zwierzchnika za szkodę wyrządzoną z winy podwładnego, który na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek.

Zasada odpowiedzialności deliktowej:

• wina (art.415, 416 k.c.) - element obiektywny i subiektywny, wina umyslna (zamiar bezpośredni lub ewentualny), wina nieumyślna (lekkomyślność, niedbalstwo), na pograniczu winy umyślnej i nieumyślnej traktowane jest rażące niedbalstwo: ciężar dowodu spoczywa na poszkodowanym.

Zasada winy

Domniemany sprawca szkody, aby uwolnić się od odpowiedzialności musi wykazać swoją bezwinność. Zgodnie z artykułem 427 k. c. poza odpowiedzialnością za własne czyny, na zasadzie winy odpowiada się także za czyny osób nad którymi sprawuje się nadzór i którym z racji wieku, albo stanu psychicznego lub cielesnego winy przypisać nie można.

Zasada odpowiedzialności deliktowej c. d.:

• ryzyko (odpowiedzialność za skutek) – art. 430, 433, 434, 435, 436, § 1 k. c. ciężar dowodu spoczywa na sprawcy, który musi udowodnić, że wystąpiła przesłanka określona obowiązującymi przepisami wyłączająca jego odpowiedzialność.

• Słuszność (odpowiedzialność na zasadach wspołżycia społecznego) art. 419 k.c.

(Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego)

art. 428 k.c.

(odpowiedzialność sprawcy, któremu z racji wieku i stanu psychicznego winy przypisać nie można, brak jest osób zobowiązanych do nadzoru lub nie można od nich uzyskać naprawienia szkody) art.446 § 2 k.c.

Zasada ryzyka c. d.:

wyłączenie odpowiedzialności opartej na zasadzie ryzyka:

• siła wyższa (trzy elementy, które muszą wystąpić łącznie, zdarzenie zewnętrzne, niemożliwe do przewidzenia, niemożliwe do zapobieżenia).

• Szkoda wystąpiła z wyłącznej winy poszkodowanego.

• Szkoda wystąpiła z wylącznej winy osoby trzeciej (osoby zidentyfikowanej – OSN), za której czyny prowadzący zaklad lub przedsiębiorstwo nie ponosi odpowiedzialności.