1. Wojewódzki Sąd Administracyjny zajmuje się sprawowaniem sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej.

Orzeka w sprawach skarg przede wszystkim na:

-decyzje administracyjne

- akty prawa organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej

- na bezczynność organów administracji .

2) Sprawa administracyjna- zespół okoliczności prawnych i faktycznych w których organ administracji publicznej stosuje normę prawa administracyjnego w celu ustanowienia po stronie określonego podmiotu sytuacji prawnej w postaci żądanego uprawnienia albo w postaci obciążenia z urzędu określonym obowiązkiem.

3) Sprawa sądowo administracyjna- rozpoznanie i rozstrzygnięcie przez sąd administracyjny skargi na zgodność z prawem działania lub bezczynności organów wykonujących administrację publiczną. Elementem konstytutywnym sprawy sądowo administracyjnej jest kontrola przez sąd administracyjny działalności administracji publicznej. Element ten różni sprawę sądowo-administarcyjną od sprawy administracyjnej. Cechą właściwą dla sprawy administracyjnej jest jej merytoryczne rozstrzygnięcie.

4) Stroną może być każdy podmiot który ma interes prawny w wydaniu korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia będącego przedmiotem postępowania sądowo administracyjnego. Strona może występować sama w swoim imieniu lub na jej rzecz może działać inny podmiot (pełnomocnik).

5) Pełnomocnikiem może być:

- zawodowy prawnik (adwokat, radca prawny)

- inny uczestnik tego samego postępowania

- rodzice, rodzeństwo małżonek, dzieci i dalsi zstępni strony oraz osoba pozostająca w stosunku przysposobienia ze stroną

-w określonych sprawach: doradca podatkowy, rzecznik patentowy

6) Zasada jawności

Każdy ma prawo do jawnego rozpatrzenia jego sprawy przez sąd, a wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. W postępowaniu sądowow administracyjnym oznacza możność uczestniczenia w posiedzeniach sądu stron, osób wezwanych oraz publiczności. Rozpozannie spraw odbywa się jawnie chyb, że przepis szczególny stanowi inaczej . Wposiedzeniach niejawnych mogą uczestniczyć tylko osoby wezwane. Na posiedzeniach niejawnych rozpatrywane są sprawy w trybie uproszczonym.

Naruszenie zasady może nastąpiś poprzez ropoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym lub niepowiadomienie strony o miejscu i terminie rozprawy, gdy z powodu tego naruszenia strona została pozbawiona możności działania.

7) Zasady dostępu do akt

Dostęp do akt sprawy stanowi jedną z konsekwencji obowiązywania w postępowaniu administracyjnym zasady jawności postępowania wobec stron, która ma swoje źródło w zasadzie czynnego udziału stron w postępowaniu. Dostęp do akt gwarantuje stronie możliwość kontrolowania przebiegu postępowania oraz skutecznej obrony jej interesów w postępowaniu. Dostęp do akt sprawy stanowi gwarancję procesową ochrony interesu strony postępowania administracyjnego. Służy ona stronie w celu ochrony jej praw w toczącym się postępowaniu i jest realizowana przez możliwość:

- zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym

- sporządzenie notatek z akt, kopi lub odpisów.

Merytoryczny błąd rozstrzygnięcia nie

może być prostowany jako oczywista omyłka,

a zmiana merytorycznej treści decyzji poprzez sprostowanie oczywistej omyłki stanowi

rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt. 2 k.p.a.

Sprostowanie oczywistych omyłek następuje z urzędu lub na

żądanie stron w każdym

czasie w formie postanowienia , na które służy zażalenie

.

Udostępnianie akt sprawy

Opiera się na zasadzie jawności wobec stron. Mając dostęp do akt sprawy strona może skutecznie bronić swoich interesów. Organ administracji publicznej w każdym stadium postępowania jest obowiązany umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów, wyłączając wykazy wiadomości stanowiące tajemnicę państwową lub służbową. W przypadku pism w formie dokumentu elektronicznego wnoszonych do organu administracji publicznej lub przez niego doręczanych organ może zapewnić stronie dostęp do nich w swoim systemie teleinformatycznym, po identyfikacji strony w sposób określony w przepisach ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

Jeżeli jest to uzasadnione ważnym interesem strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej uwierzytelnionych odpisów.

Odmowa udostępnienia akt sprawy

Organ administracji odmawia udostępnienia dokumentów w sytuacji, gdy:

• wnioskodawca nie jest stroną toczącego się postępowania,

• akta, których dotyczy wniosek o udostępnienie zawierają informacje niejawne o klauzuli tajności "tajne" lub "ściśle tajne", a także do innych a

• akt, które organ administracji publicznej wyłączy ze względu na ważny interes państwowy.

Odmowa udostępnienia dokumentów następuje w formie postanowienia, którego treść powinna spełniać wymogi art. 124 kpa, w szczególności i organ administracji ma obowiązek uzasadnić odmowę udostępnienia akt sprawy.

Na postanowienie w sprawie odmowy udostępnienia akt służy zażalenie

8) Rodzaje orzeczeń

-oddalenie skargi

- uchylenie zaskarżonej decyzji w całości lub w części

-stwierdzenie nieważności decyzji, postanowienia lub aktu prawa miejscowego

- stwierdzenie że zostały wydane z naruszeniem prawa

-stwierdzenie bezskuteczności aktu lub czynności

9)Właściwość NSA

-rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń WSA

- podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych

- podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie administracyjnej

- rostrzyga spory o właściwość

-rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości NSA na mocy odrębnych ustaw

10) Skład sądu

WSA

-  W skład wojewódzkiego sądu administracyjnego wchodzą: prezes sądu, wiceprezes sądu lub wiceprezesi sądu oraz sędziowie

-Liczbę sędziów i wiceprezesów sądu w wojewódzkim sądzie administracyjnym określa Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego

- Organami wojewódzkiego sądu administracyjnego są:

• prezes sądu,

• zgromadzenie ogólne sędziów wojewódzkiego sądu administracyjnego, zwane dalej "zgromadzeniem ogólnym", oraz

• kolegium wojewódzkiego sądu administracyjnego, zwane dalej "kolegium sądu".

NSA

- NSA: Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, wiceprezesi oraz sędziowie.

Organami NSA są

• Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego,

• Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego i

• Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego

11) Wyłączenie Sędziego

W sprawach:

-w których jest stroną lub pozostaje z jedną z nich w takich stosunkach, że wynik sprawy oddziałuje na jego prawa lub obowiązki

-swojego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, również po ustaniu małżeństwa

- osób związanych z nim z tytułu przysposobienia lub kurateli

- w której był lub jest pełnomocnikiem jednej ze stron

- w której świadczył usługi prawne na rzecz jednej ze stron na jakiekolwiek inne usługi związane ze sprawą

- w których brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia

12) Pałnomocnictwo

Strona może działać przez pełnomocnika chyba, że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie. Pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony oryginał pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy a także doradca podatkowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa.

13) Skarga do WSA, tryb jej wnoszenia

Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, chyba że wnosi ją prokurator lub rzecznik praw obywatelskich. Jest to sytuacja w której stronnie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia taki jak: zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przewidziany w ustawie.

Na początek trzeba wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa w terminie 14 dni.

Skargę wnosi się w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Skargę do sądu administracyjnego wnosi sięga pośrednictwem organu którego działanie, bezczynność lub przewlekłe postępowanie są przedmiotem skargi. Organ przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia. Organ może także sam uwzględnić skargę w terminie 30 dni.

14) Rodzaje rozstrzygnięć sądu I instancji

-oddalenie skargi

- uchylenie zaskarżonej czynności, postanowienia lub aktu (czyli zaskarżony akt lub czynność przestały obowiązywać)

- stwierdzenie nieważności decyzji

- uwzględnienie skargi na bezczynność i wezwanie organów do wydania w oznaczonym terminie postanowienia, decyzji lub podjęcia czynności

- stwierdzenie bezskuteczności aktu lub czynności

15) Uchybienie i przywrócenie terminu

Termin może zostać przywrócony wyłącznie na wniosek strony. Na złożenie wniosku strona ma 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia. Wraz ze złożeniem wniosku musi dokonać czynności której terminowi chybiła. We wniosku strona powinna wykazać że uchybienie nastąpiło nie z naszej winy.

16) Podstawy skargi kasacyjnej do NSA

Podstawy skagi kasacyjnej stanowią nie tylko jej najważniejsze wymogi formalne ale decydują także o jej istocie i charakterze. NSA przy rozpatrywaniu skargi jest związany jej granicami, co oznacza że przedmiotem kontroli NSA mogą być tylko te uchybienia WSA, które skarżący zawarł w skardze jako jej podstawy. Wyjątek jest tylko w przypadku nieważności postępowania, które NSA jest zobowiązany brać pod uwage z urzędu (art. 183 par 2).

Podstawami kasacyjnymi są:

- naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie

- naruszenie przepisów postępowania, jeżeli to uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy

18) Skarga na bezczynność, przewlekłość

W przypadku bezczynności lub prowadzenia przez organ postępowania administracyjnego w przewlekły sposób stronie przysługuje skarga do WSA. Warunkiem skorzystania z tego jest uprzednie wyczerpanie drogi odwoławczej wskazanej w art. 73 KPA.

19) Skarga na niewykonanie wyroku

Podstawowym wymogiem, który powinna spełnić strona wnosząca skargę na niewykonanie wyroku jest uprzednie pisemne wezwanie właściwego organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy. Osobie która poniosła szkodę wskutek niewykonania wyroku służy roszczenie odszkodowawczena zasadach określonych w KC. Odszkodowanie przysługuje od organu który nie wykonał orzeczenia sądu.

20) Skarga kasacyjna, nadzwyczajny środek zaskarżenia

Przysługuje od wydanego wyroku lub postanowienia kończącego sprawę. Skargę kasacyjną rozpatruje NSA. Może być wniesiona przez stron, prokuratora, rzecznika praw obywatelskich lub rzecznika praw dziecka, po doręczeniu im odpisu postanowienia z uzasadnieniem. Przedmiotem tej skargi nie może być samo uzasadnienie orzeczenia. Powinna zostać sporządzona przez adwokata lub Radce prawnego. Musi spełniać liczne wymogi formalne.

21) Postępowanie zażaleniowe

W postępowaniu administracyjnym zażalenie służy tylko od postanowienia w przypadkach wyliczonych przez szczególne przepisy. Zażalenie może wnieść strona. Termin do wniesienia zażalenia wynosi 7 dni od dnia doręczenia stronie postanowienia, a jeżeli postanowienie zostało ogłoszone od dnia ogłoszenia. Zażalenie nie musi spełniać szczególnych wymogów formalnych. Wnosi się je do organu odwoławczego za pośrednictwem organu który wydał zaskarżone postanowienie, przy czym wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia.

22) Prawo pomocy

Jest pewnego rodzaju zwolnieniem strony od ponoszenia kosztów postępowania. Przyznawane jest na wniosek strony złożony przed wszczęciem lub w trakcie postępowania. Wniosek jest wolny od opłat sądowych. Prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radc prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo to może być przyznane w całości lub w części. Trzeba wykazać niemożność poniesienia wydatków w całości lub w części.

23) Uchwały NSA

- uchwały wyjaśniające przepisy prawa

- uchwały rozstrzygające zagadnienia prawne w poszczególnej sprawie

24) Wznowienie postępowania

Instytucja procesowa która umożliwia uchylenie prawomocnego orzeczenia sądu i ponowne rozpoznanie sprawy wskutek zaistnienia nadzwyczajnych przyczyn:

- dowody okazały się fałszywe

- decyzja została wydana w wyniku przestępstwa

- została wydana przez pracownika lub organ wyłączony

- strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu

- wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności istniejące w dniu wydania decyzji nie znane organowi

- została wydana bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu

- została wydana na podstawie innej decyzji która została uchylona.

 

29. Terminy: ustawowe, sądowe, instrukcyjne 

Termin to data, w jakiej ma być dokonana czynność procesowa, np. zgłoszony wniosek o uzasadnienie wyroku lub postanowienia czy wniesiona odpowiedź na pozew w postępowaniu gospodarczym. erminy tzw. procesowe, z którymi musimy liczyć się, będąc pozwanym lub powodem w procesie, a także wnioskodawcą lub uczestnikiem postępowania nieprocesowego (np. w sprawie o zasiedzenie czy podział majątku), dzielą się na:

- ustawowe, tzn. wskazane wprost w kodeksie postępowania cywilnego albo innej ustawie (chociażby prawie upadłościowym); np. na wniesienie sprzeciwu od wyroku zaocznego, apelacji, zażalenia;

- sądowe, tj. wyznaczane przez sąd lub przewodniczącego, np. na złożenie dokumentu będącego dowodem w sprawie, odpowiedzi na pozew, zgłoszenie dowodów;

- instrukcyjne, do dokonania czynności przez sąd, np. na sporządzenie uzasadnienia wyroku, których niezachowanie nie powoduje bezskuteczności czynności.

Terminy ustawowe i sądowe są tzw. terminami prekluzyjnymi, czyli zawitymi. Tymi terminami jest związany także sąd. Nie może np. przymknąć oka na opóźnienie we wniesieniu apelacji i ją rozpatrzyć. Czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Dzieje się tak z mocy samego prawa, automatycznie, chyba że konkretny przepis wskazuje inny skutek uchybienia terminu.

Na uchybienie takiego prekluzyjnego terminu jest tylko jedna rada – możemy skorzystać z jego przywrócenia.