WYKŁAD.
Podstawowym aktem prawnym dającym podstawę do działalności prasowej w Polsce jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 14 Konstytucji „Rzeczypospolita polska zapewnia wolność prasy i innych środków masowego przekazu”. Przepis ten daje gwarancję swobodnego działania instytucji, których zadaniem jest gromadzenie i publikowanie informacji o życiu publicznym.
Zgodnie z art. 61 pkt 1 „obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.”
Zasady współpracy prasy z innymi podmiotami, w tym i Policją reguluje Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe.
W Ustawie z dnia 6 września 2001 r o dostępie do informacji publicznej zdefiniowano pojęcie „informacji publicznej” oraz określone zostały zasady udzielania takiej informacji. Zgodnie z art. 1 „każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonym w ustawie”. W świetle tego przepisu również informacje dotyczące funkcjonowania Policji stanowią informację publiczną. Art. 2 mówi, iż „Każdemu, z zastrzeżeniem art. 5, przysługuje prawo dostępu do informacji publicznej”.
Podstawowym aktem prawnym regulującym działalność prasową w Policji jest Zarządzenie nr 1204 Komendanta Głównego Policji z dnia 12 listopada 2007 r w sprawie form i metod działalności prasowo-informacyjnej w Policji. Zarządzenie to reguluje, istotny z punktu widzenia funkcjonowania Policji, jak i współpracy z przedstawicielami środków masowego przekazu, sposób działania rzeczników prasowych i oficerów prasowych w zakresie udzielania przez nich informacji dziennikarzom.
Realizowanie konstytucyjnego prawa swobodnego dostępu do informacji
Zapewnianie warunków do społecznej kontroli nad działalnością Policji
Kształtowanie wizerunku Policji
Wykonywanie innych ustawowych zadań Policji, przy pomocy środków masowego przekazu
Zgodnie z § 2 Zarządzenia nr 1204 Komendanta Głównego Policji z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie form i metod działalności prasowo-informacyjnej w Policji:
1. Działalność prasowo-informacyjną w Policji prowadzą, w zakresie swojej właściwości, Komendant Główny Policji, komendanci wojewódzcy Policji, Komendant Stołeczny Policji oraz komendanci powiatowi (miejscy, rejonowi) Policji.
2. Działalność prasowo-informacyjna wykonywana jest za pośrednictwem rzeczników prasowych: Komendanta Głównego Policji i komendantów wojewódzkich (Stołecznego) Policji, oficerów prasowych w komendach powiatowych (miejskich, rejonowych) Policji, działających w imieniu komendantów, o których mowa w ust. 1, oraz innych funkcjonariuszy i pracowników Policji upoważnionych do udzielania informacji.
§ 7 Zarządzenia nr 1204 Komendanta Głównego Policji z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie form i metod działalności prasowo-informacyjnej w Policji:
1. Bezpośrednio na miejscu wykonywania czynności funkcjonariusz Policji udziela dziennikarzom informacji na ich wyraźne żądanie i po okazaniu przez nich legitymacji prasowej.
2. Jeśli na miejscu znajduje się kilku funkcjonariuszy Policji, informacji udziela funkcjonariusz Policji, kierujący działaniami lub wyznaczona przez niego osoba.
3. Informacje, o których mowa w ust. 1 i 2, powinny stanowić jedynie ogólny opis zadania, które wykonuje funkcjonariusz i nie mogą zawierać danych, które posłużyłyby do formułowania sądów o winie uczestników zdarzenia lub do identyfikacji osób uczestniczących w zdarzeniu.
§ 8 Zarządzenia nr 1204 Komendanta Głównego Policji z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie form i metod działalności prasowo-informacyjnej w Policji:
W przypadku szczególnego zainteresowania środków masowego przekazu działaniami Policji, na miejscu zdarzenia powinna znajdować się jedna z osób, o której mowa w § 2 ust. 2.
Media należy traktować jako siłę wspomagającą, nie jako wroga.
Wszystkie media powinny być traktowane równo.
Dopływ informacji do mediów powinien być równomiernie rozłożony w czasie.
Należy zawsze zachować kulturę osobistą.
Nie należy kierować się stereotypami i uprzedzeniami, należy wypowiadać się wyłącznie w zakresie swoich kompetencji.
Należy wskazać osobę kompetentną do udzielenia informacji, w przypadku, gdy Ty nie możesz.
Nie należy ujawniać dowodów, danych osobowych pokrzywdzonych, sprawców lub świadków.
Nie należy wydawać sądów
Nie należy chwalić przestępców, sprawców
Nie należy okłamywać dziennikarza.
Nie należy spekulować, jakie mogły być przyczyny powstałej sytuacji
Nie należy szacować wartości strat wyrażonej finansowo
Nie należy przeszkadzać w zgodnej z prawem pracy dziennikarzom
Nie należy pozwolić nieuprawnionym pracownikom komentować wydarzenia w mediach
Nie należy próbować ukrywać przed mediami informacji lub celowo zwodzić dziennikarzy
Nie należy szukać winnych powstania kryzysowej sytuacji.
Należy przestrzegać zasad prawnej komunikacji interpersonalnej.
Komunikacja werbalna – werbalne komunikowanie polega na wymianie informacji podczas mówienia, pisania czytania oraz słuchania. Każda wypowiedź słowna powinna charakteryzować się przejrzystą strukturą, właściwym doborem słów i w miarę nieskomplikowaną budową zdań. Należy różnicować wysokość i natężenie głosu oraz wprowadzać przerwy, co pozwoli utrzymać uwagę odbiorców.
Komunikacja niewerbalna – jest uważana za bardzo ważny składnik towarzyszący komunikacji bezpośredniej i werbalnej. Wspomaga nawiązywanie interakcji, relacji międzyludzkich. Składają się na nią takie czynniki jak: wygląd fizyczny, pozycja ciała, gestykulacja, mimika twarzy, kontakt wzrokowy, dotyk oraz kontakt fizyczny, dźwięki paralingwistyczne, kanał wokalny, dystans fizyczny (proksemika), organizacja środowiska.
Konferencja prasowa
Program radiowy lub telewizyjny na żywo – nagrywany z dużą liczbą gości lub w duecie.
Odpowiedź telefoniczna.
Wywiad.
Rozmowa z dziennikarzem zamiast wywiadu.
Odpowiedź na piśmie
Internetowy serwis informacyjny.
Udział w dialogu za pośrednictwem internetu.
Prawdę,
Podaje fakty
Nie spekuluje
Nie ujawnia dowodów
Nie chwali przestępców.
Rzeczowo
Krótko i nienagannie
W sposób przyciągający uwagę słuchacza
Bez nadmiernych emocji
Używając poprawnego języka, unikając policyjnego slangu