1. Źródła kreacji pieniądza:
*emisja pieniądza gotówkowego przez bank centralny
*emisja skarbowa (budżetowa) (emisja obligacji i bonów skarbowych)
*nadwyżka importu nad eksportem, czyli dodatnie saldo bilansu handlowego
*kredyt bankowy- kredytowa kreacja pieniądza
2. Funkcja redystrybucyjna budżetu państwa
Polega na tym, że jest narzędziem redystrybucji dochodu narodowego(dotyczy to spożycia zbiorowego). Redystrybuować tzn. najpierw gromadzić jakieś środki pieniężne a potem rozdysponować je pomiędzy inne podmioty. Budżet przejmuje część dochodów swoich obywateli poprzez podatki a potem te pieniądze wydaje na rzecz podmiotów, które osiągają dochody ale nie wystarczające na ich potrzeby (np. szpital) lub podmioty, które w ogóle nie osiągają dochodu.
3. Pasywa w bilansie Banku Centralnego
*wyemitowana gotówka( bilety NBP i bilon)
*rachunki bieżące banków handlowych w banku centralnym
Obie te pozycje to inaczej pieniądz urzędowy, baza monetarna
4. Jednostki państwowe (budżetowe):
Jednostka budżetowa– jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych, która nie posiada osobowości prawnej. Wszystkie swoje wydatki pokrywa bezpośrednio z budżetu, natomiast wszystkie dochody takiej jednostki odprowadzane są odpowiednio, albo na rachunek budżetu państwa, albo na rachunek jednostki samorządu terytorialnego (rozliczenie brutto – pełnymi kwotami).
Jednostki budżetowe tworzą, łączą i likwidują:
ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych ustaw - państwowe jednostki budżetowe;
organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego - gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe;
Prezes Rady Ministrów - jednostkę budżetową realizującą zadania na rzecz administracji rządowej. Podlega ona Prezesowi Rady Ministrów albo wskazanemu przez niego ministrowi lub kierownikowi urzędu centralnego.
Każda jednostka budżetowa działa na podstawie statutu, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej. Statut taki powinien zawierać w szczególności: nazwę, siedzibę i przedmiot działalności. Przy tworzeniu jednostki budżetowej określa się również mienie przekazywane tej jednostce przez zarząd.
Likwidując jednostkę budżetową, określa się przeznaczenie mienia znajdującego się w zarządzie tej jednostki, a także możliwe jest postanowienie o utworzeniu jednostki o innej formie organizacyjno-prawnej, jak i można zdecydować o przejęciu należności i zobowiązań likwidowanej jednostki przez nowo utworzoną.
Jednostka budżetowa jest prowadzona na podstawie planu finansowego - planu dochodów i wydatków.
Przykłady jednostek budżetowych:
- urzędy władzy oraz administracji państwowej i samorządowej,
- urzędy statystyczne,
- prokuratury, sądy i trybunały oraz areszty i więzienia,
- jednostki wojskowe, policji i Państwowej Straży Pożarnej,
- szkoły, internaty, i świetlice,
- jednostki utrzymania dróg
- zarządy gospodarki wodnej
- domy pomocy społecznej.
Metoda brutto- całość dochodów i wydatków jednostki wchodzi pełnymi kwotami do budżetu państwa
5. Jak się rozlicza zakład państwowy (netto)
Zasada powszechności - wszystkie podmioty gospodarki publicznej powinny być powiązane z budżetem albo metodą finansowania brutto (bezpośrednio) albo netto (pośrednio).
Zakład państwowy- świadczy swoje usługi odpłatnie, a koszty jego działalności pokrywane są z przychodów własnych.
Przykłady zakładów budżetowych:
- izba wytrzeźwień
- przedszkole
Metoda netto- jednostka organizacyjna pokrywa swoje wydatki z własnych dochodów, rozliczając się z budżetem swym wynikiem finansowym.
6.Cechy podatku:
*świadczenie pieniężne
*przymusowe
*bezzwrotne
*nieodpłatne
*ogólne
7. Kryteria podziału kredytów
a) okres kredytowania
kredyty krótkoterminowe, których okres spłaty wynosi do jednego roku,
kredyty średnioterminowe, których okres spłaty wynosi od 1 roku do 3 lat,
kredyty długo terminowe z terminem spłaty powyżej 3 lat.
b) metoda udzielenia kredytu
kredyt w rachunku bieżącym,
kredyt w rachunku kredytowym.
c) przeznaczenie kredytu:
kredyty obrotowe, które przeznacza się na finansowanie bieżącej działalności gospodarczej i są to najczęściej kredyty krótkoterminowe,
kredyty inwestycyjne, przeznaczone na finansowanie działalności rozwojowej, są to najczęściej kredyty średnio i długoterminowe.
Kredyty konsumpcyjne
d) waluta w jakiej jest udzielony kredyt
kredyty złotowe,
kredyty dewizowe
8. Instrumenty rynku pieniężnego:
bony i weksle skarbowe,
bony pieniężne,
papiery komercyjne,
certyfikaty depozytowe,
akcepty bankierskie,
depozyty międzybankowe
weksle
czeki
9. Sposoby pokrycia deficytu budżetowego:
nadwyżki budżetowe z lat ubiegłych,
ograniczanie wydatków
emisja papierów wartościowych np. obligacji.
zaciąganie pożyczki u innych państw lub u międzynarodowych instytucji finansowych np. Bank światowy
zwiększanie dochody budżetowe poprzez lepszą ściągalność podatków bądź ich podniesienie
zwiększanie podaż pieniądza
10. Budżet państwa:
scentralizowany fundusz publiczny służący gromadzeniu środków pieniężnych w związku z funkcjami państwa
plan finansowy sporządzony ex ante (przed rozpoczęciem jego obowiązywania) na rok następny
akt prawny w randze ustawy budżetowej zawierający powyższy plan
11. Kredyty
Kredyt obrotowy - może być związany umownie z określonym celem lub służyć finansowaniu różnych potrzeb. Banki udzielają go zazwyczaj w rachunku bieżącym. Umożliwia on pokrywanie potrzeb przedsiębiorstwa, które nie jest w stanie zrównoważyć w czasie swoich wpływów i wydatków. Finansuje bieżącą działalność przedsiębiorstwa oraz kredytuje niezaplanowane zapasy
Obok kredytów finansujących różne potrzeby przedsiębiorstwa, banki udzielają kredytów na cele określone w osobnych umowach kredytowych ; są to tzw. kredyty celowe tj. kredyty sezonowe czy eksportowe.
Kredyt inwestycyjny - finansuje określone zamierzenia inwestycyjne. Ta forma finansowania potrzeb gospodarczych pojawiła się w związku z podejmowaniem bardzo kosztownych inwestycji, które nie miały szans realizacji siłami jednej firmy, nawet przy pomocy kredytu bankowego. Charakterystyczną cechą takiego projektu jest długi okres zwrotny nakładów inwestycyjnych (nawet 20-letni), wysoki stopień niepewności co do zmian w otoczeniu i przyszłych warunków funkcjonowania wytworzonych obiektów oraz związane z tym duże ryzyko
Kredyty dla ludności ( konsumpcyjne ) - cechą charakterystyczną tego kredytu jest jego charakter konsumpcyjny, a co za tym idzie osoba kredytobiorcy, którym jest konsument. Przedmiotem tego kredytu są towary konsumpcyjne jak np. samochody, telewizory, lodówki. Kredytobiorca nie dysponując odpowiednimi środkami własnymi, może dzięki uzyskaniu kredytu nabyć potrzebne mu towary. Producenci i sprzedawcy towarów konsumpcyjnych, zwłaszcza trwałego użytku, mogą dzięki temu kredytowi poszerzyć krąg odbiorców. Tak więc obustronne zainteresowanie kredytowaniem zakupów konsumpcyjnych przez banki wpływa na stosowanie różnych sposobów udzielania, spłaty i zabezpieczenia zwrotności kredytów konsumpcyjnych.
12. Rodzaje inflacji:
Inflacja popytowa ( inflacja nabywców)- występuje wtedy gdy globalny popyt jest większy od możliwości jego zaspokojenia. Społeczeństwo wówczas konkuruje o ograniczony zasób dostępnych dóbr i usług. Wzrost globalnego popytu jest spowodowany zwiększeniem się zapotrzebowania ze strony różnych podmiotów gospodarczych
Inflacja podażowa
Kosztowa- spowodowana wzrostem kosztów
Spowodowana dążeniem do wzrostu zysków (monopole oligopole)
13. Weksel skarbowy
Weksel skarbowy (bon lub bilet skarbowy)- dłużny papier wartościowy Skarbu Państwa na okaziciela o wartości nominalnej 10 tys. PLN z terminami emisji od 1 do 52 tygodni (standardowo 13 i 52). Oprocentowanie bonów ma charakter stały, dyskontowy (dochodem jest różnica pomiędzy ceną zakupu, a wartością nominalną bonu).
14. Dewaluacja
Dewaluacja to spadek kursu wymiennego pieniądza krajowego w stosunku do dewiz.