Teleangiektazje i wenektazje

Układ naczyniowy skóry

• Naczynia skóry, mające podstawowe znaczenie dla regulacji cieplnej tworzą głęboki splot naczyniowy na granicy skóry właściwej i tkanki podskórnej oraz powierzchniowy splot podbrodawkowy

• Ścisły związek naczyń krwionośnych skóry i tkanki podskórnej powoduje, że tkanka podskórna zostaje często wtórnie wciągnięta w proces chorobowy toczący się w skórze

• Splot podbrodawkowy zaopatruje brodawki skórne, do samego naskórka, natomiast naczynia krwionośne nie wnikają a odżywianie jego odbywa się przez krążenie limfy

• Układ naczyniowy skóry składa się z naczyń żylnych i tętniczych oraz z sieci naczyń włosowatych (kapilarów), przedwłosowatych (prekapilarów). Drobne naczynia, zwłaszcza żylnego splotu podbrodawkowego, odgrywają rolę w wielu procesach zapalnych

• W otoczeniu przydatków – mieszków włosowych i gruczołów potowych naczynia krwionośne tworzą odmienne sploty. Na podkreślenie zasługuje, że górna część mieszków włosowych jest zaopatrywana przez inne naczynia niż część dolna

• Naczynia limfatyczne włosowate zaczynają się w warstwie brodawkowatej skóry i łączą się w sieć poniżej tej warstwy. W tkance podskórnej występuję druga sieć naczyń limfatycznych, zbierających chłonkę z okolicy gruczołów potowych, łojowych i mieszków włosowych

Definicja teleangiektazji i wenektazji

• Zmiany naczyniowe określane jako ‘pajączki’ lub ‘popękane’ naczynia krwionośne są trwale rozszerzonymi naczyniami włosowatymi splotu podbrodawkowego, które przeświecają przez naskórek w postaci czerwonych ‘nitek’

• Wpływa na rozszerzanie naczyń krwionośnych na twarzy ma wiele czynników

• Pierwszym jego objawem jest zaczerwienienie tzw. rumień. Początkowo rumień mija ale z biegiem czasu utrwala się, pozostaje na stałe. W konsekwencji powstają wyraźne, trwale rozszerzone naczynia krwionośne, które prześwitują przez naskórek

• Jest to wykwit niewyczuwalny przy dotyku różniący się od skóry otaczającej wyłącznie zabarwieniem. W skrajnych przypadkach mogą one ściśle przylegać do siebie tak, że dają obraz jednorodnego zaczerwienienia – tzw. teleangiectatic erythema

• Prawidłowe określenie tego stanu to:

• Teleangiektazje – rosacea, cuperosa (występują na środku twarzy, skrzydełkach nosa i policzkach)

• Wenektazje (występują na kończynach dolnych – na udach)

• Towarzyszą schorzeniom skóry i zaburzeniom ogólnoustrojowym

• Mogą być liczne – tworzą sieć dając zaczerwienienie całej skóry lub pojedyncze – plamy

• Są jedną z najczęściej występujących zmian w układzie naczyniowym skóry

• Występują głównie u kobiet, ponieważ hormony estrogenowe działają rozluźniająco na mięśnie naczyń, co prowadzi do zwiększenia ich skłonności do poszerzania się

Cera z problemami naczyniowymi

• Rozszerzone naczynia mogą powstać przy każdym typie cery, ale szczególnie narażona jest skóra delikatna, cienka, wrażliwa

• Cera wrażliwa

• Ten typ cery występuje zarówno u młodych jak i u starszych osób

• Charakterystyczna cienka skóra, z tendencją do rozszerzania naczyń i rumieńców na policzkach

• Bywa sucha lub normalna – produkuje mało łoju, miejscami wcale, ale może być również tłusta lub mieszana

• Ochronny płaszcz hydrolipidową (wodno – tłuszczowy) nie funkcjonuje

• Raczej bez wyprysków, lecz często bywa zaczerwieniona lub pokryta plamami, w dotyku gorąca

• Bardzo szybko reaguje obrzękiem, swędzeniem lub pieczeniem w wypadku zewnętrznego lub wewnętrznego kontaktu z alergenem (kosmetyki, używki)

• Wymaga pieczołowitej pielęgnacji (ochrony przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi – wiatrem i chłodem)

Podział teleangiektazji i wenektazji

• Wyróżnia się dwa rodzaje teleangiektazji:

• Pierwotne (samoistne) – tworzą się samoistnie. Najczęściej występują tuż po urodzeniu (skóra marmurowa, naczyniasta), związane z zespołami wrodzonymi (rodzinnie dziedziczne, krwotoczne rozszerzenie naczyń krwionośnych, np. choroba Rendu – Oslera). Samoistne rozszerzenia naczyń włosowatych pojedyncze lub uogólnione może pojawić się u dzieci, kobiet w ciąży, jak również u osób starszych (teleangiectasia senilis)

• Wtórne (nabyte) – wyglądają podobnie jak samoistne. Występują w schorzeniach skóry i ogólnoustrojowych, po ekspozycji na czynniki atmosferyczne oraz po leczeniu mogą pojawić się u dzieci, jak i u dorosłych bez względu na płeć. W przebiegu schorzeń:

• Skóry – występują najczęściej w trądziku różowatym, łojotokowym zapaleniu skóry, twardzinie, toczniu rumieniowatym, skórze barwnikowej i pergaminowej, chorobie Bourneila – Pringla i innych. Najczęściej zajmują twarz – policzki i skrzydełka nosa. Są pojedyncze lub liczne, bardzo ciemne lub tworzące rumień (teleangiectatic erythema). Mogą towarzyszyć innym zmianom skórnym.

• Ogólnoustrojowych – uogólnione lub ograniczone rozszerzenie naczyń włosowatych, występuje w nadciśnieniu tętniczym, niewydolności krążenia, schorzeniach wątroby i zaburzeniach hormonalnych

• Po ekspozycji na czynniki atmosferyczne – pojedyncze teleangiektazje na twarzy – na skrzydełkach nosa, przegrodzie nosowej i policzkach – pojawiają się przy nadmiernej ekspozycji na: promienie UV (zarówno słońce jak i solarium), wysoką i niską temperaturę, wahania temperatury, wiatr, dużą wilgotność. Teleangiektazje często występują u rolników, hutników, marynarzy. Istnieje nawet określenie ‘skóra żeglarzy’

• Jatrogenne (po leczeniu) – mogą być spowodowane długotrwałym stosowaniem miejscowo preparatów sterydowych na twarz. Występują szczególnie u osób: predysponowanych – mających cienki naskórek, jasną karnację, trądzik różowaty, ze schorzeniami ogólnoustrojowymi, po naświetleniach RTG, mogą występować także u dzieci

• Wenektazje (rozszerzenia żylakowate) – jest to odmianą teleangiektazji, występującą na kończynach dolnych- uda, okolica podkolanowa, podudzie, okolica kostki przyśrodkowej

• Są to rozszerzenia żylne. Mają kolor sinawy, sino granatowy, wiśniowy, są grubsze i większe od typowych teleangiektazji

• Wyglądem przypominają miotełkę, siateczkę czy wachlarzyk – stąd określenia wenektazje miotełkowate, siateczkowate, wachlarzowate

• Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu wenektazji są predyspozycje rodzinne (genetyczne), kruche ściany (schorzenia naczyń krwionośnych, otyłość, długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej i noszenie nieodpowiedniego obuwia (wysokie obcasy, wąski czubek buta), ciąża, niska aktywność ruchowa, a także antykoncepcja hormonalna, używanie zbyt ostrych gąbek, szczotek do mycia ciała powoduje przekrwienie, które również może doprowadzić do uszkodzenia naczyń

Przyczyny powstawania teleangiektazji i wenektazji

• Predyspozycje rodzinne (genetyczne)

• Zaburzenia hormonalne (okres dojrzewania i menopauza)

• Schorzenia skórne i ogólnoustrojowe

• Osłabione ściany naczyń i schorzenia naczyń krwionośnych

• Nadciśnienie tętnicze

• Niewydolność krążenia

• Zaburzenia krzepnięcia krwi

• Niedokwaśność żołądka

• Schorzenia wątroby

• Częste zaparcia

• Przewlekłe zatrucia

• Wodzona wrażliwość skóry, cienki naskórek, jasna karnacja

• Towarzyszy starzeniu się skóry

• Częsta depilacja gorącym woskiem

• Długotrwałe leczenie, np. preparatami sterydowymi

• Naświetlenia promieniami RTG

• Czynniki emocjonalne

• Używanie zbyt ostrych gąbek, szczotek do mycia ciała, które powodują przekrwienie

• Ciąża

• Stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych

• Otyłość

• Niska aktywność ruchowa

• Długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej

• Noszenie nieprawidłowego obuwia (wysokie obcasy, czubki buta)

• Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV (zarówno słońce jak i solarium)

• Wysoka i niska temperatura

• Wahania temperatury

• Wiatr

• Duża wilgotność

• Choroby nóg – teleangiektazje występujące najczęściej w trądziku różowatym, łojotokowym zapaleniu skóry, twardzinie, toczniu nie rumieniowatym, skórze barwnikowej i pergaminowej, chorobie Bournevila – Pringla i innych

Mechanizm powstawania teleangiektazji i wenektazji

• Cera z problemami naczyniowymi to efekt upośledzenia krążenia skórnego

• Prawidłowe naczynia krwionośne rozszerzają się i kurczą w zależności od zmieniających się warunków

• Gwałtowny wzrost temperatury ciała, np. gorączka, wysiłek fizyczny

• Gdy ten stateczny mechanizm zostanie zanurzony z różnych przyczyn naczynia zaczynają rozszerzać się, tworząc teleangiektazje i wenektazje, natomiast leczą się bardzo opornie albo wcale

Objawy występujące u teleangiektazjan i wenektazjan

• Teleangiektazje i wenektazje mają kolor czerwony, wiśniowy, granatowy, niebieski

• Ze względu na wygląd dzielimy je na:

• Liniowe, drobne, pojedyncze – nie mające połączeń między sobą

• Grupowe

• Miotełkowate

• Groniaste – wyglądające jak grona

• Siatkowate – grube i częściowo przebiegają podskórnie

• Tworzące połączenia między sobą

• Pajączkowate, promieniste – rozchodzą się promieniście na boki od centralnego, najszerszego naczynia

• Guzkowe – nierównomiernie rozsiane punktowe rozszerzenia naczyń

• Rozsiane – powstają w następstwie przebytego zakrzepowego zapalenia żył lub przewlekłej niewydolności żylnej

Leczenie teleangiektazji i wenektazji

• Przed leczeniem należy wykluczyć istnienie aktywnych chorób mogących spowodować wystąpienie powikłań po zabiegu

• Wybór najskuteczniejszej metody usuwania teleangiektazji i wenektazji zależy od lokalizacji, typu i nasilenia zmian

• W przypadku wykrycia przyczyn powstania rozszerzonych naczyń krwionośnych możliwe jest leczenie choroby podstawowej

• Po zakończeniu leczenia choroby podstawowej lub w przypadku nie wykrycia jej możliwe jest usunięcie rozszerzonych naczyń metodami wykorzystywanymi w gabinetach kosmetycznych lub lekarskich

• Usunięcie teleangiektazji polega na zamykaniu naczynia krwionośnego z obu stron na jego przebiegu

Inwazyjne i bezinwazyjne metody leczenia teleangiektazji i wenektazji

• Metody inwazyjne

• Elektrokoagulacja (diatermia chirurgiczna)

• Jest to metoda inwazyjna

• Polega na koagulacji tkanek za pomocą prądu o wysokiej częstotliwości lub powierzchowna z użyciem małego prądu

• Zabieg jest bolesny i może powodować oparzenia naskórka, a w efekcie powstawanie blizn

• Nie w każdym przypadku prowadzi do trwałego zamknięcia, u niektórych zdaje egzamin w przypadku bardzo drobnych zmian śródskórnych

• Powierzchowną koagulację stosuje się w gabinetach kosmetycznych przy likwidacji miejscowych rozszerzeń naczyń krwionośnych na twarzy

• Galwanokaustyka (elektrokaustyka)

• Wykorzystanie prądu stałego

• Rozżarzonym kauterem (żegadłem) wykonujemy termiczne ścinanie białek

• Termoliza

• Polega na termicznym zniszczeniu światła naczyń krwionośnych poprzez prąd zmienny

• Elektroliza

• Prąd stały niszczy tkanki przez działanie chemiczne

• Metoda blend

• Połączenie termolizy, elektrolizy – jest mniej bolesne i bardziej skuteczne

• Kriochirurgia (krioskleroterapia)

• Stosuje się podtlenek azotu i ciekły azot

• Przy likwidowaniu rozszerzonych naczyń

• Powoduje ona przebarwienia skóry i nie daje spodziewanego efektu kosmetycznego

• Skleroterapia

• Polega na wstrzykiwaniu środków zamykających naczynia do głównego naczynia doprowadzającego krew do mikrożylaków

• Jest to metoda najefektywniejsza, bezpieczna i mało bolesna

• Nie występują przebarwienia ani blizny

• Fotokoagulacja

• Wykorzystywana jest przy pomocy wysokiej energii i pulsowaniu światła (IPL)

• Laseroterapia

• Wiązka laserowa dzięki odpowiedniej długości fali absorbowana jest przez krwinki czerwone, powodując tu zjawisko fototermolizy

• Energia świetlna skupiona w krwinkach przetworzona jest na energię cieplną

• Ciepło uszkadza krwinki oraz przenosi się na komórki wyścielające wnętrze naczynia krwionośnego powodując powstanie mikrozakrzepu wewnątrz naczynia i jego zamknięcie

Pielęgnacja skóry z rozszerzonymi naczyniami krwionośnymi

• Nie należy stosować peelingów ziarnistych i maseczek typu peel – off, dla innych trudno zmywających się można stosować peeling enzymatyczny

• Powinno stosować się łagodne bezzapachowe kosmetyki

• Nie wolno stosować miejscowo preparatów sterydowych zawierających alkohol i substancje drażniące

• Powinno się unikać substancji stresowych

• Należy chronić skórę przed promieniowaniem UV (słońce, solarium) i przegrzaniem skóry twarzy (sauna, gorące powietrze, np. z piekarnika, ogniska)

• Niewskazane są gorące pokarmy, kwaśne, ostre przyprawy – sprzyjają przekrwieniu skóry, kawa, mocna herbata, alkohol, używki powodują wzrost ciśnienia krwi, co sprzyja rozszerzaniu się naczyń, palenie papierosów – nikotyna osłabia elastyczność naczyń krwionośnych (szczególnie przy trądziku różowatym)

• Niekorzystne jest narażenie na zmiany temperatury

• Powinno się brać letnie a nie gorące kąpiele

• Należy jeść dużo warzyw i owoców, ponieważ zawierają witaminę C, która uszczelnia naczynia krwionośne oraz uzupełniać niedobór witaminy B2, PP i K

• Konieczne jest leczenie rozszerzeń współistniejących z teleangiektazjami i wenektazjami

• Możemy poddawać się zabiegom zamykającym naczynia 2 razy do roku – wiosną i jesienią poddawać się serii zabiegów wzmacniających naczynia, w okresie jesienno – zimowym stosować kremy chroniące przed zimnem i wysuszeniem, a latem kremy z filtrem UVA i UVB

Pacjenci mogą korzystać z zabiegów nieinwazyjnych w gabinecie kosmetycznym

• Galwanizacja

• Jest to zabieg elektroleczniczy, w którym wykorzystuje się prąd stały

• Stosuje się elektrody płaskie lub o specjalnych kształtach

• Jonoforeza (jontoforeza)

• Wykorzystuje się prąd stały

• Jest to zabieg elektroleczniczy polegający na wprowadzeniu do tkanek pola elektrycznego jonów działających leczniczo – elektrolitów

• Wykorzystujemy chlorek wapnia, węglan wapnia i chlorowodorek epinefryny i kwas askorbinowy (witamina C)

• Lampa Sollux

• Naświetlania lampą z niebieskim filtrem, który ogranicza oddziaływanie promieni podczerwonych

• Naświetlania wykonuje się zwykle z odległości 100 cm

• Drenaż limfatyczny

• Polega na poprawieniu krążenia chłonki w układzie limfatycznym, w dzięki temu również mamy lepsze krążenie krwi

• Układ naczyniowy skóry zaczyna pracować prawidłowo

Współczesna kosmetologia dysponuje szerokim wachlarzem metod zamykania rozszerzonych naczyń krwionośnych lub leczenia rumienia (wywołanego ich rozszerzeniem pod wpływem różnych czynników)

Istnieją różne sposoby zamykania naczyń do których należą m.in. następujące metody

• Elektrokoagulacja (diatermia chirurgiczna)

• Elektroliza

• Fotokoagulacja

• Laseroterapia

• Zabiegi kosmetyczne

Elektrokoagulacja (diatermia chirurgiczna)

Jest to metoda inwazyjna. Polega na koagulacji tkanek za pomocą prądu o wysokiej częstotliwości lub powierzchniowa z użyciem małego prądu. Zabieg jest bolesny, może powodować oparzenia naskórka, w efekcie powstawanie blizn. Nie w każdym przypadku prowadzi do trwałego zamknięcia naczyń krwionośnych. Zdaje egzamin w przypadku bardzo drobnych zmian śródskórnych. Powierzchniową koagulację stosuje się w gabinetach kosmetycznych przy likwidowaniu miejscowych rozszerzeń naczyń krwionośnych na twarzy. Do wykonywania używa się elektrod w postaci igły. Elektrodę umieszcza się w izolowanym imadle. Rozmiar elektrody biernej zależy od użytego do zabiegu natężenia prądu. Elektroda bierna płytkowa służy do zamykania obwodu prądu. Umieszcza się ją na przedramieniu lub łydce pacjenta (w zależności od miejsca zabiegu) i przymocowuje bandażem elastycznym.

Elektroliza

Jest to metoda inwazyjna. W zabiegu tym wykorzystuje się reakcje zachodzące w tkance na skutek działania prądu stałego. Przez wprowadzenie do tkanek elektrod metalowych powoduje się występowanie w ich otoczeniu reakcji wtórnych – zachodzących w czasie elektrolizy roztworu chlorku sodu (znajdującego się w tkankach) – charakterystycznych dla każdego z biegunów. Obecność jonów wodorowych H⁺ w pobliżu anody (+) powoduje wystąpienie kwaśnego odczynu w jej otoczeniu. Natomiast jony wodorotlenkowe OH^- w pobliżu katody (-) powodują wystąpienie zasadowego odczynu wokół niej. Pierwsze powoduje ścięcie białka tkankowego, czyli martwicę skrzepową, drugie – rozpuszczenie białka, czyli martwicę rozpływną. Czynną elektrodą jest anoda (+). Elektroda bierna połączona jest z katodą (-). Po wkłuciu igły włącza się prąd. Po kilki sekundach wyłącza. Zmienia się oznaczenie biegunów i ponownie włącza na 1 – 2 sekundy. Dzięki elektrolitycznemu działaniu katody, igłę łatwo usuwa się po wyłączeniu prądu. Natężenie prądu 1 – 2 mA.

Fotokoagulacja

Jest to metoda inwazyjna. Wykonywana jest przy pomocy wysokiej energii. Za pomocą urządzenia generowane jest intensywne, impulsowe światło (IPL). Wyemitowanie impulsu światła powoduje nagłe odparowanie wody w komórkach wyścielających wnętrze naczynia krwionośnego, a w konsekwencji ich natychmiastowe obumarcie.

Laseroterapia

Jest to metoda inwazyjna. Wiązka laserowa jest dzięki odpowiedniej długości fali absorbowana tylko przez krwinki czerwone, powodując tzw. zjawisko fototermolizy. Energia świetlna skupiona w krwinkach przetwarzana jest na energię cieplną. Ciepło uszkadza krwinki oraz przenosi się na komórki wyścielające wnętrze naczynia krwionośnego powodując powstanie mikrozakrzepów wewnątrz naczynia i jego zamknięcie.

Zabiegi nieinwazyjne w gabinecie kosmetycznym

Galwanizacja

Jest to zabieg elektroleczniczy, w którym wykorzystuje się prąd stały. W zależności od ułożenia elektrod w stosunku do długiej osi części ciała poddanej galwanizacji, stosujemy galwanizację podłużną albo poprzeczną. Istnieje również zależność oporu od odległości między elektrodami oraz wielkości ich powierzchni. Opór wzrasta w miarę zwiększania odległości elektrod a maleje proporcjonalnie do powierzchni elektrod. Stosuje się elektrody płaskie lub o specjalnych kształtach wykonane z materiałów nie polaryzujących się, np. z cyny, ze stopu aluminium z cyną. Elektrod nie przykłada się bezpośrednio do skóry, kładzie się pod wilgotny podkład lub owija się nią podkład o grubości około 2 – 3 cm, zwilża się wodą lub roztworem 0,5% NaCl. Galwanizację można wykonać metodą stabilną elektrody przymocowuje się opaską elastyczną lub metodą labilną – elektrodę czynną (wywołuje zamierzony skutek leczniczy) przesuwa się po skórze nie odrywając jej, a bierna (zamyka obwód prądu) pozostaje na miejscu. Dawkę natężenia prądu stałego ustala się w zależności od powierzchni elektrody czynnej, czasu trwania zabiegu, rodzaju schorzenia, wrażliwości pacjenta na prąd elektryczny.

Jonoforeza

Wykorzystuje się prąd stały. Natężenie prądu stosuje się w granicach 0,5 – 2 mA. Jest to zabieg elektroleczniczy polegający na wprowadzeniu do tkanek siłami pola elektromagnetycznego jonów działających leczniczo – elektrolitów. Elektrody mogą być owalne, okrągłe, kwadratowe, prostokątne wykonane z cyny. Elektrodę czynną umieszcza się nad tkanką, do której mamy wprowadzić jony (kationy – nad anodą, anody – nad katodą). Elektroda bierna (zamyka obwód prądu) ułożona jest przeciwlegle. Pod elektrodą czynną umieszcza się przesycony roztworem leku podkład grubości około 0,5 cm, a następnie podkład zwilżony ogrzaną wodą destylowaną o grubości około 2 – 3 cm.

Fonoforeza, jonoforeza (ultradźwięki)

Są to mechaniczne drgania o częstotliwości powyżej 20 kHz, czyli powyżej słyszalności człowieka. Za pomocą ultradźwięków można wprowadzić do skóry cząsteczki różnych składników preparatów kosmetycznych i leków. Preparaty te muszą być w postaci żeli, które pełnią równocześnie rolę substancji sprzęgającej głowicę urządzenia ze skórą.

Lampa Sollux

Rozżarzone włókno wolframowe znajdujące się w żarówce emituje promienie świetlne i podczerwone, w tym 30% promieni podczerwonych krótkofalowych. Wykorzystujemy do zabiegów filtry ze szkła w kolorze niebieskim, który ogranicza oddziaływanie promieni podczerwonych. Naświetlania wykonuje się zwykle z odległości ponad 100 cm.

Masaż limfatyczny (drenaż limfatyczny)

Celem masażu limfatycznego jest usprawnienie krążenia chłonki w układzie limfatycznym, tzn. od naczyń chłonnych włosowatych do ujść żylnych. Osiągamy to w sposób© mechaniczny poprzez przepychanie chłonki i udrożnienie węzłów chłonnych. Efektem jest likwidacja obrzęków. Pośrednio również układ naczyniowy skóry zaczyna pracować prawidłowo. Techniki stosowane do wykonywania drenażu limfatycznego: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie.