Teoria literatury: pytania przygotowujące do kolokwium

1. Na czym polega efekt uniezwyklenia (ostranienie)? Do jakiego nurtu teoretycznego można go przypisać, kto był jego autorem? Proszę podać jeden przykład uniezwyklenia z literatury.

2. Rosyjscy formaliści zaproponowali termin „literackość”. Na czym ona polega? Co nowego wnosi on do postrzegania literatury?

3. Rosyjscy formaliści wyróżniali w utworze literackim fabułę i temat. Proszę podać definicję tych dwóch terminów oraz przykład zaczerpnięty z literatury. Czy formaliści i strukturaliści postrzegali w ten sam sposób te dwa pojęcia?

4. Jakie wg M. Bachtina są trzy główne cechy powieści? Proszę podać definicję zaproponowanych przez Bachtina terminów.

5. W swojej słynnej pracy na temat twórczości François Rabelais Bachtin poświęca wiele uwagi karnawałowi. Czym jest wg Bachtina karnawał? Jak wygląda „skarnawalizowane” ciało?

6. W Gradivie Freud twierdzi, iż pisarz jest prekursorem psychologa. Dlaczego, wg Freuda, można porównać proces tworzenia dzieła literackiego do procesu tworzenia się snu?

7. Na czym polega kompleks Edypa?

8. Proszę wyjaśnić pojęcie „das Unheimliche”.

9. Na czym polega le stade du miroir? Kto zaproponował ten termin?

10. Jaka rolę, wg J. Lacana, odgrywają w procesie wytwarzania sensu figury stylistyczne takie jak „metonimia” i „metafora”?

11. W La Révolution du langage poétique J. Kristeva wprowadza pojęcia faz semiotycznej i symbolicznej. Czym są te fazy?

12. Czym, wg J. Kristevej, jest semiotyczna chora?

13. Czym różni się ojciec w rozumieniu Freuda, Lacana i Kristevej?

14. Skąd, wg, Kristevej, bierze się melancholia? Jak można jej zaradzić? (Proszę podać dwa sposoby zaproponowane przez Kristevę).

15. Dlaczego ateiści i protestanci są, wg Kristevej, bardziej podatni na melancholię niż katolicy? Co dla Kristevej wyraża obraz Holbeina Le Chist mort?

16. Co Kristeva rozumie mówiąc, iż matkobójstwo jest konieczne dla usamodzielnienia się podmiotu?

17. Jaki wpływ lingwistyka ogólna de Saussure’a miała na prace formalistów i strukturalistów?

18. Jaki wkład w osiągnięcia strukturalistów wniósł Vladimir Propp?

19. Jak, wg Genette’a i Barthesa, powinien zachowywać się krytyk-strukturalista?

20. Jaki jest wkład M. Prousta w rozwój XX-wiecznych teorii literatury?

21. T. Todorov pisze w swoich pracach o „histoire” i „discours”. Co rozumie on przez te terminy? Co dla krytyka powinno być ważniejsze?

22. Jak i dlaczego postrzega się dziś strukturalizm?

23. Co było główną ambicją strukturalistów? Proszę wymienić przynajmniej trzech przedstawicieli tego nurtu.

24. Czym różnią się dekonstrukcjonizm i dekonstrukcja? Z jakimi badaczami są te nurty utożsamiane?

25. W jakie przemiany społeczno-polityczne wpisuje się post-strukturalizm?

26. Jakie było znaczenie konferencji w Baltimore w 1966 r.? Kto na niej wystąpił? Czy konferencja ta spełniła oczekiwania amerykańskich literaturoznawców?

27. Co, dzięki dekonstrukcji, J. Derrida chciał osiągnąć?

28. Jaki jest wpływ teorii Derridy na prace H. Cixous?

29. Czym są fonocentryzm, logocentryzm i fallocentryzm?

30. W jaki sposób rozbiórka Fajdrosa przez Derridę ilustruje działanie dekonstrukcji?

31. Proszę wyjaśnić znaczenie terminu „la différance”.

32. Jak można interpretować słynne stwierdzenie Derridy „il n’y a pas de hors-texte”?

33. Proszę w skrócie opisać ewolucje teorii Barthesa w latach 1960.

34. W fazie post-strukturalistycznej Barthes proponuje dwa terminy: „l’écriture” i „le plaisir”. Co one oznaczają?

35. R. Barthes poświęca wiele uwagi mitom i mitologiom? Czym jest wg Barthesa mit? Proszę podać dwa przykłady współczesnych mitów zaproponowane przez samego Barthesa.

36. Co wnosi do badań nad literaturą „śmierć autora” ogłoszona przez Barthesa w 1968 roku?

37. Przedstawiciele teorii odbioru proponują termin „Erwartunghorizont”. Co termin ten oznacza? Kto reprezentował Szkołę z Konstancji? Jakie było jej główne założenie?

38. Czym jest intertekstualność? Kto zaproponował po raz pierwszy ten termin i pod czyim wpływem?

39. Czym zajmuje się socjokrytyka? Kto i kiedy zaproponował nazwę tego nurtu? Kto reprezentował go we Francji? Proszę wymienić trzy nazwiska i przypisać do każdego nazwiska jeden tytuł dzieła reprezentującego socjokrytykę.

40. Czym jest realizm krytyczny, wg Lukasca?

41. Proszę omówić w skrócie wizję społeczeństwa konsumpcyjnego zaproponowaną przez J. Baudrillarda.

42. Co, wg G. Deborda, dominuje dzisiejsze społeczeństwo? Proszę w skrócie omówić teorię tego pisarza.

43. Na czym, wg M. Foucault, polega panoptykon? Kto i kiedy go wynalazł? W jakich okolicznościach panoptykon może być zastosowany? Jakie są zalety tego modelu instytucji?

44. Jak, wg M. Foucault, zmienił się charakter kary na przestrzeni wieków?

45. Jaką rolę w rozwoju feminizmu akademickiego odegrał tekst Simone de Beauvoir Le Deuxième sexe? Kto jeszcze wywarł wpływ na Women’s Studies?

46. Czym jest ginokrytyka? Kiedy i gdzie nurt ten się rozwinął? Kto go reprezentował? Jaki tekst można uważać za jego manifest?

47. Jakie są dwie podstawowe różnice między ginokrytyką a écriture féminine?

48. Na czym polega rewizjonistyczny charakter krytyki feministycznej? Czym, wg E. Showalter, krytyka feministyczna powinna się zająć?

49. E. Showalter proponuje 4 modele definiowania specyfiki i odmienności pisarstwa kobiecego. Na czym one polegają?

50. Co to jest arachnologia? Z jaką badaczką jest związany ten nurt teoretyczny? Czyj tekst zainspirował termin „arachnologia”?

51. Proszę wymienić cztery nazwiska francuskich feministek. Na czym polega cielesność pisarstwa kobiecego?

52. Jaka jest rola związku kobiety z matką w kształtowaniu się pisarstwa kobiecego?

53. Jaka jest różnica między płcią biologiczną (sex) a kulturową (gender)? Jaka jest rola aktów performatywnych w tworzeniu tej ostatniej? Podaj przykład aktu performatywnego, który może mieć wpływ na ukształtowanie płci kulturowej.

54. Na czym polega spór między esencjonalizmem a konstrukcjonizmem w Gender Studies?

55. Kto reprezentuje Corporeal feminism? Skąd płynęła inspiracja dla tego nurtu? Na czym on polega?

56. Co oznaczało dawniej pojęcie „queer” i w jaki sposób zostało zrefunkcjonowane? Wymień dwa nazwiska związane z Queer Studies. Czym zajmują się te badania?

57. Czym zajmuje się krytyka postkolonialna? W jakim momencie krytyka ta powstała? Wymień czterech jej przedstawicieli.

58. Kim był Franz Fanon? Jaki jest jego wkład w rozwój postkolonializmu?

59. Czym jest orientalizm w rozumieniu E. Saida?

60. Dlaczego powieść J. Conrada Jądro ciemności uważa się dzisiaj za pełne rasistowskich stereotypów? Proszę wymienić inny przykład z literatury europejskiej, który został poddany krytyce postkolonialnej?