CZECHY
Hradczany - „królewska” dzielnica na zachodnim, wysoki
brzegu Wełtawy w Pradze, powstała w XIV w. W jej skład wchodzi kompleks zamku królewskiego, bazylika św. Jerzego, słynna Złota
Uliczka, ogrody królewskie z Belwederem
„Złota uliczka” Najprawdopodobniej była siedzibą miejscowych
złotników - Żydów pracujących dla skarbu, znajdujących w ten sposób schronienie za murami
zamku.
Praga- Kaplica Loretańska
Kolumna Trójcy w Ołomuńcu
Jicin słynie głównie jako miejsce, w którym dzieje się akcja bajki o rozbójniku Rumcajsie.
Karlowe Wary (niemiecka nazwa: Karlsbad) to największe miasto uzdrowiskowe Republiki Czeskiej. Karlowe Wary znane są także z likieru Becherovka i przemysłu szklanego.
WĘGRY
Szczególne znaczenie turystyczne mają jeziora, zwłaszcza Balaton.
Budapeszt- most łańcuchowy
Budapeszt- Parlament
Ostrzyhom. Jedno z najstarszych miast węgierskich. Nazywany „węgierskim Rzymem”. Miejsce koronacji św. Stefana- twórcy i władcy państwa węgierskiego.
SŁOWACJA
Nowogródek- Muzeum Adama Mickiewicza. Budynek zbudowano w 2 poł. XIX wieku na miejscu spalonej siedziby rodziny Mickiewiczów z XVIII wieku.
Zespół zamkowy w Mirze- siedziba rodu Radziwiłłów
Zespół Zamkowy w Nieświeżu
UKRAINA
KRYM Półwysep na południu Ukrainy, zwany czasem półwyspem Taurydzkim, a w starożytności połączony jest z lądem tylko wąskim Przesmykiem Perekopskim, pomiędzy Morzem Czarnym i Azowskim, a od Rosji oddzielony Cieśniną Kerczeńską.
Truskawiec- Miasto w obwodzie lwowskim, u stóp Gorganów, w odległości 90 km od Lwowa. Najmłodsze i bardzo modne uzdrowisko w czasach II Rzeczypospolitej. Wypoczywał tu Józef Piłsudski.
Gorgany Pasmo górskie w zachodniej części Ukrainy, wchodzące w skład Beskidów Wschodnich, a dokładniej Beskidów Lesistych będąc ich najdzikszą częścią. Najwyższy szczyt Sywula
Howerla- najwyższy szczyt Ukrainy i Czarnohory
Lwów- katedra łasińska pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP- śluby króla Jana kazimierza
Lwów- cmentarz Łyczakowski. Najstarsza zabytkowa nekropolia Lwowa
Cmentarz obrońców Lwowa
Kijów- Ławra Pieczerska
Ławra Poczajowska. Ogromna Ławra Poczajowska jest miejscem pielgrzymek prawosławnych i grekokatolików z całego terenu Słowiańszczyzny. Zbudowana na miejscu cudownych objawień Matki Bożej
BUŁGARIA
Mostar - kamienny most zbudowany w 1566 r. Przez tureckiego architekta nad rzeką Neretvą. Zniszczony w 1993 r. przez chorwackie czołgi, został w 2004 r. dzięki wsparciu UNESCO odbudowany.
Cerkiew Bojańska. Średniowieczna świątynia prawosławna, znajdująca się w Bojanie (dzielnica Sofii). Wyróżnia się dobrze zachowanymi freskami, które zaliczane są do najcenniejszych zabytków średniowiecznej sztuki malarskiej na Bałkanach.
Skalne cerkwie w Iwanowie. Zespół wykutych w skale monolitycznych kościołów, kaplic i klasztorów w 1979 roku zespół został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
RUMUNIA
Zespół drewnianych cerkwi w okręgu maramures
ANDORA
Turystyka, łącznie z emisją znaczków pocztowych dostarcza aż 80-90% dochodu narodowego. Kraj atrakcyjny turystycznie m.in. dzięki wolnocłowym, tanim zakupom -państwo wcale lub prawie
wcale nie nakłada podatków, głównie paliwem, alkoholami i wyrobami tytoniowymi
Dolina Madriu-Perafita-Claror
HISZPANIA
Camino de Santiago
DOMINIKANA
Santo Domingo. Jest najstarszym stałym osiedlem w Nowym Świecie. Szybko stało się ważną hiszpańska bazą podboju Ameryk i centrum administracyjnym.
SKANDYNAWIA
Katedra Roskilde(DANIA) -pierwszy gotycki kościół w Skandynawii.
Kościół klepkowy w Urnes (NORWEGIA)
Południk Struvego. Południk Struvego rozciąga się na długości 2821,833 km i przebiega przez 10 państw: Norwegię, Szwecję, Finlandię, Rosję, Estonię, Łotwę, Litwę, Białoruś, Mołdawię, Ukrainę.
Szwedzi okręt Vasa XVII statek, który przetrwał do dzisiaj
LITWA
Wilno, Obraz cudownej Matki Boskiej, Ostra Brama
Wilno, Katedra św. Stanisława
Góra Krzyży. Po upadku powstania listopadowego zaczęto masowo przynosić i stawiać kolejne krzyże
Szydłów, objawienie Matki Bożej
Zasoby środowiska przyrodniczego -kryteria oceny
+urzeźbienie(m.in. wysokość bezwzględna i względna nachylenie stoków, ich ekspozycja długość stoków, stopień rozczłonkowania terenu )
+KRAJOBRAZ(kontrastowość)
+sieć wód powierzchniowych(pow. zbiorników, wielkość przepływów, temp. wody, czystość wody, charakter brzegów, szerokość koryta rzeki)
+klimat(m.in. liczba dni z średnią temperaturą dobową pow. 15C oraz poniżej 0C, liczba dni bez opadów, okres zalegania pokrywy śnieżnej, usłonecznienie, zachmurzenie, liczba dni bezwietrznych, zanieczyszczenie powietrza)
+szata roślinna-(m.in. powierzchnia lasów i użytków zielonych, typ siedliska, skład gatunkowy, stopień zniszczenia)
+obszary chronione-(rodzaj i powierzchnia obszaru chronionego)
+osobliwości geologiczne(liczba) i osobliwości fauny i flory(walor poznawczy)
+przekształcenie środowiska przyrodniczego
METODY OCENY ZASOBÓW (WALORÓW) TURYSTYCZNYCH
1. Metoda intuicyjna (ekspercka)
2. Metoda bonitacji punktowej
3. Metoda modelowa (Warszyńska) -do oceny środowiska przyrodniczego
4. Metody wielowymiarowej analizy porównawczej (m. taksonomiczna
Mierniki stanu rozwoju bazy noclegowej
1. Liczba obiektów noclegowych
2. Liczba miejsc noclegowych
3. Liczba pokoi (dotyczy gł. hoteli)
4. Liczba miejsc noclegowych na 1 km2
5. Liczba miejsc noclegowych na 100 mieszkańców (Barteje`a-Deferta)
6. Wskaźnik wykorzystania miejsc nocleg
Ograniczoność zdolności recepcyjnej przestrzeni turystycznej
CHŁONNOŚĆTURYSTYCZNA -maksymalna liczba uczestników ruchu turystycznego, która może jednocześnie przebywać na danym obszarze nie powodując dewastacji i degradacji środowiska przyrodniczego, a tym samym warunków wypoczywania; (nazywana czasami pojemnością naturalną). W przypadku szlaków turystycznych pojęcie to jest zastąpione terminem „przepustowość turystyczna”. (Warszyńska, Jackowski 1978)
POJEMNOŚĆTURYSTYCZNA -pojemność bazy noclegowej, gastronomicznej i towarzyszącej, określająca maksymalną liczbę uczestników ruchu turystycznego mogących równocześnie korzystać z urządzeń, nie przyczyniając się do zmniejszenia zakresu i poziomu świadczonych usług turystycznych oraz dezorganizacji życia społeczno-gospodarczego (Warszyńska, Jackowski 1978
RUCH TURYSTYCZNY NA KONTYNENCIE EUROPEJSKIMRUCH EUROPEJSKIM
-dominuje turystyka wewnątrz regionalna;
-ruch turystyczny między krajami europejskimi jest
zdecydowanie wyższy od ruchu między Europą a innymi
regionami świata;
-w wymianie turystycznej wyraźnie zaznaczają się tendencje
do odwiedzania przede wszystkim krajów sąsiednich, co
wiąże się przed wszystkim względami ekonomicznymi (niskie
koszty podróży), pokrewieństwem języka, kultury, historii
i itp.;
-umowa z Schengen -swobodny przepływ turystów
i maksymalna liberalizacja ruchu granicznego;
-przewaga migracji turystycznych w kierunku południkowym
-koncentracja ruchu turystycznego z północy Europy
w basenie Morza Śródziemnego oraz przyjazdy turystów
z północy i południa do regionu alpejskiego;
-po rozszerzeniu UE o nowe kraje członkowskie z Europy
Środkowej istnego znaczenia nabiera równoleżnikowy
charakter przemieszczeń turystycznych;
-wyraźna sezonowość(60% międzynarodowych migracji
turystycznych odbywa się w sezonie letnim)
Pomnik Chrystusa Zbawiciela(port. CristoRedentor) na górze Corcovado(Garbus) w Rio de Janeiro w Brazylii. Stojąca na szczycie 710-metrowego granitowego wzniesienia statua jest symbolem miasta i gościnności Brazylijczyków, witając przybyszy otwartymi ramionami. Pomnik zaprojektował Paul Landowski, francuski rzeźbiarz polskiego pochodzenia. Rzeźbę zbudowano we Francji i przewieziono do Rio de Janeiro, a przed umieszczeniem na szczycie wzgórza obłożono steatytem. Odsłonięcie nastąpiło 12 października 1931 r. Statua mierzy 30 metrów wysokości i jest postawiona na 7 metrowym cokole. Głowa ma 3,5 metra wysokości i waży 35 ton, każda z dłoni waży 9 ton, a odległość między końcami palców rąk wynosi 23 metry.
Tadź Mahalw Agrze(nad rzeką Jamuna, w indyjskim stanie Utrat Pradesh) -indyjskie mauzoleum wzniesione przez Szaha Dżehanaz dynastii Mogołów, na pamiątkę przedwcześnie zmarłej, ukochanej żony Mumtaz Mahal. Obiekt bywa nazywany świątynią miłości. Składa się z głównej świątyni z wielką kopułą, w kształcie cebuli, charakterystyczną dla sztuki islamu i olbrzymią bramą, symbolizującą wrota do Raju. W rogach cztery minarety -wieże strażnicze. Uzupełnieniem kompleksu są standardowe elementy tego typu budowli: kanały wodne oraz podzielony na cztery części ogród krajobrazowy. Konstrukcja ogrodu perskiego przed mauzoleum imituje muzułmańskie wyobrażenie raju, które cechuje duże podobieństwo do jego chrześcijańskiego odpowiednika.
Petra(z greckiego πέτρα-skała) -obecnie ruiny miasta Nabatejczyków, znajdujące się w południowo-zachodniej Jordanii. Położona jest w skalnej dolinie, do której prowadzi jedna wąska droga wśród skał- wąwóz As-Sik. Słynie z licznych budowli wykutych w skałach. W czasach antycznych, w okresie od III w. p.n.e. do I w. n.e., miasto przeżywało czasy swojej świetności, będąc stolicą królestwa Nabatejczyków.
ChichénItzá(Źródła Ludu Itzá) -prekolumbijskie miasto założone przez Majów na Półwyspie Jukatan (Meksyk) około 450 r. Największy rozwój datowany jest na X- XI wiek. W XIII w. miasto straciło na znaczeniu, a w XV zostało opuszczone. Prowadzone od 1924 r. wykopaliska pozwoliły odkryć pozostałości wielu zabytków. Pierwsze budowle zostały wzniesione około 700 r. Prezentują one typowe cechy architektury Majów. Największe budowle wzniesione zostały w okresie wpływów Tolteków. Powstały w tym czasie: największe na terenach Mezoameryki boisko do gry w pelotę(o długości 150,0 m), El Castillo- świątynię Kukulkana (Świątynia Zamek), Świątynię Wojowników (Templode los Guerreros), grupę Tysiąca Kolumn i Świątynię Jaguara.
MACHU PICCHU(PERU) Najlepiej zachowane miasto Inków, w odległości 112 km od Cuzco, położone jest na wysokości 2090-2400 m n.p.m., na przełęczy pomiędzy Wayna Picchui Machu Picchuw masywie Kordylierów, w Andach Peruwiańskich. Powstało w XV w. według kompleksowo opracowanego planu, opuszczone ok. 1537 r. z nieznanych nam powodów. Ruiny miasta zostały odkryte w 1911 r. Miasto- twierdza zostało zbudowane z jasnego granitu. Najbardziej widocznym elementem architektury są wszechobecne schody. Doliczono się1200 stopni. Zapewniały one komunikację wewnątrz tego położonego na różnych poziomach miasta. Badania archeologiczne ujawniły większość pochówków kobiet (na dziesięć szkieletów tylko jeden należał do mężczyzny), co daje podstawę do stwierdzeń, że Machu Picchu było sanktuarium Dziewic Słońca a nie typowym miastem czy twierdzą. Są to jednak tylko wywody teoretyczne.
KOPALNIE ZŁOTA LAS MEDULAS. Niewielka wioska w prowincji Leon, około 20 kilometrów od miasta Ponferrada. Zachowały się tu pozostałości starożytnej rzymskiej kopalni złota. Rzymianie drążyli tunele w tutejszych skałach, a następnie przepuszczali przez nie wodę, która rozmywała skały. Współcześnie miejsce to pełne jest nagich, czerwonych zboczy -zerodowanych w ciągu kilkunastu wieków, jakie upłynęły od działalności człowieka.
Lizbona -Pomnik odkryć geograficznych
Jeziora Plitwickie. Położony w środkowej części Chorwacji. Jego największą atrakcją jest 16 jezior krasowych połączonych ze sobą licznymi wodospadami.
PARK NARODOWY DOLINA ŚMIERCI (KALIFORNIA) Obszar bezodpływowej depresji na pustyni Mojave. Klimat zwrotnikowy, suchy, z opadami nie przekraczającymi 50 mm rocznie (w niektórych latach deszcz nie pada w ogóle). Najbardziej suche miejsce Ameryki i jedno z najgorętszych miejsc na ziemi, gdzie latem temperatury dochodzą do 57°C, a piasek rozgrzewa się do niemal 100°C. Najniżej położony punkt znajduje się86 m p.p.m. Depresja powstała w trzeciorzędowym rowie tektonicznym. Rzeki mają charakter okresowych
PROWINCJALNY PARK DINOZAURÓW Obszar chroniony położony w dolinie Red Deer River, w prowincji Alberta. Park został utworzony w 1955 r., a w 1979 r. wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO zarówno z uwagi na swoje walory krajobrazowe, jak i obfitość szczątków kopalnych. Jest jednym z najczęstszych w świecie miejsc występowania skamieniałych szczątków dinozaurów. Odnaleziono tam szczątki co najmniej 39 gatunków dinozaurów, a ponad 500 obiektów wydobyto i umieszczono w muzeach.
PARK NARODOWY WOOD BUFFALO (BIZONA LEŚNEGO) Park narodowy, położony w północno-wschodniej części prowincji Alberta. Jest największym parkiem narodowym w Kanadzie i czwartym co do wielkości na świecie. Zajmuje on powierzchnię45 480 km2. Został utworzony w 1922 r. w celu ochrony największego na świecie stada bizonów, które zgodnie z aktualnymi szacunkami liczy około 2000 osobników.
WIEŻA CN TOWER W TORONTO Wieża CN (dokładniej Canada's National Tower) -druga, po Burj Dubai, najwyższa wolnostojąca budowla na świecie, o wysokości 553,33 m. Otwarta w 1976 r. Działa jako wieża telewizyjna, z ogólno-dostępnymi tarasami widokowymi, obrotową restauracją i kompleksem rozrywkowym. CN Tower jest najwyższą wolnostojącą budowlą, wpisaną do Księgi Guinnessa, od ponad25 lat.
ATACAMA Pustynia mglista w północnej części Chile między Kordylierą Nadbrzeżną a Kordylierą Zachodnią. Należy do najsuchszych obszarów na świecie. Roczna suma opadów nie przekracza 100 mm, co jest związane z położeniem (strefa zwrotnikowa). Jedną z głównych przyczyn tak suchego klimatu jest zimny prąd peruwiański.
HUNZIKER (1942)TURYSTYKA to całość zjawisk i stosunków dotyczących podróży i krótkotrwałych pobytów poza miejscem stałego zamieszkania przedsiębranych nie w celach zysku i nie związanych z osiedleniem się na stałe
TURYSTYKA to ogół czynności osób, które podróżują w celach :wypoczynkowych, służbowych, lub innych, nie dłużej niż przez rok bez przerwy, poza swoim codziennym otoczeniem, z wyłączeniem wyjazdów, w których głównym celem jest działalność zarobkowa w odwiedzanej miejscowości.
1. Konferencja zorganizowana przez Ligę Narodów (1937)
a)TURYSTA -każda osoba odbywająca podróż trwającą co najmniej 24 godziny w kraju nie będącym miejscem jej stałego zamieszkania, a będącym krajem docelowym
2. Konferencja ONZ w Rzymie (1963)
a) ODWIEDZAJĄCY -wszystkie osoby przybywające do kraju nie będącym ich miejscem stałego zamieszkania w jakimkolwiek celuz wyjątkiem wykonywania w tym kraju pracy zarobkowej
b) TURYSTA -każdy odwiedzający, który przebywa w kraju docelowym ponad 24 godziny
c) WYCIECZKOWICZ -każdy odwiedzający, który przebywa w kraju docelowym poniżej 24 godzin, w tym także uczestnicy rejsów morskich
Geografia turyzmu:
-nauka interdyscyplinarna i syntetyzująca o szerokim polu badawczym
-wyodrębniona jako dyscyplina geograficzna przez Stradnera w 1905 r.; w Polsce przez prof. Stanisława Leszczyckiego(1932)
-zajmuje się analizą form i relacji przestrzennych zjawisk turystycznych oraz związanych z nimi procesów oddziałujących na przestrzeń(Warszyńska)
-celem geografii turyzmu jest stworzenie podstaw teoretycznych do podejmowania właściwych decyzji pomocnych w świadomym kierowaniu ruchem turystycznym (nauka operacyjna)
Problematyka turystyczna w naukach geograficznych
1. Geografia fizyczna-(ocena walorów środowiska przyrodniczego z punktu widzenia rozwoju turystyki ora zbadanie wpływu turystyki na środowisko)
2. Klimatologia-(badanie bodźcowości klimatu; wpływu klimatu na człowieka)
3. Geografia osadnictwa-(badanie osadnictwa turystycznego, morfologii osiedli turystycznych)
4. Geografia ludności-(badanie zmian demograficznych miejscowości i regionów turystycznych)
5. Geografia transportu-(badanie tzw. potoków turystycznych i dostępnośc i komunikacyjnej)
6. Geografia rolnictwa-(badania wpływu turystyki na gospodarkę rolną; zanikanie funkcji rolniczych na rzecz turystyki)7. 7. Geografia usług-(badania potencjału usługowego urządzeń turystycznych)
PRZESTRZEŃ TURYSTYCZNA
Definicja przestrzeni turystycznej wydziela ją w oparciu o kryterium funkcjonalne -tj. obecność funkcji turystycznej na danym obszarze.
Funkcja turystyczna -działalność społeczno-ekonom. miejscowości (obszaru), która jest skierowana na obsługę turystów, i którą dana miejscowość/obszar spełnia w systemie gospodarki narodowej (Matczak)
WYBRANE TENDENCJE MAJWYBRANE MAJĄĄCECEWPWPŁŁYW NA ROZWYW ROZWÓÓJ TURYSTYKI J W OSTATNIM DWUDZIESTOLECIUW DWUDZIESTOLECIU
Wzrost aktywności w zakresie kierowania własnym życiem;
Dążenie do zdrowszego trybu życia, poprzez właściwe odżywianie się, odrzucanie nałogów, aktywny tryb życia;
Dążenie do wygodnego życia (samochody, urządzenia gospodarstwa domowego, Internet i inne sprawiają, że życie staje się łatwiejsze);
Troska o zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie, unikanie stresów, rozwijanie hobby, dążenie do tężyzny fizycznej;
Zachowanie sprawności nawet w późnym wieku, uprawianie sportu;
Podążanie za rozrywkami;
Wzrost świadomości, że czyste środowisko i kontakt z przyrodą zapewnią realizację wszystkich wymienionych celów.