Ewolucja nazwy: oikonomia (oicos nomos) – l’economie politique – public economics – economics. W Polsce występowały lub występują nazwy: ekonomia polityczna – ekonomia - nauki ekonomiczne Rola państwa w gospodarce-duża obecność państwa (etatyzm; gospodarka centralnie planowana)

ograniczona obecność państwa (model liberalny)

Definicja ekonomii-Zmieniała się na przestrzeni dziejów (dotyczyła postępowania człowieka; dotyczyła efektywności gospodaro-wania)

Definicja obecnie występująca w podręcznikach:

Ekonomia to nauka mówiąca o tym, w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje:

Co i ile produkować, Jak produkować, Dla kogo produkować.

Wielki problem ekonomii: współzależności między: tworzeniem (produkowaniem) i wykorzystaniem (konsumpcją) czyli relacja: wzrost gospodarczy - podział (dystrybucja)

Analiza sytuacji konsumentów (przykładowe elementy)

• Dobór „koszyka” dóbr

• Wpływ gustów, preferencji, różnic dochodowych

• Dobór cen (detaliczne, producenta, targowe)

• Zmienność cen

Rynek to jedno z najstarszych odkryć ludzkości. Powstał samoistnie jako regulator życia gospodarczego. Nazwa rynek wywodzi się z języka niemieckiego i oznacza „w dawnych miastach główny plac, będący ośrodkiem życia gospodarczego, społecznego; sytuowano na nim ratusz, kramy, jatki, wagę, studnię i niekiedy sukiennice; niezabudo-wane części służyły jako targowisko oraz miejsce zebrań”

Rynek:

zespół warunków, które doprowadzają do kontaktu pomiędzy sprzedającymi i kupującymi w procesie wymiany dóbr i usług

ogół stosunków zachodzących między podmiotami uczestniczącymi w procesach wymiany

Definicje rynku w ujęciu:

Ekonomicznym: ogół stosunków wymiennych między sprzedającymi, oferującymi dobra i usługi (reprezentującymi podaż) a kupującymi, zgłaszającymi zapotrzebowanie na określone dobra i usługi poparte odpowiednimi środkami płatniczymi (reprezentującymi popyt);

Marketingowym: zbiór potencjalnych klientów lub okoliczności, w odniesieniu do których produkt może zaspokoić potrzebę;

Geograficznym: obszar o zbliżonych warunkach dokonywania zakupu i sprzedaży;

Technicznym: miejsce spotkań kupujących i sprzedających, którzy dokonują transakcji wymiennych (plac targowy, bazar, hala targowa, sklep);

Cybernetycznym: celowo zorganizowany układ relacji między podmiotowymi i przedmiotowymi elementami rynku, w którym zachodzą procesy realne i regulacyjne;

Popyt, czyli postępowanie nabywców, oznacza ilość dobra, jaką nabywcy są gotowi kupić przy różnej cenie. Zapotrzebowanie – j.w., ale przy danej cenie.

Podaż, czyli postępowanie sprzedawców, oznacza ilość dobra, jaką sprzedawcy oferują przy różnej cenie. Ilość oferowana – jw., ale przy danej cenie.

Typy dóbr:

- dobro niższego rzędu

• Dobro normalne

• Dobro luksusowe (Veblena)

• Dobro „Giffena”

• Dobra komplementarne (samochód-benzyna)

• Dobra substytucyjne (czekolada-cukierki)

Co wpływa na wielkość popytu?

1. ceny innych dóbr powiązanych z danym dobrem (wybieramy któreś dobro)

2. Dochody konsumentów

3. Gusty i preferencje konsumentów (także wpływ zewnętrzny: moda, odpowiedni marketing)

4. Cechy specyficzne danego dobra (czy jest to nowość; czy jest to bubel; czy jest to dobro pierwszej-dalszej potrzeby)

5. Jakość

6. Tradycja

7. Chęć wyróżnienia się z tłumu

8. Religia

9. Pora roku

10. Podatki i subsydia

11. Oczekiwania co do przyszłych warunków gospodarowania (cen, dochodów)

Czynniki wpływające na podaż:

Popyt

Cena na rynku

Technologia produkcji

Koszty (bieżące, czyli ceny czynników produkcji, oraz stałe)

Podatki i subsydia

Warunki klimatyczno – przyrodnicze

Konsumpcja naturalna

Liczba przedsiębiorstw w gałęzi

Rozróżnia się cztery główne rodzaje rynków:

• Konkurencję doskonałą,

• Konkurencję monopolistyczną

• Oligopol

• Czysty monopol

Ochrona konkurencji

Instytucja m.in. zezwalająca na fuzje przedsiębiorstw

Ocena zagrożenia konkurencji na podstawie granicznego udziału w rynku po fuzji lub granicznego łącznego kapitału po fuzji

Mikropodmioty po stronie konsumpcji/użytkowania:

gospodarstwo domowe

konsument

Gospodarstwo domowe jest historycznie najstarszym podmiotem, występującym już w gospodarce naturalnej

Spełnia 2 funkcje: konsumpcyjną i produkcyjną

- konsumpcyjna: zaspokajanie potrzeb

- Funkcja konsumpcji „odłożonej” - oszczędzanie

- produkcyjna: bezpośrednia produkcja lub uczestnictwo w niej i zdobywanie środków w celu zaspokojenia potrzeb.

Współcześnie funkcja produkcyjna pozostaje przeważnie poza gospodarstwem domowym. Środki są uzyskiwane ze sprzedaży własnej pracy (płaca; wynagrodzenie) lub z korzystania z innych czynników wytwórczych

3 czynniki wytwórcze: praca, kapitał, ziemia (bogactwa naturalne)

Triada własności: posiadanie, korzystanie, rozporządzanie

Inne cechy charakterystyczne gospodarstwa domowego:

Bezpieczeństwo, wychowanie, edukacja

Rozwój, wyższy poziom życia

Konsument- Zadowolenie konsumenta z nabycia/konsumpcji dobra lub usługi jako cel

Zadowolenie to nazywamy użytecznością

Użyteczność całkowita

krzywa obojętności

Użyteczność z konsumpcji dwóch dóbr