Prawo Engla

Niemiecki statystyk, wieloletni kierownik i dyrektor królewskich

biur statystycznych w Saksonii i Prusach - Ernst Engel, opierając

się o własne badania budżetów rodzinnych, sformułował

w drugiej połowie XIX wieku prawo, które głosi,

że w gospodarstwie domowym, w miarę zwiększania

się dochodów oraz, co za tym idzie, sumy wydatków, rosną też

wydatki na żywność, ale dzieje się to stosunkowo wolniej, więc

ich procentowy udział w ogólnej sumie wydatków się zmniejsza.

Zazwyczaj planowane wydatki

są większe od dochodów.

W związku z tym bardzo istotne

jest prowadzenie budżetu

gospodarstwa domowego.

Powinien on być zrównoważony,

czyli wydatki nie mogą przekraczać

dochodów. W sytuacji, gdy wydatki

są od dochodów wyższe, mamy

do czynienia z deficytem budżetowym.

Dobra konsumpcyjne

Dobra konsumpcyjne - dobra wytworzone w celu niezwłocznego ich wykorzystania (zużycia) przez konsumenta. W przeciwieństwie do dóbr inwestycyjnych przy nabywaniu dóbr konsumpcyjnych nie zakłada się, że wydatek za jakiś czas może się zwrócić - stanowi on czysty koszt.

Dobra konsumpcyjne to np. ubrania, jedzenie.

Dobra wolne

Dobro wolne (Free good) oznacza takie dobro, które w warunkach naturalnych występuje w nieograniczonej ilości, nie występuje w jego przypadku pojęcie własności.

Przykładem takiego dobra jest dziś powietrze. Jednak ograniczenia dotyczące emisji zanieczyszczeń do atmosfery (Protokół z Kioto) oraz fakt, iż w niektórych miastach ogarniętych smogiem sprzedaje się powietrze w sprayu [potrzebne źródło] świadczą, iż nawet to dobro jest już częściowo dobrem niepowszechnym. Kolejnym przykładem jest energia słoneczna.

Przeciwieństwem dóbr wolnych są dobra, których zasoby są ograniczone, czyli dobra rzadkie.

Wszystkie dobra wolne są dobrami pierwotnymi.

Koszt alternatywny

W ekonomii koszt alternatywny danego dobra to ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego.

Koszt alternatywny w wielu podręcznikach z zakresu ekonomii jest również definiowany jako koszt potencjalnie utraconych możliwości (lub jako koszt utraconych korzyści). Można to tłumaczyć w następujący sposób: Załóżmy, że otwieramy przedsiębiorstwo. Naszym głównym celem jest osiąganie jak najwyższych obrotów, ale może się zdarzyć sytuacja, w której nasze przedsiębiorstwo nie zarobi nic - właśnie wtedy tracimy potencjalny zysk, jaki moglibyśmy zarobić, gdybyśmy zatrudnili się u innego przedsiębiorcy i to właśnie jest koszt alternatywny.

Inaczej mówiąc, koszt alternatywny jest to wartość najlepszej z możliwych korzyści, utraconej w wyniku dokonanego wyboru. Zatem koszt alternatywny:

jest zawsze ponoszony przez osobę podejmującą decyzję,

jest określony w chwili dokonywania wyboru,

ma charakter subiektywny.

Dochód

Dochód jest to miara finansowa pożytków czerpanych z różnych źródeł.

W praktyce różne podmioty w różny sposób określają swój dochód. Ponadto wobec niektórych grup podmiotów obowiązują definicje dochodu określone przepisami prawa (np. dochód osobisty do opodatkowania albo dochody obliczane dla potrzeb np. ustalenia zasiłków, preferencyjnego oprocentowania niektórych kredytów itp.)

Majątek

Majątek – w prawie cywilnym oznacza aktywa i pasywa majątkowe. Do majątku mogą wchodzić długi (które są pasywami majątkowymi). Majątek stanowi podstawowy składnik działalności gospodarczej, jest to tzw. majątek produkcyjny. Majątek brutto pomniejszony o zobowiązania stanowi majątek netto. Majątek zawsze jest odnoszony do konkretnego podmiotu, do którego należy. Przepisy mogą wskazywać przypadki, w których z ogólnego majątku wyodrębnia się określone składniki, tworząc w ten sposób majątek odrębny. Takie wyodrębnione składniki są regulowane przepisami szczególnymi. Przykładem majątku odrębnego jest majątek wspólny małżonków, spadek do chwili przyjęcia przez spadkobierców i majątek spółki cywilnej.

Majątek rozróżniamy na

*majątek trwały,

*majątek obrotowy.

ęści) a niższą od niej wartością rynkową wszystkich składników majątkowych przedsiębiorstwa ,

koszty zakończonych prac rozwojowych, czyli badania, albo w inny sposób uzyskana wiedza, której wynik może być wykorzystany do produkcji nowych lub ulepszenia dotychczasowych produktów lub technologii.

Finansowy majątek trwały przedsiębiorstwa obejmuje:

udziały w obcych podmiotach gospodarczych,

pożyczki długoterminowe udzielane innym przedsiębiorstwom,

długoterminowe papiery wartościowe, które uznano za lokaty, a ich termin realizacji przypada co najmniej po upływie roku .

Za należności długoterminowe przedsiębiorstw są uważane te, dla których termin wymagalności jest dłuższy od jednego roku. Przedsiębiorstwo może zaliczyć do majątku trwałego te środki, które są:

wykorzystywane dłużej niż jeden rok,

w momencie przekazania kompletne i zdatne do użytkowania,

jego własnością lub współwłasnością,

przeznaczone na jego potrzeby lub do oddania w użytkowanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze,

o wartości początkowej ponad 3500 PLN i podlegają odpisom amortyzacyjnym, obcymi środkami trwałymi używanymi przez przedsiębiorstwo na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze i przedsiębiorstwo ma prawo do ich amortyzowania .

Na majątek trwały przedsiębiorstwa składają się środki trwałe, które przedsiębiorstwo:

zakupiło,

wytworzyło, przebudowało i zmodernizowało,

otrzymało bezpłatnie w formie darowizny, spadku lub w inny nieodpłatny sposób,

przyjęto w formie aportu (wkład niepieniężny) od udziałowca, akcjonariusza lub wspólnika,

użytkuje na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.

Wartość początkową nowych środków trwałych, które przedsiębiorstwo wykorzystuje w procesach gospodarczych, zalicza się do majątku trwałego w wysokości rzeczywistej ceny nabycia lub kosztów poniesionych na ich wytworzenie, przebudowę, rozbudowę lub modernizację. Natomiast wartość początkową nabywanych używanych środków trwałych ustala się w wysokości rzeczywistej ceny zakupu powiększonej o koszt transportu, remontu oraz zainstalowania. Środki trwałe, które przedsiębiorstwo otrzymało nieodpłatnie, powiększają wartość majątku przedsiębiorstwa o kwotę stanowiącą wartość rynkową tego środka w dniu otrzymania, chyba że umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości. Wartość środków trwałych wniesionych do przedsiębiorstwa w postaci aportu zwiększa kwotę ustaloną przez dany podmiot gospodarczy samodzielnie, przy czym nie może być ona wyższa od ich wartości rynkowej.

Do środków trwałych nie zalicza się:

dzieł sztuki,

eksponatów muzealnych,

mebli i dywanów,

książek,

środków dydaktycznych,

urządzeń rozbieralnych stanowiących wyposażenie placów oraz zaplecza budów,

urządzeń sygnalizacyjnych.

Czterech pierwszych przedmiotów nie zalicza się do środków trwałych, ponieważ w miarę upływu czasu nie tracą one na wartości, lecz - wręcz przeciwnie - zyskują. Natomiast pozostałe przedmioty, ze względu na specyficzną rolę, jaką spełniają, wygodniej jest zaliczać w koszty niż przez wiele lat amortyzować. Wynika to z chęci pobudzania do ich nabywania, ze względu na ich znaczenie społeczno-gospodarcze.

Wszystkie środki trwałe wykorzystywane w przedsiębiorstwie w wielu powtarzających się cyklach produkcyjnych zużywają się stopniowo, przenosząc wartość zużycia na wytworzone wyroby. Jednocześnie następuje zmniejszenie początkowej wartości majątku trwałego w przedsiębiorstwie.

Zużycie środków trwałych może mieć charakter:

zużycia fizycznego,

zużycia ekonomicznego (moralnego).

Zużycie fizyczne środków trwałych polega na zmianie ich początkowych właściwości i zależy bezpośrednio od materiałów, z których środki trwałe były wykonane, konstrukcji tych środków, a także od stopnia ich wykorzystania itp. Można wyróżnić dwa rodzaje fizycznego zużycia:

zużycie wynikające z uczestnictwa środka trwałego w procesach produkcyjnych,

zużycie wynikające z oddziaływania na ten sam środek trwały sił przyrody i warunków zewnętrznych, takich jak deszcz, śnieg, zmiany temperatury.

Ekonomiczne (moralne) zużycie środków trwałych polega na utracie przez te środki wartości jeszcze przed upływem okresu ich rzeczywistego fizycznego zużycia. Może to być spowodowane przez:

tempo postępu technicznego,

skonstruowanie bardziej wydajnych środków trwałych,

unowocześnienie technologii produkcji wytwarzania środków trwałych,

import nowocześniejszych linii produkcyjnych,

brak popytu na wyroby wytwarzane przez dane środki trwałe,

konieczność zmian charakteru produkcji.

Przedsiębiorstwa powinny racjonalnie gospodarować swoim majątkiem trwałym, sukcesywnie wykonywać prace remontowo-naprawcze, których celem jest przywracanie środkom trwałym ich poprzedniej wartości użytkowej utraconej w procesach produkcyjnych (reprodukcja częściowa). Proces otworzenia całkowicie zużytego środka trwałego nazywamy reprodukcją całkowitą i zazwyczaj nowy środek trwały jest unowocześniony, wytworzony na bazie nowych rozwiązań technologicznych.

Proces zużywania fizycznego i ekonomicznego środków trwałych, powodujący w konsekwencji zmniejszanie się wartości majątku trwałego, określa się mianem umorzenia. Natomiast to samo zmniejszanie w procesie produkcji wartości środków trwałych przez stopniowe przenoszenie ich wartości na nowe produkty wytwarzane za ich pomocą zaliczane do kosztów produkcji prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności gospodarczej nazywa się amortyzacją.

Jest to suma kosztów, które poniosło przedsiębiorstwo na budowę w toku, montaż lub przekazanie do użytku nowego środka trwałego lub ulepszenie istniejącego.

Są to środki pieniężne wydatkowane na rzecz przyszłych dostaw, robót lub usług związanych z inwestycjami nie rozliczonymi.

Na przykład prawo użytkowania wieczystego gruntu, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawa autorskie, prawo do patentów, projektów, znaków towarowych, wzorów, programów komputerowych.

Zalicza: wydatki poniesione na utworzenie przedsiębiorstwa, które nie służą nabyciu przedmiotów materialnych (doradztwo, opłaty notarialne i sądowe itp.), wydatki na wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitał własny i jego powiększenie (opłaty skarbowe, bankowe, giełdowe, wydatki na drukowanie dokumentów akcyjnych itp.), wydatki związane z uruchomieniem przedsiębiorstwa (doradztwo organizacyjne, badanie rynku itp.), wydatki na rozszerzenie działalności, powiększenie liczby zakładów, wejście na nowe rynki zbytu.

Wartość firmy zależy przede wszystkim od spodziewanych dochodów przedsiębiorstwa. Te, z kolei, pozostają pod wpływem takich trudno wymiernych czynników, jak pozycja przedsiębiorstwa na rynku, opinia w bankach i wśród kontrahentów, struktura organizacyjna! możliwość pozyskania kapitałów, technicznie i handlowe doświadczenie.

Na przykład akcje, obligacje, długoterminowe weksle, bony, listy zastawne.

Środki o wartości nie wyższej niż 3500 PLN przedsiębiorstwo może zaliczyć do środków trwałych lub nie.

Rozporządzenie Ministra Finansów z 6 kwietnia 1993 r. w sprawie zaliczenia przedmiotu umów najmu lub dzierżawy rzeczy albo praw majątkowych do składników majątku stron tych umów [Dz. U. Nr 28, póz. 129], Ustawa z dnia 20 listopada 1999 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych [Dz. U. Nr 95, póz. 1101].