CHROBY PASOŻYTNICZE

TRICHOMONOZA

TRICHOMONOSIS- RZĘSISTKOWNICA, RZĘSISTNICA

Etiologia

-pierwotniaki Trichomonas- należy do wiciowców

-T gallinarum- kury

T anatis- kaczki

-anseri - gęsi

columbae - gołębie

Są to wiciowce kształtu....

Wrażliwy gatunek i wiek ptaków

-trichomonoza górnych odcinków przewodu pokarmowego:

jama dzioba, przełyk, wole- najczęściej chorują gołębie, rzadziej inne gatunki ptaków, zdarza się też u papug bo nie posiadają jelit ślepych

-trichomonoza jelit ślepych- kury, gęsi, kaczki, indyki, bażanty

najbardziej wrażliwe na zakażenie są ptaki młode kilkutygodniowe, ale mogą chorować również starsze. nosicielstwo do końca życia

Okres inkubacji

-przeciętnie od 4 do 14 dni

Przebieg

-szczególnie wysoki stopień nosicielstwa rzęsistków stwierdzany jest u gołębi

Źródła i drogi zarażenia

-rozprzestrzenia sie poprzez nosicielstwo u ptaków, które przechorowały a także przez kontakt bezpośredni z ptakami chorymi

Do zakażenia dochodzi droga pokarmowa

-wśród gołębi szczególnym źródłem zakażenia jest zanieczyszczona woda, oraz kałuże....

Trichomonoza górnego odcinka przewodu pokarmowego

Objawy

-dają złudne objawy z układu oddechowego- kichanie, potrząsanie głowa, wyciek z nosa, trudności w oddychaniu

-w jamie dzioba stwierdza sie szarożółte, drobne guzki wielkości ziarna maku, które w ciągu kilku tygodni staja sie coraz większe- często choroba nazywana jako żółty guzek

-guzy umiejscawiają sie głównie w okolicy gardła, jeśli są duże dochodzi do uduszenia, ale tez na podniebieniu zwłaszcza miękkim i na języku

-należy ja różnicować z ospa

-błona śluzowa jamy dzioba jest rozpulchniona i zaczerwieniona

-u młodych gołębi przy bardzo silniej inwazji podobne guzy żółte stwierdza sie na pępku lub w okolicy kloaki

-u ptaków chorych pojawia sie biegunka, wodnista koloru zielonobiałego

-gołębie w czasie lotu łatwo meczą się, błądzą, mogą nie wracać do gołębników

-upierzenie jest matowe

Zmiany sekcyjne

-w jamie dzioba przełyku i wolu obecność kruchych, żółtych, dyfteroidalnych nalotów w postaci rożnej wielkości guzów, silnie przytwierdzonych do podłoża, nie należy ich usuwać bo dochodzi do dużego krwawienia

-błona śluzowa jamy dzioba pokryta jest lepkim, ciągnącym śluzem

-przy silnej inwazji i dużej chorobotwórczości rzęsistków obserwuje sie również zmiany w narządach wewnętrznych w postaci żółtych guzków zlokalizowanych w wątrobie, płucach i workach powietrznych

Trichomonoza jelit ślepych

Objawy

-utrata apetytu, posmutnienie, wyniszczenie, przysiadywanie na skokach

-występuje uporczywa biegunka- kał jest jasnozłoty lub żółtozielony, pienisty, ze złogami włóknika

-powłoki brzuszne są napięte, niektóre ptaki przyjmują w związku z tym ulgowa postawę pingwina- zwłaszcza jeśli gromadzi sie płyn

Sekcyjnie-rozdęcie jednego lub obu jelit ślepych i wypełnienie ich pienistą treścią, nieżytowe lub wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jelit

Diagnostyka laboratoryjna

-badanie parazytologiczne

-przyżyciowo przy górnych odcinkach- wymaz z wola lub zeskrobinę z błony śluzowej- szkiełko + płyn+ moczymy wymazówkę + do wola- wyjmujemy i rozprowadzamy na szkiełku w płynie = obecność pasożyta na podstawie jego ruchu

-Przyżyciowo przy postaci jelitowej- materiałem jest świeży kał najlepiej po nocy.

Można zabarwic metodą giemzy

-Pośmiertnie- zeskrobina wraz z treścią

Rozpoznanie różnicowe

- trichomonoza górnych odcinków przewodu pokarmowego- ospa, chlamydioza, kandydiaza, choroba Smadela

-Trichomonoza jelit ślepych- kokcydioza, histomonadoza, wrzodziejące zapalenie jelit, heksamitoza = spironukleoza

HISTOMONOZA

BACK HEAD- CZARNA GLÓWKA

Etiologia

pierwotniak, wiciowiec Histomonas melagridis

-jedna lub dwie wici, brak błony falującej (tamten ma 4 wici i błonę falująca)

-w przeciwieństwie do rzęsistków może przeżyć w formie inwazyjnej poza ciałem czyli w formie głodowej nawet 3 -4 lata, przezywa w jajach nicienia heteraklis galinarum (krótkie robaki ok 1 cm w jelitach ślepych) = bardzo często te inwazje występują razem!

Wrażliwy gatunek i wiek

-najbardziej wrażliwe są indyki od 3 tyg. o 3 miesiąca- jest to czas rozwoju grzebienia i korali, ale mogą tez chorować starsze i kury, rzadziej chorują perlice, bażanty czy kuropatwy

Okres inkubacji

-od 1 do 3 tygodni

Źródłem

-ptaki chore i ich nosiciele - kał

-zanieczyszczona ściółka woda,

-jaja nicienie heteraklis gallinarum

-do inwazji dochodzi droga pokarmowa

Objawy

-indyczęta drzemią stojąc w jednym miejscu

-skrzydła i ogon są opuszczone, grzbiet łukowato wygięty, co może świadczyć o bolesności w jamie brzusznej

-występuje biegunka- kał jest żółty, cuchnący i pienisty

-brak apetytu, odwodnienie, pióra trąca połysk

-pojawia sie ciemnogranatowe lub nawet czarne zabarwienie nieopierzonych części głowy (grzebień, korale)- będące wynikiem zaatakowania przez pasożyta dużych naczyń krwionośnych zwłaszcza żyły wrotnej wątrobowej, dochodzi do zaburzenia krążenia obwodowego, co manifestuje sie sinica a wiec granatowym czarnym zabarwienie przydatków na głowie

Zmiany sekcyjne

-dotyczą głównie jelit ślepych i wątroby

-jelita ślepe są wielokrotnie asymetrycznie powiększone i rozdęte,

-błona śluzowa jelita jest zgrubiała, z owrzodzeniami, pokryta grubą warstwą włóknika

-niekiedy dochodzi do całkowitego zatkania światła jelita ślepego masa suchego, kruchego szarożółtego włóknika

-ściana jelita ślepego na przekroju jest 5- 10 krotnie zgrubiała

Wątroba

-jest powiększona 2- 3 krotnie, krucha, przekrwiona, z ogniskami martwiczymi obejmującymi 3/4 narządu

-ogniska martwicze są wklęsłe lub wypukłe, okrągłe lub nieregularne, zazwyczaj otoczone ciemnym wałem przekrwienia, na przekroju są słoninowate, przypominają swym wyglądem naciekowe guzy nowotworowe (różnicować z choroba Mareka- nowotworowy rozrost wątroby)

Zmiany na głowie czarne u indyków mogą też świadczyć o RÓŻYCY!!!! - dęba stoi też wyrostek nosowy, czarne zmiany pod piórami pod skrzydłami

Diagnostyka laboratoryjna

-badanie parazytologiczne do badania należy wysłać najlepiej żywe indyki, wybierając ze stada sztuki najbardziej chore

-kał najlepiej świeży- przyżyciowo

-zeskrobina z jelit ślepych- pośmiertnie

-rozmaz i oglądamy mikroskopowo

Rozpoznanie różnicowe

-białaczka, choroba Mareka, gruźlica rzekoma, wrzodziejące zapalenie jelit (ślepe!!!), kokcydioza, trichomonoza

-ciemna głowa różnicowanie z różycą

HEKSAMITOZA- SPIRONUKLEOZA

HEXAMITIS INFECTION

Etiologia

-pierwotniak, wiciowiec Hexamita columbae u gołębi i Hexamita meleagridis u indyków

-pierwotniaki te są kształtu owalnego...

Wrażliwy gatunek i wiek

-gołębie, indyki, a także perliczki, bażanty, kury

-najbardziej wrażliwe są ptaki młode, ale mogą też chorować starsze

Przebieg

-u młodych ptaków cięższe

Niektórzy twierdza ze choroba jest przenoszona przez owady i choroba ma charakter sezonowy.

Źródła i drogi zarażenia

-ptaki chore i nosiciele kał, zakażenie następuje przez układ pokarmowy

Objawy

-niespecyficzne

-występuje osowienie, nastroszenie piór

-pojawia sie biegunka, kał jest pienisty, cuchnący, wodnisty, koloru białego, przechodzący w szarozielony

-ptaki są wychudzone i odwodnione

Zmiany sekcyjne

-nieżytowe zapalenie błony śluzowej jelit cienkich

-przekrwienie dwunastnicy

-treść jelit płynna i pienista

Diagnostyk laboratoryjna

-badanie parazytologiczne - stwierdzenie obecności pasożyta na podstawie jego ruchu

-treść jelit lub zeskrobinę z błony śluzowej bada sie metoda rozmazu bezpośredniego lub po zabarwieniu metoda giemzy

-najlepiej 3 x badać kał

-najlepszy kał zbiorczy

LECZENIE

-związki z grupy nitroimindazoli

-ronidazol tylko dla gołębi zarejestrowany, nie ma czym leczyc drobiu- lek na wszystkie te choroby

RONIDAZOL - 0,00625% w wodzie do picia lub z karmą przez 4-7 dni- profilaktycznie, przy silnych inwazjach 10 - 14 dni w tych niższych dawkach

-metronidazol jest ludzki, trzeba podawać 10 dni, podanie 1/4 tabletki na 10 dni to jest juz z dużo! stad zatrucia - objawy nerwowe, łzotok

-przy sekcji jeśli są zakażenia wtórne można stosować antybiotyk, jak jest wskazanie, jeśli jest czysta postać bez odbić na stanie klinicznym to nie stosować antybiotyku

-preparaty mineralno -- witaminowe- wzmacniające

-wyparzać poidła i karmidła- bo z kupa wychodzi pasożyt i sie nadkażają

KOKCYDIOZA - EIMERIOZA - COCCIDIOIS, EIMERIOSIS

Etiologia

-pierwotniaki kokcydia, z rodzaju Eimeria, specyficzne dla poszczególnych gatunków ptaków

-kokcydia charakteryzują się...

-poszukujemy oocyst

-minimum 7 dniowy okres rozwojowy a nawet do 11 dni

-który gatunek eimeria gdzie jest

KURY

E. tenella - jelita ślepe

E. brunetti końcowy odcinek jelit cienki, cześć jelit ślepych i jelito grube

E. necatrix, maxima, mitis - srodkowy odcinek jelit cienkich

E. acervulina, E...

INDYKI

KACZKI

GĘSI

-może być kokcydioza nerek E. truncata

-kokcydioza jelit cienkich -E. anseris, nocens, perini

-kokcydioza jelit ślepych i jelita grubego

GOŁĘBIE

Wrażliwy gatunek i wiek ptaków

-kokcydioza jest chorobą przede wszystkim ptaków młodych utrzymywanych w systemie podłogowym na ściółce

-największą wrażliwość wykazują brojlery i kurczęta do 16 tygodnia życia, indyki w wieku 2 -9 tygodni, gęsi 3- 12 tygodni, młode kaczki i gołębie od 3 tyg do 4 msc

Okres inkubacji

-7 dni

Przebieg choroby

-uzależniony jest od gatunku

-ostry u ptaków młodych

-starsze bezobjawowo lub choroba ma charakter podklinicznych

Źródła i drogi zakażenia

-źródłem są chore ptaki i nosiciele którzy wydalają oocysty wraz z kałem, zanieczyszczona woda pasza ściółka sprzęt

-istotna role odgrywa mechaniczne przenoszenie oocyst przez człowieka np. na obuwiu

-do zakażenia dochodzi wyłącznie przez przewód pokarmowy przez zjedzenie

Objawy kliniczne

-objawy choroby a wynikiem mechanicznego uszkodzenia tkanek żywiciela przez rozwijające sie pasożyty (schizogonia)

-na wystąpienie i przebieg choroby ma wpływ wiele czynników środowiskowo- żywieniowych (zbyt wysoka temp, zbytnie zagęszczenie, wysoka wilgotność przy niesprawnej wentylacji)

- obserwuje sie senność, osłabienie, brak apetytu, wzmożone pragnienie, wychudzenie, objawy anemii

-występuje bladość nieopierzonych części ciała (grzebień, dzwonki, skoki)

-pióra są nastroszona, a w okolicy steku pobudzone kalem

-skrzydła i ogon są opuszczone, grzbiet łukowato wygięty- postawa sępa

-pojawia sie początkowo wodnista biegunka, później o konsystencji pasty

-obserwuje sie silne zróżnicowanie wzrostu, występują objawy ogólne i niejednokrotnie można stwierdzać objawy nerwowe tj drgawki i porażenia

Bardzo ciężki przebieg inwazji u kur notuje się przy inwazji Eimeria Tenella, która powoduje kokcydiozę jelit ślepych.

-objawy ogóle są silnie zaznaczone,

-występuje dużego stopnia odwodnienie,

- biegunka początkowo jest ceglasta, żółtawa, a następnie czekoladowo- mahoniowa ze strzępkami świeżej krwi,

-często przybiera ona barwę żywoczerwoną z ciemnymi czopami w kształcie odlewów jelita

-wypróżniania są częste i bolesne

Gęsi przy zakażeniu Eimeria truncata dochodzi do zaatakowania nerek

-rozpoczyna sie od objawów porażennych tj niezborność ruchów, chwiejny chód, skręty głowy i szyi

-wywracanie sie na grzbiet, próby koziołkowania

-paki chudną przy zachowanym apetycie

-występuje biegunka - kał jest obfity, mlecznobiały lub szarobiały

-ucisk na grzbiet powoduje ból i żywą reakcje bólową ptaków

U gołębi w wielu wypadkach kokcydioza przebiega bez wyraźnych objawów klinicznych, zwłaszcza gdy zakażeniu uległy ptaki starsze, kilkumiesięczne

-gołębie pozornie wyglądają zdrowo, wykazują jednak mniejsza ruchliwość i wodnistą, przemijającą biegunkę

-ostry przebieg choroby obserwuje się zazwyczaj u młodych gołębi i młodzieży

-gołębie źle się opierzają, pióra sa matowe, łamliwe, ptaki szybko chudną i mają biegunkę - kał jest wodnisty, żółtobrązowy czasem ze smugami krwi.

Zmiany sekcyjne:

-są zróżnicowane i uzależnione od gatunku pasożyta

-odcinek jelit objęty procesem chorobowym wykazuje powiększenie, rozdęcie i przekrwienie

-na błonie surowiczej widoczny jest zastój krwi oraz punkcikowate wylewy i wybroczyny krwawe

-zmienione jelito na przekroju wykazuje rozpulchnienie ściany oraz nieżytowe nawet do krwotocznego zapalenie błony śluzowej

-na błonie śluzowej widoczne są ponadto drobne białawo -szare ogniska w postaci wysepek (skupiska schizontów)

-w treści spotyka się strzępki włóknika i skrzepłej krwi

- przy zakażeniu Eimeria tenella jelita ślepe są równomiernie rozdęte, powiększone, błona surowicza jest barwy ciemnowiśniowej lub fioletowej ściana jelita jest zgrubiała

-błona śluzowa jelit ślepych wykazuje zapalenie krwotoczne i dyfteroidalne w treści jelit obecne są duże ilości skrzepłej krwi, przy dłużej trwającym procesie jelita wypełniają włóknikowo- martwicowe masy barwy czerwonej luz żółtawo białej

u niosek poza zmianami w jelitach przy ostrym procesie obserwuje sie również deformacje i uszkodzenie kul żółtkowych oraz zapalenie jajnika

U gęsi przy inwazji Eimeria truncata zmiany lokalizują się w nerkach - obserwuje sie silne powiększenie i obrzęk nerek, które przyjmują barwę szarożółta lub czerwona.

-niekiedy nerki są silnie uwypuklone ponad powierzchnie kości miednicy

-w kruchym miąższu nerek obserwuje sie mniej lub bardziej liczne guzki, barwy biało - żółtej, wielkości łebka od szpilki

-w jelitach występuje nieżytowe, włóknikowo - martwicowe lub dyfteroidalne zapalenie błony śluzowej

Do kokcydiozy dołączają się nadkażenia bakteriami i wirusami i pogłębia sie enteropatia

- z bakterii najczęściej E. coli i bezwzględnie beztlenowce

-duże znaczenie maja choroby wirusowe - enteropatie- fizjologicznie wirusy tez są w jelitach, wiec samo wyizolowanie wirusa o niczym nie świadczy, musi to być połączone z objawami

Diagnostyka laboratoryjna

-badanie parazytologiczne- bezpośredni rozmaz z błony śluzowej jelit badanie kału metoda flotacji

-w kale poszukujemy oocyst

-w rozmazie bezpośrednim niekiedy można zaobserwować poszczególne formy rozwojowe kokcydioz- załamujące światło sierpowate schizonty lub wydłużone, osełkowate merozoity

Kokcydioza nerek u gęsi- do badania przesyła sie ale ptaki lub wycinki nerek z wyraźnymi ogniskami martwicowymi

Rozpoznanie różnicowe

-wrzodziejące zapalenie jelit

-kolibakterioza

-choroby pierwotniacze

-zatrucia (leki, mykotoksykozy)

Kokcydiozę nerek dodatkowo należy różnicować ze skazą moczanowa, salmonelloza i chorobami wirusowymi wieku pisklęcego.

LECZENIE

-obecne strategie profilaktyki kokcydiozy drobiu rzeźnego zalecają korzystanie dostępnych narzędzi (chemio i immunoprofilaktyka)

Profilaktyka kokcydiozy wciąż jeszcze polega na chemioterapii, choć w ostatnich latach pojawiła się możliwość prowadzenia szczepień

-kokcydia nie dają odporności krzyżowej!- jak jest na jeden gatunek uodporniony to na drugi nie jest

-uodparnianie na kokcydiostatki

-dawki dla kur mogą być trujące dla indyków

-stosunek białka do energii, rożne ilości białka w rożnym wieku

-przebiełczenie!

-zachowanie okresu karencji!!

!!!

Chemioprofilaktyka kokcydiozy - polega na stałym podawaniu ptakom preparatów kokcydiostatyków w skarmianych mieszankach paszowych

-kurczętom rzeźnym podaje się kokcydiostatyki przez cały okres tuczu z uwzględnieniem okresu karencji

-u kurcząt przeznaczonych na reprodukcję i użytkowanie towarowe okres 8 -16 tyg, u indyków przez 8 - 12 tyg. u kurcząt odchowywanych na nioski stosuje sie kokcydiostatyki tylko do 16 tygodnia życia w celu zapewnienia możliwości wykształcenia sie odporności naturalnej na kokcydiostatyki

Kokcydiostatyki są stosowane powszechnie w weterynarii do profilaktyki i leczenie kokcydiozy....

Podział kokcydiostatyków

chemiczne- stosowane w lecznictwie a niektóre tylko w paszy jako kokcydiostatyki

lecznicze- toltrazulil - bajkox- kury, indyki, świnie, bydło. bydło 2,5 %, świnie 5%

Klazurli- w tabletkach dla gołębi

Dodatki paszowe

-chemiczne: dekokwinat, diklazuril, halofuginon. nikrabazyna, robenidyna

-jonoforowe: lazalocyd, maduramycyna, monenzyna, narazyna, salinomycyna, semduramycyna

Pochodzenie

jonoforowe- produkty fermentacji grzybów z rodzaju strepto

-chemiczne - związki syntetyczne

Mechanizm działania

1. zaburzenia transportu błonowego Na, K, Ca, MG

2 różny mech

....

-szczepionki

Immunocox C1- kurczęta rzezne - 4 gatunki

Immunocox C2 - kurczeta hodowlane i towarowe - wiek uodparnianych kurcząt 1- 4 dni

Jeżeli mamy zamiar stosować szczepionkę to nie stosować kokcydiostatykow, oraz środków dezynfekcyjnych przed i po szczepieniu

-niektórzy naprzemiennie w jednym rzucie kokcydiostatyki w drugim szczepionki

Profilaktyka nieswoista

-dezynfekcja

-najpierw dezynfekcja wstępna- czyszczenie, mycie ścian

-stosowana jest dezynfekcja specjalna

-pomieszczenia można odkażać wrzątkiem temp 100 st c - niszczy oocysty, lub płomieniem lampy lutowniczej do wysokości 1 m

-znacznie mniej kłopotliwe i bardziej skuteczne jest zastosowanie dezynfekcji preparatów opartych na amoniaku

-można stosować wodę amoniakalna w odpowiednim stężeniu

1% roztwór amoniaku zabija oocysty po 24H

4%- po 12 h

5% - po 2 h

10%- po 45 min

Często wykorzystuje się również metodę amonową- posadzkę posypuje sie wapnem palonym lub gaszonym (hydratyzowanym) oraz siarczanem amonu w odpowiednich proporcjach (1:2) a następnie wolno polewa sie wodą.

Dość dobre efekty uzyskuje się również po zastosowaniu odkażania parami amoniaku 10% roztwór amoniaku odkaża pomieszczenia w ciągu 45 min

wykazano, ze kokcydiobójczo działa również jod 2-5%

z preparatów gotowych do odkażania przy kokcydiozie dostępny jest OO -CIDE. jest to preparat złożony z dwóch odrębnych składników, które po połączeniu powodują wydzielanie sie amoniaku (woda amoniakalna). preparat nr 1 zawiera dodatkowo wskaźnik barwny, który pod wpływem preparatu nr 2 zabarwia odkażą powierzchnię i umożliwia kontrolę dokładności zabiegu. (oprócz niszczenia oocyst kokcydiow, działa na niektóre jaja tasiemców i..)

---