IMMUNY PROFESOR - EGZAMIN 2016
ZESTAW 10._______________________________________________________________________________________
1. Komórka APC
APC (Antigen Presenting Cells) - komórki prezentujące antygen
są nimi: makrofagi
limfocyty B
komórki dendrytyczne: komórki dendrytyczne grudek chłonnych
komórki dendrytyczne splatające (IDCs)
komórki Langerharnsa
mogą prezentować antygen limfocytom B lub T
limfocytom B prezentują: komórki dendrytyczne grudek chłonnych, komórki Langerhansa
limfocytom T prezentują: komórki dendrytyczne splatające, komórki Langerhansa, limfocyty B
makrofagi - brak cząsteczek MHC II (ale w trakcie aktywacji syntetyzują je pod wpływem IFN-γ), MHC I
- w odróżnieniu od innych komórek są zdolne do prezentowania antygenów pochodzących z np.
dużych fagocytowanych cząsteczek
limfocyty B - prezentują antygen przede wszystkim po to, aby uzyskać pomoc od limfocytów T w
wytwarzaniu przeciwciał (poprzez wydzielanie cytokin)
- ich zdolność do prezentacji wybitnie usprawnia odpowiedź humoralną
- ważne są również sygnały pomocnicze, otrzymywane od cząsteczek kostymulujących (CD40,
CD154)
- dany limfocyt B najskuteczniej prezentuje antygeny, które rozpoznawane są przez jego
immunoglobuliny powierzchniowe (BCR), czyli antygeny swoiste
- pobudzony limfocyt prezentuje antygen około 10x sprawniej niż niepobudzony
- związane jest to z większą ekspresją cząsteczek MHC II
Komórki dendrytyczne - są tak nazywane z powodu długich wypustek przypominających dendryty
- charakterystycznymi cechami dojrzałych komórek dendrytycznych są dendrytyczne
wypustki, ziarna Birbecka w cytoplazmie, markery powierzchniowe (CD1a, CD4,
CD11c, CD40, CD54, CD58, CD80, CD83, CD86, CD205, CD207, CD209, CCR7), duża
ekspresja cząsteczek MHC klasy I i II, słabe zdolności fagocytarne
komórki dendrytyczne grudek chłonnych (FDCs) - obecne w strefach B-zależnych
- prezentują antygen komórkom B
- komórki osiadłe (nie migrują)
- brak MHC klasy II
- zatrzymują długo na swojej powierzchni antygen w formie
kompleksów immunologicznych (Ag-Ab) - iccosomy
- wiążą Ag przez receptory dla dopełniacza CR1 (CD35) i
CR2 (CD21)
- posiadają receptory dla Fc
komórki dendrytyczne Langerhansa - struktury MHC I i II klasy, receptor dla Fc, wchodzi w reakcję z B i T
(„prostytutka immunologiczna”)
- główna grupa komórek w skórze
- gdy wejdą do krążenia stają się zupełnie niewrażliwe na nic, traci
potencjał
wchodzenia w interakcje z limf. B
- kiedy przekształcają się w kom. welonowate tracą receptory dla Fc
- jak dotrą do węzła chłonnego wchodzą przez śródbłonek wysoki żyłek
komórki dendrytyczne splatające (IDCs) - rodzaj komórek dendrytycznych
- obecne w strefach T-zależnych
- prezentują antygen komórkom T
- komórki migrujące (mogą w różnych miejscach się osiedlić)
- struktura MHC klasy II
- prezentują antygen przetworzony (fragment Ag związany z MHC)
2. Jak zabija komórka NK
a. cytotoksyczność z udziałem ziarnistości (bezpośrednio, rozpoznanie - KIR):
cytotoksyczność może być realizowana wg trzech schematów: - bezpośrednia interakcja komórkowa
- przez cytokiny
- przez egzocytozę ziarnistości
przebieg: - rozpoznanie komórki, związanie
- kierowanie ziarnistości w stronę błony komórkowej komórki docelowej
- uwalnianie ziarnistości do szczeliny międzykomórkowej (etap zależny od Ca2+)
- monomery perforyny wiążą się z błoną komórkową komórki docelowej i w niej polimeryzują
- tworzą się kanały przezbłonowe
- granzymy (estrazy serynowe) aktywowane po uwolnieniu -> degradacja DNA komórki docelowej, indukcja
apoptozy
- granulizyna - wiąże lipidy błony komórki docelowej
- kaskada kaspaz -> apoptoza komórki
- komórka efektorowa przeżywa prawdopodobnie dlatego, że w ziarnistościach jest siarczan chondroityny A, który
zapewnia swego rodzaju autoprotekcję
b. ADCC
- przeciwciała IgG1 i IgG3
- receptor CD16 (FcγRIII)
3. Receptory rozpoznające wzorce PRR
receptory rozpoznania nieswoistego:
- PRR: - TLR
- NOD
- CTLRs
- -RLRs
- Scavenger receptors
- inne (kolektyny , pentraxyny, składowe dopełniacza, defensyny)
- rozpoznają PAMP - wzorce molekularne związane z patogenami
- należą do nich receptory związane z komórkami, czyli błonowe (z reguły na pow. błony kom. odporności nieswoistej) i
takie, które są produkowane przez komórki i uwalniane do środowiska (rozpuszczalne)
błonowe: - TLR , NLR, CTLR, -RLRs, Scavenger receptors
rozpuszczalne: - kolektyny (białka surfaktantu, MBL), składowe dopełniacza, pentraxyny (białko C-
reaktywne, surowiczy amyloid P), LBP
- receptory, które znajdują się na komórkach mogą mieć różne funkcje, np. opsonizacji (ułatwianie
fagocytozy), inicjują fagocytozę lub regulują odpowiedź odpornościową
- regulacja jest ważna, ponieważ od samego rozpoznania przez receptor odpowiedź odpornościowa
utrzymuje pewien kierunek
- ten kierunek jest utrzymywany dopóki nie pojawi się odpowiedź swoista
- rozpoznanie nieswoiste jest zatem ważnym momentem całego procesu odpowiedzi odpornościowej
opsonizacja | fagocytoza | regulacja | |
---|---|---|---|
rodzaj | kolektyny, pentraxyny | lektyny typu C, integryny, receptory zmiatacze | TLRs, NLRs, RLRs |
występowanie na APC | Mo, MF, DCs | Mo, MF, DCs | limf. B, Mo, MF, DCs |
TLR (toll-like receptors)
- wszystkie TLR występują na komórkach dendrytycznych (jedne z najważniejszych komórek
rozpoznania, mają na sobie wszystkie TLR)
- występują przede wszystkim na komórkach odpowiedzi nieswoistej
- są receptorami zewnątrz- i wewnątrzkomórkowymi (na powierzchni komórki lub w endosomach)
- są odpowiedzialne za regulację odpowiedzi immunologicznej
- toll-like, dlatego, że są strukturalnie bardzo zbliżone do białek odpowiedzialnych za segmentację
ciała muszki
- kilkanaście rodzajów, rozpoznanych ok. 10
- większość poznanych TLR jest homologiczna u zwierząt domowych i człowieka (u ptaków jest inaczej)
- każdy rozpoznaje trochę inny PAMP
- występują z reguły jako dimery (homodimery lub heterodimery)
budowa:
TLR 1 i 2 zawsze heterodimery
TLR 4 i 5 zawsze homodimery
występowanie:
TLR 1,2,4,5,6- na powierzchni komórki
TLR 3,7,8,9 - w endosomach (bo 3,7 rozpoznają RNA a 9 DNA)
co rozpoznają:
TLR 1,2 - diacylowane lub triacylowane glikopeptydy charakterystyczne dla bakterii gram+
TLR 5 - białko (flagelina)
TLR 4 - LPS
TLR 3,7 - dwuniciowe lub jednoniciowe RNA
TLR 9 - rozpoznaje DNA
- te TLR które znajdują się wewnątrz komórek rozpoznają produkty degradacji, lub uwolnienia
materiału genetycznego wirusów
Ekspresja TLR na mysich komórkach układu odpornościowego:
typ kom. | TLR1 | TLR2 | TLR3 | TLR4 | TLR5 | TLR6 | TLR7 | TLR8 | TLR9 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
DC | + | + | + | + | + | + | + | + | + |
MF | + | + | + | + | + | + | + | + | |
Mas/Bas | + | + | + | + | + | ||||
N | + | + | + | + | + | + | |||
LB | + | + | + | + | + | ||||
Treg | + | + | + | + | |||||
NKT | + | + |
TLR 4
- dimer
- wszystkie drobnoustroje gramujemne posiadają lipid A (część endotoksyny) LPS, dlatego TLR 4 rozpoznaje w ten sam
sposób wszystkie gramujemne drobnoustroje (dlatego mówi się o rozpoznaniu nieswoistym)
- później aktywowane limfocyty B będą rozpoznawać pozostałą część LPS
- występuje na makrofagach, mastocytach, neutrofilach, kom. dendrytycznych, limfocytach Treg, NKT, limfocytach B
LPS bakterii gram- - bardzo groźna endotoksyna
- bardzo dużo komórek odpornościowych chroni przed LPS
- dobrze rozpoznawana przez organizm
- wynikiem jej działania jest umieranie ludzi i zwierząt z powodu posocznicy
TLR 3
- posiada część śródbłonową i domenę cytoplazmatyczną, posiadająca białka receptorowe, odpowiedzialną za
przekazywanie sygnału do wnętrza komórki
- każdy z receptorów TLR ma domenę cytoplazmatyczną, która jest zaopatrzona w odpowiednie białka adaptorowe, do
których przyłączają się kolejne białka, które przekazują sygnał przez komórkę do jądra a ten sygnał skutkuje produkcją
cytokin (białka, dzięki którym komórki układu odpornościowego się między sobą porozumiewają)
- sygnał który jest przekazywany od receptorów błony komórkowej skutkuje tym, ze komórka podejmuje syntezę tzw.
cytokin pro-zapalnych (indukujących zapalenie), np. IL-1, 6 i TNF-α
- receptory które znajdują się w endosomach, ich sygnał prowadzi do inicjacji syntezy cytokin prozapalnych i
interferonów typu 1 (alfa i beta)
Rozpoznanie antygenu przez PRR prowadzi do aktywacji komórki i sekrecji cytokin prozapalnych
interakcja PAMP-PRR -> przekazanie sygnału -> aktywacja i rekrutacja czynników transkrypcyjnych -> produkcja i sekrecja cytokin (IL-1β, TNF-α, IL-6, IL-12, IL-18, IL-8, interferony IFNα i β)
NOD-like receptory
- znajdują się wewnątrz cytoplazmy
- są to białka niezwiązane występujące w cytoplazmie
- mają domeny lektynowe (lektyny - białka, które swoiście rozpoznają cukry)
- rozpoznają peptydoglikany bakterii gram-
- rozpoznają antygeny wewnątrzkomórkowe
4. Cytokiny biorące udział w odpowiedzi zapalnej
prozapalne | regulatorowe | przeciwzapalne |
---|---|---|
TNF monocyty, makrofagi, fibroblasty, limfocyty T |
IL-2 komórki T |
IL-4 mastocyty, limfocyty T |
IL-1 monocyty, makrofagi, fibroblasty, komórki nabłonkowe i śródbłonkowe, keratynocyty (każda komórka prezentująca antygen - APC) |
INF-γ komórki T, NK |
IL-1RA mastocyty, makrofagi, fibroblasty, komórki T |
IL-6 monocyty, makrofagi, fibroblasty, komórki T, komórki nabłonkowe - pojawia się później, ale długo utrzymuje swój poziom |
TGF-β trombocyty, monocyty, makrofagi, komórki T, fibroblasty, komórki śródbłonka |
|
IL-8 (chemokina) monocyty, makrofagi, komórki nabłonkowe, keratynocyty, chondrocyty |
IL-10 komórki T i B, monocyty |
|
IL-17 |
5. Wyjaśnić: kompleks immunologiczny, błękit trypanu, mechanizm zabijania RFT
kompleks immunologiczny - kompleks powstały po związaniu antygenu przez swoiste przeciwciało
- może ulegać opsonizacji, fagocytozie..
błękit trypanu - służy do określania żywotności komórek
- zabarwia na niebiesko jądra martwych komórek
- (bromek etydyny - martwe czerwone jądra, jodek propydyny - martwe czerwone jądra, dwuoctan
fluoresceiny - żywe zabarwione na zielono)
mechanizm zabijania RFT - do najważniejszych reaktywnych form tlenu należy rodnik hydroksylowy (·OH) i tlen
singletowy
- wytwarzają je makrofagi, fagocyty, neutrofile
- reakcje tlenu singletowego i rodnika hydroksylowego z kwasami nukleinowymi prowadzi do
uszkodzenia zasad purynowych i pirymidynowych, reszt cukrowych lub rozerwania wiązań
łączących nukleotydy
- w skrócie dochodzi do pęknięć nici aminokwasów
a. oksydaza NADPH indukuje powstawanie anionorodnika ponadtlenkowego
b. spontaniczna dysmutacja przekształca go w H2O2
c. katalaza rozkłada H2O2 do rodnika hydroksylowego i tlenu singletowego
- ponadtlenki są generowane przez enzym oksydazę NADPH, która w niezaktywowanych fagocytach jest nieaktywna
- jeden z kompleksów (cytochrom b588) jest zlokalizowany w błonie a reszta znajduje się w cytozolu
- po aktywacji dochodzi do połączenia kompleksów i powstaje w pełni funkcjonalny enzym
- reakcja prowadzona przez oksydazę NADPH prowadzi do zwiększonej konsumpcji tlenu przez komórki odpornościowe,
tzw. wybuch tlenowy
ZESTAW 6. ______________________________________________________________________________________
1. Rola cytokin w regulacji odpowiedzi immunologicznej
prozapalne | regulatorowe | przeciwzapalne |
---|---|---|
TNF monocyty, makrofagi, fibroblasty, limfocyty T |
IL-2 komórki T |
IL-4 mastocyty, limfocyty T |
IL-1 monocyty, makrofagi, fibroblasty, komórki nabłonkowe i śródbłonkowe, keratynocyty (każda komórka prezentująca antygen - APC) |
INF-γ komórki T, NK |
IL-1RA mastocyty, makrofagi, fibroblasty, komórki T |
IL-6 monocyty, makrofagi, fibroblasty, komórki T, komórki nabłonkowe - pojawia się później, ale długo utrzymuje swój poziom |
TGF-β trombocyty, monocyty, makrofagi, komórki T, fibroblasty, komórki śródbłonka |
|
IL-8 (chemokina) monocyty, makrofagi, komórki nabłonkowe, keratynocyty, chondrocyty |
IL-10 komórki T i B, monocyty |
|
IL-17 |
interleukiny - umożliwiają komunikację leukocytów ze sobą i pozwalają na wływ jednych populacji
leukocytów na inne
cytokiny hemopoetyczne - wpływają na różnicowanie komórek szlaku krwiotwórczego
interferony - obrona przeciwwirusowa
chemokiny - pobudzają leukocyty i wyznaczają gradient chemotaktyczny (IL-8 pobudza neutrofile)
- cytokiny mogą pobudzać odpowiedź komórkową i humoralną, co w połączeniu z ich ilością powoduje, że
powstaje niezwykle skuteczny, bardzo skomplkowany i czuły system powiązań między komórkami, tzw. sieć
cytokin
IL10 i TGF-β - odpowiadają za wyciszanie odpowiedzi immunologicznej
cytokiny pobudzające odpowiedź humoralną:
IL4, IL-13 -> syntetyzowanie IgG4 i IgE
TGF-β, IL-10 -> syntetyzowanie IgA
IL-4 aktywuje Th1
IL-12 aktywuje Th2
2. Sposób zabijania komórki przez NK i Tc
a. cytotoksyczność z udziałem ziarnistości:
- są do niej zdolne komórki NK i Tc
cytotoksyczność może być realizowana wg trzech schematów: - bezpośrednia interakcja komórkowa
- przez cytokiny
- przez egzocytozę ziarnistości
przebieg: - rozpoznanie komórki, związanie
- kierowanie ziarnistości w stronę błony komórkowej komórki docelowej
- uwalnianie ziarnistości do szczeliny międzykomórkowej (etap zależny od Ca2+)
- monomery perforyny wiążą się z błoną komórkową komórki docelowej i w niej polimeryzują
- tworzą się kanały przezbłonowe
- granzymy (estrazy serynowe) aktywowane po uwolnieniu -> degradacja DNA komórki docelowej, indukcja
apoptozy
- granulizyna - wiąże lipidy błony komórki docelowej
- kaskada kaspaz -> apoptoza komórki
- komórka efektorowa przeżywa prawdopodobnie dlatego, że w ziarnistościach jest siarczan chondroityny A, który
zapewnia swego rodzaju autoprotekcję
b. droga receptorowa
- receptor z nadrodziny TNF
- oparta na interakcji wytwarzanych przez komórki efektorowe ligandów CD95L z receptorami na komórce docelowej
CD95
- w wyniku tej interakcji następuje przekazanie do komórki sygnału indukującego apoptozę
- receptory cząsteczek TNF mają w komórkach docelowych tzw. „domeny śmierci” - FASL (CD178), TRAIL, TNF-α i LT-α
- na komórkach docelowych są cząsteczki FAS i RTRAIL
- pierwsza faza jest zbieżna z reakcją cytotoksyczną zależną od ziarnistości
- druga faza zachodzi po silnej aktywacji CTL (Tc z TCRαβ)
- ekspresja FASL (CD178) na limfocytach CTL jest indukowana za pośrednictwem TCR (pomaga IL-2, IL12, IFN-γ)
- dochodzi do aktywacji przynajmniej dwóch kaspaz inicjatorowych (8,9), które prowadzą do aktywacji kaspazy
efektorowej (3), która prowadzi do fragmentacji DNA i apoptozy
3. Sposób aktywacji limf. T in vivo i in vitro
in vivo:
kontakt z antygenem
in vitro:
test stymulacji limfocytów metodą izotypową:
- proliferację ocenia się poprzez pomiar włączania tymidyny znakowanej trytem do DNA jąder dzielących się
intensywnie komórek blastycznych, po stymulacji mitogenem lub antygenem
mitogeny - związki chemiczne lub inne czynniki indukujące mitozę komórek, w tym zwłaszcza komórek układu
odpornościowego
- często nazywane aktywatorami poliklonalnymi
- każdy antygen pobudza do proliferacji na ogół bardzo mały odsetek (mniej niż 1%) spośród danej populacji
limfocytów
- mitogeny znacznie ten odsetek zwiększają
- dla limfocytów T: fitohemaglutynina (PHA)
konkanawalina A (ConA)
szczepionka BCG
Mitogen szkarłatki (PWM)
przeciwciało anty-CD3
- dla limfocytów B: mitogen szkarłatki (PWM)
LPS
przeciwciało anty-Ig
badanie proliferacji komórek metodą przyżyciową z CFSE:
- rozcieńczanie CFSE (ester bursztynylowy karboksyfluoresceiny) wraz z kolejnymi podziałami komórek
4. Nadwrażliwość kontaktowa
- pojawia się po 48-72h
- zawsze manifestuje się powstaniem pęcherzyków obrzękowych, które pękają
- dotyczy warstwy skóry żywej tuż pod naskórkiem
- wyczuwamy to jako guzek
- w klinice jest najczęściej spotykaną formą nadwrażliwości typu IV
- drobnocząsteczkowe związki (często hapteny) o masie poniżej 1kDa oddziałując przez długi okres, prowadzą do
wystąpienia alergicznego wyprysku kontaktowego
- najczęstsze induktory reakcji kontaktowej to chrom, nikiel, żywice epoksydowe, trójetylenoczteroamina,
gumy, terpentyna, bluszcz oraz niektóre leki
5. Pojęcia: redundancja, TNF, test NBT
redundancja - jednakowe działanie grupy cytokin (jedna cytokina może zostać zastąpiona drugą z danej grupy)
- np. IL-2 może zostać zastąpionka IL-4 przy proliferacji limfocytów B
TNF-α (tumor necrossis factor) - czynnik martwicy nowotworu
- cytokina prozapalna
- produkowany głównie przez monocyty i makrofagi
- bierze udział w zabijaniu komórek przez Tc i NK zależnym od receptora
- przyciąga neutrofile
test NBT - test wykrywający zdolność granulocytów do wewnątrzkomórkowego zabijania drobnoustrojów
- takie komórki wykazują wysoki potencjał oksydo-redukcyjny i są w stanie zredukować żółty błękit
nitrotetrazolowy (NBT) do ciemnogranatowego formazanu
- test spontaniczny (komórki + barwnik) lub pobudzony (komórki + czynniki pobudzające)
- w teście spontanicznym prawidłowa wartość to 0-14% komórek NBT+ (niebieskich)
- jeżeli jest ich mniej, należy wykonać test pobudzony
- jeżeli w teście pobudzonym mniej niż 80% jest NBT+, świadczy to o defektach leukocytów
ZESTAW__________________________________________________________________________________________
1. Ostra faza zapalenia
- reakcja ostrej fazy jest elementem odporności nieswoistej
- obejmuje zmiany zachodzące najwcześniej w odpowiedzi na uszkodzenie tkanek
- przejawia się m. in. gwałtownym wzrostem wytwarzania wielu białek ostrej fazy zapalnej
funkcje białek ostrej fazy zapalnej: - wzmaganie aktywacji dopełniacza
- opsonizacja mikroorganizmów
- ograniczenie uszkodzonych tkanek
BOFZ: - CRP, SAA, Haptoglobina, Fibrynogen, Albumina, Transferyna…
- celem ostrej odpowiedzi zapalnej jest stworzenie warunków do rozwoju specyficznej odpowiedzi immunologicznej
- przedostanie się bakterii do wnętrza organizmu prawie natychmiast indukuje ostrą reakcję zapalną, poprzez aktywację
cząsteczek PMR (cząsteczki rozpoznające wzorce) takich jak: TLR, receptory lektynowe, zmiataczy, dla składników
dopełniacza
- receptory te znajdują się na wielu komórkach, w tym nabłonkowych
- pobudzenie ich skutkuje uwalnianiem mediatorów prozapalnych (chemokin, defensyn i in.)
- przedostanie się bakterii przez błonę podstawną skutkuje również aktywacją dopełniacza na drodze klasycznej
- aktywacja tych dwóch szlaków wspomagana jest przez alternatywną drogę aktywacji dopełniacza
efekt: - bezpośrednie niszczenie drobnoustrojów
- przyciągnięcie granulocytów, makrofagów i komórek dendrytycznych do miejsca objętego procesem
zapalnym (jako pierwsze ściągane są neutrofile, kilkanaście godzin później makrofagi i komórki dendrytyczne)
- dopełniacz opłaszcza bakterie (opsonizacja)
- aktywowane makrofagi produkują kolejne opsoniny
- razem z neutrofilami wytwarzają cytokiny
2. Chemokiny konstytutywne
cytokiny konstytutywne - cytokiny, które muszą być (i są) wytwarzane w sposób ciągły
a. hematopoetyny
b. chemokiny limfoidalne - regulują krążenie populacji limfocytów
- sterują migracją komórek dendrytycznych
- uczestniczą w przemieszczaniu się dojrzewających tymocytów do odpowiednich rejonów
grasicy
3. Mycobacterium in vivo i in vitro (próba tuberkulinowa i test gamma interferonowy)
Próba tuberkulinowa:
- zasadą testu jest ocena odporności komórkowej gospodarza, będącą odpowiedzią na zakażenie M. Bovis
- reakcja nadwrażliwości typu późnego (IV)
- przykład wtórnej odpowiedzi na rozpuszczalny antygen napotkany uprzednio w infekcji
- po śródskórnym podaniu antygenu (tuberkuliny), zostaje ona rozpoznana przez komórki Langerhansa i w restrukcji
MHC prezentuje ją limfocytom T
- rozwija się reakcja wywołana przez uczulone Th1, wytwarzające po rozpoznaniu antygenu IFN-γ i TNF-α
- prowadzą one do wzrostu ekspresji cząsteczek adhezyjnych (selektyny E, ICAM-1, VCAM1)
- cząsteczki adhezyjne wiążą leukocyty, które przyciągają komórki
- najpierw neutrofile, które zostają zastąpione później przez monocyty i limfocyty T
z wykładu:
- jak podaje się tuberkulinę, to komórką pierwszą, która się styka to komórka Langerhansa
- pokazuje w restrykcji MHC limfocytom T
- pokazuje się TNF, uwalniają się inne cytokiny
- masowy napływ granulocytów
- po 12h swoje zrobiły, powoli umierają
- na polu akcji zostają limfocyty T i makrofagi (w 48-72h kiedy badamy to mamy już tylko odczyn spowodowany
naciekiem makrofagów i limfocytów)
Test gamma interferonowy:
- in vitro
- badana jest pełna krew
- test polega na swoistej stymulacji leukocytów krwi tuberkuliną, do syntezy IFN-γ
- krew pobierana na heparynę
- test powinien być wykonany najpóźniej w ciągu 28h
- próbki pełnej krwi inkubujemy w obecności tuberkuliny PDD bydlęcej, tuberkuliny ptasiej i antygenu kontrolnego
(ujemnego)
- po 16-24h osocze jest oddzielane i przechowywane do drugiego etapu
- w drugim etapie wykonujemy test ELISA w celu oznaczenia koncentracji IFN-γ
- zasadą testu jest ocena odporności komórkowej gospodarza, będącą odpowiedzią na zakażenie M. Bovis (IFN-γ w
odpowiedzi na zakażenie aktywuje makrofagi)
4. ? - nie zapamiętała
5. Definicja Integryny
integryna - glikoproteina (immunoglobulinopodobna) zaliczana do białek adhezyjnych
- pośredniczą w adhezji leukocytów do śródbłonka (ścisła adhezja)
- każda integryna jest zbudowana z 2 podjednostek (α i β), wspólnym elementem budowy jest domena
immunoglobulinowa
- do tej pory poznano 5 cząsteczek biorących udział w ścisłej adhezji leukocytów do komórek śródbłonka
integryna | ligand |
---|---|
integryny β2 integryna CD11a/CD18 (LFA - 1) integryna CD11b/CD18 (Mac-1, CR3) integryna CD11c/CD18 (CR-4) integryna α4β1 (VLA-4) integryna α4β7 (LPAM-1) |
ICAM -1, 2, 3, 4 ICAM - 1, 2, 3, 4, C3bi ICAM-1, fibrynogen VCAM-1, fibronektyna MadCAM-1, fibronektyna, VCAM-1 |
ZESTAW__________________________________________________________________________________________
1. Funkcja grasicy w dojrzewaniu limfocytów
Dojrzewanie limfocytów w grasicy
a. faza proliferacji i różnicowania - zaraz na początku, gdy limfocyty T (powstające w wątrobie płodowej i
szpiku kostnym) zasiedlają grasicę
b. selekcja pozytywna
c. selekcja negatywna
d. faza limfocytów dojrzałych - gdy opuszczają grasicę i przedostają się na zewnątrz
- limfocyty T zasiedlające grasicę, przedostają się do niej przez żyłki z wysokim śródbłonkiem i następnie przechodzą
taką „ wędrówkę” od kory grasicy do rdzenia
- w trakcie dojrzewania limfocytów w grasicy, charakterystycznymi punktami odniesienia tego, w jakiej fazie rozwoju
jest limfocyt, jest obecność markerów na powierzchni tych limfocytów
- ważnym markerem jest CD3 (koreceptor TCR), który pojawia się bardzo wcześnie, bo dzięki temu komórka
może sprawdzić, czy receptor TCR jest funkcjonalny a następnie pojawiają się CD4 i CD8
- mamy taką sytuację, że w pewnym momencie mamy pulę limfocytów podwójnie dodatnich (CD4+CD8+)
- następnie wskutek pewnych zjawisk limfocyty zaczynają tracić jeden z tych markerów i tworzą się tylko CD4 dodatnie
czy CD8 i dopiero potem opuszczają grasicę (tak więc decyzja o tym czy wytworzy się Tc czy Th zapada już w grasicy)
- zależy to od częstości kontaktu z MHC klasy I lub II
- najważniejszym elementem dojrzewania limfocytów w grasicy jest ich selekcja
- są selekcjonowane i jest sprawdzane czy mają funkcjonalny receptor i czy rozpoznają antygeny własne
Selekcja pozytywna
- limfocyty w trakcie dojrzewania sprawdzają czy mają dobrze funkcjonalny receptor
- przeżywają tylko te limfocyty T, które potrafią rozpoznawać własne MHC
- wszystkie limfocyty, które z jakichkolwiek powodów nie potrafią wykształcić receptora i w momencie w
którym ten receptor nie potrafi rozpoznać swojego MHC (nie ma sygnału do przeżycia), giną w procesie
apoptozy
Selekcja negatywna
- giną te limfocyty T, które rozpoznają antygeny własne z bardzo wysokim powinowactwem
- przeżywają tylko te limfocyty T, które nie rozpoznają antygenów własnych lub rozpoznają je „słabo”
- zachodzi w rdzeniu
- za selekcję negatywną są odpowiedzialne komórki nabłonkowe rdzenia
- okazuje się, że komórki nabłonkowe rdzenia grasicy mają zdolność ekspresji antygenów tkankowych
innych tkanek
- komórki nabłonkowe rdzenia grasicy pokazują na swojej powierzchni (w kontekście MHC) bardzo różne
antygeny takie jak : BOFz, tyreoglobulinę, insulinę, amylazy
- w tych komórkach nabłonkowych działa czynnik transkrypcyjny AIRE (autoimmune regulator)
występujący w grasicy i on jest odpowiedzialny za ekspresję antygenów tkankowych
- o jego istnieniu wiemy, bo stwierdzono u ludzi i myszy mutację, która uniemożliwia jego ekspresję i u nich
dochodzi do bardzo silnych zespołów autoimmunizacyjnych prowadzących do śmierci
- dzięki temu limfocyty T mogą się nauczyć co jest własnym antygenem
- wszystkie które będą te pokazywane antygeny rozpoznawać, zostają zabite
- zjawisko selekcji negatywnej zależy od powinowactwa receptora do tego antygenu, czyli zależy to od siły
tego wiązania
- to oznacza, że przeżywają też limfocyty, które rozpoznają je ze słabym powinowactwem
Faza limfocytów dojrzałych
- tak więc w momencie kiedy limfocyty T opuszczają grasicę, to mają one funkcjonalny receptor, który potrafi
rozpoznawać własne MHC, ale nie rozpoznaje antygenów własnych z wysokim powinowactwem
- jest taka populacja limfocytów, które opierają się selekcji negatywnej i są nimi limfocyty Treg
- są to limfocyty T CD4+CD25+ z ekspresją czynnika transkrypcyjnego Foxp3 i to są naturalne komórki regulatorowe
- one opuszczają grasicę, zasiedlają organizm i są odpowiedzialne za zjawiska tolerancji
- zatem w grasicy mamy dwa ważne zjawiska, które kształtują tolerancję centralną
- jedno zjawisko polega na tym, że grasicy nie opuszczają limfocyty autoreaktywne (dochodzi do delecji
klonalnej limfocytów reaktywnych)
- drugim zjawiskiem jest wykształcenie naturalnych komórek Treg
2.Defensyny
- kationowane białka określane jako peptydowe antybiotyki
- mechanizm defensyn polega na uszkadzaniu i wytwarzaniu kanabłów w błonie komórkowej zabijanych
mikroorganizmów (wynika to z ich dodatniego ładunku, umożliwiającego interakcję z ujemnie naładowaną błoną)
- stanowią aż 30% zawartości ziaren azurofilnych
funkcje defensyn: - działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze
- działanie chemotaktyczne (dla komórek dendrytycznych i limfocytów T)
- indukcja wydzielania chmokin (np. CXCL8)
- regulacja aktywacji dopełniacza
- hamowanie wytwarzania glikokortykosteroidów
- wzmaganie proliferacji limfocytów
- wiązanie i neutralizacja LPS
- hamowanie fibrynolizyny
- degranulacja komórek tucznych
w zależności od różnic w budowie, u ludzi defensyny dzielimy na:
- ludzkie białka neutrofilowe HNP (1/2/3/4)
- human defensins HD (kryptydyny)
- human β defensins HBD (wytwarzane przez komórki nabłonkowe wielu narządów)
3 Diapedeza granulocytów
- proces przechodzenia leukocytu przez barierę śródbłonka oraz tkankę do miejsca występowania antygenu
- transmigracja to proces w którym granulocyty przeciskają się między komórkami śródbłonka do tkanek
- komórki śródbłonka łączą się ze sobą za pomocą połączeń zamykających oraz obwódek zwierających,
odpowiadających za szczelność naczynia w ich tworzeniu uczestniczą cząsteczki JAM
- w trakcie diapedezy nie może dojść do ich rozszczelnienia
- stąd też integryny łączą się z cząsteczkami JAM, które mają domeny Ig-podobne
- w trakcie diapedezy dochodzi do rozłączenia się kadheryn VE obecnych w obwódkach zwierających -> w tym etapie
uczestniczą cz. PECAM-1 oraz CD99
- białka błony podstawowej i macierzy pozakomórkowej są rozkładane za pomocą enzymów proteolitycznych
(proteazy serynowe, metaloproteinazy)
- podczas diapedezy aktywowany leukocyt rozpoczyna wydzielanie licznych enzymów, trawiących tkankę i torujących
mu drogę
4. Alergie
- I typ reakcji nadwrażliwości
- zachodzą z udziałem przeciwciał
- u ich podłoża leżą reakcje antygenu (alergenu) z IgE
- IgE są związane z receptorami FcεR na komórkach tucznych i bazofilach i prowadzą do wydzielania przez te komórki
mediatorów (histamina, leukotrieny..)
- kiedy pojawia się alergen, kluczową aktywacją komórki tucznej jest zmostkowanie sąsiadujących
receptorów, do których przykleiły się przeciwciała a to powoduje całą kaskadę zdarzeń związaną z
degranulacją komórki tucznej
- pojawiający alergen mostkuje sąsiadujące struktury na powierzchni komórki tucznej
- po tym zmostkowaniu dochodzi do wzmożonej syntezy cytokin (głównie prozapalnych), uwalniania zawartości
ziarnistości (są ziarnistości które są od razu gotowe do uwalniania, ale pobudzony mastocyt zaczyna produkować nowe
„dozbraja się” i są to pochodne kwasu arachidonowego - prostaglandyny, leukotrieny)
- część prostaglandyn i leukotrienów najpierw amplifikuje reakcję, ale między nimi następuje również regulacja procesu,
ponieważ część z nich działa regulująco
- mastocyt zaczyna uwalniać ziarnistości w całości
- na pewnym etapie eozynofil, który normalnie nigdy praktycznie nie fagocytuje, nagle nabiera apetytu i
usuwa te ziarnistości (nie dochodzi do dalszego działania)
Powszechnie występujące alergeny:
a. pyłki drzew, traw, chwastów (pojawiają się okresowo)
b. jad owadów (pojawia się okresowo)
- wśród nas żyje cała masa mikroorganizmów, małych pajęczaków itd, same nie stanowią zagrożenia,
natomiast ich odchody (białka w nich) już tak
c. naskórek i sierść
d. pokarmowe
e. niektóre leki
czynniki sprzyjające wystąpieniu alergii:
czynniki genetyczne - jeżeli żaden z rodziców nie miał alergii, to ryzyko jej wystąpienia u dziecka jest ok 15%
- jeśli jeden rodzic to ryzyko 30%
- jeżeli oboje rodziców było alergikami, to ryzyko 50%
- jeżeli są bliźnięta, dla monozygot (ryzyko wzrasta do 60%) i dla dizygot (ok. 30-40%)
czynniki środowiskowe: a. wczesne uaktywnienie w okresie postantalnym odpowiedzi Th1
- większość przebadanych procesów immunologicznych procesów u ssaków wskazuje, że w
trakcie życia płodowego dominuje odpowiedź, którą nadzorują Th2 (większość ssaków rodzi
się z przewagą odpowiedzi humoralnej)
- organizm zawsze dąży do równowagi między odpowiedzią komórkową i humoralną, ale ludzie
to zaburzyli w pewien sposób i to sprzyja wzrostowi reakcji alergicznych (nadmierna
higienizacja)
b. znaczenie pełnowartościowej diety
c. pasożyty (IgE + mastocyt + eozynofil)
- im większa higienizacja (odrobaczanie), tym większe ryzyko wystąpienia alergii u dzieci
objawy kliniczne: miejscowe: - nieżyt błon śluzowych, pokrzywka, astma
systemowe - wstrząs anafilaktyczny (obrzęk krtani, skurcz oskrzeli, zapaść sercowo-naczyniowa..)
5. Alotypowe Ig, elispot, wrodzone niedobory odporności
zmienność alotypowa - ta sama klasa
- różnice pomiędzy przeciwciałami różnych osobników tego samego gatunku
- są to drobne zmiany w obrębie danego izotypu, warunkowane zmiennością genetyczną
- przeważnie chodzi tutaj o występowanie takiego czy innego aminokwasu w określonej pozycji
łańcucha
Elispot -„punktowy” test immunoenzymatyczny, w którym można wykryć pojedyncze limfocyty B produkujące
przeciwciała lub pojedyncze limfocyty T produkujące cytokiny
- aby wykryć komórki produkujące przeciwciała, limfocyty umieszcza się na płytkach opłaszczonych antygenem
- wydzielane przeciwciało wiąże się z antygenem w najbliższym otoczeniu komórki produkującej
- miejsca (spots), gdzie do takiego wiązania doszło, można wykryć reakcją barwną używając przeciwciał
anty-Ig sprzęgniętych z antygenem i chromogenu
- aby wykryć komórki produkujące cytokiny, płytki pokrywa się przeciwciałami przeciwko danej cytokinie, a
związany produkt wykrywa się przeciwciałem (przeciwko innemu epitopowi cytokiny) sprzęgniętym z enzymem
wrodzone (pierwotne) niedobory odporności: - związane z defektem/brakiem: Limfocytów T, B, NK, kom. żernych i
składowych dopełniacza
a. BLAD - letalna choroba genetyczna, o charakterze recesywnym,
występująca u bydła
- zespół zaburzonej adhezji leukocytów (i diapedezy) - niedobór
leukocytarnych cząsteczek adhezyjnych
- nosiciele wykazują pełną sprawność immunologiczną
- homozygotyczne cielęta natomiast padają w pierwszych
miesiącach po urodzeniu wskutek nawracających,
wyniszczających organizm infekcji
- rozpowszechnianie mutacji BLAD następuje przez kojarzenie ze
sobą heterozygotycznych nosicieli zmutowanego allelu, u
których nie obserwuje się fenotypowych objawów
upośledzenia funkcji immunologicznych
- w gruncie rzeczy dochodzi do defektu biosyntezy łańcucha β
integryn, co prowadzi do niedoboru integryny CD11b/CD18 u
bydła
- powodem jest punktowa mutacja w genie kodującym łańcuch
β integryny (zamiana Asp na Gly)
objawy: - leukocytoza, infekcje bakteryjne, owrzodzenia
wewnątrz i wokół jamy ustnej, zapalenia
przewodu pokarmowego uniemożliwiające
właściwe pobieranie pokarmu, biegunki, infekcje
układu oddechowego, powiększone węzły
chłonne obwodowe
b. CLAD
c. zespół Chediaka-Higashiego
d. przewlekła choroba ziarniniakowa
e. SCID - ciężki złożony niedobór odporności
- najczęściej spotykaną postacią jest zespół dziedziczony z płcią
- brak dojrzałych limfocytów T i NK
- niedorozwój grasicy
- hipoplazja obwodowych narządów limfatycznych
- małe stężenie przeciwciał
wtórne niedobory odporności: - gdy odporność jest obniżona nie przez wrodzony defekt genetyczny, a przez czynniki
zewnętrzne
a. AIDS - przewlekła choroba charakteryzująca się głębokim upośledzeniem czynności
układu odpornościowego
- czynnikiem wywołującym jest HIV
a. kontakt z HIV
b. zakażenie (lub jego brak)
c. ostra infekcja pierwotna (kilka tygodni)
d. okres zakażenia bezobjawowego (kilka/kilkadziesiąt lat)
e. zespół związany z AIDS (ARC)
f. pełnoobjawowy AIDS
b. niedobór odporności spowodowany niedożywieniem
ZESTAW__________________________________________________________________________________________
1. Rozpoznanie Ag przez BCR (porównanie z TCR, komórka dendrytyczna grudek chłonnych, iccosomy)
- limfocyty B za pomocą swojego receptora rozpoznaje antygeny w postaci natywnej, czyli takie, jakie są (TCR natomiast
rozpoznają w restrykcji MHC)
- w większości jednak wymagają ścisłej współpracy z limfocytami T
- receptor BCR de facto jest immunoglobuliną
- ma część śródbłonową i krótki odcinek cytoplazmatyczny, dlatego sama nie może przekazywać sygnału, tylko
potrzebuje pomocy ze strony koreceptorów (heterodimery Ig-α i Ig-β) a one mają długie odcinki cytoplazmatyczne, z
motywami ITAM, które mogą zainicjować przekazanie sygnału
- jest bardzo dużo różnych limfocytów B, które mają różne receptory BCR, czyli potencjalnie mogą
rozpoznać każdy antygen
- skutkiem rozpoznania przez tę komórkę jest podział komórki i powstanie klonu limfocytu
- następnie te limfocyty przekształcają się w komórkę plazmatyczną
- ta komórka plazmatyczna produkuje receptor dla antygenu w postaci wydzielniczej
- to co nazywamy przeciwciałami jest tak naprawdę rozpuszczalną formą receptora dla antygenów
limfocytów B
składa się z : - mlg - w części zewnątrzkomórkowej o budowie identycznej z Ig
- dwóch heterodimerów każdy składający się z łańcucha Igα i Igβ o długich odcinkach
cytoplazmatycznych na których znajdują się ITAM
- do aktywacji potrzebuje cząsteczek CD19 i CD21 (są one markerami limfocytów B, mają określone funkcje)
- CD21 - rozpoznaje fragment dopełniacza
- CD19 - koreceptor, posiada ITAM
- limfocyt B może zostać zaktywowany bezpośrednio przez antygeny, które określamy mianem antygenów
T-niezależnych (mogą zaktywować limfocyty B do proliferacji i produkcji przeciwciał (głównie IgM) w sposób
bezpośredni) - jest ich niewiele
- większość antygenów, na które odpowiadają limfocyty T-zależne (limfocyt B wymaga współpracy z limfocytem Th)
- limfocyt B z receptorem BCR, po rozpoznaniu antygenu T-zależnego ulega z nim internalizacji (endocytozie)
- antygen w pęcherzyku endocytarnym ulega proteolizie
- limfocyt B ma na swojej powierzchni i jest zdolny do syntezy MHC klasy II, bo jest komórką prezentującą antygen
- dochodzi do połączenia MHC II z antygenami z endosomu
- antygen jest pokazywane w kontekście MHC klasy III jest pokazywany limfocytowi Th
- limfocyt Th zaczyna produkować cytokiny
- dopiero cytokiny powodują, że limfocyty B zaczyna proliferować
- z jednego limfocytu B powstaje klon limfocytów i różnicuje się w plazmocyt
- plazmocyty produkują przeciwciała
- przeciwciała są rozpuszczalnymi receptorami antygenów limfocytów B (tan sam receptor co na limfocycie B
w formie błonowej
komórki dendrytyczne grudki pierwotnej: - obecne w strefach B-zależnych
- prezentują antygen komórkom B
- komórki osiadłe (nie migrują)
- brak MHC klasy II
- zatrzymują długo na swojej powierzchni antygen w formie kompleksów
immunologicznych (Ag-Ab) - iccosomy
- wiążą Ag przez receptory dla dopełniacza CR1 (CD35) i CR2 (CD21)
- posiadają receptory dla Fc
2. IgG
(w sumie wszystko, szczególnie procesy w jakich uczestniczy i gdzie w jaki sposób, że ADCC, opsonizacja itp, budowa, gdzie występują, jakie podklasy, u kogo najwięcej podklas (Eq), co robią)
- monomer
- dwuwartościowe
- najważniejsze przeciwciała odpowiedzi wtórnej
- jest ich najwięcej w surowicy i płynie komórkowym
- wszystkie wiążą białko G paciorkowca
4 podklasy: IgG1, IgG2, IgG3, IgG4 (u koni jest więcej)
- wiążą białko A gronkowca złocistego (oprócz IgG3)
- wiążą dopełniacz (z wyjątkiem IgG4)
- są najlepszymi precypitynami
- jako jedyne przechodzą przez łożysko
- biorą udział w ADCC (IgG2, IgG4)
- opsonizują
- odpowiednikiem u ptaków i gadów są IgY
3. Transfuzje krwi u kotów, konflikt serologiczny u kotów, anemia hemolityczna
3 główne grupy krwi: A, AB, B
- są bardzo wrażliwe na szok/wstrząs (szybko prowadzi do zejścia)
- kiedyś koty miały tylko grupę krwi A
- wzrost kotów z grupą B jest wynikiem wprowadzania kotów ras egzotycznych
- koty z grupą krwi B mają naturalnie występujące przeciwciała anty-A
- są to głównie przeciwciała klasy IgM (silna reakcja aglutynacji), rzadko IgG
- ok. 35% kotów z grupą krwi A ma słabo aglutynujące (do 1:16) lub hemolizujące (4%) (do 1:8) przeciwciała
anty-B
- koty z grupą AB nie wykazują obecności alloprzeciwciał (idealny biorca grup: A i AB)
RASA | A | B | AB |
---|---|---|---|
Abyssinian | 79,9% | 20,1% | |
Bengal | 50% | 50% | |
British short hair | 41,2% | 58,8% | |
Devon Rex | 57% | 43% | |
Norwegian Forest | 100% | ||
Ragdoll | 100% | ||
Scottish Fold | 85,2% | 14,8% |
- brak idealnego dawcy
Choroba hemolityczna noworodków kocich (HDN)
objawy: - słabnięcie silnych kociąt w pierwszych godzinach (max dniach) po porodzie
- żółtaczka
- ciemne zabarwienie moczu
- przyspieszone oddechy
- duszność
- zaczerwienienie opuszek i noska
- czasem śmierć bez wcześniejszych objawów, lub łagodny przebieg (objawy późne związane z zimnymi
aglutyninami - martwica uszu, końcówki ogona w 2-3 tygodniu życia)
postępowanie: - oddzielenie od matki (najistotniejsze w pierwszej dobie życia)
- karmienie preparatem mlekozastępczym lub wykorzystanie matki zastępczej z grupą krwi A
- podanie preparatu czerwonokrwinkowego, najlepiej od matki (jedyne obecne w krwi
noworodka przeciwciała to przeciwciała anty-A)
- w późniejszych dniach (jeśli konieczność powtórnej transfuzji po kilku dniach) już własne
przeciwciała płodu anty-B (lepiej zastosować krew grup A)
4. Bójczość granulocytów in vivo, jakie testy, antybiotykogram, (ADCC test, NBT, cytometria przepływowa)
5. Pojęcia: komórka Langerhansa, idiotyp, hybrydoma
komórka Langerhansa - komórki dendrytyczne
- posiadają struktury MHC I i II klasy, receptor dla Fc, wchodzi w reakcję z B i T
(„prostytutka immunologiczna”)
- główna grupa komórek w skórze
- gdy wejdą do krążenia stają się zupełnie niewrażliwe na nic, traci potencjał
wchodzenia w interakcje z limf. B
- kiedy przekształcają się w tzw. kom. welonowate tracą receptory dla Fc
- jak dotrą do węzła chłonnego wchodzą przez śródbłonek wysoki żyłek
idiotyp - budowa Fab przeciwciał (część zmienna)
hybrydoma - komórka uzyskana po fuzji limfocytów B ze śledziony myszy z komórkami szpiczaka
ZESTAW 3.________________________________________________________________________________________
1. Ag konwencjonalne
- antygeny nie własne, obce
- każdy antygen pochodzący z zewnątrz organizmu
podział: wg. cech biologicznych - bakteryjne, wirusowe, grzybicze
wg. cech chemicznych - białka, tłuszcze, LPS, kwasy nukleinowe
wg. cech fizycznych - rozpuszczalne, korpuskularne
na antygeny egzogenne i endogenne
wg. grasicozależności - T zależne i T niezależne
antygeny reagujące krzyżowo
antygeny heterofilne - występujące u wielu filogenetycznie odrębnych gatunków
antygeny homologiczne - antygen, który wywołał daną odpowiedź immunologiczną
antygeny heterologiczne - antygen, który nie brał udziału w danej odpowiedzi immunologicznej
2. Rozpoznanie przez układ immunologiczny
3. Testy klas izotypowych przeciwciał
4. Nadwrażliwość typu I
(już opisane alergie na górze)
5. Pojęcia: powinowactwo Ig, komórka immunologiczne kompetentna, fenotypozowanie komórek, IgM (właściwości,
budowa, funkcje, w jakich reakcjach i gdzie występuje)
powinowactwo przeciwciała - siła wiązania pojedynczego epitopu z paratopem (cz. zmienna przeciwciała)
komórka immunologicznie kompetentna - każda komórka układu odpornościowego, która może swoiście rozpoznawać
antygen
- dotyczy limfocytów, które nie są aktualnie zaangażowane w odpowiedź
immunologiczną
a. dziewicze T i B
b. efektorowe Th, Tc, Treg, B (plazmocyt)
c. limfocyty T i B pamięci
fenotypizowanie komórek - system CD jest powszechnie wykorzystywany do oznaczania markerów komórkowych
umożliwiających rozpoznanie rodzaju komórki na podstawie cząstek obecnych na jej
powierzchni
- markery te są często używane do przypisania komórkom właściwych im funkcji
immunologicznych
- podczas gdy używanie pojedynczej cząstki CD do identyfikacji subpopulacji komórek jest
rzadkością, to już łącząc kilka konkretnych CD w zbiór pozwala nam dokładnie określić z jaką
kom. mamy do czynienia
- cząstki CD używane są również przy sortowaniu komórek z zastosowaniem różnych metod
(między innymi cytometrię przepływową - FACS)
IgM - pentamer (płatek śniegu - forma wolna; krab - forma po związaniu Ag)
- X-wartościowe
- najważniejsze przeciwciało pierwotnej odpowiedzi immunologicznej
- wiążą dopełniacz
- najlepsza aglutynina
- małe powinowactwo, duża awidność
ZESTAW 9.________________________________________________________________________________________
1. Rola Ag w odpowiedzi w przewodzie pokarmowym czy coś w ten deseń
2. Rola eozynofila w odpowiedzi na zapalenie i alergie
- są odpowiedzialne za generowanie procesu zapalnego
- najistotniejszą rolę w ich działaniu odgrywają mediatory ziarnistości - MBP, EPO (peroksydaza eozynofilowa), ECP
rola eozynofila w alergii: - amplifikacja reakcji (cytokiny IL-3, IL-5, TGF-α)
- supresja: histaminaza rozkładająca histaminę
fosfolipaza D rozkładająca PAF
MBP inaktywuje heparynę
3. Nadwrażliwości zależne od przeciwciał
I - alergie (wyżej)
II - typ cytotoksyczny
- granulocyt w normalnych warunkach spontanicznie fagocytuje patogen
- w przypadku nadwrażliwości, patogen przyczepia się do błony śluzowej
- granulocyt chce go sfagocytować, ale nie może, więc dostaje pierdolca i uwalnia ziarnistości, bo przecież nie może
być tak że jemu się nie uda zabić patogena, no i super, zabija patogena, ale ten egoista sobie nie uświadamia, że przy
tym też zniszczył trochę komórek gospodarza, bo kto by się tym przejmował
objawy kliniczne: - reakcja poprzetoczeniowa
- choroba hemolityczna noworodków
- anemia hemolityczna
- lekopochodne cytopenie: a. lek + erytrocyt tworzą jedność -> rozpoznają to Ab -> liza
b. wolny lek w krążeniu -> rozpoznają go Ab -> powstaje kompleks ->
kompleks przyłącza się do CR1 na erytrocycie -> dopełniacz -> liza
c. lek jest długo na erytrocycie i powoduje złamanie autotolerancji -> liza
- miastenie: a. wrodzona - niedobór receptorów acetylocholinowych AchR na błonach synaps
nerwowo-mięśniowych (jack russel terier, foxterier)
- maleje zdolność pobudzania -> nużliwość mięśniowa -> pies przysiada
b. nabyta - autoprzeciwciała swoiste dla AchR (pierwotna choroba autoimm.)
- przy nowotworach, niedoczynności tarczycy
- blokują receptor
- maleje zdolność pobudzania -> nużliwość mięśniowa -> pies przysiada
III - typ immunokompleksów
- problem powstaje gdy nadmiar immunokompleksów odkłada się w miejsca zmniejszonego przepływu lub organizm
nie potrafi ich usuwać
objawy kliniczne: a. Reakcja Arthusa - uczulamy zwierzę danym antygenem
- po 2-3 immunizacjach podajemy podskórnie ten antygen
- jeżeli zwierzę jest uczulone, w miejsce podania zaczynają napływać granulocyty
(miejscowy odczyn mikrozapalny)
b. choroba posurowicza - podanie surowicy z przeciwciałami (np. w przypadku tężca)
- zachodzi w nadmiarze Ag
- powstają średnie kompleksy Ag-Ab utrzymujące się w krążeniu
- ziarniste złogi Ag-Ab i C3 odkładają się w kłębuszkach i drobnych
naczyniach w innych miejscach (płuca, stawy)
zapalenie kłębuszkowe nerek
zapalenie pęcherzyków płucnych - odkładanie kompleksów w pęcherzykach
- granulocyty fagocytując kompleks niszczą komórki własne
- płuco farmera (Actinomyces), płuco praczki (środki piorące),
płuco hodowcy gołębi (kał ptaków)
c. amyloidoza - odkładanie się zewnątrzkomórkowe włókien amyloidu (część SAA)
- rodzinna amyloidoza u shar-pei
4. Test Coombsa i test hemolityczny
TEST COOMBSA
- umożliwia wykrycie IgG, IgM i czynnika C3 dopełniacza za pomocą surowicy antyglobulinowej
- wykrywamy na krwinkach przeciwciała, które opłaszczają ich powierzchnię, wiążąc się do antygenów obecnych na
erytrocytach
- opłaszczenie to może nastąpić np. po podaniu leków
- powstają przeciwciała przeciwko temu co się przyłączyło, ale dochodzi przy tym również do lizy erytrocyta
wskazania: - niedokrwistość, (hemolityczna), badanie potransfuzyjne, inwazje pasożytnicze (pasożyty krwi)
wynik dodatni: - dochodzi do lizy erytrocytów
wynik ujemny - erytrocyty opadają na dno - „guziczek”
TEST HEMOLITYCZNY
5. Pojęcia: hapten, Ag asocjatywny, MAC
hapten - niepełny antygen posiadający tylko właściwość antygenowości (czyli wiązania ze swoistym przeciwciałem)
- immunogenność zyskuje po połączeniu z nośnikiem
antygen asocjatywny - rozpoznawany asocjatywnie, czyli w restrykcji MHC (zgaduję)
MAC - kompleks ataku na błony
- C5b6789
ZESTAW 11._______________________________________________________________________________________
1. Wędrówka limfocytów [chodzi o wędrówkę po org.]
2. Prezentacja antygenu w restrykcji MHC kl. II
ROZPOZNANIE W RESTRYKCJI MHC I
- każda komórka, która produkuje białka, w jakiś sposób te białka przerabia
- część białek wykorzystuje, ale część białek, które już są zużyte bądź niepotrzebne są w komórce utylizowane i polega
to na tym, że te białka niepotrzebne są znakowane białkiem ubikwityną i następnie mogą być degradowane w
proteasomach
- w proteasomach białka są głównie degradowane do krótkich peptydów
- następnie są one transportowane do ER (przez białka TAP)
- w ER są produkowane cząsteczki MHC klasy I, bo każda komórka je ma i ta synteza trwa cały czas na równi z
degradacją białek
- w ER te krótkie peptydy łączą się z MHC klasy I i ten cały kompleks jest wynoszony na powierzchnię komórki
- tymi białkami są przede wszystkim białka endogenne, czyli komórki przerabiają swoje własne białka
- ale również w sytuacji, w której komórka może zostać zakażona wirusem, białka otoczki wirusa ulegają
degradacji tak samo jak białka własne
- w tym przypadku komórki na swojej powierzchni będą miały białka pochodzenia egzogenne peptydy
pochodzenia wirusowego, połączone z MHC klasy I
- jednak w pewnym momencie wirus przejmuje całą komórkę i komórka zaczyna produkować białka otoczki
wirusa tak jak własne białka i wtedy już te białka nazywamy endogennymi, ponieważ komórka, mimo że nie
dla siebie, sama je wyprodukowała
- takimi białkami endogennymi są również białka komórek nowotworowych (tak więc komórki nowotworowe
też są rozpoznawane w kontekście MHC klasy I
- reasumując, w kontekście MHC klasy I będą pokazywane antygeny endogenne: mogą to być antygeny
własnych komórek, ale również mogą to być antygeny wirusowe
- jeśli są to antygeny obce, i taka komórka wejdzie w kontakt z komórką, która jest obca i jej nie rozpoznaje,
to ten limfocyt zabija taką komórkę
ROZPOZNANIE W RESTRYKCJI MHC II
- dotyczy tylko komórek prezentujących antygen
- dość często fagocytują obce antygeny (lub endocytują)
- antygen zamykany jest w endosomie i w nim zostaje przetrawiony
- komórki prezentujące antygen syntetyzują w ER cząsteczki MHC klasy II, które układają między sobą i w ten
sposób tworzy się rowek
- aby do rowka MHC klasy II przypadkowo nie wpadały inne peptydy, to dołącza się do niego peptyd (łańcuch
niezmienny) tzw. CLIP i to temu zapobiega
- peptyd razem z MHC klasy II jest transportowany do Aparatu Golgiego i tam jest zamykany i następnie
transportowany do cytozolu, a tam łączy się z endosomem, w którym są przetrawione białka
- po połączeniu dwóch pęcherzyków następuje wymiana zawartości połączenie MHC klasy II z peptydem
egzogennym
- dopiero wtedy MHC klasy II wraz z peptydem egzogennym jest transportowany na powierzchnię komórki i
tam prezentowany limfocytom Th
W KONTEŚCIE MHC KLASY I PREZENTOWANE SĄ ANTYGENY POCHODZENIA ENDOGENNEGO
W KONTEKŚCIE MHC KLASY II PREZENTOWANY SĄ ANTYGENY POCHODZENIA EGZOGENNEGO (pochodzące z fagocytozy lub endocytozy)
3. Nadwrażliwość typu IV
- typu późnego (DTH)
- bez udziału przeciwciał!!
- udział biorą limfocyty T wydzielające cytokiny i pobudzone makrofagi wydzielające mediatory zapalenia
objawy kliniczne: a. nadwrażliwość/wyprysk kontaktowy - 48-72h
- diagnoza i choroba
- zawsze powstają pęcherzyki obrzękowe, które pękają
- dotyczy warstwy skóry żywej (tuż pod naskórkiem)
- najczęściej spotykana forma nadwrażliwości typu IV
- drobnocząsteczkowe związki oddziałujące przez długi okres
prowadzą do wystąpienia alergicznego wyprysku
kontaktowego (napływ Tc)
- chrom, nikiel, żywice epoksydowe, lateks, bluszcz
b. odczyn po podaniu tuberkuliny - 48-72h
- diagnoza
- po podaniu tuberkuliny jako pierwsza wyłapuje ją komórka
Langerhansa, która prezentuję ją w restrykcji MHC limf. T
- produkcja TNF-α i IFN-γ
- masowy napływ granulocytów (najpierw neutrofile, potem
limfocyty Th i monocyty)
c. ziarniniak - 21-28 dni
- choroba
- występuje przy gruźlicy, trądzie, chorobie Crohna, schistosomatozie, sarkoidozie
4. Tolerancja immunologiczna.
5. Wyjaśnij pojęcia: immunodyfuzja, adiuwant, przeciwciało monoklonalne
immunodyfuzja - typ testu precypitacyjnego
- radialna, podwójna
adjuwant
przeciwciało monoklonalne - są to przeciwciała rozpoznające jeden epitop na danym antygenie, a więc wykazują
jednakową swoistość
- nazwa wywodzi się stąd, że wszystkie pochodzą z jednego klonu limfocytów B
- nie precypitują