1. Wyjaśnij pojęcie i scharakteryzuj źródła prawa dyplomatycznego.

Źródła prawa dyplomatycznego są to podstawowe akty prawa międzynarodowego regulujące dziedzinę prawa dyplomatycznego. Są to akty normatywne zawierające normy prawne.

Wyróżniamy:

1) Wielostronne umowy międzynarodowe- głównie Konwencja Wiedeńska z 18 kwietnia 1961 r., która jest podstawowym źródłem współczesnego prawa dyplomatycznego. Obejmuje ona kwestie ustanowienia stosunków dyplomatycznych, funkcje dyplomatyczne, rangi szefów misji dyplomatycznych, a także przywileje i immunitety dyplomatyczne. Poza tym Regulamin Wiedeński z dnia 19 marca 1815 r. o rangach przedstawicieli dyplomatycznych i Konwencja Hawańska z 20 lutego 1928 r. o przedstawicielach dyplomatycznych i Konwencja Wiedeńska o reprezentacji państw w stosunkach z powszechnymi organizacjami międzynarodowymi, 1975 r.

2) Umowy wielostronne i dwustronne regulujące status prawny oraz przywileje i immunitety organizacji międzynarodowych i ich funkcjonariuszy oraz przedstawicieli państw i delegacji.

3) Umowy dwustronne- rozwijają, uzupełniają lub modyfikują normy prawne zawarte w Konwencji wiedeńskiej z 1961 r i innych umowach wielostronnych. Regulują poszczególne dziedziny prawa.

4) Akty prawa wewnętrznego- akty ustawodawcze państw, np. kodeksy, ustawy, dekrety, orzeczenia sądów krajowych, niektóre akty administracyjne, a szczególnie oświadczenia i akty organów wewnętrznych państwa o kompetencjach z zakresu stosunków międzynarodowych np. szefa państwa, rządu, ministra spraw zagranicznych. W Polsce źródłem prawa wewnętrznego jest ustawa o służbie zagranicznej z 2001 roku.

5) Zwyczaj międzynarodowy- głównie w dziedzinie przywilejów i immunitetów. Do kongresu wiedeńskiego w 1815 r. normy zwyczajowe były głównym źródłem prawa dyplomatycznego, dziś odgrywają zdecydowanie mniejszą rolę, ograniczają się głównie do reguł kurtuazyjnych.

6) Praktyka sądowa i dyplomatyczna- powoływanie się na orzeczenia sądów w celu ustalenia nowego modelu zachowania w danym przypadku. Sądy nie mogą zmieniać prawa ani go tworzyć, ale dokonują jego interpretacji, co ma często precedensowe znaczenie dla prawa dyplomatycznego.

7) Doktryna prawa dyplomatycznego- rozwój prawa i środek pomocniczy przy jego interpretacji.

2. Przedstaw rolę wielostronnych umów międzynarodowych w stosunkach dyplomatycznych i konsularnych.

Liczne wielostronne umowy międzynarodowe, będące ważnymi źródłami prawa międzynarodowego, regulują stosunki dyplomatyczne i konsularne między państwami.

W stosunkach dyplomatycznych najważniejszą wielostronną umową międzynarodową jest Konwencja Wiedeńska z dnia 18 kwietnia 1961 r. o stosunkach dyplomatycznych, która jest podstawowym źródłem współczesnego prawa dyplomatycznego. Skodyfikowała ona głównie ukształtowane w ciągu stuleci normy międzynarodowego prawa zwyczajowego, dotyczące „klasycznej” dyplomacji bilateralnej, realizowanej za pośrednictwem stałych misji dyplomatycznych. Potwierdziła także w wielu wypadkach nowe tendencje i nową praktykę w prawie dyplomatycznym. Określiła najważniejsze funkcje dyplomatyczne i usystematyzowała zespół przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Jej przyjęcie przyczyniło się do ujednolicenia praktyki dyplomatycznej i wykluczenia z niej sprzeczności. Wiele jej zasad i postanowień zostało wprowadzonych do innych późniejszych aktów prawnomiędzynarodowych. Stała się wzorcem do kodyfikacji innych dziedzin prawa dyplomatycznego orz przyczyniła się do jego demokratyzacji, uznając zasadę równości, niedyskryminacji czy poszanowania godności. Stała się również wykładnikiem prawa zwyczajowego dla państw, które nie są jeszcze jej stronami. Dzisiaj, gdy stronami Konwencji Wiedeńskiej z 1961 r. są prawie wszystkie państwa świata, wiadomo, co rzeczywiście jest obowiązującym prawem, a co nie. Jest ona obecnie aktem prawnomiędzynarodowym o znaczeniu powszechnym. Podobny charakter mają również: Konwencja o misjach specjalnych (1969), Konwencja o zapobieganiu i karaniu przestępstw przeciwko osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej (1973), Konwencja Wiedeńska o reprezentacji państw w ich stosunkach z organizacjami międzynarodowymi o charakterze uniwersalnym (1975). Do ważnych aktów wielostronnych należy poza tym Konwencja powszechna z 1947r. o przywilejach i immunitetach organizacji wyspecjalizowanych w ONZ. Odegrała ona znaczną rolę, służąc jako wzór do regulowania statusu wielu organizacji międzynarodowych.

W stosunkach konsularnych najważniejszą wielostronną umową międzynarodową jest Konwencja Wiedeńska z 1963r. o stosunkach konsularnych, która jest podstawowym źródłem międzynarodowego prawa konsularnego. Stanowi ona głównie kodyfikację istniejących przed jej uchwaleniem zasad i norm prawa zwyczajowego, zawartych przede wszystkim w licznych bilateralnych konwencjach konsularnych. Ponadto wprowadziła w dużej mierze nowe przepisy opracowane na podstawie praktyki państw, które nie stanowiły w chwili kodyfikacji powszechnie uznanych norm prawa zwyczajowego. Konwencja uporządkowała przy okazji terminologię, zamieszczając definicje różnych pojęć. Stała się również międzynarodowym wzorcem klauzul typowych, wykorzystywanych powszechnie przy zawieraniu dwustronnych konwencji konsularnych. Mimo akceptacji i ratyfikowania Konwencji Wiedeńskiej z 1963 r. przez większość państw świata, państwa te w dalszym ciągu w różnorodny sposób regulują status urzędów konsularnych i ich członków, najczęściej w formie dwustronnych konwencji konsularnych. Inną istotną międzynarodową umową, chociaż o znaczeniu regionalnym, jest Konwencja Hawańska z 1928 r. o urzędnikach konsularnych. Mimo regionalnego charakteru, wywarła ona znaczny wpływ na praktykę konsularną państw tak amerykańskich, jak i europejskich.

3. Scharakteryzuj uprawnienia Prezydenta RP oraz Rady Ministrów w zakresie stosunków międzynarodowych.

Jednym z podstawowych zadań państwa jest prowadzenie polityki zagranicznej. Zadanie to realizują, wyposażone w odpowiednie kompetencje, organy państwa. Dzielimy je na organy wewnętrzne i zewnętrzne. Organy wewnętrzne mają siedzibę na terytorium swojego państwa.

Konstytucja RP z 2 IV 1997 a art. 126 stwierdza:

Prezydent RP jest najwyższym przedstawicielem RP i gwarantem ciągłości władzy państwowej.

Prezydent RP czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności niepodzielności jego terytorium.

Prezydent RP wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach.

Z art. tego wynika ważna (a niewypowiedziana wprost) funkcja Prezydenta RP jako gwaranta międzynarodowych zobowiązań Polski.
Jako najwyższy przedstawiciel Prezydent RP ma nieograniczone prawo do reprezentowania państwa za granicą. Składa wizyty oficjalne i robocze w innych państwach na zaproszenie szefów tych państw oraz przyjmuje ich w Polsce. W ich trakcie Prezydent RP prowadzi konsultacje zarówno na tematy dwustronne, jak i sytuacji na świcie. Warto także zwrócić uwagę na rozmowy telefoniczne, które odbywa Prezydent z szefami obcych państwa.

Szczególne znaczenie w interesującej nas dziedzinie ma art. 133 Konstytucji:

Prezydent RP jako reprezentant państwa w stosunkach zewnętrznych:

Ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat,

Mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli RP w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych,

Przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych.

Prezydent RP przed ratyfikowaniem umowy międzynarodowej może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie jej zgodności z Konstytucją.

Prezydent RP w zakresie polityki zagranicznej współdziała z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem.

Ograniczeniem niniejszego art. jest treść art. 89 Konstytucji, który przewiduje, że w pięciu, wymienionych w niniejszym art. przypadkach, Prezydent może ratyfikować umowę międzynarodową tylko za zgodą parlamentu wyrażoną w ustawie.

Pewne kontrowersje wynikają także w związku z prawem do mianowania i odwoływania pełnomocnych przedstawicieli RP w innych państwach i nieprecyzyjnością ustępu 3 art. 133 mówiącego o konieczności współdziałania w tej dziedzinie z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem. Konstytucja nie precyzuje czy Prezydent jest tu sprowadzony do roli notariusza, który musi zaakceptować propozycje ministra spraw zagranicznych, czy też decyduje samodzielnie.

Prezydent RP wystawia kierownikom polskich urzędów konsularnych listy komisyjne. Ma to miejsce wtedy, gdy w państwach, w których mają oni objąć stanowisko, listy komisyjne wydają głowy państwa. Prezydent, zgodnie z zasadą wzajemności, udziela także „exequator” kandydatom innych państw na konsula, o ile czynią to samo szefowie tych państw w stosunkach do obcych konsulów.

Bezpośrednio z kwestiami polityki zagranicznej związanie są kompetencje w dziedzinie obronności. W świetle art. 134 Konstytucji Prezydent RP jest „najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP”. Art. 135 stwierdza, że organem doradczym Prezydenta „w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego”. Art. 136 uprawnia Prezydenta do zarządzenia powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia Sił Zbrojnych do obrony RP. Może on to uczynić w „razie bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa” i tylko na wniosek Prezesa Rady Ministrów.

W dziedzinie obronności pewne kompetencje Prezydenta RP znajdują się w rozdziale IV, poświęconym Sejmowi i Senatowi. Art. 116 ust.2 nadaje Prezydentowi RP prawo stanowienia o stanie wojny. Może jednak to nastąpić tylko w przypadku zbrojnej napaści na terytorium RP lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. Drugim niezwykle ważnym warunkiem jest niemożność zebrania się na posiedzenie Sejmu. Pierwsze zdanie art. 117 Konstytucji stanowi, iż zasady użycia Sił Zbrojnych poza granicami Polski określa ratyfikowana umowa międzynarodowa lub ustawa. Umieszczenie tego art. w R. IV mogłoby sugerować, że stosowna ustawa będzie zawierała znaczące kompetencje parlamentu w tej dziedzinie. Tak się jednak nie stało. Wolą ustawodawcy znaczące kompetencje w tej dziedzinie ma władza wykonawcza. Ustawa z dnia 17 XII 1998 o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych w art. 3 przewiduje, że o użyciu jednostek wojskowych poza granicami państwa postanawia Prezydent RP. Czyni to na wniosek Rady Ministrów (gdy chodzi o obecność jednostek wojskowych poza granicami państwa w celu udziału w konflikcie zbrojnym lub dla wzmocnienia sił państwa albo państw sojuszniczych oraz w misji pokojowej) lub na wniosek Prezesa Rady Ministrów (gdy chodzi o akcję zapobieżenia aktom terroryzmu lub ich skutkom). W praktyce ustawa ta nadała Prezydentowi prawo do decydowania o uczestnictwie w agresjach na obce państwa, z pominięciem procedury wypowiedzenia wojny.

Kompetencje Rady Ministrów i jej Prezesa

Drugim, obok Prezydenta, członem władzy wykonawczej jest Rada Ministrów. Kieruje ona administracją państwową. Jej kompetencje reguluje art. 146. W ust. 1 stanowi on, iż „Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP”. Duże znaczenie ma także ust. 2, który wprowadza zasadę domniemania kompetencji („Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego”). Bezpośrednio z problematyką polityki zagranicznej związane są cztery punkty ust. 4. Wg niego „W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności: (…)

8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,

9) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,

10) zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,

11) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby Wojkowej.

W myśl art. 229 Konstytucji Rada Ministrów ma prawo do wnioskowania o wprowadzenie stanu wojennego.

Istotne kompetencje w prowadzeniu polityki zewnętrznej RP ma także Prezes Rady Ministrów. Podobnie jak szefowie rządów innych państw, polski premier ma prawo do składania oświadczenia woli w imieniu państwa, do zawierania umów międzynarodowych oraz do podejmowania innych czynności, bez wymogu posiadania specjalnych pełnomocnictw. Wg art. 148 Konstytucji premier m.in. reprezentuje Radę Ministrów, kieruje jej pracami, wydaje rozporządzenia, zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania, koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów. Te ogólne kompetencje odnoszą się także do polityki zagranicznej.

Premier dokonuje kontrasygnaty wniosków Ministra Spraw Zagranicznych do Prezydenta RP o mianowania lub odwołanie ambasadorów, mianuje ministrów pełnomocnych, wyraża zgodę na rozpoczęcie negocjacji umowy międzynarodowej oraz wyznacza organ właściwy do prowadzenia negocjacji i określa zakres jego upoważnienia.

Podobnie, jak Prezydent, Prezes Rady Ministrów odbywa liczne wizyty zagraniczne i sam je przyjmuje.

W art. 89 ust. 2 Konstytucja nakłada na premiera obowiązek zawiadomienia Sejmu o zamiarze przedłożenia Prezydentowi RP do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie. Art. 133 ust. 3 zobowiązuje Prezydenta do współpracy z premierem w zakresie polityki zagranicznej. Art. 136 daje Prezesowi Rady Ministrów prawo wnioskowania do Prezydenta RP o zarządzenie powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia Sił Zbrojnych do obrony RP. Może to nastąpić w razie bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa.

Ustawa z dnia 8 VIII 1996 o Komitecie Integracji Europejskiej, w art. 4 stanowi, że przewodniczącym Komitetu musi być członek Rady Ministrów. Art. 9 zakłada zaś, że może nim być także Prezes Rady Ministrów. Jednak także, nie piastując tej funkcji, mają w odniesieniu do Komitetu Integracji Europejskiej znaczne kompetencje. Tak więc Prezes Rady Ministrów powołuje i odwołuje Sekretarza KIE, powołuje i dowołuje trzy osoby na członków KIE, których doświadczenie lub sprawowane funkcje mogą mieć istotne znaczenie dla realizacji zadań Komitetu, nadaje – w formie zarządzenia – statut określający organizację Urzędu KIE.

Duże kompetencje przyznaje Radzie Ministrów i jej prezesowi ustawa z dnia 17 XII 1998 o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych RP poza granicami państwa. Jeśli chodzi o pobyt Sił Zbrojnych RP poza granicami państwa, to decyduje o tym Rada Ministrów. Chodzi o obecność jednostek wojskowych poza granicami państwa w celu udziału w szkoleniach i ćwiczeniach wojskowych, kiedy środki na ten cel nie zostały uwzględnione w budżetach właściwych ministerstw. Prezes Rady Ministrów ma obowiązek powiadomić Prezydenta RP o podjęciu decyzji o pobycie jednostek wojskowych poza granicami państwa. Warto także wskazać, że premier kontrasygnuje postanowienia Prezydenta RP o użyciu (czy też przedłużeniu okresu użycia) Sił Zbrojnych RP poza granicami Polski.

Rada Ministrów, czyli rząd oraz Prezydent RP należą do organów wewnętrznych państwa o kompetencjach w zakresie stosunków międzynarodowych działających za granicą. Można je zaklasyfikować jako organy wyrażające wolę państwa, a to z kolei oznacza, że ich oświadczenia i działalność są zobowiązujące dla państwa i pociągają za sobą jego odpowiedzialność międzynarodową z tytułu ich działania lub zaniechania. Upoważnienie wewnątrz kraju tych organów do działania i zaciągania zobowiązań w stosunkach międzynarodowych wynika z określonych wewnętrznych aktów ustawodawczych, a przede wszystkim z konstytucji, a także z aktów niższego rzędu, jak ustawa, rozporządzenie, pełnomocnictwo, listy uwierzytelniające, listy komisyjne itd. oraz umowy międzynarodowe.

I tak głowa państwa (Prezydent RP) zajmuje szczególne miejsce wśród organów państwowych upoważnionych do wyrażania woli państwa w stosunkach zewnętrznych. Uprawnienia Prezydenta RP zależą ściśle od ustroju panującego w kraju, tzn. w Polsce mamy do czynienia z systemem „mieszanym” parlamentarno-gabinetowym. W takim typie systemu skuteczna realizacja założeń polityki zagranicznej zależy w dużej mierze od harmonijnego współdziałania głowy państwa, rządu i parlamentu. System taki panuje w Polsce pod rządami nowej Konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku. W jej świetle Prezydent RP jest najwyższym przedstawicielem Polski i stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa Państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Zgodnie z art.133 Konstytucji Prezydent RP jako reprezentant państwa w stosunkach zewnętrznych m.in. „mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli RP w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych” oraz „przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych” . W zakresie polityki zagranicznej Prezydent RP współdziała z Prezesem Rady Ministrów i właściwym ministrem. W praktyce oznacza to, że np. w przypadku mianowania i odwoływania „pełnomocnych przedstawicieli” RP w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych Prezydent sprawy te powinien przekonsultować (uzgodnić) z Premierem i Ministrem Spraw Zagranicznych. Kwestia „współdziałania” w zakresie polityki zagranicznej (w tym mianowania i odwoływania przedstawicieli Polski w innych państwach i przy organizacjach) nie została bliżej określona, co może powodować nieporozumienia kompetencyjne. W ramach uprawnienia wynikającego z Konstytucji Prezydent upoważniony jest do przeprowadzania bezpośrednich rozmów z przedstawicielami innych państw, udziału w spotkaniach na szczycie itp., czyli do uprawiania tzw. osobistej dyplomacji. Ponadto, Prezydent ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe. Dodatkowo, na wniosek Ministra Spraw Zagranicznych i za aprobatą Premiera udziela obcym kandydatom na ambasadorów w Polsce agrement. W razie gdy w jakimś państwie głowa państwa wystawia swym konsulom listy komisyjne, a obcym konsulom udziela exequatur, wówczas także Prezydent RP czyni to samo, na zasadzie wzajemności, w odniesieniu do własnych konsulów w takim państwie, wystawiając im listy komisyjne lub udzielając exequatur konsulom tego państwa w Polsce. Prezydent RP korzysta także z przysługujących głowie państwa uprawnień na forum międzynarodowym. W dyspozycji Prezydenta RP pozostaje pieczęć państwowa najwyższej rangi w Polsce, która wyciskana jest na dokumentach państwowych podpisywanych przez Prezydenta m.in. na listach uwierzytelniających i odwołujących ambasadorów.

Jeżeli chodzi o uprawnienia Rady Ministrów to według art.146 Konstytucji „Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP”. Premier i kierowana przez niego Rada Ministrów, składająca się oprócz premiera z wszystkich ministrów, koordynuje i kontroluje prace organów rządowych, a więc także Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Konstytucja wymienia dalej następujące uprawnienia Rady Ministrów w zakresie stosunków międzynarodowych: „zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa”, „sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi” , „zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe” (art.146).

Zgodnie z art.148 Konstytucji Premier zapewnia wykonanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby i jej wykonania i koordynuje i kontroluje prace członków Rady Ministrów, a ministrowie kierujący określonymi działami administracji rządowej wykonują także zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów(art.149). Premier ponosi odpowiedzialność za swą pracę i pracę ministrów przed Sejmem, który udziela lub cofa rządowi wotum zaufania.

Premier w ramach swej Kancelarii dysponuje określonymi komórkami organizacyjnymi i doradcami m.in. ds. polityki zagranicznej. Prezes Rady Ministrów zgodnie z odnośnymi przepisami ma faktycznie prawo wyrażania lub niewyrażania zgody na mianowanie lub odwoływanie ambasadorów i stałych przedstawicieli przy ONZ. Minister Spraw Zagranicznych występuje bowiem do Prezydenta z wnioskiem o mianowanie lub odwołanie oficjalnych przedstawicieli za granicą – za zgodą Premiera. Składa on przy tym podpis na kacie mianowania ambasadorów przez Prezydenta RP. Nie kontrasygnuje jednak listów uwierzytelniających ambasadorów. Ponadto, Premier nadaje stopnie służbowe ambasadora ad personam i ministra pełnomocnego.

4. Wymień i scharakteryzuj organy zewnętrzne państwa w stosunkach międzynarodowych.

Organy zewnętrzne państwa w stosunkach mnr. (działające za granicą) – ich działalność i struktura opierają się na wypracowanym w ciągu stuleci systemie organizacyjnym. Ich stan liczebny, a także w pewnym stopniu organizacja wewn. zależą od woli państwa, tradycji i specyfiki jego interesów oraz możliwości finansowych.

Dzielą się one na stałe i tymczasowe.

Do organów zewnętrznych państwa działających w stosunkach mnr. zaliczamy:

Stałe: ambasady, nuncjatury, poselstwa, urzędy konsularne, stałe misje przy organizacjach mnr. i inne stałe przedstawicielstwa i misje

Tymczasowe:

-wszelkie misje ad hoc o charakterze dyplomatycznym, np. delegacje biorące udział w konferencjach mnr., organizacjach mnr., rokowaniach, przedstawicielstwa państwa w różnych komisjach mnr. i inne misje specjalne

-ponadto: oddziały wojskowe i okręty wojenne państw znajdujące się poza granicami państwa wysyłającego

-głowa państwa, szef rządu, min. spraw zagr. i In. ministrowie podczas ich tymczasowego pobytu za granicą

Charakter organów zewn. państwa w SM: organy te reprezentują państwo i jego interesy i wypełniają tymczasowo lub stale określone przez państwo funkcje i zadania. W związku z tym korzystają w państwie przyjmującym i państwie trzecim z przywilejów i immunitetów w zakresie ustalonym zazwyczaj w umowie mnr. lub na podstawie norm prawa zwyczajowego.

Misja dyplomatyczna: wśród organów zagranicznych państw najważniejszą rolę odgrywają właśnie misje dyplomatyczne. Misja dypl. to specyficzny, stały organ państwa wysyłającego powołany dla reprezentowania go i wykonywania innych funkcji dyplomatycznych w państwie przyjmującym. Misja dyplomatyczna to faktycznie „biuro” szefa misji dyplomatycznej, składające się z zespołu funkcjonariuszy merytorycznych i pracowników techniczno – administracyjnych, będących urzędnikami państwa wysyłającego. Misja istnieje niezależnie od zmieniającego się jej składu osobowego (rotacja). Nie posiada ona podmiotowości w prawie wewnętrznym państwa przyjmującego i nie może stawać w jego sądach. Bezpośrednią więc odpowiedzialność za jej działalność ponosi państwo wysyłające. Chroni ją w tej działalności nietykalność i immunitet jurysdykcyjny. Misja może więc być otwarta tylko przez podmiot prawa międzynarodowego. Oba podmioty muszą się wzajemnie uznawać i muszą na otwarcie misji wyrazić zgodę. Postrzegana jest przy tym zasada suwerennej równości państw i zasada wzajemności. Współcześnie można mówić o następujących kategoriach misji dyplomatycznych: ambasady, nuncjatury, poselstwa, internuncjatury oraz misje dyplomatyczne nowego typu: wysokie komisariaty państw wspólnoty Narodów i stałe przedstawicielstwa państw przy organizacji międzynarodowych w niektórych państwach.

Przeważnie w skład misji wchodzą komórki organizacyjne: Szef misji i jego sekretariat, wydział polityczny, attachat wojskowy, wydział ekonomiczny, wydział ds. konsularnych, wydział ds. kultury, wydział ds. nauki i technologii, wydział prasowy, wydział administracyjny, wydział łączności. Mogą też istnieć inne komórki organizacyjne.

Misja dyplomatyczna jest więc oficjalnym urzędem państwa wysyłającego, o charakterze przedstawicielskim, który znajduje się i działa na terytorium państwa przyjmującego, kierowanym przez właściwie upełnomocnionego przedstawiciela dyplomatycznego, jednoosobowo odpowiedzialnego za działalność misji. Misja dyplomatyczna działa na podstawie dyrektyw i poleceń swego rządu (poprzez MSZ). Dysponuje właściwymi środkami finansowymi. Może otwierać konta w bankach i dysponować majątkiem ruchomym i nieruchomym, aby realizować funkcje dyplomatyczne; majątek ten korzysta z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Nie posiada ona jednak osobowości prawnej w prawie wewnętrznym państwa przyjmującego. Misja dyplomatyczna uprawniona jest do zajmowania się w imieniu państwa wysyłającego praktycznie wszystkimi sprawami. W Polsce misje dyplomatyczne ustanowione są na podstawie decyzji ministra spraw zagranicznych i podlegają funkcyjnie i organizacyjnie wyłącznie ministerstwu spraw zagranicznych. Na czele ambasady stoi z reguły przedstawiciel dyplomatyczny w randze ambasadora, a na czele poselstwa poseł. Jak nie oni to tę funkcję pełni „charge d’affaires” akredytowany przy ministrze spraw zagranicznych. Różnica między ambasadą a poselstwem ma obecnie jedynie znaczenie protokolarne i częściowo polityczne; przejaw obniżenia szczebla stosunków oficjalnych między krajami – utrzymanie stosunków dyplomatycznych na szczeblu poselstw. W świetle konwencji wiedeńskiej z 1961 r. misje dyplomatyczne są dwojakiego szczebla: ambasada i poselstwo. Różnica między nimi jest identyczna jak między ambasadorem a posłem, a więc wyłącznie protokolarno-prestiżowa, gdyż zakres ich przywilejów i immunitetów jest jednakowy. Instytucja poselstwa faktycznie należy już do przeszłości.

Urzędy konsularne (konsulaty) – stanowią integralną część służby zagranicznej państwa. Są to faktycznie biura ich szefów (konsulów) służące do realizacji funkcji konsularnych. Nie mają podmiotowości w prawie wewn. państwa przyjmującego. Za ich odpowiedzialność i zobowiązania odpowiada ich szef i państwo wysyłające. Organizacyjnie i funkcjonalnie podlegają MSZ.

Instytuty kultury, ośrodki informacyjne, itp. – są to specyficzne organy państwowe służące wszechstronnemu kształtowaniu pozytywnego obrazu swego kraju za granicą, głównie dzięki bezpośredniemu docieraniu do środowisk opiniotwórczych, propagowaniu osiągnięć naukowych, kulturalnych i gosp. państwa wysyłającego w państwie przyjmującym i dostarczaniu informacji na te tematy. Podlegają one funkcyjnie bądź organizacyjnie MSZ, ministerstwu kultury lub innej instytucji państwowej. Formalnie nie wchodzą w skład struktury organizacyjnej misji dyplomatycznej lub urzędu konsularnego, choć na ogół podlegają nadzorowi szefa misji dyplomatycznej, mając niekiedy na czele (jako dyrektora lub zastępcę) członka personelu misji dyplomatycznej. Prawo mnr. nie wykształciło norm regulujących status instytutów kultury itp., więc zwykle jest on regulowany na podstawie dwustronnej umowy międzyrządowej. Przeważnie instytuty te nie korzystają ze statusu dyplomatycznego.

Stałe przedstawicielstwa państw przy organizacjach międzynarodowych (OM) – jest to stosunkowo młoda instytucja w praktyce mnr. Ich struktura jest zbliżona do struktury organizacyjnej stałych misji dypl. Często funkcję stałych przedstawicieli państw przy OM pełnią szefowie ambasad lub urzędów konsularnych akredytowanych w państwie – siedzibie danej OM. Można powiedzieć, że jest to faktycznie stałe przedstawicielstwo dyplomatyczne akredytowane przez państwo wysyłające przy danej OM dla realizacji specyficznych funkcji związanych z udziałem państwa w danej OM.

Misje specjalne(dyplomacja ad hoc) – są to szczególnego rodzaju delegacje reprezentujące państwo. Są wysyłane ad hoc do jednego lub kilku państw w celu wypełnienia określonych funkcji lub załatwienia określonych spraw. Mają one charakter czasowy. Mają zastosowanie zarówno w warunkach pokojowych, normalnych stosunków między państwami, jak i w przypadku ich zaostrzenia, a nawet konfliktu zbrojnego (np. w celu zawarcia rozejmu). Współcześnie występuje duże zróżnicowanie charakteru misji specjalnych, np. wysyłane są na spotkania „na szczycie”, misje ceremonialno – polityczne, dyplomatyczne ad hoc, misje o profilu gospodarczym, technicznym, etc. Również ich funkcje są różne, np. przeprowadzenie rokowań, podpisanie umowy, rozwój stosunków dwustronnych.

Oddziały wojskowe – zgodnie z praktyką mnr., oddziały wojskowe – jeśli znajdą się na terytorium danego państwa przyjmującego legalnie, tzn. na podstawie suwerennej zgody tego państwa – korzystają jako organy państwa wysyłającego z określonego zakresu przywilejów i immunitetów. Obecnie status takich oddziałów określany jest każdorazowo na podst. umowy mnr., która powinna mieć ściśle określony termin obowiązywania i wypowiedzenia, czyli charakter tymczasowy (dla podkreślenia suwerenności państwa przyjmującego). Wiele spraw związanych z pobytem żołnierzy za granicą regulują także przepisy wewnętrzne państw.

Misje wojskowe – misje takie jako organy państwowe mogą mieć charakter stały lub tymczasowy; mogą działać samodzielnie lub wchodzić w skład organów mnr. składających się z kilku państw. Misje wojskowe jako specjalne organy państw korzystają mutatis mutandis z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Są one przyznawane bądź na podst. specjalnych umów bądź na podstawie mnr. prawa zwyczajowego.

Okręty wojenne i inne rządowe jednostki pływające używane do celów niehandlowych – zgodnie z międzynarodowym prawem zwyczajowym okręty wojenne należące do sił zbrojnych państwa wysyłającego są jego organami i korzystają z immunitetu jurysdykcyjnego, zarówno na morzu otwartym jak i na obcych wodach terytorialnych. Okręty wojenne i wszystko co się na nich znajduje (zwłaszcza załoga) podlegają wyłącznie zwierzchnictwu okrętowemu państwa bandery. Obecnie zasady odnoszące się do okrętów wojennych itd. reguluje Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza z 1982r.

Przedstawiciele państw w komisjach międzynarodowych i misjach obserwatorów – głównie tworzone pod auspicjom ONZ, OBWE i Unii Europejskiej. Na podstawie specjalnych porozumień członkowie takich komisji korzystają zazwyczaj z przywilejów i immunitetów – faktycznie dyplomatycznych. W odróżnieniu jednak od funkcjonariuszy organizacji międzynarodowych są oni mianowani i odwoływani przez państwo wysyłające według ustalonej w porozumieniu procedury i podlegają jurysdykcji tego państwa.

Doraźne siły zbrojne ONZ – są to międzynarodowe siły wojskowe powoływane na podstawie decyzji Rady Bezp. ONZ i specjalnych porozumień zawieranych przez Sekretarza Generalnego ONZ z poszczególnymi państwami w celu pełnienia misji o charakterze pokojowym. Są często zwane „pokojowymi”, „porządkowymi, „doraźnymi”. Kierowane są przez poszczególne państwa na podstawie ich suwerennej decyzji w celu wypełnienia określonej misji mnr. w innym państwie za jego uprzednią zgodą. Mają charakter dwojaki: międzynarodowy i narodowy – z jednej strony podporządkowane są dowództwu wyznaczonemu przez ONZ i uważane za jego organ pomocniczy, z drugiej – nadal zachowują swą narodową indywidualność i integralność i podlegają jurysdykcji swego państwa i nadzorowi swych oficerów narodowych. Na podstawie specjalnych porozumień zawieranych między ONZ a państwem przyjmującym Doraźne Siły Zbrojne ONZ korzystają na terytorium tego państwa z szerokiego zakresu przywilejów i immunitetów „przysługującego funkcjonariuszom organizacji należących do systemu ONZ”. Dla zwiększenia ochrony osób zaangażowanych w różnych komisjach ONZ została przyjęta 09.09.1994 r. przez zgromadzenia ogólne NZ konwencja o bezpieczeństwie personelu ONZ i personelu współdziałającego. Konwencja ta wprowadza zasadę ścigania i karania osób, które dopuściły się zamachów na członków personelu zaangażowanego przez ONZ w charakterze: członków wojskowych, policyjnych oraz cywilnych jednostek biorących udział w operacjach ONZ.

Oddziały uczestniczące w operacjach pokojowych NATO poza obszarem tego sojuszu (np. SFOR, ISAF) – udział oddziałów NATO w operacjach pokojowych poza obszarem tego sojuszu odbywa się na podstawie specjalnych porozumień z poszczególnymi państwami i ONZ.

5. Przedstaw rolę misji specjalnych we współczesnych stosunkach międzynarodowych.

Misje specjalne ad hoc- misje takie w odróżnieniu od stałych misji dyplomatycznych, mają charakter czasowy. Misje specjalne mają wszechstronne zastosowanie i w poważnym stopniu przyczyniają się do realizacji założeń polityki zagranicznej państwa. Współcześnie występuje znaczne zróżnicowanie charakteru misji specjalnych. A funkcje i zadania misji specjalnych mogą być różnorodne, faktycznie wszystkie sprawy interesujące państwa m.in. przeprowadzenie rokowań, podpisanie umów, przedyskutowanie sytuacji w danym państwie czy regionie, rozwój stosunków dwustronnych, załatwienie kwestii spornych, mogą też być misje polityczne-ceremonialne. Współcześnie bardzo liczne misje wysyłane są w celu załatwienia spraw technicznych, często o charakterze wąskospecjalistycznym. Misja specjalna pozwala także na podniesienie szczebla kontaktów między państwami nawet do najwyższego szczebla i spożytkowanie wiedzy specjalistów z określonych dziedzin, którymi nie dysponuje stałe przedstawicielstwo dyplomatyczne.

Misje specjalne mogą służyć interesom państw zarówno w wypadku istnienia stosunków dyplomatycznych i konsularnych między państwami, jak i w sytuacji ich braku (w pewnych sytuacjach mogą służyć ich nawiązaniu).

6. Przedstaw zależności między uznaniem a nawiązaniem stosunków dyplomatycznych.

Nawiązanie stosunków dyplomatycznych następuje zwykle na podstawie pisemnego, dwustronnego porozumienia. Zazwyczaj określa w nim również rangę ewentualnego urzędu dyplomatycznego. Państwo może jednak ograniczyć się do nawiązania stosunków dyplomatycznych, bez korzystania z prawa legacji, tzn. bez ustanawiania stałej misji w państwie przyjmującym. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych stanowi warunek ustanowienia oficjalnych stosunków i współpracy między dwoma państwami.

Uznanie państwa stanowi jednostronny akt stwierdzający istnienie określonego stanu faktycznego, a co za tym idzie, uznanie skutków prawnych i politycznych tego aktu.

Uznania wymagają tylko nowe państwa.
Formy uznania:

- wyraźny, niebudzący wątpliwości, zazwyczaj w formie oficjalnej notyfikacji

- w sposób dorozumiany (per facta concludentia), zakładający domniemanie woli uznania państwa (np. przez nawiązanie stosunków dyplomatyczych, konsularnych, zawarcie umowy międzynarodowej)

Rodzaj uznania:

- de iure – charakter nieodwołalny i warunkowy; jest podstawą nawiązania stosunków dyplomatycznych (są wyjąki, np. poseł izraelski urzędował w Wielkiej Brytanii w 1949, mimo, że Londyn nie uznał Izreala de iure); obecnie rozróżnianie takie jest raczej instrumentm politycznym

- de facto – charakter przejściowy, uwarunkowane przeważnie względami politycznymi, zakłada możliwość wycofania; państwo może, kierując się interesami, wstrzymywać się lub odmówić uznania innego państwa, lub uznać je przedwcześnie

Od uznania państwa zależy korzystanie przez nie z podmiotowości prawnomiędzynarodowej; bez niego państwo nie może korzystać w pełni z prawa legacji (utrzymywania stosunków dyplomatycznych).

Uznanie rządu – tylko jeśli dochodzi on do władzy w drodze pozakonstytucujnej (na podstawie kryteriów politycznych podejmuje się decyzję).

Nawiązanie stosunków dyplomatycznych jest równoznaczne z uznaniem rządu za organ reprezentujący państwo.

Uznanie rządu równoznaczne jest z uznaniem państwa.

Kontynuowanie stosunków dyplomatycznych jest milczącym uznaniem kolejnych rządów obejmowanych zgodnie z normalną procedurą, ale pozostanie przedstawiciela na terenie państwa nie implikuje uznania dla panującego reżimu i jego polityki.

Istnienie więcej niż jednego rządu lub objęcie władzy w sposób pozakonstytucyjny
Uznanie dla rządu: konstytucyjnego lub efektywnie sprawującego władzę (2 doktryny)

Cofnięcie uznania dla rządu jest równoznaczne z zerwaniem stosunków dyplomatycznych

W przypadku rządów emigracyjnych – im należy się uznanie, z powodu nielegalności okupacji

W przypadku radyklanych zmian typu systemowego państwo przymujące może zażądać zmiany na stanowisku szefa misji lub nowych listów uwierzytelniających

Konstytucyjna zmiana na stanowisku głowy państwa/szefa rządu nie kończy działalności przedstawicielstwa dyplomatycznego

Zerwanie/zawieszenie stosunków dyplomatycznych nie oznacza cofnięcia uznania dla państwa, ale dla jego rządu.

7. Opisz procedurę objęcia funkcji przez szefa misji dyplomatycznej

Agrément znajduje potwierdzenie zarówno w praktyce, jak i w Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku, a wcześniej w Konwencji Hawańskiej z 1928. Oznacza wstępną zgodę państwa przyjmującego na przyjęcie niektórych kategorii przedstawicieli dyplomatycznych państwa wysyłającego. Jest ono wymagane w stosunku do ambasadora, nuncjusza, posła, internuncjusza, stałego charge d’affaires (en pied) oraz attache wojskowego (wdłg. Konwecji Wiedeńskiej z 1961-może być wymagane, toteż zamiast agrement bywa określane jako approbation).

Wobec charge d’affaires (ad interim) nie jest wymagane agrement, jednak wymaga się notyfikacji faktu powierzenia tej funkcji jednemu z członków personelu dyplomatycznego misji, ministrowi spraw zagranicznych państwa przyjmującego.
Agrement składa się z dwóch elementów:
1. Wystąpienie państwa wysyłającego do państwa przyjmującego z zapytanie, czy osoba desygnowana na szefa misji „jest mile widziana” (persona grata). Zazwyczaj przekazywana notą werbalną (rzadziej ustnie) do ministerstwa spraw zagranicznych państwa przyjmującego przez opuszczającego placówkę szefa misji lub charge d’affaires ad interim. Do noty załącza się krótkie cv.

2. Odpowiedź państwa przyjmującego na prośbę agrement udzielana jest przeważnie dotychczasowemu szefowi misji. Agrement udzielany jest przez władze najwyższe państwa przyjmującego przeważnie w czasie 2-4 tygodni.

Po uzyskaniu agrement następuję faza druga procedur akredytacyjnych, czyli wręczenie listów uwierzytelniających głowie państwa przyjmującego. Listy to krótki dokument stanowiący formalny dowód oficjalnego mianowania przez głowę państwa wysyłającego określonej osoby szefem misji dyplomatycznej w państwie przyjmującym. Czas ich wręczenia stanowi jednocześnie początek urzędowej działalności szefa misji i podstawę do określenia jego miejsca w porządku procedencji wśród tej samej klasy szefów misji. Przekazywane w dwóch kopiach: jedna zapieczętowana dla głowy państwa podczas oficjalnego przekazania, druga natomiast nie zapieczętowana dla ministra spraw zagranicznych, przekazywana podczas wstępnej wizyty lub przesyłana.

Uwaga: Charge d’affaires ad pied składa nie listy akredytacyjne głowie państwa, lecz listy wprowadzające ministrowi spraw zagranicznych.

8. OMÓW ZAKRES PRZYWILEJÓW PRZYSŁUGUJĄCYCH PRZEDSTAWICIELOWI DYPLOMATYCZNEMU.

1. Komunikowanie się z władzami i obywatelami państwa przyjmującego.

- „ Wszystkie sprawy urzędowe powierzone misji przez państwo wysyłające do załatwienia z państwem przyjmującym będą przez nią załatwiane z Ministerstwem Spraw Zagranicznych państwa przyjmującego lub za jego pośrednictwem bądź innym uzgodnionym ministerstwem.”- art. 41 pkt 2 Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku.

- Współczesne prawo dyplomatyczne i konsularne gwarantuje swobodę komunikowania się z własnym rządem, misjami dyplomatycznymi, urzędami konsularnymi, własnymi obywatelami itd.

2. Swoboda poruszania się

- Państwo przyjmujące zobowiązane jest zapewnić wszystkim członkom misji dyplomatycznej swobodę poruszania się i podróżowania na swoim terytorium, z wyjątkiem stref, jakie może ono ustanowić ze względu na bezpieczeństwo, do których wstęp jest zakazany lub ograniczony.

- Instytucja kuriera i poczty dyplomatycznej- wiąże się ściśle z realizacją swobody porozumiewania się państwa wysyłającego ze swymi misjami dyplomatycznymi, urzędami konsularnymi, delegacjami itp. za granicą i vice versa. Kurier dyplomatyczny oprócz ważnego dokumentu podróży ( zazwyczaj paszportu dyplomatycznego) musi być wyposażony w dokument urzędowy- list kurierski

3. Zwolnienia podatkowe.

Członkowie personelu dyplomatycznego, a w mniejszym stopniu także personelu techniczno-administracyjnego misji dyplomatycznej, korzystają ze zwolnień celnych i podatkowych. Dosyć szeroko stosowana jest zasada wzajemności. Konwencja Wiedeńska z 1061 roku wprowadziła kilka wyjątków od zasady zwolnień podatkowych członków personelu misji dyplomatycznej. Nie korzystają oni np. ze zwolnień podatkowych i opłat dotyczących prywatnego mienia nieruchomego, położonego na terytorium państwa przyjmującego, jednakże wyłącznie tego nieposiadanego w imieniu państwa wysyłającego dla celów misji. Art. 34 Konwencji mówi, ze członkowie personelu misji dyplomatycznej nie korzystają ze zwolnień od podatków pośrednich, ale w praktyce na zasadzie wzajemności podatek ten jest zwracany, ale dopiero od określonej sumy zakupionych towarów. Do wyjątków od zasady zwolnień członka misji dyplomatycznej z opłat fiskalnych zalicza się opłaty i podatki dotyczące prywatnego dochodu mającego swe źródła w państwie przyjmującym oraz podatki dotyczące kapitału zainwestowanego w przedsiębiorstwach handlowych znajdujących się w państwie przyjmującym, a także opłaty i podatki należne z tytułu wyświadczonych usług.

4. Zwolnienia celne. Art. 36 ust. 1 Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku mówi, że państwo przyjmujące zobowiązane jest udzielić zwolnienia z wszelkich opłat celnych, podatków i innych pokrewnych należności, z wyjątkiem opłat za składowanie, przewóz i podobne usługi, w odniesieniu do przedmiotów przeznaczonych do użytku urzędowego misji oraz osobistego użytku. Jednak ten sam artykuł, mając na uwadze zapobieżenie nadużyciom na tle zwolnień celnych, upoważnia państwo przyjmujące do regulowania we własnym zakresie zagadnień zwolnień celnych, wprowadzania ograniczeń itd.

Zgodnie z art. 36 Konwencji Wiedeńskiej bagaż osobisty członków personelu dyplomatycznego oraz członków ich rodziny jest zwolniony od rewizji celnej. Artykuł jednak dopuszcza wyjątki-upoważnia do rewizji, gdy są poważne do tego podstawy. We wszystkich przypadkach rewizja może być przeprowadzona tylko w obecności przedstawiciela dyplomatycznego, do którego bagaż osobisty należy lub osoby przez niego upoważnionej.

5. Zwolnienia od świadczeń

- na podstawie Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku państwo przyjmujące zobowiązane jest zwolnić członków misji dyplomatycznej z wszelkich osobistych świadczeń, z wszelkiego rodzaju służby publicznej oraz obciążeń wojskowych, takich jak rekwizycje, daniny wojskowe, zakwaterowanie i wszystkich innych świadczeń przymusowych; członkowie misji dyplomatycznej nie podlegają „ w zakresie usług świadczonych na rzecz państwa wysyłającego” przepisom o ubezpieczeniach społecznych, które mogą obowiązywać w państwie przyjmującym; zwolnieni są od wszelkich obowiązków w odniesieniu do zezwoleń na pracę w państwie przyjmującym; prawo do wywieszenia flagi i godła państwa wysyłającego na pomieszczeniach misji-jednak w pewnych sytuacjach prawo to może być ograniczone; prawo do kaplicy wewnątrz pomieszczeń misji.

9. Proszę scharakteryzować zakres terytorialny, czasowy i osobowy korzystania z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych.

Przywileje i immunitety- termin zbiorczy, powszechnie używany we współczesnym prawie dyplomatycznym na określenie uprzywilejowanego statusu członków misji dypl., urzędów konsularnych, misji specjalnych, itd.

a)Zakres terytorialny:

z przywilejów i immunitetów dypl. członkowie misji korzystają przede wszystkim w granicach terytorium p. przyjmującego (a więc także na jego statkach powietrznych i morskich)

przywileje i immunitety przysługują w pewnym zróżnicowanym zakresie także przy przejeździe przez p. trzecie

-gdy przedstawiciel dypl. przejeżdża przez terytorium p. trzeciego lub znajduje się w nim w celu objęcia swego stanowiska/ powrotu na nie/ powrotu do swego kraju to p. trzecie musi mu zapewnić nietykalność i wszystkie inne immunitety niezbędne dla zapewnienia mu przejazdu lub powrotu

-to samo odnosi się do członków jego rodziny, którzy mu towarzyszą lub podróżują oddzielnie w celu połączenia się z nim lub wracają do swego kraju

tak więc dot. to tylko przejazdu o charakterze służbowym w zakresie niezbędnym do zapewnienia przejazdu i powrotu

b) Zakres czasowy:

Członkowie misji dypl. i członkowie ich rodzin korzystają z przysługujących im immunitetów i przywilejów z chwilą przekroczenia granicy państwa, w czasie przejazdu przez p. trzecie i na terytorium p. przyjmującego (lub, jeśli znajdują się już na jego terytorium- od chwili powiadomienia MSZ p. przyjmującego o nominacji w charakterze członka misji dypl. lub o staniu się członkiem rodziny członka misji dypl.) aż do opuszczenia granic p. przyjmującego oraz w czasie przejazdu w drodze powrotnej przez p. trzecie (i każdego przejazdu służbowego) aż do momentu przekroczenia granicy p. wysyłającego.

Ponadto, w odniesieniu do czynności służbowych (aktów dokonanych w toku pełnienia funkcji jako członek misji) przywileje i immunitety dypl. trwają nadal po zakończeniu funkcji i opuszczeniu terytorium p. przyjmującego przez członka misji- a więc bez ograniczenia w czasie.

Oznacza to, że osoba taka może być pociągnięta do odpowiedzialności i ukarana ,ale tylko za czyn popełniony w sferze życia prywatnego

W razie śmierci członka misji dyplomatycznej członkowie jego rodziny korzystają nadal z przysługujących im przywilejów i immunitetów aż do chwili upływu tzw. rozsądnego terminu.

c) Zakres osobowy:

Na podstawie Konwencji Wiedeńskiej z 1961r. z przywilejow i immunitetów dypl. mogą korzystać tylko osoby będące członkami misji dypl. i wypełniające jej funkcje użytkowe oraz członkowie ich rodzin. Dzielą się one na 4 grupy:

1)Szef i członkowie personelu dypl. misji dypl.

korzystają z pełni przywilejów i immunitetów dypl.

do tej grupy zaliczamy: szefa misji, pozostałych członków personelu dypl. misji oraz członków ich rodzin pozostających z nimi we wspólnocie domowej, niebędących obywatelami państwa przyjmującego lub niemający w nim stałego miejsca zamieszkania

2)Czlonkowie personelu administracyjno- technicznego

korzystają oni z przywilejów i immunitetów wymienionych w art.29- 35 Konwencji Wied. z 1961, z tym, że immunitet od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej państwa przyjmującego z art.31 ust.1 nie stosuje się do czynów dokonanych przez nich poza obowiązkami służbowymi.

ograniczony zakres przywilejów celnych

3)Członkowie personelu służby misji, niebędący obywatelami p. przyjmującego

immunitet jedynie w sprawach służbowych i zwolnień od podatków od wynagrodzeń

4)Służący prywatni niebędący obywatelami p. przyjmującego

tylko zwolnienie od podatku od wynagrodzenia i ewentualnie przywileje i immunitety przyznane przez p. przyjmujące

Ponadto wyróżnia się członków misji posiadających obywatelstwo p. przyjmującego lub trzeciego:

korzystają oni jedynie z nietykalności oraz immunitetu jurysdykcyjnego i to tylko w odniesieniu do aktów dokonywanych w toku pełnienia funkcji służbowych

10. Przedstaw zakres przywilejów i immunitetów misji dyplomatycznej

Definicja immunitetu i przywileju(ogólnie): termin zbiorczy, powszechnie stosowany we współczesnym prawie dyplomatycznym na określenie uprzywilejowanego statusu członków misji dyplomatycznych, urzędów konsularnych, misji specjalnych itd. Przywileje i immunitety dyplomatyczne są to prawa i ulgi udzielane obcym przedstawicielom dyplomatycznym, ich szefom i personelowi tych placówek. Celem tych przywilejów i immunitetów jest zapewnienie skutecznego wykonywania funkcji przez misje dyplomatyczne, jako reprezentujące państwo.

Przywileje i immunitety służą bezpośrednio celowi utrzymania i rozwijania stosunków między podmiotami prawa międzynarodowego. Z koncepcji ich funkcjonalnej wynika, że powinny one chronić przede wszystkim akty władzy Państwowej i interesy Państwa w sferze jego działalności zagranicznej. Łączą się więc one nie z osobami, lecz z funkcjami. Przywileje i immunitety przyznawane są współcześnie z reguły w zakresie niezbędnym do zapewnienia wykonywania funkcji przez misje dyplomatyczne, a więc w interesie Państwa wysyłającego. Służą one zapewnieniu swobody wykonywania funkcji głównie przez uwolnienie osób korzystających z przywilejów i immunitetów od wszelkich form przymusu i zapewnienie im bezpieczeństwa osobistego

immunitet" oznacza niepodleganie jurysdykcji sądów i organów państwa przyjmującego i państw tranzytu, a słowo „przywilej" łączy się z różnymi prerogatywami, ulgami, ułatwieniami, zwłaszcza celnymi, protokolarnymi, podatkowymi, jednakże np. niektórzy autorzy zaliczają do immunitetów zwolnienia podatkowe.

Gdy chodzi o uprzywilejowany status jako całość, stosuje się określenie przywileje i immunitety.

Normy określające istotę immunitetu dyplomatycznego zostały skodyfikowane głównie w Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku

przywileje i immunitety dzielimy na:

1.osobowe – przysługujące członkom personelu misji :

         immunitet jurysdykcyjny, czyli – co do zasady – niepodleganie prawu kraju, w którym się jest akredytowanym,

         prawo używania flagi i godła (tylko w przypadku szefa misji dyplomatycznej na terenie jego rezydencji prywatnej i w środkach transportu),

         nietykalność osobistą, rozciągającą się także na prywatną rezydencję, mienie, dokumenty i korespondencję,

         zwolnienie od opłat, podatków i ubezpieczeń społecznych,

         zwolnienie od rewizji osobistej i rewizji bagażu.

2.rzeczowe - przysługujące misji dyplomatycznej (wydaje mi się ,że o te konkretnie chodzi w pytaniu)

- Prawo używania flagi i godła, (art. 20 konwencji wiedeńskiej)

Misja i jej szef mają prawo używania flagi i godła państwa wysyłającego na pomieszczeniach misji łącznie z rezydencją szefa misji i na jego środkach transportu. Państwo przyjmujące ma obowiązek chronienia flagi i symbolu państwa obcego przed znieważeniem. Naruszenie tego obowiązku pociąga za sobą odpowiedzialność prawnomiędzynarodową.

- Nietykalność pomieszczeń misji, (art. 22),

Pomieszczenia misji dyplomatycznej nie są uważane w świetle Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku za eksterytorialne, a więc całkowicie wyłączone spod jurysdykcji państwa przyjmującego. Na podstawie art. 41, pkt 3 Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku pomieszczeń misji nie wolno użytkować w jakikolwiek sposób niezgodny z funkcjami misji przewidzianymi w samej Konwencji, bądź w innych normach powszechnego prawa międzynarodowego, lub w specjalnych umowach obowiązujących między państwem wysyłającym i państwem przyjmującym.

Nietykalność pomieszczeń misji dyplomatycznych należy do najważniejszych przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Stanowi ona naturalne przedłużenie i uzupełnienie nietykalności osobistej dyplomaty. Ma na celu zapewnienie misji odpowiednich warunków, koniecznych dla właściwego wykonywania przezeń jej funkcji. Państwo przyjmujące zobowiązane jest do powstrzymania się od dokonywania władczych ingerencji w pomieszczeniach misji. Oznacza to w szczególności zakaz wkraczania kogokolwiek (także przedstawicieli organów państwa przyjmującego) na teren misji dyplomatycznej bez zgody szefa misji. Państwo przyjmujące zobowiązane jest również do zapewnienia pomieszczeniom misji odpowiedniej ochrony. Chodzi tu w szczególności o ochronę przed wtargnięciem kogokolwiek na teren misji oraz ochronę przed naruszeniem spokoju i godności przedstawicielstwa. Nietykalnością objęte są także środki transportu misji, które nie podlegają rewizji, rekwizycji, zajęciu lub egzekucji.

Nietykalność pomieszczeń misji dyplomatycznej rozciąga się na pomieszczenia samej misji, a więc na budynki lub część budynków i tereny przyległe do nich, na rezydencję szefa misji, która traktowana jest jako część składowa pomieszczeń misji, mieszkania członków misji dyplomatycznej, choćby nawet czasowo użytkowane, również na mienie znajdujące się w tych pomieszczeniach. Nietykalność misji rozciąga się na pomieszczenia misji niezależnie od tego, czyją są one własnością. Zakres ich nietykalności jest jednakowy. Pomieszczenia misji dyplomatycznej korzystają w całej rozciągłości zarówno z nietykalności, jak i immunitetu jurysdykcyjnego, pod warunkiem jednak, że są one użytkowane przez misje w imieniu państwa wysyłającego. Nietykalność pomieszczeń rozciąga się także na mieszkania członków personelu dyplomatycznego i personelu administracyjno-technicznego misji, pod warunkiem, że nie są oni obywatelami państwa przyjmującego i nie mają tam stałego miejsca zamieszkania. Z pewnymi, ściśle określonymi wyjątkami, rozciąga się ona także na ich mienie.

W art. 41 pkt 3 Konwencji jest zaznaczone, że w przypadkach jaskrawego i oczywistego nadużycia przez misję dyplomatyczną jej funkcji, władze państwa mają możliwość zastosowania wielu środków, z wykluczeniem bezpośredniego użycia siły.

- Nietykalność archiwów, dokumentów oraz korespondencji urzędowej misji, (art24 i art27)

pojęcie „archiwa i dokumenty misji” obejmuje: dokumenty urzędowe, korespondencję, książki, filmy, nagrania audio, rejestry korespondencji, samą korespondencję etc.

Art. 24 Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku potwierdził i sprecyzował, że archiwa i dokumenty misji dyplomatycznej są nietykalne w każdym czasie i niezależnie od miejsca, gdzie się znajdują. zatem korzystają z nietykalności także wtedy, gdy znajdują się poza pomieszczeniami misji. Podlegają one ochronie niezależnie od tego, czy są odpowiednio oznaczone (tj. jako dokumenty misji),

Dokumenty i archiwa misji podlegają ochronie i są nietykalne nawet w przypadku zerwania stosunków dyplomatycznych z państwem wysyłającym. Państwo przyjmujące obowiązane jest nawet w okolicznościach wyjątkowych, m.in. konfliktu zbrojnego ochraniać archiwa misji dyplomatycznej. nietykalność. Z nietykalnością archiwów łączy się także kwestia nietykalności korespondencji i dokumentów członków misji dyplomatycznej.

- Nietykalność poczty dyplomatycznej, (art. 27)

Państwo przyjmujące dopuszcza i ochrania swobodne porozumiewanie się misji dla wszelkich celów urzędowych. W porozumiewaniu się z rządem oraz z innymi misjami i konsulatami państwa wysyłającego, bez względu na miejsce ich siedziby, misja może używać wszelkich odpowiednich środków, łącznie z kurierami dyplomatycznymi oraz korespondencją sporządzoną kodem lub szyfrem.

Mianem poczty dyplomatycznej określa się każdą przesyłkę wysłaną przez placówkę dyplomatyczną bądź do niej skierowaną, która posiada widoczne znaki zewnętrzne określające jej (tj. przesyłki) charakter (odciśnięta w wosku, metalu bądź tworzywie sztucznym pieczęć (misji, bądź rządu wysyłającego), oraz etykietę określającą adresata i wskazującą, że zawartość przesyłki ma charakter oficjalny). Poczta nie oznaczona w odpowiedni sposób nie korzysta z ochrony i może być otwarta przez władze państwa przyjmującego dla jego sprawdzenia. Poczta dyplomatyczna zawierać może jedynie dokumenty dyplomatyczne i inne przedmioty przeznaczone do użytku urzędowego, o ile ich przesłanie nie stanowi naruszenia przepisów państwa przyjmującego. Oznaczona poczta dyplomatyczna nie powinna być otwierana ani zatrzymywana. Państwo wysyłające nie może jednak odmówić zgody na badanie poczty dyplomatycznej przy wykorzystaniu psów tropiących na obecność narkotyków, czy też materiałów wybuchowych.

- Swoboda porozumiewania się, (art. 27 art. 1)

a)Komunikowanie się z władzami i obywatelami państwa przyjmującego. Misja dyplomatyczna posiada swobodę kontaktów głównie z MSZ i innymi ministerstwami państwa przyjmującego (art. 41 pkt 2 Konwencji Wiedeńskiej)

W praktyce misja ma również zapewnioną swobodę kontaktów z centralnymi urzędami i instytucjami oraz służbami ( np. straż pożarna, opieka medyczna etc.)państwa przyjmującego.

b)Współczesne prawo dyplomatyczne i konsularne gwarantuje misji dyplomatycznej swobodę komunikowania się z własnym rządem, misjami dyplomatycznymi, urzędami konsularnymi, własnymi obywatelami itd. Państwo przyjmujące zobowiązane jest zapewnić wszystkim członkom misji dyplomatycznej swobodę poruszania się i podróżowania na swoim terytorium, z wyjątkiem stref, jakie może ono ustanowić ze względu na bezpieczeństwo, do których wstęp jest zakazany lub ograniczony. Obowiązkiem państwa przyjmującego jest zezwolenie misji na swobodne porozumiewanie się dla celów urzędowych, a także zapewnienia, by treści przekazywane nie zostały ujawnione wbrew woli państwa wysyłającego. W szczególności chodzi tu o zakaz wykorzystywania urządzeń podsłuchowych i innych, pozwalających na ujawnianie przesyłanych informacji, a także o zakaz zapoznawania się z treścią oficjalnej korespondencji misji. Państwo wysyłające ma prawo używania w tym celu wszelkich dostępnych środków

A)kurierów dyplomatycznych- powinien być zaopatrzony w urzędowy dokument określający jego charakter i liczbę przesyłek stanowiących pocztę dyplomatyczną. Korzysta on z nietykalności osobistej oraz nie podlega aresztowaniu lub zatrzymaniu w żadnej formie.

B) Państwo wysyłające lub misja mogą wyznaczać kurierów dyplomatycznych ad hoc. W takich wypadkach postanowienia ustępu 5 niniejszego artykułu będą miały również zastosowanie, z tym jednak że wymienione tam immunitety przestaną być stosowane z chwilą, gdy kurier taki doręczy odbiorcy powierzoną sobie pocztę dyplomatyczną.

C)Poczta dyplomatyczna może być powierzona kapitanowi powietrznego statku handlowego, który ma lądować w dozwolonym porcie wejściowym. Powinien on być zaopatrzony w urzędowy dokument określający liczbę przesyłek stanowiących pocztę, lecz nie będzie on jednak uważany za kuriera dyplomatycznego. Misja może wysłać jednego ze swych członków w celu bezpośredniego i swobodnego odbioru poczty dyplomatycznej od kapitana statku powietrznego.

Misja państwa wysyłającego może instalować i wykorzystywać nadajnik radiowy wyłącznie za zgodą państwa przyjmującego. W przypadku uzyskania takiej zgody, państwo wysyłające zobowiązane jest jednak przestrzegać przepisów państwa przyjmującego. W razie ich naruszenia (np. w przypadku nadawania audycji godzących w podstawy ustroju państwa przyjmującego) państwo przyjmujące może pozwolenie na korzystanie z nadajnika cofnąć, a nawet uznać szefa misji za persona non grata.

- zwolnienie od podatków i opłat, (art.34)

państwo wysyłające nie jest zobowiązane do uiszczania opłat i podatków państwowych i komunalnych związanych z pomieszczeniami misji pod warunkiem wzajemności. Niezależnie od wzajemności osoby uprawnione do przywilejów i immunitetów dyplomatycznych zwolnione są od podatku dochodowego od osób fizycznych jeżeli chodzi o źródła przychodów położone za granicą.

- zwolnienie od opłat celnych i rewizji celnej (art. 36)

przedstawicielstwa dyplomatyczne zwolnione są od cła i rewizji celnej za przywiezione zza granicy przedmioty do użytku służbowego , urzędowego (druki, flagi, pieczęcie, dokumenty)

11. FUNKCJE DYPLOMATYCZNE

Pojęcie funkcji dyplomatycznych obejmuje faktycznie całokształt urzędowej działalności misji dyplomatycznej, związanej z utrzymaniem stosunków dyplomatycznych i realizacją oficjalnych stosunków między podmiotami prawa międzynarodowego. Konwencja z jednej strony określa pozytywne aspekty działalności dyplomatycznej, z drugiej strony mocno akcentuje fakt, iż funkcje dyplomatyczne muszą być wykonywane „ w granicach ustalonych przez prawo międzynarodowe” i „legalnymi sposobami”.

Funkcja reprezentacyjna. Jej celem jest m.in. stwarzanie sprzyjającego klimatu dla rozwoju stosunków dwustronnych. Szef misji dyplomatycznej reprezentuje państwo wysyłające jako całość, jako podmiot prawa międzynarodowego. Funkcja reprezentowania państwa wysyłającego oznacza więc działania przedstawiciela dyplomatycznego w imieniu swego państwa jako podmiotu prawa międzynarodowego, a nie np. we własnym imieniu. Jego oświadczenia i akty są wiążące dla państwa wysyłającego, angażując jego odpowiedzialność międzynarodową. Szef misji dyplomatycznej zwolniony jest z obowiązku przedstawienia pełnomocnictw przy zawieraniu umów międzynarodowych-jednak tylko w odniesieniu do przyjęcia tekstu umowy między państwem wysyłającym a państwem przyjmującym. Stały przedstawiciel dyplomatyczny może również reprezentować swe państwo w każdej organizacji międzynarodowej, jak również brać udział w jego imieniu i z jego upoważnienia w konferencjach i spotkaniach międzynarodowych. Funkcje protokolarne i ceremonialne wciąż zajmują znaczną część czasu dyplomaty. Funkcja reprezentowania swego państwa ma bardzo szerokie znaczenie.

Opieka dyplomatyczna. Jest to ochrona w państwie przyjmującym interesów państwa wysyłającego i jego obywateli w granicach ustalonych przez prawo międzynarodowe głównie w przypadku naruszenia zobowiązań międzynarodowych lub tzw. minimalnego standardu, z jakiego na podstawie prawa międzynarodowego powinni korzystać cudzoziemcy na terytorium obcego państwa.

Funkcja negocjacyjna. Prowadzenie rokowań z władzami państwa przyjmującego. To nie tylko bezpośredni udział szefa misji dyplomatycznej w procesie przygotowań i w samych rokowaniach, mających na celu zawarcie umów między państwem wysyłającym a przyjmującym, lecz tez prowadzenie z władzami państwa przyjmującego rokowań i dialogu na co dzień w różnych kwestiach stosunków bilateralnych, a niekiedy także wychodzących poza ten zakres. Do realizacji tej funkcji przedstawiciel dyplomatyczny nie potrzebuje specjalnych pełnomocnictw, gdyż wynikają one z jego listów uwierzytelniających. Bezpośrednie rokowania dyplomatyczne są najbardziej rozpowszechnionym w praktyce międzynarodowej skutecznym i elastycznym środkiem załatwiania spraw i sporów między państwami. Rokowania dzielą się na dwustronne i wielostronne, czyli z udziałem większej liczby państw, głównie w formie konferencji międzynarodowych. Rokowania dyplomatyczne nazywane są też bezpośrednimi, gdyż prowadzone są bezpośrednio między zainteresowanymi stronami. Rokowania odbywają się przede wszystkim w drodze bezpośredniego ustnego przekazywania stanowiska stron. Mogą się też toczyć one drogą pisemną. Sztuka negocjacji wymaga specjalnych kwalifikacji i doświadczenia oraz bardzo dobrej znajomości języka. Rokowania wciąż pozostają podstawowym sposobem uzgadniania woli państw, zasad współpracy między nimi i załatwiania sporów międzynarodowych, mimo że w ostatnich czasach znacznie wzrosła rola dyplomacji wielostronnej, konferencyjnej. Nierzadko służą one także wyjaśnieniu różnic w poglądach między państwami. Brak stosunków dyplomatycznych między państwami, a nawet sytuacja konfliktowa nie wyklucza możliwości prowadzenia rokowań, które służą przywróceniu pokoju i normalizacji stosunków między zainteresowanymi państwami. Szefowie misji dyplomatycznej upoważnieni są do pertraktowania w imieniu państwa wysyłającego we wszystkich kwestiach stosunków bilateralnych, a nawet multilateralnych. Prowadzenie rokowań i podejmowanie zobowiązań międzynarodowych jest atrybutem władzy wykonawczej, czyli rządu który prowadzi je sam (premier, wicepremier) lub za pośrednictwem resortów odpowiedzialnych za stosunki międzynarodowe, a szczególnie ministra spraw zagranicznych. W dzisiejszych czasach rokowania prowadzone są często przez specjalistów z innych niż MSZ resortów. Rokowania nie zawsze kończą się zawarciem umowy.

Funkcja informacyjna. Zaznajomienie się z założeniami polityki wewnętrznej oraz zagranicznej państwa przyjmującego. Konwencja Wiedeńska akcentuje konieczność wypełniania tej funkcji w legalny sposób-respektowanie norm prawnych i zwyczajowych państwa przyjmującego, poszanowanie jego suwerenności i zasady niemieszania się do spraw wewnętrznych. Przedstawiciel dyplomatyczny ma znacznie ułatwioną realizacje tej funkcji poprzez najnowsze środki łączności. Władze państwa wysyłającego mogą też otrzymywać informacje z innych źródeł, np. służb wywiadowczych.

Funkcja promocyjna w dziedzinie stosunków politycznych, gospodarczych, kulturalnych i naukowych. Funkcja promocyjna została określona jako „ popieranie przyjaznych stosunków pomiędzy państwem wysyłającym, a państwem przyjmującym” oraz rozwijanie pomiędzy nimi stosunków gospodarczych, kulturalnych i naukowych. Rozwijanie stosunków gospodarczych należy do podstawowych zadań współczesnej dyplomacji.

Funkcja konsularna. W strukturze organizacyjnej misji pojawiły się wydziały i stanowiska konsularne, które pod względem zakresu kompetencji i pełnionych funkcji niczym faktycznie sienie różnią od klasycznych urzędów konsularnych. Możliwość ich tworzenia potwierdziła i sprecyzowała Konwencja Wiedeńska z 1963 roku. Szef misji dyplomatycznej kontroluje i koordynuje działalność urzędów konsularnych swego państwa, funkcjonujących w państwie lub państwach jego akredytacji. Możliwość wzajemnego uzupełniania się działalności dyplomatycznej i konsularnej w państwie przyjmującym. Opieka dyplomatyczna nad obywatelami rozszerza i wzmacnia klasyczną niejako funkcję konsularną ochrony interesów państwa wysyłającego i jego obywateli.

Zgodnie z normami prawa dyplomatycznego misja dyplomatyczna po odpowiedniej notyfikacji państwu przyjmującemu i za jego zgodą może sprawować w państwie przyjmującym opiekę nad interesami państwa trzeciego i jego obywateli. Konwencja Wiedeńska z 1961 roku przewiduje także możliwość zarówno w przypadku zerwania stosunków dyplomatycznych, jak i w sytuacji, gdy misja państwa trzeciego została z innych powodów na stałe lub czasowo odwołana. Konwencja Wiedeńska wychodzi naprzeciw tym państwom, które przeważnie z powodów ekonomicznych nie utrzymują swych misji. Art. 46 Konwencji ←państwo wysyłające może również za uprzednią zgodą państwa przyjmującego, podjąć się czasowo ochrony interesów jego i jego obywateli. W razie zerwania lub zawieszenia stosunków dyplomatycznych państwo reprezentujące interesy państwa trzeciego nie jest zobowiązane do angażowania się w sprawę obrony polityki i prestiżu państwa, którego interesy reprezentuje. Reprezentowanie interesów państwa trzeciego powinno mieścić siew ramach funkcji, na które godzi się państwo przyjmujące. Państwo, które podjęło się opieki nad państwem trzecim ma funkcje ograniczone do sprawowania pieczy nad interesami państwa trzeciego i jego obywateli. Przedstawiciele tego państwa są kanałem komunikacji dyplomatycznej między władzami państwa przyjmującego i państwa trzeciego. Koszty związane ze sprawowaniem opieki ponosi państwo korzystające z opieki.

Konwencja Wiedeńska z 1961 roku art.6 głosi, że dwa lub więcej państw może akredytować tę samą osobę jako szefa misji w innym państwie, chyba że państwo przyjmujące się temu sprzeciwi; art. 46 zezwala na reprezentowanie interesów państwa trzeciego ← Konwencja potwierdziła aprobatę dla wcześniejszych inicjatyw o tworzeniu wspólnych przedstawicielstw dyplomatycznych nie tylko dwóch, lecz w razie potrzeby także kilku państw. Potwierdziła to też Konwencja z 1963 i 1975 roku (Wiedeńskie). Status prawny takiego wspólnego przedstawicielstwa niczym nie różni się od pojedynczego. Mogą jednak w praktyce pojawić się nowe problemy, gdy pojawią się rozbieżności interesów. Np. w ramach UE zaczyna się kształtować praktyka coraz ściślejszego współdziałania Przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw członkowskich.

12. przedstaw status oraz kategorie personelu urzędu konsularnego

Kwestię stosunków konsularnych w prawie międzynar. reguluje Konwencja Wiedeńska o stosunkach konsularnych, przyjęta w 1963.

Zgodnie z art.4 konwencji wiedeńskiej z 1963 roku, urząd konsularny reprezentujący interesy państwa wysyłającego może być utworzony w państwie przyjmującym wyłącznie za zgodą władz tego państwa. Wynika to z zasady zwierzchnictwa państwa nad jego terytorium. Zgoda taka może być wyrażona w exequatur, potwierdzona w listach komisyjnych. Dokumenty te określają okręg konsularny, tj. zakresy terytorialny wykonywania funkcji konsularnych. Zgodnie z art. 6 konwencji wiedeńskie, kierownik urzędu konsularnego i jego personel mogą wykonywać funkcje konsularne tyko w swoim okręgu konsularnym, z poza nim - tylko za zgodą państwa przyjmującego.

Zgodnie z konwencją (art.1) :

1.wyrażenie "urzędnik konsularny" oznacza każdą osobę łącznie z kierownikiem urzędu konsularnego, powołaną w tym charakterze do wykonywania funkcji konsularnych; 
2. wyrażenie "pracownik konsularny" oznacza każdą osobę zatrudnioną w służbie administracyjnej lub technicznej urzędu konsularnego; 
3. wyrażenie "członek personelu służby" oznacza każdą osobę zatrudnioną w służbie domowej urzędu konsularnego; 
4. wyrażenie "członkowie urzędu konsularnego" oznacza urzędników konsularnych, pracowników konsularnych oraz członków personelu służby; 
5. wyrażenie "członkowie personelu konsularnego" oznacza urzędników konsularnych, poza kierownikiem urzędu konsularnego, pracowników konsularnych oraz członków personelu służby; 
6.wyrażenie "członek personelu prywatnego" oznacza osobę zatrudnioną wyłącznie w służbie prywatnej członka urzędu konsularnego; 

7. wyrażenie "kierownik urzędu konsularnego " oznacza osobę powołaną do działania w tym charakterze;

Konwencja wiedeńska z 1963r. oraz liczne konwencje konsularne dwustronne dzielą personel urzędu konsularnego (konsulatu generalnego, konsulatu, wicekonsulatu, agencji konsularnej) na trzy podstawowe grupy:

Urzędnicy konsularni

Konsule generalni,

Konsule

Wicekonsul

Agenci konsularni (niepełniący obowiązku kierownika konsulatu)

Zastępcy konsula, sekretarze konsularni, attache konsularni

Istnieją dwie kategorie urzędników konsularnych: zawodowi urzędnicy konsularni i honorowi urzędnicy konsularni (art.1, ust.2)

Pracownicy konsularni

osoby zatrudnione w służbie administracyjnej lub technicznej urzędu kons. Art1. Konwencji

prawo wew. państw określa kategorie pracowników konsularnych w zależności od potrzeb służby konsularnej

węższy zakres przywilejów niż urzędnicy konsularni

mogą być mianowani także spośród obywateli p. przyjmującego

Członkowie personelu służby

czyli osoby zatrudnione służbie urzędu konsularnego jako np. tłumacze kierowcy, ogrodnicy,

mają zwykle obywatelstwo państwa przyjmującego

przysługują im pewne uprawnienia określone w umowie bilateralnej, lub wynikające z kurtuazji mnr

*** Pracownicy i członkowie służby honorowych urzędów konsularnych:

- nie korzystają z przywilejów i immunitetów na podstawie Konwencji Wiedeńskiej z 1963r.

-mogą mieć przyznane stopnie służbowe analogiczne do tych, jakie posiadają pracownicy zawodowej służby konsularnej

-korzystają w zasadzie tylko z prerogatyw przyznawanych im przez p. przyjmujące i zwyczaj mnr.

-zwykle nie są zobowiązani do składania zeznań w sprawach służbowych

Urzednicy konsularni dzielą się na zawodowych i honorowych. obie kategorie dzielą się na cztery klasy: konsulaty generalne, konsulaty, wicekonsulaty oraz agencje konsularne

Zawodowi	Honorowi
-zwykle posiadają obywatelstwo p. wysyłającego i mają miejsce zamieszkania w tym państwie	-zwykle posiadają obywatelstwo państwa przyjmującego (ale nie koniecznie: mogą być obywatelami p. wysyłającego lub trzeciego )
- są urzędnikami państwowymi (państwa wysyłającego); zazwyczaj: pracownicy MSZ	-nie są urzędnikami państwa wysyłającego
-nie mogą wykonywać w państwie pobytu żadnej innej działalności zawodowej nastawionej na zysk (od państwa wysyłającego otrzymują uposażenie)	- nie pobierają stałego wynagrodzenia; mogą zajmować się inną działalnością zawodową nastawioną na zysk
	- Wykonują funkcje konsularne w ograniczonym zakresie
-korzystają z przywilejów i immunitetów	-korzystają z ograniczonego zakresu przywilejów i immunitetów
	-wg Konwencji Wiedeńskiej z 1963 r. każde państwo zachowuje swobodę w zakresie mianowania i przyjmowania tej kategorii konsulów

Status urzędu konsularnego

- urząd konsularny stanowi stałe biuro konsula w państwie przyjmującym, służące realizacji stosunków (funkcji) konsularnych między państwami

- działa na podstawie zgody państwa przyjmującego na jego ustanowienie i lokalizację (państwo wysyłające upoważnia kierownika poprzez listy komisyjne, natomiast p. przyjmujące akceptuje jego wybór na dane stanowisko poprzez udzielenie mu exequatur)

- urząd konsularny ma charakter stały, niezależny jest od rotacji kierowników

- jego istnienie jest uzależnione od stosunków między państwami (w przypadku zerwania stosunków zostaje zamknięty)

- dysponuje majątkiem ruchomym i nieruchomym, pieczęciami, blankietami i kontem bankowym; posiada zwolnienia podatkowe i celne; jego pomieszczenia korzystają z określonych przywilejów i nietykalności

- struktura organizacyjna zależy w dużej mierze od specyfiki problematyki, którą zajmuje się urząd oraz możliwości finansowych PW

- struktura org. zależy również od rodzaju urzędów (generalny, agencja kons., zawodowy, honorowy, wydział przy ambasadzie itd.).

13. Scharakteryzuj administracyjne funkcje konsularne

Przyjmowanie oświadczeń ws. obywatelstwa – kwestię te uszczegóławia prawo wewnętrzne państw

Przyjmowanie oświadczeń ws. nabycia lub zrzeczenia się obywatelstwa

Stwierdzenie posiadania, zachowania lub utraty obywatelstwa w drodze odpowiedniego postępowania

Wydawanie zaświadczeń o posiadaniu, zachowaniu lub utracie obywatelstwa m.in. w przypadku małżeństw mieszanych

Nadanie obywatelstwa państwa wysyłającego dziecku przebywającemu za granicą w wyniku złożenia odpowiedniego oświadczenia przez nie po spełnieniu wymogu wiekowego, lub na wniosek rodzica-obywatela/opiekuna/kuratora państwa wysyłającego za zgoda drugiego rodzica

Nadanie obywatelstwa cudzoziemce, która zawarła związek małżeński z obywatelem państwa wysyłającego

Odzyskanie obywatelstwa państwa wysyłającego (utraconego w wyniku nabyci obywatelstwa poprzez zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem innego kraju) po ustaniu lub unieważnieniu małżeństwa

Przyjęcie oświadczenia o rezygnacji w obywatelstwa państwa wysyłającego wskutek małżeństwa z cudzoziemcem

Nabycie prze repatriację

Rejestracja obywateli państwa wysyłającego przebywających w okręgu konsularnym w państwie przyjmującym

Art. 5 Konwencji wiedeńskiej: „funkcje administracyjne, jeżeli nie przeciwstawia się temu prawo państwa przyjmującego”

Dla zapewnienia lepszej pomocy obywatelom, dla zebrania informacji o odpowiednim i bez naruszeń wykonywaniu swoich przez państwo przyjmujące

Rejestracja dot. tylko obywateli na stałe przebywających w okręgu konsularnym w p.przyjm.

Dziś funkcja ta traci na znaczeniu w świetle prawnych ułatwień, jak np. strefa Schengen

Wydawanie wiz i paszportów

Paszportów, innych dokumentów podróży i dokumentów tożsamości, licencji pilota, książeczki żeglarskiej, dokumentów rejestracyjnych obywatelom p.wysył.; w wyjątkowych sytuacjach cudzoziemcom – paszportów lub innych dokumentów podróży przewidzianych w prawie wew. P.wysyl

Wydawanie i przedłużanie ich ważności

Wznawianie ich ważności

Unieważnianie ich (gdy utrata obywatelstwa; gdy śmierć posiadacza obywatela)

Wnoszenie zmian, poprawek, uzupełnień

Także co do paszportów dyplomatycznych i służbowych MSZ

Wydawanie wiz

Obywatelom p. wysył., państw trzecich, z podwójnym obywatelstwem, bezpaństwowcom

Gdy brak stosunków dypl. I ST. Konsularnych

Wniosek w urzędzie konsularnym w p.trzecim

Konsulat upoważniony został do wydawania wiz do p.trzeciego

Wydawanie wizy an granicy pańswta-celu

w RP: wizy pobytowe, + z prawem do podjęcia pracy, repatriacyjne, tranzytowe,

konsul jako urzędnik stanu cywilnego

przyjęcie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński

oboje małżonkowie mają obywatelstwo p.wysył.

forma zawarcia wg prawa p.przyj.

nie może to być sprzeczne z prawem p.przyj

cudzoziemcy muszą przedstawić zaświadczenie o możności zawarcia małżeństwa wg prawa ojczystego, gdy obywatel nie miał w kraju miejsca zamieszkania lub opuściła kraj przed ukończeniem 16.roku życia

Protokół z zawarcia małżeństwa wraz z zaświadczeniami przesyła konsul do urzędu stanu cywilnego właściwego dla dzielnicy miasta stołecznego warszawy

Rejestracja urodzeń małżeństw, zgonów obywateli p.wysył.

Jeśli nie jest to sprzeczne z prawem wew. p.przyjm

Konsul pośredniczy tylko w zgłoszeniu we właściwym urzędzie stanu cywilnego w PL faktu urodzenia lub zgonu obywatela za granicą

Przekazuje protokoły o urodzeniach i zgonach, które nastąpiły na polskich statkach morskich i powietrznych, okrętach wojennych i wojskowych statkach powietrznych

Protokół przyjęcia oświadczenia o uznaniu dziecka i przesyła go do urzędu stanu cywilnego miejsca, sporządzenia aktu urodzenia dziecka (urzędu stanu cywilnego zamieszkania matki, gdy dziecko poczete, ale nie narodzone)

Gdy zgon lub urodzenie na statku, a statek za granicą -> protokół do najbliższego konsula, a ten przekazuje do urz. Stanu cywilnego W-wa Śródmieście

14. Status konsula honorowego:

honorowi urzędnicy konsularni (konsulowie nieetatowi)

- obywatelstwo nie gra żadnej roli (może to być obywatel państwa przyjmującego, wysyłającego lub trzeciego, ze stałym miejscem zamieszkania w państwie przyjmującym)

- zakres przywilejów i immunitetów jest z reguły mniejszy niż w przypadku konsulów zawodowych, honorowym przypisuje się też zazwyczaj niższe rangi i klasy (lecz zdarzają się wyjątki)

- instytucja konsula honorowego znalazła szerokie zastosowanie po I wojnie światowej (a od II WŚ cieszy się znaczną popularnością)

- jest stosowana z wielu praktycznych względów: konsul honorowy może pełnić wszystkie funkcje zawodowego

- tradycyjnie funkcją konsula honorowego jest promocja stosunków gospodarczych i handlowych (ale też często kultury, spraw morskich, opieki konsularnej)

- w praktyce jest traktowany jako „oficjalny” przedstawiciel państwa wysyłającego (choć nie jest urzędnikiem państwa wysyłającego i nie pobiera stałego uposażenia) – ale jest w takiej samej mierze przedstawicielem konsularnym p. wysyłającego i jest w taki sam sposób chroniony przez prawo międzynarodowe jak konsul zawodowy

- instytucję konsula honorowego zazwyczaj stosują państwa, które nie stać na utrzymywanie zawodowych urzędów konsularnych

- k. honorowy zna dobrze (często lepiej niż zawodowy) stosunki miejscowe, handlowe i gospodarcze (przynosi korzyści na tym polu)

- Konwencja Wiedeńska: każde państwo zachowuje swobodę decyzji co do tego, czy będzie mianować/przyjmować k. honorowych

- powoływane są z reguły osoby cieszące się prestiżem; muszą mieć możliwości finansowe do utrzymywania urzędu, gdyż nie są związani umową o pracę – funkcje wykonują bezpłatnie, oprócz swych zajęć zawodowych

- zgodnie z praktyką konsul honorowy nie może być jednocześnie urzędnikiem ani funkcjonariuszem państwowym w p. przyjmującym ani też oficjalnie reprezentować państwo trzecie

Według konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 urzędnicy konsularni (zalicza się do nich przede wszystkim konsulów generalnych, konsulów, wicekonsulów i agentów konsularnych nie pełniących obowiązku kierownika konsulatu. Mogą to być też zastępcy konsula, sekretarze konsularni i attaché konsularni. ) dzielą się na zawodowych i honorowych.

za swoją pracę nie pobierają wynagrodzenia ; często również na własny koszt muszą wynajmować lokal na urząd konsularny i ewentualnie opłacić personel administracyjny (np. sekretarkę).

Niekiedy umowa pomiędzy państwem wysyłającym a konsularnymi urzędnikami honorowymi może przewidywać pewien zwrot wydatków ponoszonych w związku z prowadzeniem konsulatu (np. koszty wynajmu, wynagrodzenia osób zatrudnionych, opłaty za elektryczność, wodę, itd.)

Mogą wykonywać wszystkie te same funkcje, co zawodowi, choć niekiedy faktycznie powierza się im węższy zakres obowiązków.

W krajach, w których państwo wysyłające nie jest reprezentowane przez misję dyplomatyczną, ani konsula zawodowego – konsul honorowy może być traktowany jak "oficjalny przedstawiciel" państwa i w takim charakterze zapraszany na uroczystości państwowe, itp.

Honorowymi urzędnikami konsularnymi najczęściej zostają osoby posiadające obywatelstwo państwa przyjmującego, a mające korzenie w kraju wysyłającym. Ale mogą być także obywatelami państwa wysyłającego, a nawet państwa trzeciego. Mogą to być osoby, które wyemigrowały ze swojego kraju lub mają z nim związki rodzinne. Osoby takie muszą być dobrze sytuowane, oraz mieć dobrą opinią w kraju, w którym mają pełnić funkcję konsula.

W przypadku, gdy konsularni urzędnicy honorowi są obywatelami państwa, w którym urzędują, ich przywileje i immunitety są bardzo ograniczone i właściwie sprowadzają się do wyłączenia możliwości pociągnięcia go przez to państwo do odpowiedzialności w związku z wykonywaniem przez niego czynności konsularnych.

Nie są urzędnikami państwa wysyłającego

Mogą zajmować się także inną działalnością zawodową mającą na celu osiągnięcie zysku oraz korzystają z ograniczonych przywilejów i immunitetów (Maciej Formanowicz, prezes Forte, znanego producenta mebli, jest konsulem honorowym Austrii we Wrocławiu)

Nie są raczej dzieleni na 4 klasy (rzadko konsul generalny)

Zakończenie: Większość konsulatów to właśnie konsulaty honorowe – w polskiej służbie konsularnej w 2005 roku istniało łącznie 231 konsulatów (różnej rangi, w tym także wydziały konsularne przy ambasadach i punkty konsularne), z czego 141 stanowiły konsulaty honorowe, a właściwie urzędy kierowane przez konsuli honorowych

15. Scharakteryzuj status prawny członków polskiej służby zagranicznej

Status prawny członków polskiej służby zagranicznej jest osadzony w konkretnych aktach prawnych. Przede wszystkim jest to Polska ustawa o służbie zagranicznej- ustawa z 27.07. 2001 r. o służbie zagranicznej, Polska ustawa z 13.02.1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczpospolitej Polskiej i inne wewnętrzne akty prawne, Konwencje Wiedeńskie (z 1961 r. oraz z 1963 r.), dwustronne konwencje konsularne...

Członkowie polskiej służby zagranicznej korzystają w państwie przyjmującym i państwie trzecim z przywilejów i immunitetów w zakresie usatalonym umowie międzynarodowej lub na podstawie norm prawa zwyczajowego. Członkowie polskiej służby zagranicznej działają głównie w ramach tzw. misji dyplomatycznych, czyli oficjalnych urzędów państwa wysyłającego o charakterze przedstawicielskim, które znajdują się i działają na terenie państwa przyjmującego. Przedstawicielsko dyplomatyczne nie posiada osobowości prawnej w prawie wewnętrznym państwa przyjmującego. Za ich działalność i zobowiązania odpowiada ich szef i państwo wysyłające. Sytuację prawną stałych misji dyplomatycznych (ambasad, poselstw) określa głównie międzynarodowe prawo dyplomatyczne pozytywne, skodyfikowane w Konwencji Wiedeńskiej z 1961 r. Z kolei polskie urzędy konsularne działają na podstawie postanowień Konwencji Wiedeńskiej z 1963 r. Konsulaty zawodowe jak i honorowe organizacyjnie i funkcjonalnie podlegają MSZ

Poniżej pozwalam sobie przytoczyć kluczowe fragmenty obu polskich ustaw.

Jak czytamy w Ustawie z 27 lipca 2001 o służbie zagranicznej w Polsce,

Art.2

w skład służby zagranicznej wchodzą:
1) członkowie korpusu służby cywilnej zatrudnieni w ministerstwie obsługującym ministra właściwego do spraw zagranicznych,
2) niebędące członkami korpusu służby cywilnej osoby zatrudnione w służbie zagranicznej, z zastrzeżeniem ust. 2,
3) pełnomocni przedstawiciele Rzeczypospolitej Polskiej w innym państwie lub przy organizacji międzynarodowej.

nie wchodzą w skład służby zagranicznej:
1) osoby zatrudnione w placówce zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy o pracę zawartej zgodnie z prawem państwa przyjmującego,
2) osoby zatrudnione w placówce zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony - wykonywania funkcji na placówce przez członka rodziny - chyba że są one członkami korpusu służby cywilnej,
3) konsul honorowy, o którym mowa w ustawie określonej w art. 4 pkt 3

Art. 3.

W zakresie nieuregulowanym w ustawie do osób wchodzących w skład służby zagranicznej, zwanych dalej "członkami służby zagranicznej", z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę w placówkach zagranicznych, stosuje się przepisy ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej

Art. 5.

Służbą zagraniczną kieruje minister właściwy do spraw zagranicznych.

Służba zagraniczna działa w ministerstwie obsługującym ministra właściwego do spraw zagranicznych i w placówkach zagranicznych.

Art. 7.

Zadania służby zagranicznej wykonują:
1) personel dyplomatyczno-konsularny, który stanowią, z zastrzeżeniem ust. 2, członkowie służby zagranicznej posiadający stopień dyplomatyczny,
2) personel pomocniczy,
3) personel obsługi.

Art. 8.

Ustanawia się, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 2, następujące stopnie dyplomatyczne w służbie zagranicznej:
1) ambasador tytularny,
2) radca - minister,
3) I radca,
4) II radca,
5) I sekretarz,
6) II sekretarz,
7) III sekretarz,
8) attaché.
2. Najniższym stopniem dyplomatycznym jest stopień attaché.

Art. 9.

Stopnie dyplomatyczne są jednocześnie stanowiskami pracy, a w placówkach zagranicznych funkcjami, na których członek personelu dyplomatyczno-konsularnego wykonuje czynności służbowe

Art. 10.

Stosunek służbowy oraz wynikające z niego prawa i obowiązki żołnierzy pełniących służbę w placówkach zagranicznych określają odrębne przepisy.

Art. 11.

Stopnie dyplomatyczne, z zastrzeżeniem ust. 2, nadaje dyrektor generalny służby zagranicznej.

Stopień ambasadora tytularnego, na wniosek dyrektora generalnego służby zagranicznej, nadaje minister właściwy do spraw zagranicznych.

Art. 16.

Kierujący placówką zagraniczną:
1) jest przełożonym wszystkich członków służby zagranicznej w kierowanej przez niego placówce zagranicznej oraz osób, o których mowa w art. 2 ust. 2,
2) odpowiada przed dyrektorem generalnym służby zagranicznej za prawidłowe gospodarowanie mieniem, przestrzeganie dyscypliny finansów publicznych, przestrzeganie przepisów, w szczególności przepisów prawa pracy oraz przepisów dotyczących tajemnic ustawowo chronionych.

Art. 17.

Ambasadora mianuje i odwołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra właściwego do spraw zagranicznych, zaakceptowany przez Prezesa Rady Ministrów.

Ambasador, z zastrzeżeniem art. 16 pkt 2, podlega służbowo ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych

Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw zagranicznych, określi, w drodze zarządzenia, formę i tryb wydawania poleceń ambasadorowi, kierując się zadaniami służby zagranicznej i potrzebami polityki państwa.

Art. 22.

Urzędem konsularnym kieruje konsul albo konsul honorowy, o którym mowa w przepisach określonych w art. 4 pkt 3.

Funkcje konsulów oraz tryb postępowania przed konsulem określają przepisy, o których mowa w art. 4 pkt 3.

Zgodnie z Ustawą z 13 lutego 1984r o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej

art. 1- konsulem jest kierownik konsulatu generalnego, konsulatu, wicekonsulatu i agencji konsularnej, jak również wydziału konsularnego przedstawicielstwa dyplomatycznego.

art. 3. W przedstawicielstwie dyplomatycznym, w którym nie ustanowiono wydziału konsularnego, funkcje konsula może wykonywać członek personelu dyplomatycznego wyznaczony przez Ministra Spraw Zagranicznych

art. 4. Konsul wykonuje funkcje osobiście lub upoważnia do ich wykonywania innych pracowników posiadających stopnie służbowe konsularne lub dyplomatyczne.

art. 5. :

1. Minister właściwy do spraw zagranicznych może powoływać honorowych konsulów generalnych, konsulów, wicekonsulów lub agentów konsularnych do wykonywania niektórych funkcji konsulów.

2. Na honorowego konsula generalnego, konsula, wicekonsula lub agenta konsularnego może być powołany obywatel polski zamieszkały w państwie przyjmującym, obywatel państwa przyjmującego lub państwa trzeciego, posiadający wysoki autorytet, cieszący się zaufaniem oraz dający rękojmię wykonywania funkcji zgodnie z interesami Rzeczypospolitej Polskiej i jej obywateli.

3. Okręg konsularny, zakres funkcji honorowego konsula generalnego, konsula, wicekonsula lub agenta konsularnego określa minister właściwy do spraw zagranicznych w akcie powołania.

4. Okręg konsularny, zakres funkcji honorowego konsula generalnego, konsula, wicekonsula lub agenta konsularnego, określony w akcie powołania, może być zmieniany, za jego zgodą, przez ministra właściwego do spraw zagranicznych.

5. W zakresie wykonywanych funkcji honorowy konsul generalny, konsul, wicekonsul lub agent konsularny podlega kierownikowi przedstawicielstwa dyplomatycznego.

6. Bezpośredni nadzór nad działalnością honorowego konsula generalnego, konsula, wicekonsula lub agenta konsularnego sprawuje właściwy terytorialnie konsul.

1. Konsul wykonuje funkcje w okręgu konsularnym obejmującym terytorium państwa przyjmującego lub jego część.2. Konsul może wykonywać funkcje poza okręgiem konsularnym wyłącznie na podstawie decyzji Ministra Spraw Zagranicznych(2) i za zgodą państwa przyjmującego.

art. 8. 

1. Konsul podlega służbowo Ministrowi Spraw Zagranicznych

2. Bezpośredni nadzór nad działalnością konsula sprawuje kierownik przedstawicielstwa dyplomatycznego.

3. Organizację urzędów konsularnych oraz prawa i obowiązki pracowników tych urzędów określają przepisy o urzędzie Ministra Spraw Zagranicznych i inne przepisy szczególne.

16. Przedstaw kompetencje Dyrektora Generalnego polskiej służby

zagranicznej

Na podstawie Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.o służbie zagranicznej:

Dyrektor Generalny Służby Zagranicznej:

nadaje stopnie dyplomatyczne, z wyjątkiem stopnia ambasadora tytularnego

składa wniosek do ministra spraw zagr. o nadanie danej osobie stopnia ambasadora tytularnego

wyznacza stanowiska w służbie zagranicznej i odwołuje ze stanowiska

jeżeli przemawia za tym szczególna potrzeba służby zagranicznej może przenieść członka personelu dyplomatyczno-konsularnego w stan nieczynny

przeprowadza konkursy na stanowiska w służbie zagranicznej

przygotowuje program aplikacji dyplomatyczno-konsularnej, w części nieobejmującej służby przygotowawczej

zamieszcza ogłoszenie o konkursie na aplikację zamieszcza w Biuletynie Służby Cywilnej, organizuje i przeprowadza ten konkurs

organizuje i przeprowadza aplikację dyplomatyczno-konsularną

W szczególnie uzasadnionych przypadkach dyrektor generalny służby zagranicznej może powierzyć obowiązki członka personelu dyplomatyczno-konsularnego na czas określony osobie która spełnia wymagania określone w art. 12 ust. 1 pkt 2-5 [1. Stopień dyplomatyczny można, z zastrzeżeniem ust. 2, art. 7 ust. 2 oraz art. 18 ust. 1, nadać członkowi służby zagranicznej, który:2) złożył egzamin dyplomatyczno-konsularny,3) zna co najmniej dwa języki obce,4) posiada tytuł magistra lub równorzędny,5) wykazuje się odpowiednim stanem zdrowia psychicznego i fizycznego] oddelegowanej lub wyznaczonej, za zgodą dyrektora generalnego służby zagranicznej, w trybie określonym w odrębnych przepisach, do służby zagranicznej - zatrudniając ją na podstawie umowy o pracę i nadając jej odpowiedni stopień dyplomatyczny.

Ponadto Biuro Dyrektora Generalnego:

zapewnia obsługę dyrektora generalnego służby zagranicznej

sprawuje pieczę nad prawidłową organizacją i funkcjonowaniem ministerstwa i placówek zagranicznych

zajmuje się pracami legislacyjnymi w MSZ

zapewnia obsługę MSZ w zakresie pomocy prawnej

odpowiada za kontrolę (zwłaszcza finansową) w MSZ i na placówkach zagranicznych

17. Omów stanowisko Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Komunistycznej
Partii Polski wobec polskiego zaangażowania militarnego w Iraku

Sojusz Lewicy Demokratycznej

- IV kadencja Sejmu III RP

- Prezes Rady Ministrów- Leszek Miller

- SLD partią rządzącą

- popracie interwencji

- okres klientelizmu Polski wobec USA

- postawa prometeistyczna

- teoretcznie gra o wizy

- walka z teroryzmem i obawa przed rozprzestrzenianiem broni jądrowej

- usprawiedliwienie interwencji poprzez powoływanie na rezolucję RB 1441 z 08.11.2002 roku

- argumenty Premiera

-Po pierwsze dlatego, że celem działań podjętych w Iraku jest świat bezpieczny, stabilny i przewidywalny, świat wolny od zagrożenia stwarzanego przez reżimy gotowe stosować broń masowego rażenia wobec swoich obywateli oraz obywateli innych państw, świat, w którym także Polska będzie mogła czuć się bezpieczniej;

- po drugie, bo stabilność i przewidywalność Iraku będą w konsekwencji służyć rozwiązaniu innych problemów bliskowschodnich, które kładą się cieniem na pokoju i bezpieczeństwie międzynarodowym;

- po trzecie, dla potwierdzenia znaczenia sojuszu Polski ze Stanami Zjednoczonymi i współpracy transatlantyckiej dla spoistości Paktu Północnoatlantyckiego i strategicznych wymogów bezpieczeństwa naszego kraju.

- SLD jako zwolennik pokoju, jednak wskazują, że ostatecznie trzeba użyć siły

- skutki jakie przyniesie ze sobą interwencja w Iraku (Leszek Miller)

-   Jesteśmy przekonani, że rozbrojenie Iraku otworzy nowy rozdział w jego historii, wytyczy perspektywę przyspieszonego rozwoju gospodarczego dla całego regionu. Jak już wspomniałem, uważamy jednocześnie, że stabilizacja wokół Iraku powinna służyć zdecydowanemu przyspieszeniu bliskowschodniego procesu pokojowego, stać się katalizatorem wielu historycznych przemian w tym regionie. W praktyce oznacza to zwłaszcza utworzenie państwa palestyńskiego i zapewnienie bezpiecznych granic Izraela. Wspieramy i staramy się wnieść swój wkład w wysiłki na rzecz przełomu w stosunkach izraelsko-palestyńskich, podejmowane przez ONZ, Unię Europejską, Stany Zjednoczone i Federację Rosyjską. Stabilizacja w tym regionie umożliwi wygaszenie i rozwiązanie wielu napięć, które grożą konfliktami w przyszłości.

Komunistyczna Partia Polski

- przeciwko interwencji

- wskazywanie na szkodliwą działalność NATO

- bezprawne użycie sił zbrojnych NATO bez zgody RB

- przynależność do NATO jest usprawiedliwienie dla państw członkowskich do okupacji Iraku

- polska polityka zagraniczna staje się polityką imperialną, polityką siły,

- wskazują na zwiększenie wydatków na siły zbrojne, głównie urządzenie ofensywne

- cytat z artykułu- Wspólne Stanowisko Partii Komunistycznych i Robotniczych
w związku z 60-leciem NATO

-„Wojny NATO na Bałkanach i w Afganistanie, udział w interwencji w Iraku, udowodniły okrucieństwo NATO i narzucanie „nowego porządku” oraz traktowanie jako wroga państw i narodów, przeciwstawiających się imperialistycznym agresjom. W związku z tym trwa wyścig zbrojeń oraz rozwijane są niebezpieczne systemy uzbrojenia, takie jak tzw. tarcza antyrakietowa w Polsce i Republice Czeskiej.”

18. Scharakteryzuj stanowisko Unii Pracy i Unii Polityki Realnej wobec integracji Polski z Unią Europejską.

Unia Pracy – generalny stosunek - ZA

UP jest formacją polityczną głoszącą, iż zasadą polskiej polityki zagranicznej powinno być budowanie międzynarodowej pozycji RP "nie na sile zbrojnej i geopolitycznych konfiguracjach, lecz na mądrych sojuszach politycznych, na potencjale gospodarki i kultury oraz na stabilności instytucji demokratycznych", co jest szczególnie istotne po rozpadzie ZSRR i bloku państw socjalistycznych, w obliczu pojawienia się nowych form nacjonalizmów. Polska polityka zagraniczna powinna być skierowana na integrację z instytucjami zachodnimi, a zwłaszcza UE i NATO, przy jednoczesnym zachowaniu dobrych stosunków z naszymi południowym i wschodami sąsiadami, co miało niebagatelny wpływ na wiarygodność Polski.

Unia Pracy jest zwolenniczką polskiej obecności w UE. Upatruje w niej szansę szybkiego rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego Polski. Integracja ta ma być oparta na zasadach solidarności międzynarodowej i wspólnym systemie bezpieczeństwa, którego filarami powinny być zreformowane struktury NATO i Unia Zachodnioeuropejska, oraz OBWE. Członkostwo w UE miało wzmocnić polityczną pozycję naszego kraju. Działacze UP uważali, iż akcesję powinno poprzedzić przygotowanie polskiej gospodarki do konkurencji z państwami członkowskimi UE. Głoszono tezę, iż „integracja nie może być pretekstem dla importu bezrobocia z Europy Zachodniej do Polski”, dlatego też w przedakcesyjnych rokowaniach konieczne jest skupienie się nie tylko na standardach socjalnych, czy ekologicznych, ale także przesłankach umożliwiających zmniejszenie bezrobocia. W Polsce będącej w strukturach UE, Unia Pracy postrzega się jako „rzecznika pogłębienia jej społecznego wymiaru, wspierania zatrudniania, poprawy warunków życia, ochrony praw pracowniczych, wyrównywania dysproporcji między regionami”. Zdaniem Rady Krajowej UP, warunki akcesji, które Polska wynegocjowała na szczycie kopenhaskim w 2002 roku są optymalne, zwłaszcza w obliczu sprzecznych interesów w obrębie krajów aspirujących do UE. Również, propozycja złożona przez Konwent Parlamentu Europejskiego, aby odwołać się w Konstytucji UE do dziedzictwa kulturowego, religijnego i humanistycznego, bez wymieniania konkretnego wyznania, zdaniem UP, jest właściwym rozwiązaniem. Pozwala ona bowiem „wszystkim Europejczykom – niezależnie od swojej wiary i tradycji, w której zostali wychowani – by mogli identyfikować się z przesłaniem nowej, zjednoczonej i otwartej Europy”. UP opowiada się także za zapisami zawartymi w Traktacie Nicejskim.

Unia Polityki Realnej – generalny stosunek - PRZECIW

Unia Polityki Realnej jest ugrupowaniem wpisującym się w nurt konserwatywny. Zdaniem liderów UPR strona polska powinna popierać inicjatywy, których celem jest integracja gospodarcza w Europie Zachodniej i Środkowej. Integrację tą łączą jednak również z dalszą liberalizacją handlu światowego. Taki związek nie musi mieć jednak charakteru struktury biurokratycznej. Nie mniej, nie oznacza to, że UPR abstrahuje od interesów narodowych. Będąc częścią zjednoczonej gospodarczo Europy należy dbać o silną pozycję kraju, z którego się pochodzi.

Politycy związani z UPR stwierdzali jednocześnie, że dla Polski niekorzystne jest wstępowanie do UE. Wynika to zdaniem konserwatystów z tego, że obecna Wspólnota Europejska ma charakter struktury zbytnio zbiurokratyzowanej. Co więcej, obecny model integracji w rzeczywistości zakłada narzucenie narodom europejskim rozwiązań gospodarczych i politycznych o charakterze socjalistycznym. Politycy związani z UPR twierdzą, że reglamentacja gospodarcza oraz protekcjonizm, charakterystyczny dla Wspólnoty Europejskiej zagraża rozwojowi III Rzeczpospolitej. Działając na arenie europejskiej oraz światowej, Polska powinna liczyć przede wszystkim na siebie.

20. Przedstaw koncepcje polityki zagranicznej w programie Ligi Polskich Rodzin

Liga Polskich Rodzin

LPR a Niemcy

Wejście Polski do Unii Europejskiej przyniesie klęskę naszemu krajowi. Grozi nam kolonizacja niemiecka, związana z masowym wykupywaniem tańszej polskiej ziemi przez bogatszych Niemców. Ponadto LPR stała na stanowisku, iż rząd niemiecki wykupił akty własności od wysiedlonych po II WŚ Niemców i w przyszłości ma zamiar wystąpić z roszczeniami zwrotnymi w stosunku do Polski, co spowoduje utratę 1/3 ziem polskich.

Sprzeciw wobec utworzenia centrum wypędzonych – uzasadnienie: to nie Polska odpowiada za akcję przesiedleńczą. Decyzję o jej rozpoczęciu podjęły mocarstwa na konferencji w Poczdamie.

Podnoszenie zarzutów wobec Polski jest nie na miejscu, skoro Niemcy sami nie uregulowali kwestii wypłaty odszkodowań za zniszczenia, a nie wszyscy zbrodniarze zostali ukarani.

LPR a Rosja

Rosja zachowała swoje imperialistyczne ambicje, co powinno budzić niepokój strony polskiej. Potwierdzeniem takich podejrzeń ma być propozycja utworzenia tzw. korytarza kaliningradzkiego

LPR a Europa Środkowa i Wschodnia

Należy utrzymywać z tymi państwami jak najbliższe kontakty ekonomiczne, gdyż przynosi tą obopólną korzyść

LPR a UE

Zdecydowanie przeciw wstąpieniu do UE, powody:

Polska będzie dopłacać do UE- koszty większe niż zyski

Dotychczas wymiana była niekorzystna dla Polski – przywoływano argument, iż w UE kosztem Polski stworzona 1,5 mln nowych miejsc pracy

Pogorszenie sytuacji polskiego rolnictwa

Obawa przed dominacją Niemiec

Po referendum LPR pragmatycznie podeszło do sprawy i postanowiło wystawić kandydatury swoich przedstawicieli w wyborach do Parlamentu Europejskiego jako osoby poszukujące sojuszników w Europie w walce o zachowanie suwerennych państw, o obronę chrześcijańskich korzeni kontynentu i sprzeciwianie się postępującej integracji w ramach UE

LPR a NAFTA

LPR przedstawiło alternatywny do integracji z UE program. Postulowało jak najszybsze rozpoczęcie rozmów o przyjęcie Polski do struktur NAFTA. Dla LPR kraje NAFTA to silniejsi i lepsi partnerzy do wymiany gospodarczej. Z ich stronnie grozi Polsce żadne niebezpieczeństwo.