Pałeczki Gram –

Escherichia coli

- EPEC (enteropatogenne), ETEC (enterotoksykogenne), EIEC (enteroinwazyjne), EHEC (enterokrwotoczne), EAEC (enteroadherentne)/ występ: przewód pokarmowy ludzi i zwierząt, gleba, woda/ źródło: człowiek/ droga zakaż: pokarmowa/ czynniki chorob: endotoksyna, enterotoksyna, otoczka, hemolizyny/ chorob.: biegunka, biegunka podróżnych, schorzenie podobne do czerwonki, krwotoczne zapalenie jelita grubego, zespół hemolityczno mocznicowy, zakażenia układu moczowego, żołądka jelit/ profilaktyka: brak skutecznej szczepionki/ materiał kliniczny: kał

Salmonella

- S. cholerasuis (2500 odmian)/ występ: przewódpokarmowy człowieka i zwierząt/ źródło chory ozdrowieniec, nosiciel, chore zwierzęta/ droga zakaż: pokarmowa (woda, żywność)/ czynniki chorob: endotoksyna, entrotoksyna/ chorob. S.Typhi – dur brzuszny, S.Paratyphi – dur brzuszny rzekomy, pozostałe zatrucia pokarmowe tzw salmonellozy/ profilaktyka: badanie nosicieli, szczepionki/ materiał kliniczny: kał, wymaz z popłuczyny z odbytnicy

Shigella

- S. dysenteriae, S.flexneri, S.boydii, S.sonnei/ występ: przewód pokarmowy człowieka/ źródło: chory nosiciel/ droga zakaż: kontakt bezpośredni, produkty żywnościowe/ czynniki chorob. endotoksyna, enterotoksyna/ chorob: czerwonka bakteryjna, zatrucia pokarmowe, biegunki/ profilaktyka: brak/ materiał kliniczny: kał, wymaz z popłuczyny z odbytnicy

Yersinia

- Y.pestis/ występ: gryzonie (szczury)/ źródło: zwierzęta chore/ droga zakaż: pchły/ czynniki chorob: endotoksyna, enterotoksyna, hemolizyny, białka błony zew/ chorob. dżuma/ profilaktyka: brak/ materiał kliniczny: kał, mocz, punktaty z węzłów, płyn mózgowo rdzeniowy

- Y.enterocolitica/ występ: gryzonie, ptaki, trzoda chlewna, bydło/ źródło zwierzęta, żywność, woda/ droga zakaż: pokarmowa/ czynniki chorob: endotoksyna, enterotoksyna, hemolizyny, białka błony zew/ chorob: jersiniozy, zapalenie jelit, zapalenie węzłów chłonnych krezki/ profilaktyka: brak/ materiał kliniczny: kał, mocz, punktaty z węzłów, płyn mózgowo rdzeniowy

Klebsiella

Pneumoniae, ozaenae, rhinoscleromatis/ występ: powszechne, przewód pokarmowy i oddechowy ludzi i zwierząt/ źródło: układ pokarmowy i oddechowy człowieka i zwierząt/ droga zakaż: pokarmowa, oddechowa/ czynniki chorob: otoczka, fimbrie, endotoksyna, enterotoksyna/ chorob: zapalenie płuc, drógmoczowych, ucha zatok, dróg żółciowych, biegunki u dzieci, twardziel (przewlekły nieżyt dróg oddechowych), cuchnący nieżyt nosa/ profilaktyka: brak/ materiał kliniczny: kał, mocz, ropa, krew, żołć, plwocina

Pseudomonas aeruginosa/ występ: powszechna, układ pokarmowy i oddechowy, skóra/ źródło: środowiko człowieka/ droga zakaż: podczas hospitalizacji poprzez aparaturę medyczną i leki/ czynniki chorob: pile, źluz, gliikolipid, enterotoksyna, egzotoksyna, fosfolipaza C/ chorob: zakażenia układu moczowego, biegunki, zapalenie żołądka i jelit, opon mózgowo rdzeniowych, płuc, wsierdzia, posocznica/ profilaktyka: szczepionka/ materiał kliniczny: kał, mocz, ropa, krew żółć, plwocina

Ziarenkowce Gram –

Neisseria

- N.meningitidis/ występ: błony śluzowe człowieka/ źródło: chory nosiciel/ droga zakaż: kropelkowa/ czynniki chorob: pila, otoczka lipopolisacharydowa, proteaza IgA1/ chorob zapalenie opon mózgowo rdzeniowych, płuc, wsierdzia, gardła, posocznica/ profilaktyka: szczepionka/ materiał kliniczny: krew, płyn mózgowo rdzeniowy, wymaz z gardła

- N.gonorrhoeae/ występ błony śluzowe szyjki macicy, cewki moczowej, odbytnicy, gardła, spojówek/ źródło: chory/ droga zakaż: kontakty seksualne, w czasie porodu/ czynniki chorob: lipopolisacharyd, proteaza IgA1, pile, białko I i II/ chorob: rzeżączka, rzeżączkowe zapalenie spojówek/ profilaktyka: brak – zabieg Credego/ materiał kliniczny: wydzielina z cewki moczowej, z szyjki macicy

Pałeczki Gram –

Bacteroides, Porphytomonas, Prevotella, Fusobacterium/ występ: normalna flora jamy ustnej, dróg oddechowych, przewody pokarmowego, układu moczowo płciowego/ źródło: człowiek/ droga zakażenia: przerwanie naturalnych barier/ czynniki chorob: otoczka, hemolizyny, endotoksyna/ chorob: zakażenie jamy ustnej, dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, układu moczowo płciowego/ profilaktyka: brak/ materiał kliniczny: krew, mocz, aspiraty, ropa

Przecinkowce Gram –

Vibrio

-V.cholerae/ występ: wody słodkie i słone/ źródło: chory człowiek, nosiciel/ droga zakażenia: pokarmowa (woda, żywność)/ czynniki chorob: enterotoksyna, cytotoksyna, hemolizyny, mucynaza/ chorob: cholera/ profilaktyka szczepienia doraźne/ materiał kliniczny: kał, wymiociny

- V.parahaemoliticus/ występ: wody słodkie i słone/ źródło: skorupiaki/ droga zakaż: pokarmowa (ryby, skorupiaki, mięczaki)/ czynniki chorob: enterotoksyna, cytotoksyna, hemolizyny, mucynaza/ chorob: ostre zaburzenia żołądkowo jelitowe, krwawa biegunka/ profilaktyka: gotowanie/ materiał kliniczny: kał, wymiociny

- V.vulnificus, V.alginoliticus/ występ: wody słodkie i słone/ źródło: skorupiaki/ droga zakażenia: woda (kąpiel)/ czynniki chorob: enterotoksyna, cytotoksyna, hemolizyny, mucynaza/ chorob: zakażenia ran, zapalenie ucha, posocznica/ profilaktyka: kontrola sanitarna wód/ materiał kliniczny: wymazy z ran, krew

Choroby

Jersinioza - Wywołuje ostre lub przewlekłe dolegliwości przewodu pokarmowego, najczęściej u dzieci do 5. roku życia Kliniczne objawy choroby są zróżnicowane w zależności od wieku i odporności chorego, najczęściej przyjmują postacie jelitowe. Do typowych objawów należą gorączka, bóle brzucha, biegunka. Czasami wysypka, bóle stawów. Jersinioza może prowadzić do bakteriemii