CHROBY PASOŻYTNICZE
TRICHOMONOZA
TRICHOMONOSIS- RZĘSISTKOWNICA, RZĘSISTNICA
Etiologia
-pierwotniaki Trichomonas- należy do wiciowców
gallinarum- kury
anatis- kaczki
anseri - gęsi
columbae - gołębie
Mają 4 wici i błonę falującą
Wrażliwy gatunek i wiek ptaków
-trichomonoza górnych odcinków przewodu pokarmowego:
jama dzioba, przełyk, wole- najczęściej chorują gołębie, rzadziej inne gatunki ptaków, zdarza się też u papug bo nie posiadają jelit ślepych
-trichomonoza jelit ślepych- kury, gęsi, kaczki, indyki, bażanty
najbardziej wrażliwe na zakażenie są ptaki młode kilkutygodniowe, ale mogą chorować również starsze. nosicielstwo do końca życia
Okres inkubacji
-przeciętnie od 4 do 14 dni
Przebieg
-szczególnie wysoki stopień nosicielstwa rzęsistków stwierdzany jest u gołębi
Źródła i drogi zarażenia
-rozprzestrzenia sie poprzez nosicielstwo u ptaków, które przechorowały a także przez kontakt bezpośredni z ptakami chorymi
Do zakażenia dochodzi droga pokarmowa
-wśród gołębi szczególnym źródłem zakażenia jest zanieczyszczona woda, oraz kałuże....
Trichomonoza górnego odcinka przewodu pokarmowego
Objawy
-dają złudne objawy z układu oddechowego- kichanie, potrząsanie głowa, wyciek z nosa, trudności w oddychaniu
-w jamie dzioba stwierdza sie szarożółte, drobne guzki wielkości ziarna maku, które w ciągu kilku tygodni staja sie coraz większe- często nazywana choroba nazywana jako żółty guzek
-guzy umiejscawiają sie głównie w okolicy gardła, jeśli są duże dochodzi do uduszenia, ale tez na podniebieniu zwłaszcza miękkim i na języku
-należy ja różnicować z ospa
-błona śluzowa jamy dzioba jest rozpulchniona i zaczerwieniona
-u młodych gołębi przy bardzo silniej inwazji podobne guzy żółte stwierdza sie na pępku lub w okolicy kloaki
-u ptaków chorych pojawia sie biegunka, wodnista koloru zielonobiałego
-gołębie w czasie łatwo meczą się, błądzą, mogą nie wracać do gołębników
-upierzenie jest matowe
Zmiany sekcyjne
-w jamie dzioba przełyku i wolu obecność kruchych, żółtych, dyfteroidalnych nalotów w postaci rożnej wielkości guzów, silnie przytwierdzonych do podłoża, nie należy ich usuwać bo dochodzi do dużego krwawienia
-błona śluzowa jamy dzioba pokryta jest lepki, ciągnącym śluzem
-przy silnej inwazji i dużej chorobotwórczości rzęsistków obserwuje sie również zmiany w narządach wewnętrznych w postaci żółtych guzków zlokalizowanych w wątrobie, płucach i workach powietrznych
Trichomonoza jelit ślepych
Objawy
-utrata apetytu, posmutnienie, wyniszczenie, przysiadywanie na skokach
-występuje uporczywa biegunka- kał jest jasnozłoty lub żółtozielony, pienisty, ze złogami włóknika
-powłoki brzuszne są napięte, niektóre ptaki przyjmują w związku z tym ulgowa postawę pingwina- zwłaszcza jeśli gromadzi sie płyn
Sekcyjnie-rozdęcie jednego lub obu jelit ślepych i wypełnienie ich pienistą treścią, nieżytowe lub wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jelit
Diagnostyka laboratoryjna
-badanie parazytologiczne
-przyżyciowo przy górnych odcinkach- wymaz z wola lub zeskrobinę z błony śluzowej- szkiełko + płyn+ moczymy wymazówkę + do wola- wyjmujemy i rozprowadzamy na szkiełku w płynie = obecność pasożyta na podstawie jego ruchu
-Przyżyciowo przy postaci jelitowej- materiałem jest świeży kał najlepiej po nocy.
Można zabarwic metodą giemzy
-Pośmiertnie- zeskrobina wraz z treścią
Rozpoznanie różnicowe
- trichomonoza górnych odcinków przewodu pokarmowego- ospa, chlamydioza, kandydiaza, choroba Smadela
-Trichomonoza jelit ślepych- kokcydioza, histomonadoza, wrzodziejące zapalenie jelit, heksamitoza = spironukleoza
HISTOMONOZA
BACK HEAD- CZARNA GLÓWKA
Etiologia
pierwotniak, wiciowiec Histomonas melagridis
-jedna lub dwie wici, brak błony falującej (tamten ma 4 wici i błonę falująca)
-w przeciwieństwie do rzęsistków może przeżyć w formie inwazyjnej poza ciałem czyli w formie głodowej nawet 3 -4 lata, przezywa w jajach nicienia heteraklis galinarum (krótkie robaki ok 1 cm w jelitach ślepych) = bardzo często te inwazje występują razem!
Wrażliwy gatunek i wiek
-najbardziej wrażliwe są indyki od 3 tyg. o 3 miesiąca- jest to czas rozwoju grzebienia i korali, ale mogą tez chorować starsze i kury, rzadziej chorują perlice, bażanty czy kuropatwy
Okres inkubacji
-od 1 do 3 tygodni
Źródłem
-ptaki chore i ich nosiciele - kał
-zanieczyszczona ściółka woda,
-jaja nicienie heteraklis gallinarum
-do inwazji dochodzi droga pokarmowa
Objawy
-indyczęta drzemią stojąc w jednym miejscu
-skrzydła i ogon są opuszczone, grzbiet łukowato wygięty, co może świadczyć o bolesności w jamie brzusznej
-występuje biegunka- kał jest żółty, cuchnący i pienisty
-brak apetytu, odwodnienie, pióra trąca połysk
-pojawia sie ciemnogranatowe lub nawet czarne zabarwienie nieopierzonych części głowy (grzebień, korale)- będące wynikiem zaatakowania przez pasożyta dużych naczyń krwionośnych zwłaszcza żyły wrotnej wątrobowej, dochodzi do zaburzenia krążenia obwodowego, co manifestuje sie sinica a wiec granatowym czarnym zabarwienie przydatków na głowie
Zmiany sekcyjne
-dotyczą głównie jelit ślepych i wątroby
-jelita ślepe są wielokrotnie asymetrycznie powiększone i rozdęte,
-błona śluzowa jelita jest zgrubiała, z owrzodzeniami, pokryta grubą warstwą włóknika
-niekiedy dochodzi do całkowitego zatkania światła jelita ślepego masa suchego, kruchego szarożółtego włóknika
-ściana jelita ślepego na przekroju jest 5- 10 krotnie zgrubiała
Wątroba
-jest powiększona 2- 3 krotnie, krucha, przekrwiona, z ogniskami martwiczymi obejmującymi 3/4 narządu
-ogniska martwicze są wklęsłe lub wypukłe, okrągłe lub nieregularne, zazwyczaj otoczone ciemnym wałem przekrwienia, na przekroju są słoninowate, przypominają swym wyglądem naciekowe guzy nowotworowe (różnicować z choroba Mareka- nowotworowy rozrost wątroby)
Zmiany na głowie czarne u indyków mogą też świadczyć o RÓŻYCY!!!! - dęba stoi też wyrostek nosowy, czarne zmiany pod piórami pod skrzydłami
Diagnostyka laboratoryjna
-badanie parazytologiczne do badania należy wysłać najlepiej żywe indyki, wybierając ze stada sztuki najbardziej chore
-kał najlepiej świeży- przyżyciowo
-zeskrobina z jelit ślepych- pośmiertnie
-rozmaz i oglądamy mikroskopowo
Rozpoznanie różnicowe
-białaczka,
choroba Mareka,
gruźlica rzekoma,
wrzodziejące zapalenie jelit (ślepe!!!),
kokcydioza,
trichomonoza
-ciemna głowa różnicowanie z różycą
HEKSAMITOZA- SPIRONUKLEOZA
HEXAMITIS INFECTION
Etiologia
-pierwotniak, wiciowiec Hexamita columbae u gołębi i Hexamita meleagridis u indyków
-pierwotniaki te są kształtu owalnego...
Wrażliwy gatunek i wiek
-gołębie, indyki, a także perliczki, bażanty, kury
-najbardziej wrażliwe są ptaki młode, ale mogą też chorować starsze
Przebieg
-u młodych ptaków cięższe
Niektórzy twierdza ze choroba jest przenoszona przez owady i choroba ma charakter sezonowy.
Źródła i drogi zarażenia
-ptaki chore i nosiciele kał, zakażenie następuje przez układ pokarmowy
Objawy
-niespecyficzne
-występuje osowienie, nastroszenie piór
-pojawia sie biegunka, kał jest pienisty, cuchnący, wodnisty, koloru białego, przechodzący w szarozielony
-ptaki są wychudzone i odwodnione
Zmiany sekcyjne
-nieżytowe zapalenie błony śluzowej jelit cienkich
-przekrwienie dwunastnicy
-treść jelit płynna i pienista
Diagnostyk laboratoryjna
-badanie parazytologiczne - stwierdzenie obecności pasożyta na podstawie jego ruchu
-treść jelit lub zeskrobinę z błony śluzowej bada sie metoda rozmazu bezpośredniego lub po zabarwieniu metoda giemzy
-najlepiej 3 x badać kał
-najlepszy kał zbiorczy
LECZENIE
-związki z grupy nitroimindazoli
-ronidazol tylko dla gołębi zarejestrowany, nie ma czym leczyć drobiu- lek na wszystkie te choroby
RONIDAZOL - 0,00625% w wodzie do picia luz z karmą przez 4-7 dni- profilaktycznie, przy silnych inwazjach 10 - 14 dni w tych niższych dawkach
-metronidazol jest ludzki, trzeba podawać 10 dni, podanie 1/4 tabletki na 10 dni to jest juz z dużo! stad zatrucia - objawy nerwowe, łzotok
-przy sekcji jeśli są zakażenia wtórne można stosować antybiotyk, jak jest wskazanie, jeśli jest czysta postać bez odbić na stanie klinicznym to nie stosować antybiotyku
-preparaty mineralno -- witaminowe- wzmacniające
-wyparzać poidła i karmidła- bo z kupa wychodzi pasożyt i sie nadkażają
KOKCYDIOZA - EIMERIOZA - COCCIDIOIS, EIMERIOSIS
Etiologia
-pierwotniaki kokcydia, z rodzaju Eimeria, specyficzne dla poszczególnych gatunków ptaków
-kokcydia charakteryzują się...
-poszukujemy oocyst
-minimum 7 dniowy okres rozwojowy a nawet do 11 dni
-który gatunek eimeria gdzie jest
KURY
E. tenella → jelita ślepe
E. brunetti → końcowy odcinek jelit cienki, cześć jelit ślepych i jelito grube
E. necatrix, maxima, mitis → srodkowy odcinek jelit cienkich
E. acervulina, E...
INDYKI, KACZKI → doczytać w książce
GĘSI
-może być kokcydioza nerek E. truncata
-kokcydioza jelit cienkich -E. anseris, nocens, perini
-kokcydioza jelit ślepych i jelita grubego
GOŁĘBIE
Wrażliwy gatunek i wiek ptaków
-kokcydioza jest chorobą przede wszystkim ptaków młodych utrzymywanych w systemie podłogowym na ściółce
-największą wrażliwość wykazują brojlery i kurczęta do 16 tygodnia życia, indyki w wieku 2 -9 tygodni, gęsi 3- 12 tygodni, młode kaczki i gołębie od 3 tyg do 4 msc
Okres inkubacji
-7 dni
Przebieg choroby
-uzależniony jest od gatunku, patogennosci dawki pobranych przez ptaki inwazyjnych oocyst, wieku ptaków oraz odporności na kokcydioze
-ostry u ptaków młodych
-starsze bezobjawowo lub choroba ma charakter podkliniczny
Źródła i drogi zakażenia
-źródłem są chore ptaki i nosiciele którzy wydalają oocysty wraz z kałem, zanieczyszczona woda pasza ściółka sprzęt
-istotna role odgrywa mechaniczne przenoszenie oocyst przez człowieka np. na obuwiu
-do zakażenia dochodzi wyłącznie przez przewód pokarmowy przez zjedzenie
Objawy kliniczne
- głównie z przewodu pokarmowego
-objawy choroby a wynikiem mechanicznego uszkodzenia tkanek żywiciela przez rozwijające sie pasożyty (schizogonia)
-na wystąpienie i przebieg choroby ma wpływ wiele czynników środowiskowo- żywieniowych (zbyt wysoka temp, zbytnie zagęszczenie, wysoka wilgotność przy niesprawnej wentylacji)
Objawy kliniczne
- Ogólne: senność, osłabienie, brak apetytu, wzmożone pragnienie, wychudzenie, objawy anemii
-występuje bladość nieopierzonych części ciała (grzebień, dzwonki, skoki)
-pióra są nastroszona, a w okolicy steku pobudzone kalem
-skrzydła i ogon są opuszczone, grzbiet łukowato wygięty- postawa sępa
-pojawia sie uporczywa początkowo wodnista biegunka, później o konsystencji pasty
-obserwuje sie silne zróżnicowanie wzrostu, występują objawy ogólne i niejednokrotnie można stwierdzać objawy nerwowe tj drgawki i porażenia
Bardzo ciężki przebieg inwazji u kur notuje się przy inwazji Eimeria Tenella, która powoduje kokcydiozę jelit ślepych.
-objawy ogóle są silnie zaznaczone,
-występuje dużego stopnia odwodnienie,
- biegunka początkowo jest ceglasta, żółtawa, a następnie czekoladowo- mahoniowa ze strzępkami świeżej krwi,
-często przybiera ona barwę żywoczerwoną z ciemnymi czopami w kształcie odlewów jelita
-wypróżniania są częste i bolesne
Gęsi przy zakażeniu Eimeria truncata dochodzi do zaatakowania nerek
-rozpoczyna sie od objawów porażennych tj niezborność ruchów, chwiejny chód, skręty głowy i szyi
-wywracanie sie na grzbiet, próby koziołkowania
-paki chudną przy zachowanym apetycie
-występuje biegunka - kał jest obfity, mlecznobiały lub szarobiały
-ucisk na grzbiet powoduje ból i żywą reakcje bólową ptaków
U gołębi w wielu wypadkach kokcydioza przebiega bez wyraźnych objawów klinicznych, zwłaszcza gdy zakażeniu uległy ptaki starsze, kilkumiesięczne
-gołębie pozornie wyglądają zdrowo, wykazują jednak mniejsza ruchliwość i wodnistą, przemijającą biegunkę
-ostry przebieg choroby obserwuje się zazwyczaj u młodych gołębi i młodzieży
-gołębie źle się opierzają, pióra sa matowe, łamliwe, ptaki szybko chudną i mają biegunkę - kał jest wodnisty, żółtobrązowy czasem ze smugami krwi.
Zmiany sekcyjne:
-są zróżnicowane i uzależnione od gatunku pasożyta
-odcinek jelit objęty procesem chorobowym wykazuje powiększenie, rozdęcie i przekrwienie
-na błonie surowiczej widoczny jest zastój krwi oraz punkcikowate te wylewy i wybroczyny krwawe
-zmienione jelito na przekroju wykazuje rozpulchnienie ściany oraz nieżytowe nawet do krwotocznego zapalenie błony śluzowej
-na błonie śluzowej widoczne są ponadto drobne białawo -szare ogniska w postaci wysepek (skupiska schizontów)
-w treści spotyka się strzępki włóknika i skrzepłej krwi
Zmiany sekcyjne zakażeń
- przy zakażeniu Eimeria tenella jelita ślepe są równomiernie rozdęte, powiększone, błona surowicza jest barwy ciemnowiśniowej lub fioletowej ściana jelita jest zgrubiała
-błona śluzowa jelit ślepych wykazuje zapalenie krwotoczne i dyfteroidalne w treści jelit obecne są duże ilości skrzepłej krwi, przy dłużej trwającym procesie jelita wypełniają włóknikowo- martwicowe masy barwy czerwonej luz żółtawo białej
u niosek poza zmianami w jelitach przy ostrym procesie obserwuje sie również deformacje i uszkodzenie kul żółtkowych oraz zapalenie jajnika
U gęsi przy inwazji Eimeria truncata zmiany lokalizują się w nerkach - obserwuje sie silne powiększenie i obrzęk nerek, które przyjmują barwę szarożółta lub czerwona.
-niekiedy nerki są silnie uwypuklone ponad powierzchnie kości miednicy
-w kruchym miąższu nerek obserwuje sie mniej lub bardziej liczne guzki, barwy biało - żółtej, wielkości łebka od szpilki
-w jelitach występuje nieżytowe, włóknikowo - martwicowe lub dyfteroidalne zapalenie błony śluzowej
Do kokcydiozy dołączają się nadkażenia bakteriami i wirusami i pogłębia sie enteropatia
- z bakterii najczęściej E. coli i bezwzględnie beztlenowce
-duże znaczenie maja choroby wirusowe - enteropatie- fizjologicznie wirusy tez są w jelitach, wiec samo wyizolowanie wirusa o niczym nie świadczy, musi to być połączone z objawami
Diagnostyka laboratoryjna
-badanie parazytologiczne- bezpośredni rozmaz z błony śluzowej jelit badanie kału metoda flotacji
-w kale poszukujemy oocyst
-w rozmazie bezpośrednim niekiedy można zaobserwować poszczególne formy rozwojowe kokcydioz- załamujące światło sierpowate schizonty lub wydłużone, osełkowate merozoity
Kokcydioza nerek u gęsi- do badania przesyła sie ale ptaki lub wycinki nerek z wyraźnymi ogniskami martwicowymi
Rozpoznanie różnicowe
-wrzodziejące zapalenie jelit
-kolibakterioza
-choroby pierwotniacze
-zatrucia (leki, mykotoksykozy)
Kokcydiozę nerek dodatkowo należy różnicować ze skazą moczanowa, salmonelloza i chorobami wirusowymi wieku pisklęcego.
LECZENIE
-obecne strategie profilaktyki kokcydiozy drobiu rzeźnego zalecają korzystanie dostępnych narzędzi (chemio i immunoprofilaktyka)
Profilaktyka kokcydiozy wciąż jeszcze polega na chemioterapii, choć w ostatnich latach pojawiła się możliwość prowadzenia szczepień
-kokcydia nie dają odporności krzyżowej!- jak jest na jeden gatunek uodporniony to na drugi nie jest
-uodparnianie na kokcydiostatki
-dawki dla kur mogą być trujące dla indyków
-stosunek białka do energii, rożne ilości białka w rożnym wieku
-przebiełczenie!
-zachowanie okresu karencji!!
!!!
Chemioprofilaktyka kokcydiozy - polega na stałym podawaniu ptakom preparatów kokcydiostatyków w skarmianych mieszankach paszowych
-kurczętom rzeźnym podaje się kokcydiostatyki przez cały okres tuczu z uwzględnieniem okresu karencji
-u kurcząt przeznaczonych na reprodukcję i użytkowanie towarowe okres 8 -16 tyg, u indyków przez 8 - 12 tyg. u kurcząt odchowywanych na nioski stosuje sie kokcydiostatyki tylko do 16 tygodnia życia w celu zapewnienia możliwości wykształcenia sie odporności naturalnej na kokcydiostatyki
Kokcydiostatyki są stosowane powszechnie w weterynarii do profilaktyki i leczenie kokcydiozy....
Podział kokcydiostatyków
chemiczne- stosowane w lecznictwie a niektóre tylko w paszy jako kokcydiostatyki
lecznicze- toltrazulil - bajkox- kury, indyki, świnie, bydło. bydło 2,5 %, świnie 5%
Klazurli- w tabletkach dla gołębi
Dodatki paszowe
-chemiczne: dekokwinat, diklazuril, halofuginon. nikrabazyna, robenidyna
-jonoforowe: lazalocyd, maduramycyna, monenzyna, narazyna, salinomycyna, semduramycyna
Pochodzenie
jonoforowe- produkty fermentacji grzybów z rodzaju streptomyces
-chemiczne - związki syntetyczne
JONOFOROWE
Mechanizm działania
1. zaburzenia transportu błonowego Na, K, Ca, MG
typ dzialania
przeciw Eimeria kokcydiostatyczne
zalety pozwala na rozwój naturalnej odporności na kokcydiozę wolne wytarzanie oporności
dopuszczalne jako dodatki paszowe w krajach uni eu - lazalocyd (kurczeta indyki), manduramycyna (kur ind), monezyna narazyna salinomycyna semduramycyna
Chemiczne zwiazki syntetyczne
rozny mechanizm dzialania
kokcydiostatycznie i lub kokcydiobojcze
niska toksycznosc
dekokwinat kurczeta
diklazuril kurcz indyki
halofuginon
nikarbazyna
robenidyna
-szczepionki
Immunocox C1- kurczęta rzezne - 4 gatunki
Immunocox C2 - kurczeta hodowlane i towarowe - wiek uodparnianych kurcząt 1- 4 dni
Jeżeli mamy zamiar stosować szczepionkę to nie stosować kokcydiostatykow, oraz środków dezynfekcyjnych przed i po szczepieniu
-niektórzy naprzemiennie w jednym rzucie kokcydiostatyki w drugim szczepionki
Profilaktyka nieswoista
-dezynfekcja
-najpierw dezynfekcja wstępna- czyszczenie, mycie ścian
-stosowana jest dezynfekcja specjalna
-pomieszczenia można odkażać wrzątkiem temp 100 st c - niszczy oocysty, lub płomieniem lampy hutnowiczej do wysokości 1 m
-znacznie mniej kłopotliwe i bardziej skuteczne jest zastosowanie dezynfekcji preparatów opartych na amoniaku
-można stosować wodę amoniakalna w odpowiednim stężeniu
1% roztwór amoniaku zabija oocysty po 24H
4%- po 12 h
5% - po 2 h
10%- po 45 min
Często wykorzystuje się również metodę amonową- posadzkę posypuje sie wapnem palonym lub gaszonym (hydratyzowanym) oraz siarczanem amonu w odpowiednich proporcjach (1:2) a następnie wolno polewa sie wodą.
Dość dobre efekty uzyskuje się również po zastosowaniu odkażania parami amoniaku 10% roztwór amoniaku odkaża pomieszczenia w ciągu 45 min
wykazano, ze kokcydiobójczo działa również jod 2-5%
z preparatów gotowych do odkażania przy kokcydiozie dostępny jest OO -CIDE. jest to preparat złożony z dwóch odrębnych składników, które po połączeniu powodują wydzielanie sie amoniaku (woda amoniakalna). preparat nr 1 zawiera dodatkowo wskaźnik barwny, który pod wpływem preparatu nr 2 zabarwia odkażą powierzchnię i umożliwia kontrolę dokładności zabiegu. (oprócz niszczenia oocyst kokcydiow, działa na niektóre jaja tasiemców i..)
9 - ćwiczenia ptaki 12.01.2015