BABESZJOZA PSÓW (Piroplazmoza psów)
• jest chorobą pasożytniczą
• przenoszoną przez kleszcze
• przebieg ostry lub nadostry
• charakteryzuje się rozpadem erytrocytów
• w formie klasycznej u psów objawia się
- gorączką
- nasiloną hemolizą
- objawami hemoglobinurii
ETIOLOGIA
• pierwotniaki wewnątrzkomórkowe
• 100 gatunków z rodzaju Babesia
• u psów głównie dwa
- Babesia canis
- Babesia gibsoni
• nie występuje w Polsce
• B. canis - trzy podgatunki:
■ B. canis canis .
• kleszcz Dermacentor reticulatus
- 6. canis vogeli
• kleszcz Rhipicephalus sanguineus
- B canis rossi
• kleszcz Haemaphysalis leachi
• występuje w Afryce - najcięższy przebieg chorob
IC, zespół niewydolności oddechowej, pancreatitis, postać mózgowa
Patogeneza
• pasożyty działają na krwinki czerwone
- mechanicznie
- toksycznie
- immunologicznie
Działanie mechaniczne
• niszczenie błony komórkowej erytrocytów przez opuszczające ją merozoity
• dotyczy mniej niż 1% niszczonych krwinek
Działanie immunologiczne
• przeciwciała przeciw pasożytom
- IgG - opsonizacja zakażonych erytrocytów
- ADCC - cytotoksyczność zależna od przeciwciał
• pobudzenie limfocytów Tc i komórek NK - cytotoksyczność bez udziału przeciwciał
- obecności w błonie komórkowej antygenów pasożyta
• rozwój autoimmunoagresji
- zniesienie autotolerancji na własne antygeny
• przeciwciała przeciw antygenom tworzonym z własnych białek
- glikoforyny - białka błonowe erytrocytów » niedokrwistość autoimmunohemolityczna
• prowadzi do:
- hemolizy pozanaczyniowej - w wątrobie i śledzionie
- hemolizy wewnątrznaczyniowej - aktywacja układu dopełniacza + monocyty
- aktywacja DIC - przez fosfolipidy uwalniane z rozpadłych erytrocytów
- nadwrażliwość typu III
• tworzenia się kompleksów immunologicznych
-odkładanie na erytrocytach (hemoliza) oraz w siatkówce, stawach, mózgu, skórze i nerkach
Działanie toksyczne
• uwalnianie fosfolipidów z błon komórkowych erytrocytów w trakcie pękania krwinek
- prowadzi do koagulopatii
• zaburzeń w krzepnięciu
• niszczenie kolagenu i zespół rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego
• mikrozawały, obrzęki
Trombocytopenia - przypuszczalny mechanizm
• skrócenie czasu przeżycia i wzrost zużycia trombocytów
- immunologiczny
• immunologiczny rozpad płytek krwi
- nie immunologiczny
• DIC
• vasculitis
• nieprawidłowe rozmieszczenie (sekwestracja płytek)ix
• zaburzenia wytwarzania płytek w szpiku kostnym
• Postać nadostra (klasyczna)
- okres Inkubacji 1 - 2 dni
- trwa 24 - 48 h.
- prowadzi do śmierci
• Postać podostra (hemolityczna)
- okres inkubacji ok. 7 dni
- trwa 3 - 7 dni
- nie leczona zwykle kończy się śmiercią
• Postać przewlekła
- okres inkubacji 2 - 3 tyg. - do kilku miesięcy
- objawy słabo wyrażone lub nie występują
- towarzyszyć jej może splenomegalia
Objawy
osłabienie, utrata apetytu
w. c. c. - do 41 °C
przyśpieszenie tętna i oddechów, bł. śluzowe różowe lub blade, spojówki obrzęknięte
w 1/3 przypadków - splenomegalia
• kaszel, zaburzenia ruchowe, osłabienie mięśni
• powiększenie węzłów chłonnych podżuchwowych
• wymioty, biegunka - niekiedy krwista
• immunosupresja - wtórne infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze
• koagulopatie
• wybroczynowość oraz krwiaki małżowin usznych i skóry .
• martwica obwodowych części ciała
- DIC
- immunologiczna niedokrwistość hemolityczna (IMHA)
• sferocyty w rozmazie krwi
• uszkodzenie nerek
• bolesność okolicy nerek
• bezmocz
- odkładanie się kompleksów antygen-przeciwciało w kłębuszkach
- rozwój procesu zapalnego
- tworzenie mikrozakrzepów - rozplem fibroblastów
• zmniejszenie perfuzji nerek
- hemoglobinuria
• toksyczne oddziaływanie hemoglobiny i jej metabolitów
• uszkodzenie wątroby
- niejasna patogeneza
• obrzęki, wodobrzusze
• wzrost stężenia bilirubiny we krwi i aktywności transaminaz
• uszkodzenie mózgu
- zaburzenia w krążeniu - przekrwienie, wylewy
• ogniska martwicy - zamknięcie kapilar przez zakażone erytrocyty
• leukopenia
• leukocytoza (rzadziej)
• podwyższony poziom
- fibrynogenu
- poziomu bilirubiny
- mocznika i kreatyniny we krwi
• wzrost aktywności transaminaz
• mocz koloru żółtopomarańczowego do brunatnego, hemoglobinuria, proteinuria u około 15 - 30 % psów
ZMIANY ANATOMOPATOLOGICZNE
• śledziona: powiększona, ciemnobrunatna, krucha -
• wątroba: przekrwienie, odbarwienie, martwica śródpłatowa
• nerki: żółtawe z wybroczynami podtorebkowymi
• węzły chłonne: obrzęk, wybroczyny
ROZPOZNANIE
• ocena rozmazu krwi włóśniczkowej lub żylnej
• krew z nacięcia skóry ucha, rozmaz barwiony barwnikiem Giemsy, May-Grunwalda, lub gotowym zestawem - Hemacolor, Diff - Quik
- oglądamy pod imersją x 1000
• możliwe wyniki fałszywie ujemne
• badania serologiczne - immunofluorescencja pośrednia
• test PCR
ROZPOZNANIE RÓŻNICOWE
• hemobartoneloza
• leptospiroza
• lejszmanioza
• zatrucia
• ukąszenia przez żmiję
• erlichioza
Leczenie przyczynowe
• leki z grupy inhibitorów cholinoesterazy
- fenamidyna (Oxopirvedine, Lomadine)
• 15 mg/kg m.c. s.c.
• w razie potrzeby powtórzyć po 3-5 dniach
- imidocarb (Imizol, Carbesia)
• 3-6 mg/kg m.c. s.c., raz lub 2 razy w co 14 dni
• działa bezpośrednio na pasożyty
• wydalany bardzo wolno przez nerki po transformacji w wątrobie
• skuteczny też przeciw Ehrlichia canis
- diminazene (Berenil, Fa.Try.Banil)
• 3 mg/kg głęboko i.m., jednorazowo
• silnie drażniący miejscowo
- pentamldyna
• 4mg/kg - 16 mg/kg i.m. 2 x co 24 h
Leczenie objawowe
• zwalczanie niedokrwistości
- transfuzja krwi (hematokryt 0,10 - bezwzględne wskazanie!)
- preparaty krwiozastępcze
• utrzymanie funkcji nerek
- wymuszanie diurezy ; t
• płynoterapia - płyn Ringera (utrata potasu), NaCI
• środki moczopędne
• zwalczanie kwasicy - podawanie dwuwęglanów
• witaminy i leki osłaniające wątrobę
• chemioterapeutyki
- antybiotyki o szerokim spektrum
- tetracykliny, klindamycyna - działanie na Ehrlichia canis
- metronidazol - 25 mg/kg m.c. co 12 h
• glikokortykosterydy - przy wstrząsie, obrzęku płuc i hemolizie autoimmunologicznej
• leki przeciwwymiotne
• przeciwbiegunkowe
• przeciwgorączkowe
Zapobieganie
Szczepionka PIrodog - wprowadzona w 1986 we Francji, niska skuteczność
Nobivac Piro - nowość na polskim rynku, oparta na SPA B canis i gibsoni, celem jest zmniejszenie nasilenia objawów klinicznych, a nie ochrona przed zakażeniem, zapobieganie inwazji kleszczy