Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Wydział Zarządzania i Administracji

Kierunek: Logistyka

Łukasz Majewski

106720

Praca dyplomowa

Rozwój i ograniczenia przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstwa Trans-Jan

Spis treści/plan pracy

Wstęp

1. Analiza branży transportowej w Polsce

1.1 Charakterystyka transportu drogowego

1.2 Kondycja polskiego transportu drogowego

1.3 Potencjał przewozowy

1.4 Ocena dostępności transportowej obszaru Polski

1.5 Kierunki rozwoju rynku usług transportowych

2.Uwarunkowani rozwoju rynku usług transportowych

2.1 Czynniki prorozwojowe rynku usług transportowych

2.2 Czynniki ograniczające

2.3Trendy dotyczące rozwoju rynku usług transportowych

2.4 Normy i przepisy dotyczące transportu

3 Analiza funkcjonowania firmy

3.1Charakterystyka firmy Trans-Jan

3.2 Działalność firmy Trans-Jan

3.3 Główne problemy firmy

3.4 Rozwój infrastruktury transportowej firmy Trans-Jan w branży transportowej

Podsumowanie

1. Analiza branży transportowej w Polsce

1.1 Charakterystyka transportu drogowego

Jak powszechnie wiadomo transportem najogólniej można nazwać pokonanie przestrzeni. Przyglądając się szerzej tej dziedzinie można uznać, że transport polega na odpłatnym świadczeniu usług wiążącym się z przemieszczaniem dóbr i osób, oraz powiązanym z tym tematem usług dodatkowych. Trans port jest jednym z kluczowych czynników w teorii lokalizacji aktywności ekonomicznej, zarówno w odniesieniu do ogółu przed się biorstw, jak i do przed się biorstw transportowych i logistycznych. W większość i teorii dotyczących lokalizacji koszty związane z pokonaniem odległości były jednym z głównych czynników decydujących o wyborze miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. ¹Najbardziej podstawową gałęzią transportu jest transport samochodowy. Szacuje się, że transport samochodowy generuje około 12 % całego budżetu państwa. Wiążą się z nimi nie tylko przewozy dóbr i osób, ale także obsługa techniczna i sprzedaż paliwa. „Z ekonomicznego punktu widzenia transport jest procesem produkcyjnym, poprzez który ludzie – w warunkach ograniczoności zasobów – dokonują przemieszczania osób, rzeczy i energii w przestrzeni po to, aby zaspokoić swoje różnorodne potrzeby i pragnienia” ². Do realizacji usług transportowych potrzeba wiele elementów jak : infrastruktura , środki transportu , człowiek i zasady dzięki którym transport się odbywa .Podane powyżej elementy tworzą system transportowy . System transportowy przedstawia rysunek 1

Rys. 1. System transportowy

Źródło: Stajniak M.: Transport i spedycja. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk. Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2007, s. 10.

Środki transportu do przewozu ładunków to m.in. wszelkiego rodzaju samochody dostawcze, samochody ciężarowe (o nadwoziu uniwersalnym, specjalizowanym albo specjalnym), ciągniki oraz pociągi drogowe. Wyróżnia się trzy technologie przewozu ładunków: uniwersalną, specjalizowaną i zunifikowaną. W zależności od przystosowania do określonej technologii, poszczególne pojazdy posiadają różnice w budowie. Inny podział środków transportu uwzględnia pojazdy silnikowe oraz pojazdy bezsilnikowe (przyczepy i naczepy)³.Ten Drugi podział przedstawia Rysunek numer 2 .

Rys.2 Ogólny podział środków transportu samochodowego

Źródło: Stajniak M.: Transport i spedycja. Podręcznik do kształcenia w zawodzie technik logistyk. Instytut Logistyki i Magazynowania

Do sprawnego funkcjonowania systemu logistycznego niezbędna jest odpowiednia infrastruktura.

Ważnym aspektem transportu samochodowego jest infrastruktura drogowa. Infrastrukturę drogową można podzielić na infrastrukturę liniowa, czyli drogi, oraz punktową, czyli np. centra logistyczne. Oraz pomocniczo działające stacje benzynowe myjnie samochodowe, warsztaty. Łącznie istnieją dwie podstawowe klasyfikacje dróg.  Drogi gruntowe i drogi twarde, oraz drogi publiczne oraz drogi niepubliczne. W tym wypadku przeważają drogi publiczne w skład których wchodzą drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne, lokalne, miejskie oraz zakładowe. Najważniejszym członem infrastruktury punktowej Centra logistyczne. Funkcją centrum dystrybucyjnego jest w coraz większym stopniu koordynacja przepływów towarowych oraz dostarczanie usług dodanych, nie zaś, jak do niedawna, przechowywanie kapitałochłonnych zapasów. Ale zmienia się nie tylko ich rola, lecz również geografia – mieszczą się coraz częściej w bezpośredniej bliskości rynków zbytu. Preferowane lokalizacje to sąsiedztwo węzłów logistycznych, miejsca znajdujące się blisko korytarzy transportowych, dających szybki dostęp do sieci sprzedaży i do odbiorców końcowych, lub obrzeża wielkich aglomeracji. Nowo uruchamiane centra muszą pozwalać na elastyczne zarządzanie coraz bardziej złożonymi przepływami towarowymi na coraz większym obszarze, przy zachowaniu relatywnie niskich kosztów.⁴

1.2Kondycja polskiego transportu drogowego

Po okresie spadku na początku lat 90-tych, rynek transportowy w Polsce rośnie od 1994 roku w tempie ok. 6,5% rocznie18, napędzany szybkim wzrostem gospodarczym i rosnącą wymianą handlową z innymi krajami. Praca przewozowa w transporcie lądowym wzrastała, przy spadającej masie przewożonych ładunków. Wynika to ze zmiany struktury gospodarki (charakteryzującej się wzrostem udziału sektora usług i malejącym udziałem przemysłu ciężkiego) i wydłużenia średniej odległości przewozu w związku z rosnącym znaczeniem transportu międzynarodowego.⁵

Rys. 3 Dynamika wzrostu gospodarczego i transportu 1990-2005

Źródło : Obliczenia na podstawie danych GUS

Z podanego rysunku można wywnioskować że w przeciągu ostatnich lat transport drogowy , wyprzedził znacznie transport kolejowy. Stało się to spowodowane zmianami ustrojowymi , i struktury gospodarki. Male i średnie firmy zajęły miejsce dużych państwowych przedsiębiorstw. Pozytywnym skutkiem przemian lat 90-tych było spowodowanie pozytywnych zmian w konkurencyjności ,lepszą organizację i racjonalne wykorzystanie taboru. Dzięki tej sytuacji powstał znaczący wzrost nowych przedsiębiorstw transportowych w Polsce .

Otwarcie rynku przewozowego po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej spowodowało wzrost liczebności przedsiębiorstw transportowych . Rynek transportowy stał się bardziej konkurencyjny spowodowaną nadwyżką przewoźników. Stawki zostały zmniejszone na niebezpiecznie niski poziom.

Duży przypływ małych firm transportowych np. z Litwy spowodował spadek cen nawet o 40 % w stosunku do poziomu przed wstąpieniem do Unii Europejskiej. W aktualnej sytuacji gospodarczej ogromną role w transporcie posiadają międzynarodowe firmy logistyczne. Polscy przewoźnicy występują głównie w roli podwykonawcy .⁶ Z roku na rok jest ich coraz więcej co ilustruje Rys. 4

Rys. 4 Wzrost ilości firm transportowych w latach 2000-2009

Źródło: Charakterystyka przedsiębiorstw transportu samochodowego w Polsce w latach 2007 – 2010

Krystyna Bentkowska-Senator, Zdzisław Kordel: Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie, 2012

Branża transportowa zatrudnia blisko 450 000 osób. Udział transportu drogowego we współczesnym łańcuchu dostaw wynosi około 80%. Uwarunkowany jest od niego polski wzrost gospodarczy a także PKB. W międzynarodowym transporcie drogowym jest zarejestrowanych ponad 17 000 firm .W porównaniu ze stanem z przed wstąpienia do uni europejskiej

W związku z tym że na ta chwilę polska sieć transportowa jest przeciążona ,istnieje konieczność rozbudowy polskiej infrastruktury drogowej .Aktualnie polska siec drogowa przyjmuje ponad 2.2 miliona samochodów ciężarowych , około 0,5 mln ciężarowych samochodów

zagranicznych, 64 tys. autobusów i autokarów pozamiejskich, prawie 17 mln samochodów osobowych i 1mln motocykli.⁷ Polska infrastruktura nie wytrzymuje tak dużego obciążenia. Według Globalnego Raportu Konkurencyjność przygotowanego przez Światowe Forum Ekonomiczne polska infrastruktura drogowa jest aktualnie na 79 miejscu na świecie.  Obecnie (23 grudnia 2013) oddanych do użytku jest 1494,45 km autostrad oraz 1335,55 km dróg ekspresowych. Natomiast łączna długość dróg publicznych mieści się w 414 005,8 km.⁸ Można uznać że taka ilość dróg pozwoli uznać że polska ma wystarczająco rozwiniętą infrastrukturę sieci dróg lokalnych , lecz według informacji Ministerstwa infrastruktury połowa z nich powinna być oddana do remontu i modernizacji.

Biorąc pod uwagę przyrost dróg ekspresowych i autostrad w Polsce można powiedzieć, że sytuacja infrastruktury drogowej się poprawia. Spośród krajów, które przystąpiły do unii 1 maja 2004 roku w Polsce odnotowuje się jeden z największych współczynników przyrostu autostrad i dróg ekspresowych. ⁹ Rozwój sieci dróg ekspresowych ukazuje tabela numer 1.

Tabela 1. Rozwój sieci autostrad w wybranych krajach akcesyjnych, które

przystąpiły do UE w dniu 01.05.2004 r.

Kraj	Długość autostrad(km) rok 1990	Długość autostrad (km) rok 2003	Długość autostrad (km) 2007	Długość autostrad(km) 2011	Średni przyrost roczny(km)
Polska	257	405	698	1069	39
Czechy	338	518	633	745	19
Estonia	41	98	99	115	4
Słowacja	192	313	334	419	11
Węgry	267	542	647	1273	53
Razem	1095	2144	2679	3878	138

Źródło: Aneta Broniszewska, ROZWÓJ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ W POLSCE W KONTEKŚCIE WYKORZYSTANIA FUNDUSZY UNIJNYCH, Politechnika Częstochowska: Wydział Zarządzania

Znaczny wpływ na szybką budowę infrastruktury drogowej miało wstąpienie Polski do uni europejskiej i oczywiście dostęp do jej środków finansowych. Dużą role w budowie dróg i autostrad bierze Program operacyjny infrastruktura i środowisko. Powstał z inicjatywy Uni europejskiej a środki z niego mają wspierać rozwój polskiego transportu¹⁰. Łączna wartość środków przeznaczonych na budowę i rozbudowę polskich dróg w latach 2007-2013 wynosiła 37,7 mld euro z czego 75% pochodziło ze środków unii europejskiej. W związku z tym że sektor transportu drogowego ciągle rośnie 70% budżetu programu Infrastruktura i Środowisko zostało przeznaczone na rozbudowę transportu samochodowego.¹¹

Podział środków unijnych na poszczególne

Rys 5. Podział środków unijnych w ramach projektów POIiŚ na lata

2007–2013 (w mln euro)

Źródło: Aneta Broniszewska, ROZWÓJ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ W POLSCE W KONTEKŚCIE WYKORZYSTANIA FUNDUSZY UNIJNYCH, Politechnika Częstochowska: Wydział Zarządzania

Kondycja polskiego transportu z czasem się poprawia. Polski transport jest jednym z determinantów rozwoju polskiej gospodarki i posiada duży potencjał. Ciągła rozbudowa infrastruktury drogowej może spowodować że polska będzie mogła coraz szybciej się rozwijać.

Z pośród krajów europejskich polska ma jeden z największych przyrostów dróg ekspresowych i autostrad . Jednak jest to tylko nadrabianie czegoś co powinno być wybudowane od dawna . Jeśli aktualna tendencja rozwojowa będzie stała polski transport ma dużą szanse na znaczne zwiększenie znaczne zwiększenie swoich wpływów. Powstaje coraz więcej firm transportowych, które znalazły dla siebie dogodne warunki . Wstąpienie polski do unii zwiększyło konkurencyjność i otworzyło nowe możliwości.

1.3 Potencjał przewozowy Polskiego transportu.

Dużym plusem do rozwoju transportu w Polsce jest jej położenie geograficzne . Polska znajduje się w centrum Europy . Przez co wydaję się być idealnym miejscem do inwestycji. W ciągu kilku godzin można dojechać zarówno do Moskwy jak i do Paryża .

Rys.6 Centralne położenie kraju .

Źródło : http://grudziadz.pl/pl/contents/content/15/166

Z polski łatwo można łatwo dostać się transportem samochodowym , kolejowym czy lotniczym w każde najbardziej oddalone miejsce Europy.

Przez Polskę krzyżują się główne korytarze transportowe z północy na południe i ze wschodu na zachód .Na terenie polski funkcjonują 4 z 10 wciąż rozbudowywanych korytarzy transeuropejskich. Z Helsinek przez Warszawę, z odgałęzieniem do Gdańska, z Berlina przez Warszawę, Mińsk i Moskwę do Niżnego Nowogrodu, z Brukseli przez Kraków do Kijowa oraz z Gdańska do Brna.¹² Korytarz transportowy jest to ciąg infrastruktury transportowej o międzynarodowym znaczeniu, wzdłuż którego przebiegają różne drogi transportowe o odpowiednich parametrach technicznych (np. autostrada i linia kolejowa o podwyższonych parametrach techniczno-eksploatacyjnych), z rozmieszczonymi na nich węzłami transportowymi(np. centra logistyczne)¹³.Aktualnie jednym z priorytetów polskiej administracji jest rozbudowa polskiej sieci dróg .Położenie Polski w centralnej części Europy klasuje ją jako atrakcyjne miejsce dla zagranicznego kapitału. Zagraniczne firmy chcąc skrócić czas swoich zamówień zakładają u nas swoje centra logistyczne dzięki czemu mogą wysyłać towary zarówno do zachodniej jak i wschodniej Europy. Jest to rezultatem wzrostu popytu na produkty, a także wzrostem atrakcyjności wewnętrznego rynku polskiego .

Polski rynek transportowy posiada dodatkowo wiele licznych mocnych stron dzięki którym polski transport ma wielki potencjał. Istnieje względnie duży zasób i potencjał istniejących sieci transportowych, portów morskich i terminali lotniczych . Istnienie warunków dla rozwoju pełnego wachlarza gałęziowych i technicznych form infrastruktury. Płaski teren i brak aktywności sejsmicznej sprzyjają budowie prostych szlaków (ważne dla systemów dużej prędkości i innych z gwarantowanym wysokim standardem). Układ śródlądowych dróg wodnych, korzystny z punktu widzenia potrzeb przewozowych. Niski poziom urbanizacji i industrializacji wielu obszarów ułatwiający rozbudowę infrastruktury transportowej. Stworzenie sieci połączeń w państwach sąsiednich z polską siecią transportową - zwiększenie międzynarodowej dostępności transportowej Polski. Wysokie wsparcie społeczne dla działań związanych z budową nowoczesnej infrastruktury drogowej (drogi szybkiego ruchu) oraz kolejowej (modernizacja obecnej sieci oraz budowa linii wysokich standardów). Osiągnięcie integracji międzygałęziowej i europejskiej interoperacyjności sieci - eliminacja brakujących ogniw w sieci regionalnej i lokalnej. Poparcie społeczności lokalnych dla idei budowy kompletu obwodnic miast i miejscowości leżących w obrębie sieci o znaczeniu międzynarodowym i krajowym. Rozwój innowacyjnych technologii ITS wspierających zarządzanie i bezpieczeństwo ruchu oraz spinające różne gałęzie transportu w celu efektywnego wykorzystania istniejących zasobów. Nowa polityka Unii europejskiej wspierająca rozwój transportu wodnego . Sprzyjające warunki topograficzne . Nie istnieją żadne większe bariery naturalne . Polska w większości to kraj nizinny .Duże możliwości daje także położenie na wcześniej wymienionym skrzyżowaniu korytarzy transportowych . W Polsce istnieje też ciągły rosnący popyt na transport , co stanowi podstawę stabilnego funkcjonowania przedsiębiorstw transportowych i spedycyjnych ¹⁴.

Podane mocne strony uświadamiają nam że centralne położenie daje Polsce dogodne warunki do obsługi ruchu tranzytowego .Dodatkowo korzystnie wpływa na rozwój przedsiębiorstw działających w obszarze transportu i logistyki . Na wszystko przekłada się położenie polski w przecięciu szlaków komunikacyjnych i uwarunkowania topograficzne . Żeby w pełni wykorzystać ten potencjał należy ciągle inwestować w rozbudowę infrastruktury drogowej . Dzięki temu podniesie się konkurencyjność polskiej gospodarki w stosunku do innych krajów europejskich . Nowe rozwiązania technologiczne przyczynią się do rozwoju przemysłu a także życia obywateli .

1.4 Ocena dostępności transportowej obszaru Polski

‘’Dostępność transportowa – stopień łatwości z jakim można dostać się do danego miejsca, dzięki istnieniu sieci infrastruktury i usług transportowych. Dany punkt obszaru jest tym dostępniejszy transportowo, im więcej jest innych punktów, do których można dotrzeć zadowalająco szybko, tanio i sprawnie. Zostało stworzonych i zdefiniowanych szereg specyficznych pojęć tej dostępności, takich jak: dostępność czasowa, dostępność gałęziowa, dostępność wielogałęziowa (multimodalna), dostępność transportu publicznego, dostępność do węzłów transportowych, dostępność potencjałowa (ang. potential accessibility) i inne.’’¹⁵

W Polsce występuje duże zróżnicowanie co do dostępności transportowej . Dużą dostępnością transportową wyróżnia się siedem województw. Województwa wielkopolskie, zachodnio pomorskie ,lubuskie, dolnośląskie , śląskie oraz mazowieckie i łódzkie cechują się dobrą lub przeciętną dostępnością transportową . Podstawowym uwarunkowaniem takiego stanu rzeczy jest popyt na przewozy towarowe i osobowe. Polska zachodnia utrzymuje potrzebę na popyt zarówno międzynarodowy jak i lokalny(wewnętrzny ). ¹⁶

Rys. 7 Ocena Województw pod względem dostępności transportowej .

Źródło :Marcin Nowicki (red.) Atrakcyjność inwestycyjna Województw i podregionów Polski 2013

---

1. A. Grzelakowski, Rynki transportowe i ich racjonalizacja jako efekt zrównoważone go rozwoju transportu i logistyki (cz. 2), „Logistyka”, nr 3/2012, s. 33.↩

2. Szczepaniak T. (red.): Transport i spedycja w handlu zagranicznym. PWE, Warszawa 2002, s. 16.↩

3. Transport samochodowy. W: Włodzimierz Rydzkowski (red.), Krystyna Wojewódzka-Król (red.), aut: Henryk Babis [et al.]: Transport. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 38-60. ↩

4. Rynek transportu i logistyki w Polsce. Stanisław Ślubowski :ING Bank 2007 s.17↩

5. Rynek transportu i logistyki w Polsce. Stanisław Ślubowski :ING Bank 2007 s.23↩

6. Materiał na posiedzenie Kierownictwa MT w dniu 27 marca 2007 roku. Opracował Maciej Wroński↩

7. STRATEGIA ROZWOJU TRANSPORTUDO 2020 ROKU , Warszawa, dnia 22 stycznia 2013 r.↩

8. G. Stech, I. Gęsiarz-Nowak (Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie), Ocena stanu istniejącego oraz

   perspektywy i bariery rozwoju dróg samorządowych w Polsce, Kraków, sierpień-wrzesień 2012, dostęp:

   www.krynica2012.prz.edu.pl (odczyt: 12.11.2012).↩

9. Według stanu z 2009 r. – Hungarian Central Statistical Office, dostęp: www.ksh.hu (odczyt:06.12.2012).↩

10. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia

    2007–2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2007, s. 89.↩

11. Transeuropejskie Sieci Transportowe – Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych

    (Dz.U. z 2007 r., nr 19, poz. 115, z późn. zm.), dostęp: www.sejm.gov.pl↩

12. http://www.paiz.gov.pl/dlaczego_polska/strategiczne_polozenie↩

13. Ficoń K., Korytarze transportowe Unii Europejskiej, Przegląd Logistyczny

    (kwartalnik), nr 2 czerwiec 2010↩

14. STRATEGIA ROZWOJU TRANSPORTUDO 2020 ROKU , Warszawa, dnia 22 stycznia 2013 r.↩

15.  Ministerstwo Infrastruktury: Słownik pojęć transportowych SRT. Warszawa: 30 marca 2011, s. 4-5.↩

16. Tomasz Komornicki, Dostępność transportowa Polski Zachodniej, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania,2011. s.2↩