1. ACCESIO CEDIT PRINCIPALI = RZECZ PRZYŁACZONA DZIELI LOS RZECZY GŁÓWNEJ.

2. ACTOR SEQUITUR FORUM REI = POWÓD IDZIE ZA SĄDEM POZWANEGO

3. AMBIGUITAS CONTRA STIPULATOREM = SFORMUŁOWANIE DWUZNACZNE NALEŻY ROZUMIEĆ PRZECIW WIERZYCIELOWI

4. AMBULATORIA ENIM EST VOLUNTAS DEFUNCTI USQUE AD VITAE SUPREMUM EDITUM – ZMIENNĄ JEST WOLA ZMARŁEGO, AŻ DO SAMEGO KRESU ŻYCIA

5. AUDIATUR ET ALTERA PARS = NIECH BĘDZIE WYSŁUCHANA I DRUGA STRONA

6. BENIGNIUS LEGES INTERPRETANDAE SUNT, QUO VOLUNTAS EARUM CONSERVETUR = USTAWY NALEŻY INTERPRETOWAĆ TAK, BY ZREALIZOWAĆ ICH ZAMIAR

7. BIS DE EADEM RE AGI NON POTEST = NIE MOŻNA PROCESOWAĆ SIĘ DWA RAZY O TO SAMO

8. CASUM SENTIT DOMINUS = SKUTKI PRZYPADKU PONOSI WŁAŚCICIEL

9. CESSANTE RATIONE LEGIS, CESSAT LEX IPSA = GDY USTAJE PRZYCZYNA, DLA KTÓREJ WYDANO USTAWĘ, TRACI MOC SAMA USTAWA

10. CONSUETUDO EST OPTIMA LEGUM INTERPRES = ZWYCZAJ JEST NAJLEPSZYM INTERPRETATOREM USTAWY

11. CONTRACTUS AB INITIO VOLUNTATIS EST, EX POST FACTO NECESSITATIS = ZAWARCIE UMOWY JEST DOBROWOLNE, ALE NASTĘPSTWA SĄ PRZYMUSOWE

12. DA MIHI FACTUM, DABO TIBI IUS = PODAJ MI FAKTY, A JA DAM CI PRAWO

13. DAMNUM SINE INIURIA ESSE POTEST = MOŻLIWE JEST WYRZĄDZENIE SZKODY BEZ POPEŁNIENIA CZYNU BEZPRAWNEGO

14. DIES INTERPELLAT PRO HOMINE = TERMIN WZYWA ZAMIAST CZŁOWIEKA (WIERZYCIELA)

15. DOLO FACIT , QUI PETIT, QUOD REDDITURUS EST = DZIAŁĄ PODSTĘPNIE TEN, KTO ŻĄDA TEGO, CO BĘDZIE MUSIAŁ ZWROCIĆ

16. DOLUS OMNIMODO PUNIATUR = DZIAŁANIE W ZŁYM ZAMIARZE ZAWSZE MUSI BYĆ UKARANE

17. DURA LEX, SED LEX = TWARDE PRAWO, LECZ PRAWO

18. EI INCUMBIT PROBATIO, QUI DICIT, NON QUI NEGAT = CIĘŻAR DOWODU SPOCZYWA NA TYM KTO TWIERDZI, A NIE NA TYM KTO ZAPRZECZA

19. EMPTIO TOLLIT LOCATUM = KUPNO UCHYLA NAJEM

20. EXECUTIO IURIS NON HABET INIURIAM = WYKONYWANIE PRAWA NIE JEST BEZPRAWIEM

21. EX MALEFICIO NON ORITUR CONTRACTUS = Z BEZPRAWNEGO DZIAŁANIA NIE POWSTAJE ZOBOWIĄZANIE UMOWNE

21. EXPRESSIO UNIUS EST EXCLUSIO ALTERIUS = WŁĄCZENIE JEDNEGO JEST WYKLUCZENIEM CZEGOŚ INNEGO

22. FALSA DEMONSTRATIO NON NOCET = FAŁSZYWE OZNACZENIE (PRZEDMIOTU CZYNNOŚCI) NIE SZKODZI

23. FUR SEMPRE IN MORA FACERE VIDETUR – ZŁODZIEJ JEST ZAWSZE W ZŁOCE

24. GENUS PERIRE NON POTEST = GATUNEK NIE MOŻE PRZEPAŚĆ

25. HEREDITAS NIHIL ALIUD EST, QUAM SUCCESSIO IN UNIVERSUM IUS, QUOD DEFUNCTUS HABUERIT = SPADKOBRANIE TO NIC INNEGO, JAK SUKCESJA W CAŁOŚĆ PRAWA, JAKIE MIAŁ ZMARŁY

26. HOMINUM CAUSA OMNE IUS CONSTITUTUM SIT = WSZELKIE PRAWO USTANAWIA SIĘ ZE WZGLĘDU NA CZŁOWIEKA

27. IGNORANTIA IURIS NOCET, IGNORANTIA FACTI NON NOCET = NIEZNAJOMOŚĆ PRAWA SZKODZI, NIEZNAJOMOŚĆ FAKTU NIE SZKODZI

28. IMPOSSIBILIUM NULLA ABLIGATIO EST = ZOBOWIĄZANIE DO (ŚWIADCZENIA) NIEMOŻLIWEGO JEST NIEWAŻNE

29. IN CONTRACTIBUS TACITE INSUNT, QUAE SUNT MORIS ET CONSUETUDINIS = UZNAJE SIĘ ZA WŁĄCZONE W SPOSÓB MILCZĄCY DO UMOWY, TO CO JEST OBYCZAJEM I ZWYCZAJEM

30. IN CONVENTIONIBUS CONTRAHENTIUM VOLUNTATEM POTIUS QUAM VERBA SPECTARI PLACUIT = W UMOWACH BARDZIEJ UWZGLĘDNIA SIĘ ZAMIAR STRON, NIŻ DOSŁOWNE BRZMIENIE

31. IN DUBIIS BENIGNIORA = W SYTUACJACH DWUZNACZNYCH (NALEŻY PRZYJĄĆ POGLĄD) BARDZIEJ KORZYSTNY (DLA STRON)

32. IN PARI DELICTO, POTIOR EST CONDICIO POSSIDENTIS = W PRZYPADKU RÓWNEJ WINY, KORZYSTNIEJSZE JEST POŁOŻENIE TEGO, KTO POSIADA

33. IURA NOVIT CURIA = SĄD ZNA PRAWO

34. IURIS PRAECEPTA SUNT HAEC: HONESTE VIVERE, ALTERUM NON LAEDERE, SUUM CUIQUE TRIBUERE = NAKAZY PRAWA SĄ NASTĘPUJĄCE: ŻYĆ UCZCIWIE, DRUGIEMU NIE SZKODZIĆ, ODDAĆ KAŻDEMU TO, CO MU SIĘ NALEŻY

35. IUS CIVILE VIGILANTIBUS SCRIPTUM EST = PRAWO CYWILNE STWORZONE JEST DLA OSÓB STARANNYCH

36. IUS EST ARS BONI ET AEQUI = PRAWO JEST SZTUKĄ TEGO, CO DOBRE I SPRAWIEDLIWE

37. IUS PUBLICUM PRIVATORUM PACTIS MUTARI NON POTEST – PRAWO PUBLICZNE NIE MOŻE BYĆ ZMIENIONE POPRZEZ UMOWY OSÓB PRYWATNYCH

38. IUS SINGULARE EST, QUOD CONTRA TENOREM RATIONIS PRATER ALIQUAM UTILITATEM AUCTORITATE CONSTITUENTIUM INTRODUCTUM EST = PRAWEM SZCZEGÓLNYM (PRZYWILEJM) JEST TO, CO ZOSTAŁO WPROWADZONE WBREW OGÓLNEJ ZASADZIE Z POWODU JAKIEJŚ UŻYTECZNOŚCI, Z MOCY AUTORYTETU TEGO, KTO MOŻE STANOWIĆ PRAWO

39. IUSTITIA EST CONSTANS ET PERPETUA VOLUNTAS IUS SUUM CUIQUE TRIBUENDI = SPRAWIEDLIWOŚĆ JEST NIEZMIENNĄ I TRWAŁĄ WOLĄ PRZYZNAWANIA TEGO, CO SIĘ KOMU NALEŻY

40. LEGE NON DISTINGUENTE NEC NOSTRUM EST DISTINGUERE = NIE NALEŻY WPROWADZAĆ ROZRÓŻNIEŃ TAM, GDZIE NIE CZYNI TEGO USTAWA

41. LEX POSTERIOR DEROGAT PRIORI = USTAWA PÓŹNIEJSZA UCHYLA WCZEŚNIEJSZĄ

42. LEX RETRO NON AGIT = USTAWA NIE DZIAŁA WSTECZ

43. MALA FIDES SUPERVENIENS NOCET = PÓŹNIEJSZA ZŁA WIARA SZKODZI

44. MALE NOSTRO IURE UTI NON DEBEMUS = NIE POWINNIŚMY ŹLE KORZYSTAĆ Z NASZEGO PRAWA

45. MALITIIS NON EST INDULGENDUM = NIE NALEŻY TOLEROWAĆ SZYKAN

46. MATER SEMPER CERTA EST, PATER VERO IS EST, QUEM NUPTIAE DEMONSTRANT = MATKA JEST ZAWSZE PEWNA, OJCEM ZAŚ JEST TEN, NA KOGO WSKAZUJE MAŁŻEŃSTWO

47. MELIOR EST CONDICTO POSSIDENTIS = LEPSZA JEST POZYCJA TEGO, KTÓRY POSIADA

48. MINIMA NON CURAT PRAETOR = URZĄD JURYSDYKCYJNY NIE TROSZCZY SIĘ O DROBNOSTKI

49. NASCITURUS PRO IAM NATO HABETUR QUOTIENS DE COMMODIS EIUS AGITUR = DZIECKO POCZĘTE UWAŻA SIĘ ZA JUŻ NARODZONE, ILEKROĆ CHODZI O JEGO KORZYŚĆ

50. NE BIS IN IDEM CONTESTETUR = TEN SAM PROCES NIE BĘDZIE ROZPOCZYNANY DWUKROTNIE

51. NE EAT IUDEX ULTRA PETITA PARTIUM = NIECH SĘDZIA NIE WYKRACZA PONAD ŻĄDANIA STRON

52. NEMO AUDIATUR PROPRIAM TURPITUDINEM ALLEGANS = POWOŁUJĄCY SIĘ NA WŁASNY WYSTĘPEK NIE BĘDZIE WYSŁUCHANY

53. NEMO EST IUDEX IN PROPRIA CAUSA = NIKT NIE JEST SĘDZIĄ WE WŁASNEJ SPRAWIE

54. NEMO PLUS IURIS AD ALIUM TRANSFERRE POTEST, QUAM IPSE HABERET = NIKT NIE MOŻE PRZENIEŚĆ NA DRUGIEGO WIĘCEJ PRAW, NIŻ SAM POSIADA

55. NEMO PRO PARTE TESTATUS, PRO PARTE INTESTATUS DECEDERE POTEST = NIKT NIE MOŻE UMRZEĆ POZOSTAWIAJĄC DZIEDZICA DO CZĘŚCI SPADKU, CZĘŚĆ ZAŚ BEZTESTAMENTOWA

56. NEMO SIBI IPSE CAUSAM POSSESSIONIS MUTARE POTEST = NIKT NIE MOŻ E SOBIE ZMIENIĆ PODSTAWY POSIADANIA

57. NON EX REGULA IUS SUMATUR, SED EX IURE QUOD EST REGULA FIAT = NIE Z REGUŁY POWSTAJE PRAWO, LECZ REGUŁĘ TWORZY SIĘ NA PODSTAWIE PRAWA

58. NON OMNE, QUOD LICET, HONESTUM EST = NIE WSZYSTKO CO DOZWOLONE JEST UCZCIWE

59. NULLA POENA SINE LEGE = NIE MA KARY BEZ USTAWY

60. NULLI RES SUA CERVIT = NIE MOŻNA MIEĆ SŁUŻEBNOŚCI NA WŁASNEJ RZECZY

61. NUPTIAS NON CONCUBITAS, SED CONSENSUS FACIT = MAŁŻEŃSTWO POWSTAJE PRZEZ POROZUMIENIE, A NIE FAKTYCZNE POŻYCIE

62. OMNIS DEFINITIO IN IURE CIVILI PERICULOSA EST: PARUM EST ENIM, UT NON SUBVERTI POSSET = WSZELKA DEFINICJA W PRAWIE CYWILNYM NIEBEZPIECZNA, GDYŻ RZADKO NIE MOŻNA JEJ PODWAŻYĆ

63. OPTIMA LEGUM INTERPRES CONSUETUDO = ZWYCZAJ JEST NAJLEPSZĄ WYKŁADNIĄ USTAWY

64. PACTA SUND SERVANDA = UMÓW NALEŻY DOTRZYMYWAĆ

65. PRIOR TEMPORE, POTIOR IURE = PIERWSZY W CZASIE, LEPSZY W PRAWIE

66. PUBLICUM IUS EST, QUOD AD STATUM REI ROMANAE SPECTAT; PRIVATUM, QUOD AD SINGULARUM UTILITATEM: SUNT ENIM QUAEDAM PUBLICE UTILIA, QUAEDAM PRIVATIM = PRAWEM PUBLICZNYM JEST TO, KTÓRE DOTYCZY SPRAW PAŃSTWA RZYMSKIEGO, PRYWATNYM ZAŚ TO, KTÓRE MA NA WZGLĘDZIE KORZYŚĆ JEDNOSTEK: SĄ BOWIEM PEWNE RZECZY UŻYTECZNE DLA OGÓŁU, INNE ZAŚ DLA OSÓB PRYWATNYCH

67. QUI TACET, COSENTIRE VIDETUR [UBI LOQUI POTUIT ET DEBUIT] = MILCZENIE OZNACZA ZGODĘ [GDY KTOŚ MÓGŁ I POWINIEN BYŁ MÓWIĆ]

68. QUOD AB INITIO VITIOSUM EST, NON POTEST TRACTU TEMPORIS CONVALESCERE = CO OD POCZĄTKU JEST WADLIWE, NIE MOŻE BYĆ UZDROWIONE PRZEZ UPŁYW CZASU

69. QUOD UNIVERSITATI DEBETUR, SINGULIS NON DEBETUR = CO NALEŻY SIĘ WSPÓLNOCIE, NIE NALEŻY SIĘ JEJ CZŁONKOM

70. QUOD PRINCIPI PLACUIT, LEGIS HABET VIGOREM = CO PODOBA SIĘ CESARZOWI, ZYSKUJE MOC PRAWA

71. RATIHABITIO MANDATO COMPARATUR = ZATWIERDZENIE RÓWNA SIĘ ZLECENIU

72. REBUS SIC STANTIBUS [OMNIS CONTRACTUS INTELLEGITUR] = KAŻDA UMOWA OBOWIAZUJE NA WARUNKACH Z MOMENTU JEJ ZAWARCIA

73. REFORMATIO IN PEIUS IUDICI APPELLATO NON LICET = SĘDZIEMU APELACYJNEMU NIE WOLNO ZMIENIAĆ (WYROKU) NA NIEKORZYŚĆ (ODWOŁUJACEGO SIĘ)

74. RES INTER ALIOS ACTA NOCERE NON DEBET = CZYNNOŚĆ DOKONANA MIĘDZY OKREŚLONYMI OSOBAMI NIE POWINNA SZKODZIĆ INNYM

75. SALUS POPULI SUPREMA LEX ESTO = DOBRO LUDU NIECHAJ BĘDZIE NAJWYŻSZYM PRAWEM

76. SCIRE LEGES NON HOC EST VERBA EARUM TENERE, SED VIM AC POTESTATEM = ZNAĆ PRAWA NIE ZNACZY TRZYMAĆ SIĘ SŁÓW USTAW, LECZ ICH TREŚCI I MOCY DZIAŁANIA

77. SEMEL HERES , SEMPER HERES = KTO RAZ ZOSTAŁ SPADKOBIERCĄ , JEST NIM NA ZAWSZE

78. SERVITUS IN FACIENDO CONSISTERE NEQUIT = SŁUŻEBNOŚĆ NIE MOŻE POLEGAĆ NA DZIAŁANIU

79. SERVITUTIBUS CIVILITER UTENDUM EST = SŁUŻEBNOŚCI NALEŻY WYKONYWAĆ OGLĘDNIE

80. SINGULARIA NON SUNT EXTENDENDA = NIE NALEŻY ROZSZERZAĆ WYJĄTKÓW

81. SUMMUM IUS, SUMMA INIURIA = NAJWYŻSZE PRAWO NAJWYŻSZYM BEZPRAWIEM

82. SUPERFICIES SOLO CEDIT = TO, CO ZNAJDUJE SIĘ NA POWIERZCHNI GRUNTU, STAJE SIĘ JEGO CZĘŚCIĄ SKŁADOWĄ

83. TESTIS UNUS TESTIS NULLUS = JEDEN ŚWIADEK, ŻADEN ŚWIADEK

84. TRES FACIUNT COLLEGIUM = TRZECH TWORZY STOWARZYSZENIE

85. TUTOR REM PUPILLI EMERE NON POTEST = OPIEKUN NIE MOŻE KUPOWAĆ RZECZY PODOPIECZNEGO

86. UBI LEX NON DISTINGUIT, NEC NOS DISTINGUERE DEBEMUS = TAM GDZIE USTAWA NIE ROZRÓŻNIA, NIE POWINIŚMY ROZRÓŻNIAĆ

87. UBI IUS IBI REMEDIUM = TAM GDZIE JEST UPRAWNIENIE ,JEST ŚRODEK DLA JEGO URZECZYWISTNIENIA

88. UBI SOCIETAS, IBI IUS = GDZIE SPOŁECZNOŚĆ ,TAM PRAWO

89. UTILE PER INUTILE NON VITIATUR = TO, CO JEST WŁAŚCIWE NIE JEST OBCIĄŻONE WADĄ TEGO, CO NIEWŁAŚCIWE

90. VANAE VOCES POPULI NON SUNT AUDIENDAE = NIE NALEŻY DAWAĆ POSŁUCHU CZCZYM GŁOSOM LUDU

91. VENIRE CONTRA FACTUM PROPRIUM NEMINI LICET = NIE WOLNO WYSTĘPOWAĆ PRZECIW TEMU, CO WYNIKA Z WŁASNYCH CZYNÓW

92. VIM VI REPELLERE LICET = SIŁĘ WOLNO ODEPRZEĆ SIŁĄ

93. VIS MAIOR CUI HUMANA INFIRMITAS RESISTERE NON POTEST = SIŁA WYŻSZA, KTÓREJ LUDZKA SŁABOŚĆ NIE JEST W STANIE SIĘ OPRZEĆ

94. VALENTI NON FIT INIURIA = CHCĄCEMU NIE DZIEJE SIĘ KRZYWDA

95. VOLUPTATIS VEL AFFECTIONIS AESTIMATIO NON HABEBITUR = PRZYJEMNOSC LUB UCZUCIE NIE SA SZACOWANE W PIENIADZU