ekonomia jest nauką o tym, jak jednostka i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu zasobów jest nauką o procesach gospodarczych. stara się wykrywać i opisywać prawidłowości rządzące tymi procesamiprawa ekonomiczne.

•makroekonomia –dziedzina ekonomii posługująca się wielkościami agregatowymi (zbiorczymi, dotyczącymi całej gospodarki) do badania prawidłowości występujących w gospodarce jako całości.

•mikroekonomia jest dziedziną ekonomii zajmującą się badaniem zachowania indywidualnych konsumentów, przedsiębiorstw i rynków. jest to nauka zajmująca szczegółową analizą podejmowanych przez jednostki decyzji dotyczących zakupu i sprzedaży towarów.

podstawową różnicą pomiędzy mikro i makroekonomią jest podejście metodologiczne, natomiast przedmiot zainteresowania obydwu dziedzin ekonomii ma znaczenie drugorzędne. zarówno mikro- jak i makroekonomia zajmują się wyjaśnianiem zjawisk o charakterze gospodarczym, lecz ujmują te zjawiska w odmiennej perspektywie.

mikroekonomia zajmuje się badaniem zachowań indywidualnych podmiotów gospodarczych, analizą poszczególnych dóbr i rynków, w przekonaniu, że zachowanie gospodarki wynika z sumy zachowań poszczególnych, indywidualnych podmiotów gospodarczych. wychodzi więc z założenia, że chcąc zbadać prawidłowości dotyczące całości gospodarki, należy przede wszystkim zbadać w jaki sposób zachowuje się jednostka gospodarująca.

•zasoby :(praca, ziemia, kapitał)

•koszt alternatywny to wartość najcenniejszej nie wykorzystanej możliwości, z której zmuszeni byliśmy zrezygnować, ze względu na dokonanie określonego wyboru.

Ekonomia pozytywna zajmuje się tylko wyjaśnieniem zjawisk, zachowań i procesów gospodarczych

Ekonomia normatywna wydaje sądy i formułuje zdania o powinnościach.

Metoda indukcyjna polega na badaniu zjawisk, formułowaniu hipotez i wnioskowaniu na podstawie zaobserwowanych faktów.

metoda dedukcyjna polega na wnioskowaniu i odkrywaniu zależności z modelu o zredukowanej liczbie zmiennych, ze zdań uznanych za prawdziwe bezwarunkowo. metoda najpopularniejsza w ekonomii wykorzystująca zasadę ceteris paribas

ceteris paribus zwrot pochodzący z łaciny, oznaczający wszystko inne takie samo. na polski tłumaczy się zwykle jako przy pozostałych warunkach równych lub przy tych samych okolicznościach. użycie tego zwrotu oznacza świadome odrzucenie, w celu uproszczenia rozumowania, możliwości zajścia pewnych wydarzeń lub warunków, mogących zaburzyć związek między przesłanką a wnioskiem.

gospodarowanie to proces polegający na rozdysponowaniu rzadkich zasobów ( kapitał ,praca, ziemia) pomiędzy konkurencyjne cele, tak aby można było zaspokoić ich możliwie jak najwięcej. jest to proces ciągły.

struktura potrzeb człowieka wg maslowa

1)biologiczne2)bezpieczeństwa3)kontaktówspołecznych4)uznania 5)samorealizacji

osiągnięcie korzyści wymaga odpowiednich środków materialnych. wszystkie dobra środki służące bezpośrednio lub pośrednio do zaspokajania potrzeb ludzkich w formie rzeczy, usługi lub stanu

• potrzeba subiektywne odczuwanie braku, niezaspokojenia lub pożądania określonych warunków lub rzeczy, które człowiek uważa za niezbędne do utrzymania go przy życiu, rozwoju, realizowania ról społecznych itd..

• dobro każdy środek służąc bezpośrednio lub pośrednio do zaspokajania potrzeb ludzkich, w formie rzeczy, usługi lub stanu.

.• usługa wykonywanie pracy, która służy bezpośrednio do zaspokajania potrzeb.

• konsumpcja – zaspokajanie potrzeb ludzkich, wykorzystywanie dóbr i usług do zaspokajania potrzeb.

popyt(d) – to ilość dobra(q), jaką nabywcy są gotowi zakupić przy różnym poziomie ceny(p)

determinanty popytu (1. cena danego dobra 2. ceny innych dóbr (substytucyjnych, komplementarnych) 3. gusty i preferencje konsumenta 4. dochód realny konsumenta 5. liczba nabywców 6. warunki naturalne 7. oczekiwania co do zmian cen i dochodów)

prawo popytu: wraz ze wzrostem ceny (ceteris paribus) wielkość popytu maleje i odwrotnie, wraz ze spadkiem ceny (ceteris paribus) wielkość popytu wzrasta.

podaż to ilość dobra, jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie ceny w określonym czasie.

determinanty podaży (1. cena danego dobra 2. cena innych dóbr (komplementarnych, substytucyjnych) 3. koszty dostaw danego dobra (koszty produkcji, transportu, handlowe, podatki, dotacje) 4. koszty dostaw produktów produkcyjnych 5. cechy technologiczne produkcji 6. warunki naturalne, zdarzenia losowe.)

prawo podaży: wraz ze wzrostem ceny ceteris paribus wielkość podaży wzrasta i odwrotnie wraz ze spadkiem ceny ceteris paribus wielkość podaży maleje.

cena równowagi jest to cena równoważąca rynek danego produktu. oznacza to, że przy tej cenie ilość nabywana (wielkość zapotrzebowania) jest równa ilości oferowanej.

gra rynkowa popytu i podaży, w wyniku której następuje zrównanie się popytu i podaży co jest określane jako równowaga rynkowa.

zmiana ilości nabywanej: dana ilość nabywana odpowiada jednej, konkretnej cenie, dlatego ceteris paribus zmiana ilości nabywanej oznacza inną ilość nabywaną przy innej cenie dobra. graficzną ilustrację zmiany ilości nabywanej stanowi przesunięcie wzdłuż krzywej popytu.

zmiana popytu: zmiana ilości nabywanej przy danej cenie spowodowana działaniem innych niż cena danego dobra czynników. graficzną ilustrację zmiany popytu stanowi przesunięcie krzywej popytu.

zmiana ilości oferowanej: oznacza ceteris paribus inną ilość oferowaną przy innej cenie dobra. graficzną ilustracją zmiany ilości oferowanej jest przesunięcie wzdłuż krzywej podaży.

zmiana podaży: zmiana ilości oferowanej przy danej cenie spowodowana działaniem innych niż cena danego dobra czynników. graficzną ilustracją zmiany podaży stanowi przesunięcie krzywej podaży.

efekt veblena :inaczej zwany efektem prestiżowym, polegający na tym, że niektóre gospodarstwa domowe nabywają tym większe ilości danego dobra, im jest ono droższe. korzyść konsumpcyjna polega wtedy na demonstrowaniu swoich możliwości konsumpcyjnych

efekt snobizmu: polega na tym, że niektóre gospodarstwa domowe mniej cenią te dobra, które konsumują inni, a zatem nabywają ich mniej lub w ogóle eliminują je ze swoich zakupów, ponieważ są one nabywane przez inne gospodarstwa domowe.

rynek właściwy rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji (rynek produktowy, geograficzny i czasowy)

• produkcja wytwarzanie dóbr i usług.

• dobro konsumpcyjne służące do konsumpcji, wytwarza się je z dóbr produkcyjnych. mogą mieć jednocześnie charakter konsumpcyjny i produkcyjny

• dobro produkcyjne – dobro służące do wytwarzania różnych dóbr

• dobro pierwotne – dobro dostarczane bezpośrednio przez przyrodę

• dobro ekonomiczne – dobro wytwarzane w procesie produkcyjnym, inaczej produkt do ich wytworzenia potrzebna praca oraz inne dobra ekonom.

• dobro rzadkie – dobro, którego ilość jest w danym czasie ograniczona w stosunku do potrzeb. wszystkie dobra ekonomiczne są dobrami rzadkimi.

• dobro wolne – dobro, którego ilość jest nieograniczona w stosunku do potrzeb

• czynniki produkcji – dobra pierwotne i ekonomiczne oraz praca, stosowane w produkcji do wytwarzania innych dóbr i usług. dzielą się na ziemię a (powierzchnia, surowce, gleba, woda, itd.) pracę l (ludzie, wiedza, zdolności) i kapitał k (maszyny, urządzenia, budynki)

• strumień – ilość dóbr lub pracy, którą mierzymy jako przepływ podczas pewnego okresu, od jego początku do końca.

• zasób – ilość dóbr w pracy, którą mierzymy w danym punkcie czasu, np. jako stan w danym dniu.

• nakład – strumień dóbr produkcyjnych i pracy, zastosowanych w danym procesie produkcyjnym.

• wynik – strumień dóbr produkcyjnych, konsumpcyjnych i usług uzyskiwanych w procesie produkcyjnym.

• podział – rozdysponowanie rzadkich dóbr między poszczególnych

producentów i konsumentów.

• podmiot gospodarczy – podstawowa jednostka ekonomiczna, która podejmuje autonomiczne decyzje o zastosowaniu rzadkich dóbr będących jej własnością.

• gospodarstwo domowe – podmiot prowadzący działalność gospodarczą w celu maksymalizacji korzyści z konsumpcji.

• przedsiębiorstwo – podmiot zajmujący się produkcją dóbr i usług w celu maksymalizacji nadwyżki ekonomicznej (zysku).

• prawa własności – społecznie uznane prawa osoby do podejmowania działań dotyczących dóbr rzadkich.

• własność prywatna – wiązka wyłącznych i transferowalnych praw osoby do dóbr rzadkich.

• dobro prywatne – dobro, które jest własnością prywatną.

rynek – to całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków w jakich one przebiegają. inaczej to proces, w którym sprzedający i kupujący określają co chcą sprzedać i na jakich warunkach.

dobra substytucyjne są to dobra zastępujące się w celu zaspokojenia określonej potrzeby, np.: masło i margaryna

dobra komplementarne są to dobra uzupełniające się w zaspokajaniu określonej potrzeby np.: samochód i paliwo