30.05 Islam

• Islam w latach 90 zaczął napływać ponownie do Polski, po odzyskaniu niepodległości w PL mieszkało 5,5 tyś muzułmanów – tatarów.

• Głównie są w rejonie Białegostoku, stanowią najmniejszą grupę wyznaniową

• 1925 dr J. Szymkiewicz zostaje muftim, powstaje Muzułmański Związek Religijny

• 21.04.1936 r. ustawa o stosunku państwa do muzułmańskiego związku RP, liczne kontakty ze światem muzułmańskim , mufti Szymkiewicz przetłumaczył fragmenty Koranu

• Centrum życia tatarskiego – Wilno, mufijat, archiwum i muzeum, 19 gmin na terenie Polski, wydawali „przegląd Islamski”

• Od 1936 powstaje szwadron tatarski, szwadron 13Pułku Ułanów Wileńskich, wchodzą w skład armii polskiej, biorą udział w kampanii wrześniowej a później walczą m.in. pod Monte Cassino

• 1933 związek strzelecki tatarów

• Po II w świat. Wiele gmin zostaje poza Polską, Tatarzy przenoszą się też na ziemie zachodnie otrzymane po II w. (Gdańsk, Gorzów wielkopolski)

• 1947r. Muzułmański związek religijny – gmina w Bohonikach i Kruszynianach i oczywiście Warszawa

• Najstarsze meczety w Kruszynianach i Bohonikach, oprócz tego meczet w Gdańsku i w Warszawie

• Wszechpolski związek muzułmański – kwartalnik „życie muzułmańskie”

• W 1992r. Macieja Musy Konopackiego zakłada związek tatarów polskich w RP organizacja społeczno kulturalna

• Od 2004 Tomasz Miśkiewicz jest wielkim Muftim

Inne związki na terenie RP

• Stowarzyszenie Jedności Muzułmańskiej – wspólnota mahdystów, zarejestrowana w 1991r. Mahmud Taha Żuk współzałożyciel i naczelny Imam do 2010r aktualnie naczelnym imamem jest Rafał Ahmed Berger

• Liga muzułmańska w RP zarejestrowana w 2004r. na czele stoi Samir Ismail, współpracują z Muzułmańskim Stowarzyszeniem kształcenia kulturowego, jest członkiem federacji muzułmańskiej. Liga odebrała związkowi monopol na reprezentowanie islamu w Polsce, podkreślali że islam stowarzyszenia jest zbyt silnie powiązany z tatarami i ograniczali się tylko do nich, Liga przyciąga do siebie nowych ludzi wykorzystując „modę na islam”

• Stowarzyszenie Braci Muzułmańskich 1979 – powstało w Pruszkowie, na czele stoi Sheikh Ryszard Ahmed Rusnak ma 3 gminy

• Stowarzyszenie muzułmańskie Ahmadiyya zarejestrowane w 1990r. islam reformowalny, Ahmadiyya od Ahmada Mirzę Ghulama, braterstwo wszystkich ludzi, Chrystus nie omdlał na krzyżu

• Jeszcze jest zachodni zakon sufi w Polsce, łączy różne wpływy mistyczne nie jest jakoś ekstra powiązany z islamem.

Karaimi

• Początek VIII wiek, organizator Anan Ben Dawid z Basry

• Karaimi od „kara” czytać, recytować, podstawa wiary jest stary testament i dekalog

• Jezus i Mahomet to tylko prorocy, powstał w rejonie bliskiego wschodu, Mezopotamii, tereny dzisiejszego Iraku,

• W XIII wieku przemieszczają się do księstwa Halicko – wołyńskiego

• 1397 książe Witold osadza kilkaset rodzin karaimskich w Trokach oraz w 32 innych miejscowościach na pograniczu ziem litewskich i zakonu krzyżackiego

• Po rozbiorach polski dżymaty( gminy) w Haliczu, Kukizowie, Załukwi w granicach Austrii, pozostałe w Rosji od 1795

• W XIXw stan prawny karaimów w Rosji skodyfikowany został w „prawach wyznań obcych” duchowieństwo składało się z hacanów, hazzanów i szamaszów ( zarządzali majątkiem świątyni i uczyli dzieci)

• Okienesa – świątynia Karaimska

• Zarząd świecki, rada starszych

• 1 wojna światowa podzieliła Karaimów nowymi granicami, na Litwie znalazły się Poniewież, Paswalys, Tałaczkany, w Polsce Troki, Wilno, Łuck, Halicz w Polsce było ich około 1500 wiernych

• 1920r w Trokach wybrano hazana Szymona Firkowicza, który pełnił obowiązki hachana

• 1927 hachanem został Seraj Szapszał

• 1936 ogłoszono ustawę między państwem Polskim a karaimskim związkiem religijnym, zgodnie z ustawą ogólne zebranie członków gminy było przewidziane w 3 wypadkach, prawo głosu tylko mężczyźni powyżej 21 roku życia

• Niewielkie skupiska karaimów znajdują się w Warszawie na wybrzeżu i na dolnym Śląsku, 3 gminy warszawa Wrocław i Gdańsk.

• Władzę zwierzchnią sprawuje zarząd karaimskiego związku religijnego w RP na czele stoi prof. Szymon Pilecki

• Doroczne zebrania na warszawskim cmentarzu z okazji postów i modlitw w intencji ofiar dżumy na Litwie

• 1997r podjęto uchwalę o powołanie organizacji związku karaimów polskich

• Używają oprócz hebrajskiego, języka karaimskiego w 3 dialektach

• Kalendarz zbliżony do hebrajskiego, święta te same co żydowskie tylko nowy rok jest na wiosnę.

Judaizm

• 1018r. wzmianki o żydowskich osiedlach w Przemyślu

• 1096 r napływa do Polski pierwsza fala żydowskich uchodźców z Pragi, druga w 1147 w związku z II wyprawą krzyżową

• Brakiteaty Mieszka III z hebrajskimi napisami, denary, Kalisz,

• Na dolnym Śląsku wieś Mały Tyniec około 1050 r miała być miejscowością żydowską

• 1205 wieś Żydowo pod Gnieznem

• 1057 Fryderyk Barbarosa dał przywilej dla Żydów, co zaczęli za nim robić też inni władcy. Żydzi i ich majątki to własność panującego

• 1207 dokument o straży żydowskiej w Płocku

• 1241 r napady tatarskie spowodowały zmniejszenie się ludności w Polsce, pojawili się osadnicy z zachodniej granicy niemieccy i żydowscy na prawie brandenburskim

• 1264 przywilej kaliski dla Żydów, statut kaliski, Bolesław Pobożny, Żydzi ludzmi księcia, nietykalni

• 1304 pierwsza żydowska ulica w Krk, prawdopodobnie św. Anny

• 1267 synod we Wrocławiu, kardynał Gwidon, synod na podstawie postanowień soboru Laterańskiego chciał ograniczyć wolności żydowskie w Polsce, kazali otaczać ich murem lub fosą, nosić charakterystyczne stroje.

• Za Kazimierza wielkiego powracają przywileje kaliskie, są rozszerzone na cały kraj, w 1347 pierwsze oskarżenia o mord rytualny,

• 1348-1349 III fala uchodźców żydowskich do polski, związana z epidemią dżumy

• Nadwornym bankierem Kazia wielkiego był Żyd Lewko

• 1495 Jan Olbracht – przeniesienie Żydów z Krakowa na Kazimierz gdzie od ponad wieku rozwijał się „żydowski zaułek”, Kazimierz powstaje w 1335r

• Dodatkowo w 1518 zygmunt I stary daje pozwolenie na zamieszkiwanie na Kazimierzu uchodźcom z Czech i Moraw

• 1542 nowa fala uchodźców

• 1770 na Krakowskim Kazimierzu mieszka już 2000 żydów

• 1564 Zygmunt August wydaje dla Kazimierza przywilej „de non tolerandis christianis”

• 1608 „vieus judeorum” zaułek żydowski zyskuje swój kształt podobny

• 1627 powstaje mur oddzielający świat chrześcijański od żydowskiego