Skąd pochodzą kanarki?

 

Historia kanarków rozpoczyna się od zdobycia Wysp Kanaryjskich przez Hiszpanów w 1473 roku. Urzeczeni ich śpiewem zaborcy postanowi zarobić także na tych delikatnych ptakach. Przez długie lata wywozili do Europy wyłącznie samce, przec co byli monopolistami. Z czasem zaczęto także rozmnażać te cenne ptaki, a prym w tej trudnej dziedzinie wiedli mnisi, którym pobożni Hiszpanie prawdopodobnie ulegli i udostępni także samiczki kanarków. Z czasem kanarek stał się bardzo cennym i modnym upominkiem. Kanarki stały się popularne wśród arystokracji, ale ich prawdziwa kariera zaczęła się dopiero wtedy, gdy staniały i dzięki temu dotarły do uboższych domów, W XVIII i XIX wieku kanarki były nieodzownymi towarzyszami górników. Zauważyli oni bowiem niezwykłą wrażliwość tych ptaków na toksyczne gazy ulatniające się w kopalniach. Złe samopoczucie kanarka było ostrzeżeniem dla górnika, że „coś jest w powietrzu" i sygnałem do odwrotu. Niektóre rasy hodowlane kanarków pochodzą właśnie z zagłębi górniczych, np. kanarki harceńskie, jorkszyry, Z czasem otrzymano różne mutacje kanarków i odmiany barwne. Kanapki czerwone uzyskano dzięki krzyżowaniu kanarków z amerykańskim czyżykiem kapucynkiem (Serinus cucculatus), a lizardy - dzięki domieszce krwi kulczyków królewskich {Serinus pusillus). Wielu hodowców kanarków po dziś dzień próbuje uzyskać płodne mieszańce z pokrewnymi gatunkami łuszczaków, ale ta dziedzina hodowli stopniowo traci na popularności. Z artykułów publikowanych w fachowych pismach wynika, że na Wyspach Kanaryjskich dzikie kanarki stały się już bardzo rzadkie, za TO śpiew ich udomowionych pobratymców można usłyszeć niemal na całym świecie.

Żywienie kanarków

 

Codzienne pokarmy

 

Pokarm kanarków składa się z różnych rodzajów ziaren, mieszanki jajecznej, warzyw, owoców i zielonek. Oczywiście niezbędna jest woda. Wszystkie rodzaje karm podawane ptakom powinny odpowiadać wymaganiom stawianym pokarmom ludzi, a więc muszą być czyste, świeże, nie skażone pestycydami, metalami ciężkimi i nadmierną ilością sztucznych nawozów. Woda do picia dla kanarków powinna być taka jak do picia dla ludzi. Z reguły nie pijemy, a więc i nie dajemy kanarkom, wody prosto z kranu, ale co najmniej po przefiltrowaniu lub przegotowaniu. Ale długotrwałe podawanie kanarkom tylko wody przegotowanej wiąże się z ryzykiem wystąpienia niedoborów wapnia i innych substancji mineralnych. Lepsza jest więc woda filtrowana, chyba że mamy do dyspozycji wodę głębinową lub z dobrej studni. Kanarki bardzo chętnie piją wody mineralne lekko mineralizowane, ale nie gazowane. Wody gazowane można odstawić na kilka godzin w odkrytym naczyniu, dzięki czemu ulotni się z nich nadmiar gazu. Można je też lekko podgrzać i mocno wymieszać. Nie należy podawać kanarkom wód mineralnych o specyficznym smaku i tzw. specjalnych, np. szczawianowych. W skład podstawowej mieszanki ziaren dla kanarków wchodzi rzepik, kanar, murzynek (nasiona jednego z gatunków prosa), siemię lniane, proso, łuskany owies i konopie. Wielu hodowców słusznie wzbogaca taką mieszankę wyłuskanymi i pokruszonymi nasionami słonecznika, dyni, orzechami, makiem, nasionami warzyw (sałaty) i chwastów (ostów, wiesiołka itd.). W oferowanych przez sklepy zoologiczne mieszankach jest zwykle zbyt dużo prosa i konopi, a za mało murzynka i kanaru. Proso jest niezbyt chętnie zjadane przez większość kanarków, a konopie w nadmiarze są tuczące. Warto więc do standardowej mieszanki dodać kanaru i murzynka oraz nasion warzyw i chwastów. Pokruszone orzechy i nasiona słonecznika mogą być podawane osobno. Warto jednak pamiętać, ze są to pokarmy tuczące, wskazane zwłaszcza w okresie pierzenia, wychowu młodych i w czasie zimy.

Mieszanka jajeczna jest niezbędnym pokarmem w czasie lęgów (ale nie podczas wysiadywania!). Dobra mieszanka powinna mieć konsystencję sypką. Przygotowujemy ją z ugotowanego na twardo kurzego jaja, które po obraniu ze skorupki całe rozdrabniamy nożem, widelcem lub przecieramy przez niezbyt gęste sito. Następnie dodajemy pokruszony biszkopt lub tartą bułkę w ilości pozwalającej na uzyskanie sypkiej konsystencji mieszanki, a potem wsypujemy łyżeczkę maku i całość dokładnie mieszamy. Gdy mieszanka jest zbyt wilgotna, dodajemy tartej bułki lub biszkoptu, a gdy jest zbyt sucha— tartej marchwi (mieszanka będzie wtedy mniej trwała). Substytutem mieszanki jajecznej może być pokruszony dobry biszkopt (bez cukrowej polewy) z dodatkiem maku i preparatu witaminowego.

Warzywa podawane kanarkom powinny być dokładnie umyte i pochodzić z pewnego źródła (najlepiej z własnego ogródka). Kanarki chętnie skubią liście sałaty, szpinaku, cykorii, pietruszki, tartą marchew, skrawki papryki, nie gardzą kawałkami pomidora i ogórka. Trzeba jednak zachować umiar, zwłaszcza przy podawaniu jakiegoś pokarmu po raz pierwszy. Należy wówczas podawać tylko niewielką jego ilość i to razem z innym, znanym już kanarkom pokarmem.

Owoce, tak jak warzywa, są źródłem cennych witamin i karotenoidów. Wiele kanarków ma swoje indywidualne upodobania, ale większość lubi jabłka, gruszki i winogrona. Wiele kanarków jada także jagody, porzeczki, czereśnie, a nawet dojrzałe śliwki. Warto sprawdzić, co lubią nasi pupile i trochę je porozpieszczać!

Zielonki mogą być podawane kanarkom przez cały rok. O tym, jakie rośliny dziko rosnące mogą być przez nie spożywane można przeczytać w jednym z następnych rozdziałów.

W rozmowach z właścicielami ptaków dowiaduję się czasem o bardzo dziwnych i niezdrowych pokarmach podawanych ptakom. Trzeba pamiętać, że cukier, ciastka, czekolada i inne słodycze mogą być dla nich niebezpieczne, a na pewno nie są naturalnym pokarmem kanarków. Sól, wędliny, żółty ser i przyprawy są wręcz trujące! Wielu hodowców dodaje do mieszanki jajecznej mleko w proszku, pomimo że taka mieszanka i tak jest bardzo bogata w białko pochodzenia zwierzęcego. Poza tym mleko w każdej postaci jest szkodliwe dla ptaków. Ptaki, w przeciwieństwie do ssaków, nie wytwarzają enzymów niezbędnych do trawienia laktozy — cukru mlekowego. Laktoza ma tendencję do koncentrowania się we krwi ptaków i podnoszenia ciśnienia osmotycznego, co jest niebezpieczne dla krwinek i bardzo

szkodliwe dla nerek!

 

Dodatki mineralne i witaminowe

 

Od pewnego czasu sklepy zoologiczne oferują wiele różnych dodatków mineralnych i witaminowych dla ptaków ozdobnych. Są wśród nich wielowitaminowe krople, proszki, witaminizowane mieszanki ziaren, żwirki z okruchami muszli, mikstury wspomagające pierzenie, poprawiające śpiew i barwy upierzenia. Są szkielety mątwy (sepie), kostki wapienne i wiele innych preparatów krajowych i zagranicznych. Są one zwykle atrakcyjnie opakowane, zawierają opis stosowania, zalecane zastosowania, dawki oraz informacje o efektach ich działania. Różnorodność oferowanych dodatków nie jest po to, aby każdy hodowca wybrał coś dla siebie, ale aby w miarę możliwości stosował jak najwięcej z nich. Nie ma takiej jednej mieszanki mineralno-witaminowej, która zawierałaby wszystkie składniki niezbędne dla kanarków, dlatego stosowanie na przemian różnych preparatów zapewnia odpowiednią ilość mikroelementów i witamin ważnych dla zdrowia naszych pupili. Można, co prawda, używać mieszanek produkowanych przez jedną, sprawdzoną przez nas firmę, ale należy stosować jak największą ich rozmaitość. Wszelkie dodatki pokarmowe muszą być używane zgodnie z zaleceniami producentów i nie wolno ich przedawkować. Lepiej jest przy tym podawać kanarkom tylko dawki profilaktyczne, zwykle o połowę mniejsze od leczniczych. W razie nagłej potrzeby wzbogacenia diety chorego ptaka, można podawać kanarkom Vibowit, mieszankę najważniejszych witamin przeznaczoną dla dzieci. Jedną torebkę (1 gram) Vibowitu rozpuszcza się w 1 litrze wody do picia i podaje ptakom. Rozpuszczony preparat należy codziennie wymieniać na nowy. Przez tydzień stosuje się lek codziennie, a później tylko co 2—3 dzień. Z dodatków mineralnych warte uwagi są sepie, czyli wewnętrzne szkielety mątwy, morskiego głowonoga. Kanarki bardzo chętnie je skubią i poza wzbogacaniem diety w składniki mineralne, ścierają przy tym dzioby. Sepie są ważne zwłaszcza w czasie składania jaj i wychowu młodych, ale powinny znajdować się w klatkach kanarków stale. Różnego typu żwirki i piaski dla ptaków nie powinny mieć zbyt drobnych ziaren, gdyż wtedy nie będą spełniały funkcji gastrolitów w żołądkach kanarków. Gastrolity są to małe kamyczki połykane przez ptaki i działające w ich żołądkach jak żarna, pomagając w rozcieraniu pokarmu. Zbył drobny piasek nie zawiera kamyków odpowiedniej dla kanarków wielkości. W piasku dla ptaków powinny być kamyczki różnej wielkości, a ponadto bardzo dobrze jest, jeżeli są w nim także drobne odłamki muszli, stanowią one bowiem cenne źródło wielu ważnych mikroelementów. Jeżeli nasz pupil ma np. odleżyny lub rany na łapkach albo cierpi na zapalenie spojówek, wówczas w jego klatce nie może znajdować się piasek, gdyż ziarnka podrażniałyby chore miejsca. W takim wypadku dno klatki należy wyścielić czystym papierem lub ligniną. Kanarki można bez uszczerbku dla ich zdrowia pozbawić piasku nawet na kilka tygodni.

 

Zielenina

 

Kanarki, podobnie jak wiele innych ptaków, w naturze bardzo chętnie zjadają listki, pączki i inne części roślin, które uzupełniają ich dietę. Trzymane w niewoli nie maja takiej możliwości i jedzą tylko to, co im dostarczy opiekun. W miarę udamawiania kanarki straciły umiejętność wybierania właściwych pokarmów. Dlatego hodowca powinien wiedzieć, jakie rośliny mogą być przez nie spożywane bez ryzyka zatrucia lub niestrawności. Poza liśćmi sałaty, szpinaku, cykorii i pietruszki, kanarki bardzo chętnie zjadają wiele roślin, które można znaleźć w ogrodzie, parku lub w lesie. Dziko rosnące rośliny na pewno nie są nawożone i opryskiwane pestycydami, dzięki czemu są dla kanarków mniej ryzykowne jako pokarm. Oczywiście jeżeli nie zostały zebrane w pobliżu dróg, śmietników i ścieków ani w mieście. Uważa się, że kanarkom można podawać tylko warzywa z własnego ogródka, które z całą pewnością nie były nawożone i opryskiwane preparatami chemicznymi. Młode listki znanego wszystkim mniszka lekarskiego (Taraxacum officinale) popularnie zwanego mleczem, są ulubionym przysmakiem kanarków, a Jego nasiona są dla nich istnym frykasem. Gwiazdnica (Stellaria media) zwana mokrzycą, o kruchych, płożących się pędach i maleńkich, białych, gwiazdkowatych kwiatach, znajdowana jest przez „wszystkie zwierzęta duże i małe". Dobry hodowca podpatrujący przyrodę wie, że gwiazdnica nawet po przemarznięciu, jeżeli przyjdzie odwilż, wygląda jak wiosenna nowalijka i nadaje się do spożycia przez wszystkie ptaki. Krwawnik (Achillea millefolium), rdest ptasi (Polygonum aviculare) i inne zioła, mają ukryte w swoich liściach liczne skarby — witaminy, rzadkie mikroelementy i substancje lecznicze. Nie skąpmy naszym pupilom tych darów natury. Przynieśmy im coś z każdego spaceru. Trzeba jednak zachować ostrożność i nie podawać kanarkom nowych pokarmów od razu w dużych ilościach. Należy przyzwyczajać je do nich stopniowo, nie pozbawiając jednocześnie znanych pokarmów, np. kawałków jabłka, gruszki lub sprawdzonej wcześniej zielonki. Bardzo dobrym uzupełnieniem diety kanarków, zwłaszcza w czasie zimy, są skiełkowane nasiona rzepiku, kanaru i prosa. Hodowane przeze mnie ptaki dostają skiełkowane ziarno z ich normalnej mieszanki. To co nie zostało zjedzone poprzedniego dnia wysypuję do doniczki z żyzną ziemią, której nie wzbogacam nigdy żadnym nawozem. Po kilku dniach pierwsze nasiona kiełkują. Można je wtedy wyrwać (z grudkami ziemi) i podawać ptakom na małym spodku. Czasem wstawiam swoim ptakom do klatek całe naczynia z ziemią i kiełkującymi nasionami. Sprawia im to prawdziwą radość, a taki pokarm jest i zdrowy, i bogaty w wita-miny. Trzeba tu dodać, że ziemia z takich naczyń musi być wymieniana przed każdym nowym zasiewem. Można też doprowadzić do skiełkowania rzepiku w inny sposób. Umieszcza się porcję nasion na sicie i zanurza w wodzie (aby nasiona były całkowicie zamoczone). Przez pierwszy dzień płucze się ziarno 2—3 razy dziennie pod bieżąca wodą. Gdy tylko pojawia się pierwsze kiełki, sito zawiesza się nad naczyniem z wodą. Po następnych dwu dniach ziarno, po wypłukaniu w bieżącej wodzie, nadaje się do spożycia przez ptaki. Wszelkie zielonki l skiełkowane nasiona są zwykle niedoceniane jako dodatek do diety kanarków. Warto pamiętać, że porcja ziarna w karmidle jest dla nich jedynie chlebem powszednim, ale czy to wystarczy?

Pielęgnacja

 

Osoba opiekująca się kanarkiem, jak zresztą każdym zwierzęciem, musi zawsze pamiętać, że od jej troskliwości zależy jakość życia jej pupila. Jeżeli woda w poidle nie będzie codziennie zmieniana, to kanarek będzie pił nieświeżą i brudną. Jeśli ziarno nie będzie wymienione na świeże, to ptakowi pozostaną tylko bezwartościowe resztki z poprzedniego dnia. Jeśli klatka nie będzie sprzątana, to ptak będzie brudny, brzydki i.... nie będzie mu wcale do śpiewania... Zanieczyszczony odchodami piasek w klatce musi być regularnie, co kilka dni wy- mieniany na świeży. Warto popatrzeć jak ochoczo kanarek przebiera w świeżo podanym mu ziarnie, jak wybiera smakowite kąski, jak cieszy się z nowego piasku. Opieka nad zwierzęciem nie ogranicza się jednak tylko do podawania mu karmy i wody oraz sprzątania. Należy także pamiętać o indywidualnych upodobaniach pupila. Trzeba urozmaicać mu pokarm, np. kawałkami jabłka, tartą marchwią, zielonkami; myć żerdki w klatce co kitka dni i regularnie wymieniać na nowe. Trzeba także obserwować: czy ptak nie siedzi napuszony, czy na dnie klatki nie leża pióra świadczące o rozpoczęciu pierzenia, czy samiczka nie interesuje się skrawkami papieru i me szuka miejsca na gniazdo, czy wśród młodych ptaków nie dochodzi do bójek, czy któryś z ptaków nie jest odpędzany od pokarmu przez inne. Takie obserwacje nie zajmują dużo czasu, ale wymagają odrobiny uwagi i spostrzegawczości. Kanarki lubią kąpiele i wygląd ich upierzenia zależy od tego, czy opiekun regularnie umożliwia im wykapanie się w czystej wodzie. Jeżeli po wstawieniu świeżej wody w poidełku kanarek próbuje się w niej kąpać, to znak, że kąpiel jest konieczna. Czasem wystarczy delikatne opryskanie ptaka wodą (nie za zimną). Kąpiel trzeba urządzać codziennie, a w upały nawet kilka razy dziennie.

Także wygląd pazurów świadczy o troskliwości opiekuna. Zbyt długie powinny być przycinane. To samo dotyczy dzioba, który jest dla kanarka bardzo precyzyjnym narzędziem służącym do wyłuskiwania ziarna. Jego deformacje mogą powodować trudności w spożywaniu i rozdrabnianiu pokarmu, a co za tym idzie — zaburzenia w trawieniu. Bardzo ważne jest usuwanie z klatki nie zjedzonych resztek pokarmu jajecznego, zielonek, owoców. Zepsute mogą być przyczyną niestrawności. Przy nagłym ochłodzeniu można podać kanarkowi kilka dodatkowych ziaren konopi, a w czasie upałów osłonić klatkę przed bezpośrednimi promieniami słońca i kilkakrotnie w ciągu dnia wymienić wodę w naczyniu do kąpieli. Jeżeli ptak bardzo interesuje się kwiatami stojącymi w sąsiedztwie klatki, to można mu podać trochę więcej zielonek w postaci listków mniszka, gwiazdnicy lub szpinaku. Pielęgnacja ptaka w niewoli to nie tylko miły obowiązek, ale także sztuka zrozumienia potrzeb podopiecznego. Zaspokajanie potrzeb w porę, to prawdziwy kunszt i trzeba się tego uczyć przez wiele lat, ale nasz kanarek jest najlepszym nauczycielem. Musimy tylko mieć „oczy otwarte" i chcieć pojąć jego zachowanie.

Rasy i odmiany kanarków

 

Kanarki występujące w naturze są zielonożółte z obfitym ciemnym rysunkiem na piórach, zwłaszcza na grzbiecie. Tam gdzie ilość pigmentu (melaniny) jest mniejsza, barwa upierzenia staje się jaśniejsza, bardziej żółta. Spotykane w hodowlach zielone kanarki mają ubarwienie najbardziej zbliżone do swoich dzikich przodków. Pierwszą barwną mutacją kanarków uzyskaną w hodowli była mutacja żółta. Powstała ona na skutek braku melaniny, przy czym ptaki zachowały swój podstawowy, żółty kolor, powodowany przez barwnik zbliżony pod względem chemicznym do barwników zawartych w żółtych kwiatach i liściach roślin, zwany lipochromem. Przy braku tego barwnika kanarki stają się białe i taka mutacja była następną uzyskaną w hodowli. Pierwsze białe kanarki były albinotyczne i miały czerwone oczy, co powodowało pewne problemy zdrowotne i ich nadmierną wrażliwość na światło. Podobny problem dotyczył całkowicie pozbawionych pigmentu kanarków żółtych. W dalszej hodowli uzyskano zarówno białe, jak i żółte kanarki o ciemnych, pigmentowanych tęczówkach oczu. Hodowano także kanarki łaciate, o nierównomiernie rozmieszczonych pigmentowanych plamach. Hodowcy poszukiwali nadal, wielu marzyło o czarnych i czerwonych kanarkach. Prawdziwie czarne kanarki pozostają marzeniem po dzień dzisiejszy, ale udało się uzyskać kanarki czerwone, w licznych odcieniach od pomarańczowego do ognistego. Było to możliwe dzięki krzyżowaniu samic kanarków z samcami amerykańskiego czyżyka kapucynka (Serinus cucculatus), zwanego także czyżykiem ognistym lub czerwonym. Ten sukces rozpoczął liczne eksperymenty nad krzyżowaniem kanarków z innymi, pokrewnymi gatunkami łuszczaków. Uzyskane mieszańce, zwane bastardami, są uważane za bardzo witalnych i niestrudzonych śpiewaków, ale z reguły nie są płodne. Innym efektem krzyżowania kanarków z pokrewnym gatunkiem było uzyskanie kanarków odmiany lizard, co nastąpiło już na początku XVIII wieku. Uważa się, że było to możliwe dzięki domieszce krwi kulczyków królewskich (Serinus pusillus), ale problem ten nie jest jednoznacznie wyjaśniony. Poza nowymi odmianami barwnych kanarków, hodowcy uzyskali liczne rasy tzw. kanarków kształtnych lub posturalnych, o czasem niezwykłych formach ciała. Stale doskonalono śpiew kanarków. Szczytowym osiągnięciem w tej dziedzinie są kanarki harceńskie. W Polsce hodowla poszczególnych odmian i ras kanarków zajmuje się bardzo niewiele osób. W sklepach zoologicznych rzadko można spotkać kanarki odpowiadające wzorcom i standardom hodowlanym. Większość oferowanych ptaków to mieszańce różnych ras i odmian, które jednak doskonale nadaje się dla początkujących hodowców. Hodowane na świecie kanarki dzieli się na odmiany cenione ze względu na śpiew, barwy lub kształty. Przegląd spotykanych w Polsce ras kanarków wypada rozpocząć od kanarków hodowanych ze względu na walory ich śpiewu.

 

Kanarki śpiewające

 

Kanarki harceńskie. Jak wiele innych ras kanarków, kanarki harceńskie wywodzą się z zagłębią węglowego. Kanarki pomagały wykrywać trujące gazy w kopalni, nawet śladowe ilości. Były więc poniekąd towarzyszami pracy górników. Nic dziwnego, że troskliwie je pielęgnowali, poświęcając hodowli ptaków czas po pracy. Pomagało to także wypocząć. Jak sama nazwa wskazuje, kanarki harceńskie pochodzą z pogórza Harz w Niemczech, gdzie są znane od około 1675 roku. Samce tej rasy kanarków charakteryzują się niezwykle melodyjnym głosem, o dźwiękach w zakresie trzech oktaw. Ich zwrotka składa się z różnych dźwięków zwanych turami. Tury te określane są przez znawców jako turkot wodny, dzwonek dęty, basy, flety itd. Każda tura i sposób jej wykonania są punktowane na dorocznych konkursach, odbywających się niemal we wszystkich krajach Europy. Ponieważ kanarki harceńskie są hodowane tylko ze względu na śpiew, niewiele uwagi poświęca się barwom ich upierzenia. Dlatego są one zwykle łaciate albo żółte w ciemne plamy. W ostatnich latach coraz więcej hodowców stara się hodować kanarki harceńskie nie tylko o pięknym śpiewie, ale także o nienagannych barwach upierzenia. Na wystawach można podziwiać efekty ich hodowli.

Malinois. Jest to niemal czysto żółty kanarek śpiewający, znany w Belgii od ponad 300 lat. Sędziowie oceniający ptaki tej rasy na wystawach zwracają uwagę nie tylko na śpiew, ale wymagają od śpiewaków także jednolitej żółtej barwy. Dopuszczalne są tylko pojedyncze, drobne, ciemne plamki. Ta rasa jest mało znana w Polsce.

Timbrados. Kanarki tej rasy były znane w Hiszpana już na początku XV wieku. Jest to więc jedna z najstarszych ras kanarków. Ptaki są raczej ciemne, prawie brązowe, o stosunkowo krępym ciele. Uważa się, że dały one początek innym rasom kanarków śpiewających znanych w Europie.

 

Kanarki barwne

 

Kanarki mogą być białe, żółte, zielone lub czerwone oraz mozaikowe. Są to jednak tylko barwy podstawowe. Każda z tych barw może mieć liczne odmiany w zależności od występowania i intensywności pigmentu lub jego braku. Kanarki bez pigmentu nazywane są lipochromowymi. U kanarków występuje pigment melanina. Może to być tzw. melanina klasyczna, czyli czarna, albo mniej intensywna, tzw. pastelowa. Na przykład żółte ptaki o pastelowym pigmencie mogą być czarno-brunatne, brunatne, agatowe i izabelowe. Melanina może mieć specyficzny odcień brązu— wówczas ubarwiania ptaków nazywane jest opalowym. Są też kanarki nazywane satynetami, phaeo itd. Hodowcy dysponują ptakami o wielkiej rozmaitości barw i często doskonale wiedzą, jak i kiedy uzyskano daną odmianę, jakie geny są odpowiedzialni za konkretną cechę i jak się dziedziczą. Są to jednak zawiłości skomplikowane. Wiele informacji można także znaleźć w fachowych czasopismach.

 

Kanarki kształtne, czyli posturalne (opisy poszczególnych gatunków w dziale Kanarki kształtne)

 

W Polsce znanych jest kilkanaście ras kształtnych kanarków. Na wystawach takie ptaki są jednak rzadkością i niewielu hodowców posiada ptaki zasługujące na dobrą ocenę sędziów.

Kanarki kędzierzawe. Mogą mieć różne barwy, a bywają też łaciate. Znane są kanarki kędzierzawe paryskie, północne, południowe i szwajcarskie. W Polsce są rzadkością, na wystawach kanarki kędzierzawe są pokazywane w specjalnie dla nich przeznaczonych klatkach wyróżniających się kształtem.

Kanarki garbate. Hodowane są garbusy belgijskie, szkockie, monachijskie i japońskie. Ich wspólna cechą jest wysmukła sylwetka, pochylona głowa i opuszczony ogon. Kanarki garbate mają przez to kształt łukowaty. Są dość delikatne i w Polsce mało popularne,

Bordery. Nazywane są także kanarkami pogranicza. Uzyskano je w Wielkiej Brytanii w XIX wieku na pograniczu Anglii i Szkocji. W efekcie te same kanarki inaczej nazywały się w Anglii, a inaczej w Szkocji.

W 1890 roku brytyjscy hodowcy poszli na kompromis i sporną rasę nazwali kanarkiem pogranicza (z angielskiego „border" — granica).

Norwiki. Znane są od końca XVII wieku, bardzo popularne wśród brytyjskich hodowców. Wyróżniają się bardzo krępą, przysadzistą sylwetką i stosunkowo krótkimi nogami. Ich sute i miękkie upierzenie powoduje, że ptaki te maja predyspozycje do tworzenia się cyst piórowych. Jest to jedna z większych ras kanarków.

Yorkszyr. Znane od połowy XIX wieku, pochodzą z węglowego zagłębia Yorkshire w Wielkiej Brytanii. Są to bardzo szczupłe kanarki, o wyjątkowo smukłym ciele. Powiada się (trochę żartobliwie), że dobry yorkszyr powinien się przecisnąć przez obrączkę ślubną.

Glostery. To stosunkowo młoda rasa kanarków, uzyskana na początku XX wieku. W hodowli bardzo ważne jest uwzględnianie jakości upierzenia. Ptaki tzw. „nieintensywne", o upierzeniu miękkim i jedwabistym, powinny być krzyżowane z glosterami o upierzeniu bardziej szorstkim, tzw. „intensywnym", Dzięki temu unika się występowania cyst piórowych, częstych u tych ptaków. Glostery mogą być bez czubka (tzw. gładkie) lub czubate. Ich długość nie powinna przekraczać 12 cm, a w upierzeniu nie powinno być barw pochodzących od czerwieni.

Lizardy. Jest to rasa znana od około 400 lat. Charakterystyczne cechy lizardów to jasna plama na głowie, tzw. „płytka", i łuskowaty wzór na grzbiecie. Lizardy mogą być „złote" lub „srebrne". Odpowiada to takim samym właściwościom upierzenia jak „intensywne" i „nieintensywne" u glosterów. W hodowli tej rasy unika się krzyżowania ze sobą dwóch ptaków o tzw. „pełnych płytkach", gdyż ich potomstwo mogłoby mieć zbyt duże żółte plamy na głowie. Stosuje się także łączenie ze sobą w pary lizardów złotych i srebrnych, co ma korzystny wpływ na jakość upierzenia potomstwa.

Kanarki koroniaste. Koronką nazywany jest czubek na głowie, który powinien być regularny i symetryczny. W Polsce spotyka się jedna rasę angielską (crested) i jedną niemiecką (koroniak niemiecki). Hodowla kanarków koroniastych jest trudna ze względu na małą płodność tych ptaków oraz konieczność łączenia ze sobą w pary ptaków koroniastych z ,, gładkimi", czyli bez korony. W efekcie uzyskuje się dość zróżnicowane potomstwo, z którego trudno wybrać ptaki o cechach odpowiadających standardom hodowlanym.

Lęgi

 

Rozmnażanie kanarków

 

W hodowli kanarków stosuje się trzy podstawowe metody rozmnażania. Każda z nich ma

swoje zalety i wady. Dla początkujących hodowców najodpowiedniejsze jest rozmnażanie kanarków w parach, gdy samiec i samica przebywają razem w dużej klatce przez cały okres lęgów. Hodowcy, którzy chcą uzyskać jak najwięcej potomstwa od wybranych samców, postępują inaczej. Umieszczają samiczki w osobnych klatkach lęgowych zaopatrzonych w koszyczki gniazdowe i wpuszczają do nich określonego samca tylko w celu zapłodnienia jaj. Samiec może być wpuszczany codziennie rano mniej więcej na godzinę, kolejno do 2—3 samic, co wystarcza do zapłodnienia ich jaj. Wizyty samca rozpoczyna się wtedy, gdy samiczki zaczynają budować gniazda, a kończy — gdy zniosą po 2—3 jaja. Potem samiczki wysiadują jaja same i one opiekują się pisklętami. Opisane postępowanie jest dobre tylko w przypadku bardzo energicznych i wcześniej sprawdzonych samców. Można także umieszczać samca z pierwszą samicą aż ta zniesie wymagane 2—3 jaja i potem przenosić go do następnych. Taka metoda daje lepszą gwarancję zapłodnienia jaj i mniej męczy samca. Wariantem tej metody jest stosowanie klatek z trzema przegródkami — środkowa dla samca i dwoma bocznymi dla samic. W takim wypadku samczyk jest wpuszczany kolejno do sąsiadujących z nim samiczek. Dzięki temu samiczki maja więcej czasu na bliższe zapoznanie się z ojcem ich przyszłych dzieci. Niektórzy hodowcy stosują także rozmnażanie grupowe. W jednej klatce umieszczają 3—4 samice u jednego samca. Potrzebna jest więc duża klatka. Metoda ta powoduje liczne bójki wśród samic i straty w lęgach. Jest jednak wygodna dla hodowcy. Najbardziej naturalna metoda rozmnażania kanarków jest łączenie par na cały sezon łęgowy. Takie postępowanie pozwala także obserwować życie rodzinne kanarków, co dla początkujących hodowców jest bardzo ważne. W dalszej części omawiane będzie tylko rozmnażanie kanarków w parach.

 

Dobór par hodowlanych

 

Właściwy wybór ptaków do lęgów bywa kluczem do sukcesu hodowcy. Należy przede wszystkim uwzględnić wymagania stawiane poszczególnym rasom i nie łączyć ze sobą ptaków np. o takim samym typie upierzenia (intensywnym lub nieintensywnym), dwóch ptaków czubatych czy albinotycznych, a w przypadku lizardów — ptaków o dużych „płytkach". Ptaki przeznaczone do rozmnażania powinny być silne i zdrowe. Zbyt otłuszczone samiczki mogą mieć kłopoty ze zniesieniem jaj. Bardzo rozsądne jest łączenie młodego ptaka ze starszym, doświadczonym w sprawowaniu opieki rodzicielskiej. Ptaki słabe i kalekie nie powinny być rozmnażane. W hodowli amatorskiej należy także unikać łączenia ze sobą ptaków blisko spokrewnionych, chociaż takie kojarzenie par bywa czasem stosowane w przypadku kanarków śpiewających i niektórych kolorowych. Samce przeznaczone do rozmnażania powinny intensywnie śpiewać, a samiczki interesować się koszyczkiem gniazdowym i materiałem na gniazdo. Ważne jest także uważne obserwowanie świeżo połączonych par, gdyż nawet u kanarów zdarzają się przypadki wzajemnych antypatii, a nawet agresji.

 

Budowa gniazda

 

Kanarki budują gniazda otwarte, tzn. nie ukryte w dziuplach lub skrzynkach lęgowych. Podstawą gniazda powinien być koszyczek o średnicy 10—12 cm upleciony z drutu lub wikliny. Niektórzy hodowcy stosują także płaskie skrzyneczki z drewna. Takie podstawy gniazdowe powinny mieć wymiary dna 10 x 10 cm i wysokość około 6 cm. Podstawy gniazdowe powinny być tak umieszczona aby ptaki mogły łatwo do nich wchodzić z sąsiadujących z nimi żerdek. Gniazdo kanarków powinno być nie wyżej niż około 15 cm od sufitu klatki, przy jej tylnej ścianie. Przy rozmnażaniu kanarków w parach najbardziej praktyczne są klatki typu skrzynkowego, wykonane ze sklejki, tylko z przednią ścianą ażurową, wykonaną z drutu. Klatki powinny mieć co najmniej następujące wymiary długość 80 cm, szerokość 50 cm, wysokość 60 cm. W takich klatkach podstawę gniazdową zawiesza się przy tylnej ścianie, w jednym z górnych rogów, zachowując odstęp 15 cm od sufitu. Koszyczki z drutu powinny być zaopatrzone w filcowe wkłady, pasujące wymiarami do podstawy gniazda. Dopiero na takim filcowym podkładzie kanarki powinny budować gniazdo. Do wysłania gniazda dostarczamy szarpi, włókien sizalowych, mchu, sierści, skrawków papieru i tkaniny bawełnianej. Nie stosujemy włóczki i waty, gdyż dość często zdarza się zapętlenie ich włókien na nogach kanarków, co powoduje stany zapalne i może być przyczyną poważnych dolegliwości. Budulec na gniazdo powinien być dostarczony w nadmiarze, aby samiczka mogła sama wybrać odpowiadający jej materiał. W trakcie budowy gniazda samiczka przesiaduje na jego podstawie, a samiec dostarcza jej budulca. Rano pilnie pracują razem. Budowa gniazda trwa zwykle kilka dni. Czasem jeszcze przed jego ukończeniem pojawia się pierwsze jajo.

 

Składanie jaj

 

Kanarki składają jaja wczesnym rankiem w odstępach jednodniowych. Wysiadywanie rozpoczyna się na ogól po złożeniu trzeciego lub czwartego jaja, a czasem już od złożenia pierwszego jaja. Pisklęta z później złożonych jaj później się wykluwają i są mniejsze od rodzeństwa. Zwykle te różnice nie są duże. Niektórzy hodowcy zabierają samiczkom kolejno składane jaja i podkładają im jaja z modeliny. W tym czasie prawdziwe jaja przechowują w pudełku z watą, aż samiczka zniesie wszystkie. Wówczas oddają jej prawdziwe jaja, a modelinowe zabierają. Dzięki temu wszystkie pisklęta wykluwają się razem i unika się niebezpieczeństwa rozbicia pierwszych jaj w niegotowym jeszcze gnieździe. W czasie składania jaj w pomieszczeniach musi być spokój. Trzeba też unikać zmian temperatury powietrza. Bardzo niebezpieczne są przeciągi i spadki temperatury poniżej 18°C. Gdy samiczka rozpocznie wysiadywanie przestajemy podawać parze mieszankę jajeczną i biszkopt.

 

Wysiadywanie

 

Inkubacja jaj u kanarków jest obowiązkiem samic, chociaż niektóre samce bardzo chętnie je zastopują w czasie gdy te robią przerwę na posiłek. W czasie wysiadywania szczególnie unikamy zbędnego niepokojenia ptaków. Można nawet zaniechać sprzątania klatek. Bardzo ważne jest zapewnienie wysiadującym kanarkom choćby słabego oświetlenia pokoju z klatkami w nocy. Dzięki temu samiczki będą mogły zawsze trafić do swych gniazd, nawet gdy coś je spłoszy lub gdy przez nieuwagę zgasimy światło w pokóju z ptakami pod nieobecność samicy w gnieździe. Wysiadywanie jaj u kanarków trwa 13—14 dni, w zależności od ilości jaj i temperatury panującej w pomieszczeniach z ptakami.

 

Wychów piskląt

 

Pisklęta kanarków przychodzą na świat niemal gołe i ślepe. Wymagają troskliwej opieki rodziców, a w pierwszych dniach życia stałego ogrzewania. Samiczka karmi je, podając nadtrawiony pokarm wprost do dziobków, usuwa z gniazda ich odchody i w pierwszych dniach życia piskląt prawie nie opuszcza gniazda. W tym czasie jest karmiona przez samca. Dopiero po kilku dniach także samiec zaczyna karmić swoje potomstwo. Od pierwszego dnia życia piskląt znów powinien pojawić się w klatce pokarm jajeczny. Najpierw podajemy niewielkie jego ilości, zmieniając porcje 2- 3 razy dziennie. Od piątego dnia życia piskląt dostarczamy rodzicom oprócz mieszanki jajecznej, dwa razy dziennie zmienianej, także świeżych zielonek, na początku w niewielkiej ilości. Uzupełnieniem diety powinien być skiełkowany rzepik i dodatki mineralno-witaminowe. Zwykłej mieszanki ziaren nie powinno nigdy brakować, aby ptaki mogły swobodnie poszukiwać w niej smakołyków dla swych dzieci. W klatce z pisklętami musi być zawieszona sepia, która będzie źródłem wapnia dla intensywnie rozwijającego się kośćca piskląt. W wieku 7 dni pisklęta mogą być zaobrączkowane. Później ich nogi będą zbyt duże i założenie obrączek będzie bardzo trudne. Po 14 dniach pisklęta opuszczają gniazdo. W tym czasie staramy się zadbać o szczególną czystość w klatce i usuwamy na kilka dni naczynia z woda przeznaczoną do kąpieli. Wieczorem, w dniu gdy pisklęta opuszczą pierwszy raz swoje gniazdo, sprawdzamy, czy wszystkie wróciły na noc do gniazda. W razie konieczności zostawiamy im oświetlenie na dłużej niż zwykle.

 

Usamodzielnianie się młodych

 

Po wylocie piskląt obowiązek ich karmienia spoczywa głównie na samcu. Samiczka w tym czasie zaczyna przygotowania do nowego lęgu i intensywnie odbudowuje swą kondycję. Młode kanarki powinny przebywać z rodzicami co najmniej 2, a jeszcze lepiej 3 tygodnie. Można je oddzielić, gdy będą samodzielnie jadły nie tylko mieszankę jajeczną, ale także ziarno. W tym czasie na dno klatki wstawiamy płaskie naczynie z ziarnem, aby młode mogły łatwo w nim przebierać. Sygnały do oddzielenia młodych mogą być różne. Jednym z nich jest złożenie jaj przez samiczkę. Innym — oznaki agresji w stosunku do dzieci ze strony ojca. Jeżeli nie dostarczymy samicy odpowiedniej ilości materiału do budowy gniazda, to może ona skubać swe potomstwo. Młode kanarki przeszkadzają jej w wysiadywaniu, gdyż ciągle starają się nocować w gnieździe. Można temu zapobiec przez zawieszenie w klatce dodatkowego gniazda. Po oddzieleniu młodych od rodziców uważnie je obserwujemy. Zwracamy uwagę, czy zjadają podawany im pokarm i czy nie są osowiałe. W razie potrzeby można do nich na godzinę wpuścić ojca, który może je jeszcze dokarmić. Bardzo dobrze, jeśli młode ptaki mogą być wpuszczone do dużej klatki razem ze starszymi ptakami z innych lęgów. Mogą się od nich dużo uczyć.

 

Nauka śpiewu

 

Po skończonym pierzeniu, pod koniec lata, młode samce powinny być umieszczone pojedynczo w osobnych klatkach. Nauka śpiewu kanarków śpiewających to trudna sztuka, gdyż samce muszą na wystawie zaśpiewać prawie jak na komendę. Początkujący hodowcy mogą się nauczyć tajników tej sztuki od bardziej doświadczonych kolegów. W nauce śpiewu bardzo ważny jest ptak nauczyciel. Powinien on być dobrym śpiewakiem, a jego klatka powinna stać naprzeciwko klatek młodych kanarków. Można także stosować kasety z nagraniami śpiewu kanarków. Doświadczeni hodowcy dbają o to, aby młode kanarki nie słyszały wadliwego śpiewu i nieudolnych uczniów umieszczają z dala od reszty wokalistów, najlepiej w osobnym pokoju. Młode kanarki najłatwiej uczą się śpiewu od swoich ojców i warto, aby to oni byli ich nauczycielami.

Hodowla,  Miesiąc, Co robić?

STYCZEŃ

W tym miesiącu należy zwrócić szczególną uwagę na zimujące samice i otoczyć je opieką a odnosi się to specjalnie do ptaków zimujących w zupełnie nie ogrzewanych pomieszczeniach. Samice w okresie zimowania należy trzymać w dużych klatkach wylotowych aby używając jak najwięcej ruchu nie zmarzły i czuły się zdrowo. Pomimo niskiej temperatury i mrozów trzeba dbać o przewietrzanie pokoju w którym ptaki zimują. Samicom zimującym w chłodnych pomieszczeniach podajemy czysty i zdrowy rzepik oraz mieszankę składająca się z 150 g maku. 100 g siemienia lnianego 250 g kanarii. 50 g kaszy gryczanej 300 g prosa i 50 g owsiku (od połowy do całej łyżeczki mieszanki na ptaka dziennie). Oprócz rzepiku i mieszanki pożywienie powinno zawierać tłuszcze zwierzęce. W tym celu wstawia się do klatki wylotowej naczynie z przetopionym łojem wolowym albo wiesza się kawałek nie osolonej słoniny. Samicom zimującym w pomieszczeniach opalanych podaje się oprócz rzepiku pół łyżeczki mieszanki (na jednego ptaka) w której skład wchodzi 650 g kanaru. 50 g konopi 50 g owsiku 100 g kaszy gryczanej 50 g siemienia lnianego 50 g prosa i 50 g maku. Musimy pamiętać o tym że zbyt duża ilość mieszanki podawana samicom zimującym w cieplejszych pomieszczeniach przyspiesza przedwczesne ich dojrzewanie do lęgów. Samice te w okresie zimowym powinny przebywać w pokoju o temperaturze przynajmniej 18 °C; należy je obserwować i powoli przygotowywać do lęgów. Wszystkim ptakom należy przynajmniej raz w tygodniu zmieniać piasek oraz dbać o to aby nie brakowało im nigdy mielonych skorupek zgotowanych jaj kurzych węgla drzewnego itp.
 

LUTY

Chociaż temperatura w lutym przeważnie bywa podobna jak w mroźnym styczniu trzeba już pomyśleć o dobieraniu samic do mających rozpocząć się spustów. Samice żyjące w chłodnych lub ciepłych pomieszczeniach wymagają dalszej opieki i karmienia podobnego jak w styczniu. Około 10 lutego każdy hodowca powinien już mieć wybrany materiał rozpłodowy. Samice niezupełnie zdrowe a więc z tzw. czerwonym brzuchem z hodowli oddzielamy i w zależności od zaobserwowanych objawów chorobowych stosujemy odpowiednia kurację. Zdarza się. że w porę zauważoną chorobę daje się w krótkim czasie wyleczyć a wówczas można samicy użyć do lęgów. Samice które zbyt często chorują należy z hodowli wyeliminować. bo będzie z nimi więcej kłopotów niż korzyści z nich. Od 15 lutego możemy samice których zdecydowaliśmy się użyć do lęgów rozmieścić w klatkach wystawowych gdzie łatwiej nam będzie je obserwować. W tym czasie także przystępujemy do przygotowania sprzętu hodowlanego. Wydezynfekowane w grudniu klatki spustowe regały gniazda wyjmujemy i przygotowujemy cały sprzęt hodowlany do mającego rozpocząć się okresu lęgowego. Jeżeli hodowca nie dezynfekował sprzętu hodowlanego w grudniu lub używał go po dezynfekcji to powinien do 15 lutego przeprowadzić ponowne odkażanie. Środkami dezynfekcyjnymi mogą być: spirytus denaturowany, benzyna, benzol, formalma (3 łyżki stołowe na l litr wody) nafta itp. W związku z długotrwałym utrzymywaniem się zapachu po dezynfekcji niektórymi środkami. odkażanie sprzętu hodowlanego przeprowadza się na tydzień przed umieszczeniem ptaków w klatkach. Od 20 lutego możemy przystąpić do karmienia samic pokarmem intensywniejszym a więc oprócz rzepiku podajemy mieszankę składającą się z 350 g kanaru 200 g prosa 75 g owsiku 50 g maku. 125 g kaszy gryczanej 50 g siemienia lnianego 75 g konopi i 50 g nasion sałaty. Są hodowcy którzy już w lutym rozpoczynają spusty a z końcem tego miesiąca mają już młode. W związku z tym że w lutym wieczory są jeszcze bardzo długie a samice karmią pisklęta przy świetle należy przed zgaszeniem światła sprawdzić czy samice siedzą na gniazdach. Gdyby samica nie zasiadła na gnieździe wtedy młode lub jaja mogą ulec zaziębieniu. Prowadząc lęgi w lutym należy uważać aby temperatura w pomieszczeniu była utrzymana na poziomie 18 C. Pamiętajmy o piasku skorupkach jaj gotowanych i innych dodatkach. Samice przed lęgami i podczas karmienia młodych powinny otrzymywać pokarm jajeczny mak i zielonkę (trzykrotkę lub zielony rzepik)
 

MARZEC

 Prawie wszyscy hodowcy z początkiem marca rozpoczynają spusty. Na dwa tygodnie przed rozpoczęciem spustów samice powinny znaleźć się w przeznaczonych dla nich ponumerowanych klatkach lęgowych. Numery klatek i numery obrączek rodowych znajdujących się w klatkach samic powinny być wpisane do księgi lęgów. Okres dwutygodniowy (przed złożeniem jaj) należy poświęcić na odpowiednie odżywianie samic. Podajemy samicom początkowo co drugi dzień łyżeczkę pokarmu jajecznego (w temperaturze przynajmniej 18 C ) oprócz intensywniejszej mieszanki i rzepiku. Przed lęgami i w czasie lęgów nie należy zapominać o podawaniu tranu zielonego pokarmu piasku wapna w postaci mielonych skorupek z gotowanych jaj oraz ossasepii Z końcem marca dnie są już tak długie że karmienie piskląt przez samice przy świetle sztucznym jest zbyteczne. Samice przeznaczone do spustów powinny otrzymywać codziennie oprócz rzepiku i mieszanki ćwierć łyżeczki mieszaniny jajecznej.
 

KWIECIEŃ

W kwietniu samice wysiadują złożone jaja bez względu na to czy po- mieszczenia są opalane czy nie. Jeżeli spusty rozpoczęto z początkiem marca w kwietniu młode opuszczają już gniazda samice natomiast przygotowują się do nowego lęgu. Jeżeli samica nie skubie swych młodych możnana je pozostawić we wspólnej klatce im dłużej tym lepiej. Gdy samica zaczyna poprawiać gniazdo i na gwizd samca przysiada trzeba młode przenieść do innej klatki a do klatki samicy wpuścić samca. Młodym w oddzielnej klatce podajemy ten sam pokarm którym były karmione we wspólnej klatce z samicą a następnie powoli przyzwyczajamy je do rzepiku. Pamiętajmy o kontrolowaniu klatek i walce z wszą ptasią czyli kleszczami pokarm jajeczny i dodatki mineralne (skorupki jaj piasek itp.) Utrzymujemy czystość w klatkach.
 

MAJ

W maju gniazda zapełniają się młodymi a więc należy dbać o dostateczną ilość i dobrą jakość pokarmu aby samice mogły dobrze odkarmiać swe młode podając pokarm jajeczny należy pilnować aby resztki usunąć wieczorem. Kontrolujemy klatki gniazda i żerdki a w przypadku stwierdzenia wszy ptasiej przeprowadzamy dezynfekcję. Często zdarza się że nie wszystkie pisklęta są jednakowo rozwinięte chociaż pochodzą z jednego lęgu. W wypadku dużej różnicy we wzroście piskląt silniejsze z nich przygniatają słabsze a te nie otrzymując od matek wystarczającej ilości pożywienia giną. Aby temu zapobiec hodowcy starają się umieszczać pisklęta słabsze bliżej krawędzi gniazda i wtedy one pierwsze otrzymują pożywienie od samicy. Jeżeli przekładanie słabszych piskląt na brzeg gniazda nie pomaga należy je przełożyć do gniazda w którym są pisklęta identycznego wzrostu.
 

CZERWIEC

Pamiętajmy o odpowiednim karmieniu samców. W czerwcu mamy najwięcej młodych; już samodzielnych i jeszcze niedołężnych (w gniazdach). W dalszym ciągu pamiętajmy o odpowiednim karmieniu samic i samców. Baczną uwagę zwracamy na pisklęta i miodki samodzielne. Kontrolujemy klatki gniazda pręty walczymy z pasożytami i utrzymujemy klatki w czystości. Ptakom nie powinno braknąć świeżej wody, piasku i innych dodatków mineralnych. Młódkom samodzielnym należy stworzyć warunki do kąpieli. Jeżeli młode ptaki skubią się nawzajem podajemy im surowy ogórek sadło słoninę nie soloną (w niedużej ilości) lub wieszamy na klatce szmatki którymi się bawią. Zwracamy uwagę na wygląd ptaków. Gdy zauważymy miodki nastroszone należy Je zbadać. W razie stwierdzenia choroby czerwonego brzucha należy podawać bułkę umoczoną w przegotowanym mleku w takiej ilości aby podany pokarm od razu zjadły. Mamy teraz do dyspozycji bogaty wybór pokarmów zielonych podajemy więc je lecz nie za dużo żeby nie doprowadzić do zaburzeń w przewodzie pokarmowym. W czerwcu młode samce przeprowadzają swoje początkowe "nauki śpiewu" dlatego należy je wyłowić i umieścić w oddzielnej klatce aby samice nie przeszkadzały w śpiewie. Młódkom samodzielnym możemy podawać oprócz rzepiku i pokarmu jajecznego (coraz rzadziej) mieszankę (łyżeczkę dziennie) składającą się z 700 g kanaru. 100 g kaszy gryczanej 100 g maku 50 g siemienia lnianego i 50 g prosa.
 

LIPIEC

 W lipcu należy dążyć do zakończenia lęgów aby nie przemęczać zbytnio samic które do tego czasu mają za sobą trzy lub cztery lęgi. Jeżeli się chce mieć pożytek z samic w następnym roku nie należy dopuszczać do składania przez nie jaj więcej niż cztery razy. Niektórzy hodowcy nie biorą pod uwagę liczby znoszonych przez samice jaj nie zdając sobie często sprawy z tego że organizm ptaka wyczerpuje się tworząc masę wchodzącą w skład jaja i skorupki. Ważne jest także to. że w koń- cu lipca rozpoczyna się pierzenie jesienne starych ptaków a wtedy zazwyczaj samice schodzą z gniazda i pozostawiają jaja lub wyklute pisklęta bez opieki. Młode ptaki pochodzące z pierwszych lęgów podobnie jak starsze ptaki przechodzą w lipcu duże pierzenie polegające na wymianie wszystkich piór. Kanarki zdrowe wchodzące w stadium pierzenia jesiennego przestają śpiewać a samice przestają znosić jaja i karmić młode co przy późnych lęgach grozi katastrofą gdyż opuszczone Jaja zaziębiają się. ą młode giną. Należy pamiętać aby oprócz mieszanki składającej się z 700 g kanaru 200 g konopi 50 g kaszy gryczanej. 50 g maku w czasie pierzenia podawać ptakom ogórki i pomidory. W dalszym ciągu pamiętajmy o środkach zawierających substancje wapienne (skorupki jaj kurzych ossasepia stary tynk. piasek itp.). Jeżeli którykolwiek z ptaków został przez swych rówieśników obskubany do krwi. wówczas należy go usunąć z gromady i umieścić w oddzielnej klatce. Młode samce należy wyławiać ze wspólnej klatki i umieścić w oddzielnej klatce wylotowej. przy czym nie należy zapominać o przydzieleniu im dobrego „nauczyciela" śpiewu. Przysłuchujemy się śpiewowi młodych. Samce w których śpiewie stwierdzimy rażące błędy należy dla dobra reszty młodych śpiewaków wyeliminować z gromady.
 

SIERPIEŃ

W sierpniu wszystkie ptaki przechodzą pierzenie które powinno się za- kończyć przed nastaniem jesiennych słot i zimnych pochmurnych dni. Warunkiem prawidłowego i dobrego wypierzenia się ptaków jest spokój i ciepło toteż nie wolno ich wtedy chwytać. Ptaki pierzące się karmimy mieszanką której skład jest taki sam jak w lipcu przy czym ciągle należy pamiętać o dodatkach mineralnych. Lęgi powinny hyc już dawno ukończone i dlatego sprzęt hodowlany należy wymyć. wyszorować wyparzyć zdezynfekować i przechować. Dobrze jest całe klatki i sprzęt chwilowo niepotrzebny wysmarować dokładnie nafta; i opakować. Jeżeli w ciągu okresu hodowlanego używaliśmy w hodowli regałów to należy je po wydezynfekowaniu pomalować farbą olejną.
 

WRZESIEŃ

We wrześniu kończy się okres pierzenia i przystępujemy do osadzania samców w oddzielnych klatkach zwanych popularnie klatkami odstawnymi. Klatki ustawiamy jedną obok drugiej nalepiając na każdej kartkę z numerem danego ptaka identycznym numerem wybitym na obrączce. Aby odróżnić na pierwszy rzut oka stare samce od młodych można numery pisać w dwóch kolorach na przykład samców starych czerwonym a młodych czarnym lub żółtym W pierwszych dniach klatek nie przegradzamy dopiero gdy ptaki oswoją się i rozpoczną śpiew klatki odgradzamy za pomocą tekturek lub płytek z dykty. Podczas szkolenia młodych samców nieocenione usługi oddaje dobry „nauczyciel" czyli stary dobrze śpiewający samiec. Miodki pozostawione bez nauczyciela wyszkolą się same chociaż nieco później.
 

PAŹDZIERNIK

 W październiku należy zwrócić uwagę na temperaturę panującą w pokoju w którym znajdują się ptaki. Powinna ona wynosić 18°C W okresie szkolenia podajemy samcom codziennie matą ilość pokarmu jajecznego i rzepiku. Trzy razy w tygodniu dodajemy im po trzy łyżeczki mieszanki składającej się z 500 g kanaru 75 g nasienia sałaty. 10 g maku 100 g kaszy gryczanej 25 g siemienia lnianego. W miarę rozwijania się śpiewu młodych samców wychodzą na jaw błędy. Samce śpiewające z rażącymi błędami jak ostre dzwonki wadliwe flety i zgrzyty musimy przenieść do innego pokoju. Stosowanie przyciemniania klatek z błędnie śpiewającymi ptakami zazwyczaj nie odnosi żadnego skutku. Metodę tę można stosować tylko w odniesieniu do kanarków w których śpiewie występują nieznaczne błędy aby przysłuchując się dobremu śpiewowi reszty ptaków pilniej się uczyły. Aby uniknąć przeziębienia się ptaków i chrypy. należy samcom podawać odstała wodę do picia. Samce przygotowujemy do przezimowania umieszczając je w pomieszczeniu w którym pozostaną przez okres zimowy. Pamiętajmy o tym że czas złożyć w swoim oddziale rejonowym Polskiego Związku Ho- dowców Kanarków i Ptaków Egzotycznych zapotrzebowanie na obrączki rodowe na następny rok.
 

LISTOPAD

Naczelnym zadaniem w listopadzie jest otoczenie specjalną opieką samic znajdujących się już w kwaterze zimowej. Dbajmy o to, aby samicom nie brakowało rzepiku, nie odstałej lecz codziennie wymienianej wody, składników mineralnych i topionego łoju. Przynajmniej trzy razy w tygodniu dodajemy na samicę po pół łyżeczki mieszanki składającej się z 200 g konopi 100 g maku 150 g siemienia lnianego 250 g kanaru 150 g kaszy gryczanej 75 g prosa i 75 g owsiku. Samce są już w pełni rozśpiewane należy wiec rozpocząć przygotowanie ich do wystaw. W tym celu dobiera się kolekcje składające się z czterech ptaków przy czym należy zwrócić uwagę na to aby w miarę możności śpiew dobranej kolekcji był równy i jednolity. Podczas ćwiczenia kolekcję wystawia się na 15 minut jeżeli w tym czasie ptaki nie śpiewają należy je wstawić z powrotem do regału lub szafki i zaciemnić klatki. Po godzinie powtarzamy próbę wystawiając kolekcję ponownie. Czynimy tak kilka razy dziennie w rożnych porach dnia. Każdorazowo klatki z ptakami ustawiamy w innym punkcie mieszkania. Chodzi o to aby przyzwyczaić ptaki do śpiewana każde żądanie i w różnych okolicznościach okresie ćwiczeń karmimy samce rzepikiem mieszanką składającą się z 500 g kanaru 100 g prosa 100 g owsiku 75 g nasienia sałaty 100 g maku 100 g kaszy gryczanej i 20 g siemienia lnianego nie zapominając o mieszance jajecznej. Mieszankę i pokarm jajeczny dawkujemy samcom indywidualnie dając ptakom spokojnie i łagodnie śpiewającym więcej a tym które mają inklinację do ostrego i błędnego śpiewu mniej.
 

GRUDZIEŃ

Pamiętajmy że od dobrego przezimowania samic zależy rezultat naszej hodowli w roku przyszłym a tym samym powodzenie w następnych wystawach. Najwyższy już czas na zakupienie samic do przyszłej hodowli. Późniejsze sprowadzenie samic jest nieraz przyczyną niepowodzeń hodowlanych.