• KATALOG DOCHODÓW JST

  • katalog otwarty

  • dochody wymienione w art. 167 ust 2 odróżnia od innych to że art. 167 ust 2 jest normą gwarancyjną i stwarza dla JST prawa podmiotowe, które mogą być dochodzone przed sądem

1. DOCHODY WŁASNE – tytuły prawne dochodów jakie przypadają JST na podstawie odpowiednich ustaw

   1. dochody własne są źródłem finansowania zadań własnych JST

      1. zadania własne mają charakter obligatoryjny

      2. organy JST określają zasady i tryb ich realizacji

   2. wg ustawy o dochodach JST źródłami dochodów własnych JST (gmin i miast) są:

      1. wpływy z podatków:

         1. wymierzanych i pobieranych przez organy JST

            1. od nieruchomości

            2. rolnego (całkowicie regulowany przez ustawę podatkową)

            3. leśnego (całkowicie regulowany przez ustawę podatkową)

            4. od środków transportowych

         2. wymierzanych i pobieranych przez urząd skarbowy

            1. od spadków i darowizn (całkowicie regulowany przez ustawę podatkową)

            2. od czynności cywilnoprawnych (całkowicie regulowany przez ustawę podatkową)

         3. dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej

      2. wpływy z opłat

         1. wymierzanych i pobieranych przez organy JST

            1. targowej

            2. miejscowej

            3. uzdrowiskowej

            4. od posiadania psów

            5. eksploatacyjnej (prawo geologiczne) (całkowicie regulowana przez ustawę podatkową)

            6. innych stanowiących dochody gminy, uiszczanych na podstawie odrębnych przepisów

         2. wymierzanych i pobieranych przez urząd skarbowy

            1. skarbowej (całkowicie regulowana przez ustawę podatkową)

               • * w przypadku podatków i opłat pobieranych przez urząd skarbowy N tego US może wyłącznie za zgodą przewodniczącego zarządu JST (wójta, burmistrza, prezydenta

                 1. umarzać podatek/opłatę

                 2. odraczać termin zapłaty podatku/opłaty

                 3. rozkładać płatność podatku/opłaty na raty

                 4. zwalniać płatnika z obowiązku pobrania podatku/opłaty

                 5. ograniczać pobór

                    • jeśli wójt nie wyrazi zgody – to nie przysługuje zażalenie do SKO

                    • jeśli wójt wyrazi zgodę – to NUS może ale nie musi

                    • do tych czynności stosuje się przepisy OP

               • jeśli podatek nie jest całkowicie regulowany przez ustawę podatkową (jest regulowany przez prawo miejscowe)

                 1. ustawa podatkowa określa tylko górną i dolną granicę stawki – RG w uchwale określa dokładnie stawkę

                 2. organ obniżając stawkę w stosunku do górnej granicy musi liczyć się z tym że przysługująca mu subwencja wyrównawcza będzie niższa

      3. dochody partycypacyjne - z tytułu udziałów w podatkach, stanowiących dochód budżetu państwa

         1. PIT

            1. gmina- 39,34%

            2. powiat- 10,25%,

            3. województwo- 1,6%

         2. CIT

            1. gmina- 6,71% od podatników posiadających siedzibę na terenie gminy

            2. powiat- 1,4%

            3. województwo- 14 %

               • organy JST nie mają wpływu na ich wysokość

               • właściwy NUS zobowiązany jest w ciągu 14 dni od uzyskania wpływów dokonać rozliczenia i przekazać je JST jeśli nie przekaże w terminie powstaje zobowiązanie odsetkowe

               • są

                 1. rozliczenia miesięczne, których podstawą są zaliczki podatkowe

                 2. i ostateczne rozliczenia roczne

      4. dochody majątkowe

         1. dochody z majątku gminy

         2. dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe gminy oraz wpłaty od gminnych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych gminnych jednostek budżetowych

         3. spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy

         4. odsetki od

            1. pożyczek udzielanych przez gminę

            2. nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody gminy

            3. środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych gminy

      5. dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach

      6. 5,0 % dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami

      7. dotacje z budżetów innych JST – dochody o przeznaczeniu celowym

      8. inne dochody należne gminie na podstawie odrębnych przepisów

2. DOTACJE

   1. definicja

      1. nieodpłatne świadczenie pieniężne

      2. pochodzące z budżetu państwa

      3. powodujące przysporzenie po stronie JST

      4. w celu realizacji określonych zadań

      5. które może łączyć się z pewnymi warunkami:

         1. udzielenia (swobodna decyzja organu)

         2. przyznania (w oparciu o przesłanki ustawowe)

      6. i nie zobowiązuje do zwrotu uzyskanej w ten sposób kwoty

   2. rodzaje dotacji

      1. DOTACJE CELOWE na

         1. zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecone JST ustawami

            1. podmiot zlecający ponosi współodpowiedzialność prawną, finansową, polityczną

         2. zadania współfinansowanych z budżetu państwa decyzją organów centralnych

            1. warunkiem jest że 50 % nakładów będzie pokrytych ze środków własnych JST

            2. np. zadania inwestycyjne szkół

         3. ustawowo określone zadania realizowanych przez jednostki inne niż JST (w tym zadania z zakresu mecenatu państwa nad kulturą)

         4. zadania wynikające z umów międzynarodowych

         5. finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych JST

            1. zadań własnych objętych kontraktem wojewódzkim

            2. zadania własne są finansowe z dochodów własnych – dotacje to wyraz dobrej woli państwa, nie ma obowiązku ich przyznawania

            3. wyjątek: dotacje - jest to wyraz dobrej woli państwa

         6. usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, skutków klęsk żywiołowych

         7. zadania z zakresu administracji rządowej realizowanych na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej (dotacja z organów administracji rządowej)

         8. zadania z zakresu działań innych JST realizowanych na mocy porozumień zawartych z tymi JST (dotacja z JST)

      2. DOTACJE PODMIOTOWE - dofinansowanie działalności bieżącej ustawowo wskazanego podmiotu

      3. DOTACJE PRZEDMIOTOWE - dopłaty do określonych rodzajów wyrobów lub usług kalkulowanych wg stawek jednostkowych

      4. DOTACJE NA PIERWSZE WYPOSAŻENIE - nowo tworzonych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych

   3. odpowiedzialność związana z dotacjami

      1. państwa wobec JST

         1. jeśli dotacja jest obligatoryjna JST

            1. przysługuje roszczenie o ich wykonanie wraz z odsetkami naliczanymi jak od zaległości podatkowej

            2. nie przysługuje roszczenie odszkodowawcze

         2. kwestia ta została oddana sądownictwu powszechnemu sąd może rozstrzygnąć o kwocie dotacji na zadania zlecone

            1. wykonanie wyroku ma pierwszeństwo przed innymi wydatkami budżetowymi

   4. JST wobec państwa

      1. odpowiedzialność za niewykorzystanie dotacji na dany cel - dotacja podlega zwrotowi

      2. wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem wyklucza prawo do ubiegania się o przyznanie dotacji przez kolejne 3 lata

3. SUBWENCJE OGÓLNE - pomoc finansowa udzielana z budżetu państwa JST w celu wsparcia ich działalności

   1. cechy

      1. bezzwrotna

      2. stała (tak jak dochody własne)

      3. obligatoryjna

      4. ma przeznaczenie ogólne - o przeznaczeniu subwencji ogólnej decyduje organ stanowiący JST

         1. w momencie przekazania subwencji państwo traci prawo do badania sposobu jej wydatkowania

      5. ma charakter uzupełniający wobec dochodów własnych - jest przede wszystkim źródłem finansowania zadań własnych JST

      6. ustawa w sposób obiektywny i oderwany od celów do spełniania określa

         1. kryteria przyznawania subwencji - mają charakter abstrakcyjny i generalny

         2. kryteria ustalania wysokości

            1. należy brać pod uwagę

               • istniejący potencjał fiskalny JST – im bogatsza JST tym niższa subwencja

               • istotne cele z punktu widzenia państwa (m. in. aspekt urbanistyczny, demograficzny)

   2. JST wykonują zadania publiczne – za wykonywanie tych zadań wspólną odpowiedzialność ponosi państwo i JST dlatego państwo musi wyposażyć JST w odpowiednie dochody

      1. wysokość świadczeń musi być obliczana z góry przez JST

      2. nieprzekraczanie subwencji podlega kontroli z punktu widzenia legalności działania organów władzy centralnej (właściwość WSA w warszawie, NSA)

   3. wysokość subwencji dla JST określa UB

      1. UB określa globalną kwotę subwencji

         1. kwota ta powinna być następstwem prawidłowego zastosowania ustawy o dochodach JST na podstawie danych uprzednio przedstawionych przez wszystkie JST

         2. kwota ta jest sumą kwot należnych poszczególnym JST

      2. UB określa kwotę subwencji dla poszczególnych JST

      3. zapis w UB rodzi dla JST roszczenie o wykonanie subwencji

   4. orzeczenia TK z 2004 r. zniosło część wyrównawczą subwencji ogólnej

   5. 3 poglądy odnoście świadczeń janosikowych – zabierania jednym JST i przekazywania innym

      1. 1 pogląd

         1. subwencja ogólna rodzi publiczne prawa podmiotowe w zakresie określenia kwoty świadczenia, przekazania i wypłaty

         2. właściwa jest droga administracyjna

      2. 2 pogląd - SN

         1. roszczenia o wypłatę subwencji jest roszczeniem majątkowym o spełnienie należnego świadczenia

         2. właściwy jest sąd powszechny

      3. 3 pogląd

         1. należy rozróżnić sfery uprawnień wynikających z praw podmiotowych do subwencji ogólnych

            1. 1 sfera: dochodzenie prawa do właściwego ukształtowania subwencji ogólnej może nastąpić wyłącznie w postaci wniosku do TK o stwierdzenie niekonstytucyjności przepisów, które np. uzależniają przyznanie subwencji od czynników uznaniowych

            2. 2 sfera: prawa które wynikają z prawa podmiotowego do subwencji ogólnej

               • prawo do obliczenia i przekazania subwencji w należnym terminie w sposób określony w ustawie

            3. 3 sfera: dochodzenie należnego świadczenia – przed sądem powszechnym

   6. prawa podmiotowe które rodzi subwencja

      1. 1 możliwość konstrukcyjna – kwota określona w UB ulega podziałowi między JST wg kryteriów zobiektywizowanych

         1. stąd wynika roszczenie JST o należną kwotę subwencji ogólnej

         2. ukształtowana ekspektatywa subwencji ogólnej

         3. subwencja ogólna przestaje być stałym elementem uzupełniającym dochody własne JST

      2. 2 możliwość konstrukcyjna – metoda agregacji

         1. na podstawie kryteriów określonych w ustawie o dochodach JST zostaje obliczona kwota subwencji ogólnej należna każdej JST niezależnie od tego jaka kwota została określona w UB

         2. nie jest podstawą roszczeń

         3. zniesienie funkcji politycznej UB określonej w art. 219 K’97

      3. 3 możliwość konstrukcyjna – metoda parytetu

         1. w ustawie o dochodach JST mówi się jaka powinna być coroczna kwota globalna przeznaczona na subwencje ogólne

         2. treść parytetu występuje w innych sferach (np. obronność - niecałe 2 % PKB)

      4. obecnie jest charakter mieszany agregacja + wiążący charakter kwoty ogólnej ustalanej corocznie przez parlament

4. SUBWENCJE OGÓLNE - pomoc finansowa udzielana z budżetu państwa JST w celu wsparcia ich działalności

   1. cechy

      1. bezzwrotna

      2. stała

      3. obligatoryjna

      4. ma przeznaczenie ogólne - o przeznaczeniu subwencji ogólnej decyduje organ stanowiący JST

         1. w momencie przekazania subwencji państwo traci prawo do badania sposobu jej wydatkowania

      5. ma charakter uzupełniający wobec dochodów własnych - jest przede wszystkim źródłem finansowania zadań własnych JST

      6. ustawa w sposób obiektywny i oderwany od celów do spełniania określa

         1. kryteria przyznawania subwencji - mają charakter abstrakcyjny i generalny

         2. kryteria ustalania wysokości

            1. należy brać pod uwagę

               • istniejący potencjał fiskalny JST – im bogatsza JST tym niższa subwencja

               • istotne cele z punktu widzenia państwa (m. in. aspekt urbanistyczny, demograficzny)

   2. JST wykonują zadania publiczne – za wykonywanie tych zadań wspólną odpowiedzialność ponosi państwo i JST dlatego państwo musi wyposażyć JST w odpowiednie dochody

      1. wysokość świadczeń musi być obliczana z góry przez JST

      2. nieprzekraczanie subwencji podlega kontroli z punktu widzenia legalności działania organów władzy centralnej (właściwość WSA w warszawie, NSA)

   3. wysokość subwencji dla JST określa UB

      1. UB określa globalną kwotę subwencji – ma ona charakter wiążący

         1. kwota ta powinna być następstwem prawidłowego zastosowania ustawy o dochodach JST na podstawie danych uprzednio przedstawionych przez wszystkie JST

         2. kwota ta jest sumą kwot należnych poszczególnym JST

      2. UB określa kwotę subwencji dla poszczególnych JST

      3. zapis w UB rodzi dla JST roszczenie o wykonanie subwencji - roszczenie o wypłatę subwencji określonej w budżecie odbywa się na podstawie procedury administracyjnej

   4. orzeczenia TK z 2004 r. zniosło część wyrównawczą subwencji ogólnej

   5. prawo do subwencji ogólnej to – 3 poglądy

      1. publiczne prawo podmiotowe dochodzone na drodze administracyjnej i sądowo – administracyjnej

      2. SN: roszczenie o charakterze majątkowym, dochodzone przed sądem powszechnym (art. 1 KPC)

      3. są różne sfery uprawnień wynikające z prawa podmiotowego do subwencji ogólnej

         1. dochodzenie prawa do właściwego ukształtowania subwencji ogólnej – wniosek do TK o stwierdzenie niekonstytucyjności przepisów, które np. uzależniają przyznanie subwencji od czynników uznaniowych

         2. prawo do obliczenia i przekazania subwencji w należnym terminie – art. 167 K’97

         3. domaganie się należnego świadczenia - sąd powszechny