WYK艁AD 3 (10.11.2012)
Agenda
Istota stanowienia prawa w Polsce
Hierarchia i zakresy obowi膮zywania 藕r贸de艂 prawa
Konstytucja RP jako 藕r贸d艂o prawa finansowego
Znaczenie ustaw w prawie finansowym
Akty wykonawcze w prawie finansowym
Poj臋cie 藕r贸de艂 prawa
[鈥 m贸wi膮c o 藕r贸dle prawa mo偶na mie膰 na my艣li
Pierwotn膮, og贸ln膮 przyczyn臋 powstania norm prawnych
R贸偶ne zjawiska spo艂eczne wp艂ywaj膮ce na powstanie i tre艣膰 poszczeg贸lnych norm prawnych
Formy powstania norm prawnych
Materia艂y, z kt贸rych mo偶na pozna膰 tre艣膰 norm prawnych, zw艂aszcza pochodz膮cych z dawnych czas贸w
Zdarzenia, z kt贸rymi z mocy obowi膮zuj膮cych norm prawnych 艂膮czy si臋 powstanie i nabycie praw i obowi膮zk贸w (S. Grzybowski)
殴r贸d艂a prawa krajowego
Rodzaje 藕r贸de艂 prawa
殴r贸d艂a poznania prawa- organy urz臋dowe, w kt贸rych og艂aszane s膮 akty normatywne (Ustawa z dnia 20 lipca 2000r. o og艂aszaniu akt贸w normatywnych i niekt贸rych innych akt贸w prawnych- Dz. U. 2000. Nr 62. poz. 718):
Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej (鈥濪ziennik Ustaw鈥)
Dziennik Urz臋dowy Rzeczpospolitej Polskiej 鈥濵onitor Polski鈥
Dziennik Urz臋dowy Rzeczpospolitej Polskiej 鈥濵onitor Polski B鈥
Dzienniki urz臋dowe ministr贸w kieruj膮cych dzia艂ami administracji rz膮dowej
Dzienniki urz臋dowe urz臋d贸w centralnych
Wojew贸dzkie dzienniki urz臋dowe
殴r贸d艂a powstania prawa 鈥 forma, w kt贸rej normy prawne powstaj膮 i s膮 og艂aszane: autorytety prawotw贸rcze
殴r贸d艂a prawa powszechnie obowi膮zuj膮cego:
W art. 87 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997r. system 藕r贸de艂 prawa o powszechnie obowi膮zuj膮cym charakterze obejmuje:
Konstytucj臋 RP
Ustawy
Ratyfikowane umowy mi臋dzynarodowe
Rozporz膮dzenia
Akty prawa miejscowego (dzia艂aj膮 tylko na obszarze dzia艂ania organ贸w, kt贸re je ustanowi艂y)
Hierarchia 藕r贸de艂 prawa
Konstytucja RP
Ratyfikowane umowy mi臋dzynarodowe
za zgod膮 ustawy
Ustawy i inne akty prawne z moc膮 ustawy
Ratyfikowane umowy mi臋dzynarodowe
Rozporz膮dzenia
Konstytucja RP jako 藕r贸d艂o prawa finansowego (art. 216- 227 Konstytucji RP)
W Konstytucji RP przyj臋to prymat ustawy w sprawach finansowych, odnosz膮cych si臋 do:
Podstaw gospodarki finansowej pa艅stwa i utrzymywania w tym zakresie r贸wnowagi finansowej, przede wszystkim w sektorze finans贸w publicznych
Nak艂adania podatk贸w i innych danin publicznych
Organizacji Skarbu Pa艅stwa
Sposobem zarz膮dzania maj膮tkiem Skarbu Pa艅stwa
Konstytucja RP jako 藕r贸d艂o prawa finansowego
Konstytucja RP ujmuje w ramy fundamentalnych regu艂 konstytucyjnych pi臋膰 rodzaj贸w spraw finansowych, tj.:
Bud偶etowanych (zob. art. 216 ust. 5, art. 219-226 i art. 240)
D艂ugu publicznego (zob. art. 216 ust. 4 i 5)
Finans贸w samorz膮du terytorialnego (zob. art. 167 i 168)
Banku centralnego i systemu pieni臋偶nego (zob. art. 227)
Ustawy w prawie finansowym
W konstytucji RP sformu艂owano zasad臋 ustawowej regulacji podstawowych zagadnie艅 materii finansowoprawnej
Materia finansowoprawna uregulowana jest w ponad 150 ustawach z zakresu prawa finans贸w publicznych, gospodarki finansowej samorz膮du terytorialnego, sprawowania nadzoru i kontroli finansowej, prawa bankowego, etc.
Ustawy odnosz膮ce si臋 do sektora finans贸w publicznych
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009r Nr . 157 poz. 1240 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r. Przepisy wprowadzaj膮ce ustaw臋 o finansach publicznych (Dz. U. z 2009r Nr. 157 poz. 1241 z p贸藕n.zm.)
Ustawa z dnia 17 grudnia 2004r. o odpowiedzialno艣ci za naruszenie dyscypliny finans贸w publicznych (Dz. U. z 2005r. Nr. 14 poz. 114 z p贸藕n. zm.)
Ustawy odnosz膮ce si臋 do danin publicznych
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2012r. Nr. 8 poz. 749, 1101) i ustawy podatkowe
Ustawa z dnia 5 lipca 1996r. o doradztwie podatkowym (tj. Dz. U. z 2011r. Nr. 41 poz. 213)
Ustawa z dnia 21 czerwca 1996r. o urz臋dach i izbach skarbowych (tj. Dz. U. z 2004r. Nr. 121 poz. 1267 ze zm.)
Ustawa z dnia 13 pa藕dziernika 1995r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatnik贸w i p艂atnik贸w (tj. Dz. U. z 2004r. Nr. 269 poz. 2681 ze zm.)
Ustawa z dnia 28 wrze艣nia 1991r. o kontroli skarbowej (tj. Dz. U. z 2011r. Nr. 41 poz. 214 ze zm.)
Ustawa z dnia 17 czerwca 1966r. o post臋powaniu egzekucyjnym w administracji (tj. Dz. U. z 2005r. Nr. 229 poz. 1954 ze zm.)
Ustawa z dnia 6 grudnia 2008r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2011r. Nr. 108 poz. 626 ze zm.)
Ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od os贸b fizycznych (tj. Dz. U. z 2012r. poz. 361 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 20 listopada 1998r. o zrycza艂towanym podatku dochodowym od niekt贸rych przychod贸w osi膮ganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 1998r. Nr. 144 poz. 930 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od os贸b prawnych (tj. Dz. U. z 2011r. Nr. 74 poz. 397 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 30 pa藕dziernika 2002r. o podatku le艣nym (Dz. U. 2002r. Nr. 200 poz. 1682 z p贸藕n. zm.)
Ustawy odnosz膮ce si臋 do prawa celnego
Ustawa z dnia 19 marca 2004r. Prawo celne (Dz. U. z 2004r. Nr. 68 poz. 622 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r. o S艂u偶bie Celnej (Dz. U. z 2009r. Nr. 168 poz. 1323 z p贸藕n. zm.)
Ustawy odnosz膮ce si臋 do prawa dewizowego
Ustawa z dnia 27 lipca 2002r. Prawo dewizowe (Dz. U. z 2002r. Nr. 141 poz. 1178 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 28 wrze艣nia 1991r. o kontroli skarbowej (tj. Dz. U. z 2011r. Nr. 41 poz. 214 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o Narodowym Banku Polskim (tj. Dz. U. z 2005r. Nr. 1 poz. 2)
Ustawy odnosz膮ce si臋 do prawa walutowego
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (tj. Dz. U. z 2002r. Nr. 72 poz. 665 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o Narodowym Banku Polskim (tj. Dz. U. z 2005r. Nr. 1 poz. 2 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. o denominacji z艂otego (Dz. U. z 1994r. Nr 84 poz. 386 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 25 maja 2001r. o skutkach wprowadzenia w niekt贸rych pa艅stwach cz艂onkowskich Unii Europejskiej wsp贸lnej waluty euro (Dz. U. z 2001r. Nr. 63 poz. 640 z p贸藕n. zm.)
Ustawy odnosz膮ce si臋 do prawa bankowego publicznego
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (tj. Dz. U. z 2002r. Nr. 72 poz. 665 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o Narodowym Banku Polskim (tj. Dz. U. z 2005r. Nr. 1 poz. 2 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 7 grudnia 2000r. o funkcjonowaniu bank贸w sp贸艂dzielczych, ich zrzeszaniu si臋 i bankach zrzeszaj膮cych (Dz. U. 2000r. Nr. 119 poz. 1252 z p贸藕n. zm.)
Ustawa z dnia 14 grudnia 1994r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (tj. Dz. U. z 2009r. Nr. 84 poz. 711 z p贸藕n. zm.)
Ustawy odnosz膮ce si臋 do publicznego prawa rynku finansowego
Ustawa z dnia 26 lipca 2006r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2006r. Nr. 157 poz. 1119 z p贸藕n. zm.)
Nadz贸r nad rynkiem finansowym:
Nadz贸r bankowy
Nadz贸r emerytalny
Nadz贸r nad rynkiem kapita艂owym
Nadz贸r nad instytucjami pieni膮dza elektronicznego
Nadz贸r uzupe艂niaj膮cy
Rozporz膮dzenia
Akt normatywny ni偶szego rz臋du ni偶 ustawa
Rozporz膮dzenia wydawane s膮 na podstawie konkretnego upowa偶nienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania (rozporz膮dzenia wykonawcze)
Organ maj膮cy kompetencje do wydania rozporz膮dzenia nie mo偶e przekazywa膰 swych kompetencji innemu organowi (tzw. zakaz subdelegacji) ani zaniecha膰 wydania tzw. rozporz膮dzenia obligatoryjnego
W Polsce rozporz膮dzenia mog膮 wydawa膰 wy艂膮cznie organy wskazane w Konstytucji. S膮 to:
Prezydent RP
Rada Ministr贸w
Prezes Rady Ministr贸w
Minister kieruj膮cy dzia艂em administracji rz膮dowej
Przewodnicz膮cy okre艣lonych w ustawach komitet贸w
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
Rozporz膮dzenia jako 藕r贸d艂a prawa finansowego
Cech膮 charakterystyczn膮 ustaw reguluj膮cych sprawy finansowe jest du偶a liczba zamieszczonych w niej delegacji ustawowych do wydawania akt贸w wykonawczych
Regu艂膮 w odniesieniu do ustaw finansowych jest upowa偶nienie Rady Ministr贸w lub ministra finans贸w do wydawania rozporz膮dze艅
Rozporz膮dzenia w prawie podatkowym
Rozporz膮dzenia wykonawcze z zakresu prawa podatkowego mog膮 zawiera膰 tylko regulacj臋 uzupe艂niaj膮c膮 w stosunku do materii ustawy podatkowej i nie mog膮 wkracza膰 w sfer臋 wyznaczania granic obowi膮zku podatkowego.
Przyk艂ady:
Rozporz膮dzenie Rady Ministr贸w z dnia 23 marca 2012r. w sprawie nadania uprawnie艅 organ贸w podatkowych (Dz. U. 2012 Nr. 0 poz. 363)
Rozporz膮dzenie Ministra Finans贸w z dnia 5 marca 2012r. w sprawie wzoru i sposobu prowadzenia metryki sprawy (Dz. U. 2012 Nr. 0 poz. 246)
Rozporz膮dzenie Ministra Finans贸w z dnia 22 grudnia 2011r. w sprawie za艣wiadcze艅 wydawanych przez organy podatkowe (Dz. U. 2011 Nr. 293 poz. 1726)
Rozporz膮dzenie Ministra Finans贸w z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji przepis贸w prawa podatkowego oraz sposobu uiszczenia op艂aty od wniosku (Dz. U. 2007 Nr. 112 poz. 771)
Rozporz膮dzenia w prawie finans贸w publicznych
Delegacje ustawowe do wydawania rozporz膮dze艅 wykonawczych w zakresie sektora finans贸w publicznych czy gospodarki finansowej samorz膮du terytorialnego okre艣laj膮 zasady wype艂niania obowi膮zk贸w okre艣lonych w ustawach.
Przyk艂ady:
Rozporz膮dzenie Ministra Finans贸w z dnia 31 maja 2012r. w sprawie szczeg贸艂owego sposobu, trybu i termin贸w opracowania materia艂贸w do projektu ustawy bud偶etowej na rok 2013 (Dz. U. 2012 Nr. 0 poz. 628)
Rozporz膮dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 maja 2010r. w sprawie stawek dotacji przedmiotowych dla r贸偶nych podmiot贸w wykonuj膮cych zadania na rzecz rolnictwa (Dz. U. 2010 Nr. 91 poz. 595)
Rozporz膮dzenie Ministra Finans贸w z dnia 28 grudnia 2011r. w sprawie sprawozdawczo艣ci bud偶etowej w uk艂adzie zadaniowym (Dz. U. 2011 Nr. 298 poz. 1766)
Rozporz膮dzenie Ministra Finans贸w z dnia 2 marca 2010r. w sprawie szczeg贸艂owej klasyfikacji dochod贸w, wydatk贸w, przychod贸w i rozchod贸w oraz 艣rodk贸w pochodz膮cych ze 藕r贸de艂 zagranicznych (Dz. U. 2010 Nr. 38 poz. 207)
Akty prawa miejscowego
Zgodnie z art. 87 ust. 2 Konstytucji RP, akty prawa miejscowego s膮 藕r贸d艂ami powszechnie obowi膮zuj膮cego prawa Rzeczpospolitej Polskiej na obszarze dzia艂ania organ贸w, kt贸re je ustanowi艂y.
Zgodnie z art. 94 Konstytucji RP, 鈥organy samorz膮du terytorialnego oraz terenowe organy administracji rz膮dowej, na podstawie i w granicach upowa偶nie艅 zawartych w ustawie, ustanawiaj膮 akty prawa miejscowego obowi膮zuj膮ce na obszarze dzia艂ania tych organ贸w. Zasada i tryb wydawania akt贸w prawa miejscowego okre艣la ustawa鈥.
Akty prawa miejscowego wydaj膮 terenowe organy administracji rz膮dowej 鈥 wojewodowie i organy administracji niezespolonej (np. Dyrektor Izby Skarbowej, Naczelnik Urz臋du Celnego) oraz organy samorz膮du terytorialnego 鈥 zw艂aszcza rady gmin, rady powiat贸w, sejmiki wojew贸dztw.
Akty prawa miejscowego podejmowane s膮 w formie uchwa艂 organ贸w stanowi膮cych jednostek samorz膮du terytorialnego oraz publikowane s膮 w Wojew贸dzkich Dziennikach Urz臋dowych
W przypadkach niecierpi膮cych zw艂oki przepisy porz膮dkowe mo偶e wydawa膰 W贸jt, w formie zarz膮dzenia
Akty prawa miejscowego jako 藕r贸d艂o prawa finansowego
Uchwa艂y bud偶etowe (w sprawie bud偶etu, w sprawie prowizorium bud偶etowego) jednostek samorz膮du terytorialnego i uchwa艂y zwi膮zane z uchwa艂ami bud偶etu (udzielenie absolutorium).
Uchwa艂y podejmowane w sprawach zaci膮gni臋cia zobowi膮za艅 wp艂ywaj膮cych na wysoko艣膰 d艂ugu publicznego j.s.t. oraz udzielania po偶yczek (np. emisja obligacji komunalnych)
Uchwa艂y reguluj膮ce niekt贸re elementy konstrukcji podatk贸w samorz膮dowych (np. podatek od nieruchomo艣ci). Rady gmin ustalaj膮 stawki, wprowadzaj膮 zwolnienia i ulgi oraz okre艣laj膮 tryb i warunki p艂atno艣ci podatk贸w i op艂at stanowi膮cych doch贸d do gminnych bud偶et贸w.
*UCHWA艁A NR 202/XVIII/2007 RADY MIASTA CZ臉STOCHOWY Z DNIA 8 LISTOPADA 2007 ROKU W SPRAWIE PODATKU OD NIERUCHOMO艢CI W 2008 ROKU
(鈥) Ustala si臋 roczne stawki podatku od nieruchomo艣ci na terenie miasta Cz臋stochowy w wysoko艣ci:
1) od budynk贸w mieszkalnych lub ich cz臋艣ci- 0,50z艂 od 1m2 powierzchni u偶ytkowej
a) od budynk贸w przeznaczonych wy艂膮cznie na sk艂adowanie opa艂u (鈥.)
2
Wykonywanie uchwa艂y powierza si臋 Prezydentowi Miasta Cz臋stochowy
3
Traci moc Uchwa艂a Nr 11/III/06 Miasta Cz臋stochowy z dnia 11 grudnia 2006r. w sprawie podatku od nieruchomo艣ci w 2007r.
4
Uchwa艂a podlega og艂oszeniu w Dzienniku Urz臋dowym Wojew贸dztwa 艢l膮skiego.
5
Uchwa艂a wchodzi w 偶ycie po up艂ywie 14 dni od og艂oszenia w Dzienniku Urz臋dowym Wojew贸dztwa 艢l膮skiego z moc膮 obowi膮zuj膮c膮 od dnia 1 stycznia 2008 roku.
Przewodnicz膮cy
Rady Miasta Cz臋stochowy
Zarz膮dzenia wojewody maj膮 zdecydowanie w臋偶szy zakres przedmiotowy i dotycz膮 przede wszystkim spraw podatkowych.
Wojewoda jest uprawniony do:
Przenoszenia niekt贸rych gmin do innego okr臋gu podatkowego w podatku rolnym (art. 5 ust. 2 ustawy o podatku rolnym)
Ustalania wykazu miejscowo艣ci po艂o偶onych na terenach podg贸rskich i g贸rskich (art. 13b ust. 2 ustawy o podatku rolnym)
Okre艣lania miejscowo艣ci, w kt贸rych mo偶e by膰 pobierana op艂ata miejscowa (art. 17 ust. 2 ustawy o podatkach i op艂atach lokalnych)
Pytanie 1
Rozporz膮dzenia wykonawcze w zakresie finans贸w publicznych s膮 wydawane:
a) tylko przez ministra w艂a艣ciwego do spraw finans贸w publicznych
b) przez organy bezpo艣rednio wskazane w Konstytucji RP, na podstawie szczeg贸艂owego upowa偶nienia zawartego w ustawie finansowej i w celu jej wykonania
c) przez Prezesa Rady Ministr贸w
Odp.
Pytanie 2
Ustawa zosta艂a stworzona przez Sejm w dniu 5 lipca 2012r. Kt贸re z podanych sformu艂owa艅 przepisu o jej wej艣ciu w 偶ycie nie przewiduje vacatio legis:
a) ustawa wchodzi w 偶ycie z dniem 1 stycznia 2013r.
b) ustawa wchodzi w 偶ycie pierwszego dnia miesi膮ca nast臋puj膮cego po miesi膮cu jej uchwalenia
c) ustawa wchodzi w 偶ycie z dniem jej og艂oszenia
Odp.
Pytanie 3
Upowa偶nienie do wydania aktu wykonawczego zawarte w ustawie finansowej powinno okre艣la膰 w艂a艣ciwy organ do wydania rozporz膮dzenia:
a) tylko wtedy, gdy nak艂ada na podmioty prawa finansowego obowi膮zki
b) w ka偶dym przypadku
c) tylko w wyj膮tkowych sytuacjach
Odp.
Pytanie 4
Zgodnie z art. 217 Konstytucji RP, podmiot podatku, jego przedmiot i stawka podatkowa, a tak偶e zasady przyznawania ulg i umorze艅 oraz kategorie podmiot贸w zwolnionych od podatk贸w powinny by膰 uregulowane:
a) tylko w ustawie
b) w ustawie i w rozporz膮dzeniach wykonawczych do ustawy
c) w rozporz膮dzeniach wykonawczych do ustawy
Odp.
Pytanie 5
Gminy maj膮 prawo ustalania podatk贸w i op艂at lokalnych
a) w zakresie okre艣lonym w Konstytucji RP
b) w zakresie okre艣lonym w ustawie
c) na podstawie upowa偶nienia Ministra Finans贸w
Odp.