O tym, że podróże kształcą wie teoretycznie każdy. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę z ogromnego potencjału, jaki drzemie w doświadczeniu nabytym podczas podróżowania. Motyw wędrówki w literaturze spotykany jest w tekstach wszystkich epok. Nie zawsze jednak autor chciał oddać przez nią to samo przesłanie. W wielu utworach wędrówka jest podróżą, przestrzennym przemieszczeniem się, w którym bohater dąży do określonego celu, zdobywa wiele doświadczeń i poznaje mnóstwo nowych rzeczy. Ma więc ona charakter podróżniczo – edukacyjny. Czasem jednak nie chodzi tylko o przygodę, ale i o podróż w głąb siebie, której celem jest poznanie własnego „ja”.

Jednym z utworów nawiązujących do podróżowania jest " Pielgrzym" Adama Mickiewicza. Utwór ten należy do cyklu "Sonetów krymskich" który powstał podczas podróży Mickiewicza z Odessy na Krym odbytej w czasie przymusowego pobytu poety w Rosji. Sonet zbudowany jest z czternastu wersów rozczłonkowanych na dwie strofy czterowersowe i dwie trzywersowe. Dwie pierwsze strofy mają charakter opisowy w których zestawione została piękno przyrody krymskiej z urodą pejzaży litewskich. Natomiast dwie ostatnie strofy to refleksje podmiotu dotyczące jego osobistych uczuć.

Bohater omawianego sonetu, jak określa sam tytuł to pielgrzym, który jest turystą rozdartym wewnętrznie między pięknem natury krymskiej, a tęsknotą do kraju.

Pielgrzym stojąc na szczycie góry podziwia widok rozpościerający się przed nim:

U stóp moich kraina dostatków i krasy Nad głową niebo jasne, obok piękne lice

Warto zwrócić uwagę na inicjalny zwrot „u stóp”. Z jednej strony wiąże się z orientacją w przestrzeni; z drugiej natomiast strony wiąże się z dominacją, panowaniem.

Dlaczego stąd ucieka serce w okolice Dalekie i – niestety! jeszcze dalsze czasy?

Litwo! piały mi wdzięczniej twe szumiące lasy Niż słowiki Bajdaru, Salhiry dziewice.

Nostalgia nie pozbawia go jednak wrażliwości na piękno. Podziwia krymskie krajobrazy, jasne niebo, rubinowe morwy. Orientalizmy wplecione w tok jego wypowiedzi (Salhiry dziewice, słowiki Bajdaru) podkreślają egzotykę, niezwykłość opisywanego miejsca. Jednak myśli Pielgrzyma krążą wokół innych miejsc. Utracona Litwa przypomina mu także o miłości, jaką tam przeżył:

Dlaczegoż roztargniony wzdycham bez ustanku Do tej, którą kochałem w dni moich poranku?

W myślach Pielgrzyma tworzy się sieć skojarzeń. Piękno litewskich ziem splata się ze wspomnieniami miłosnymi tworząc sielankowy obraz szczęśliwej młodości. Podmiot liryczny mówiąc o miłości używa czasu przeszłego – kochałem. Można więc przypuszczać, że nie tęskni za kochanką jako realną osobą; staje się ona dla wędrowca kolejnym symbolem utraconej ojczyzny. Z ukochaną z lat szczęśliwej młodości wiąże się też motyw pamięci. Podmiot liryczny zadaje sobie pytanie:

Ona w tej lubej dziedzinie, która mi odjęta Gdzie jej wszystko o wiernym powiada kochanku Depcąc świeże me ślady czyż o mnie pamięta?

Pamięć dawnej kochanki byłaby dla Pielgrzyma symboliczną obecnością w ojczyźnie. Mityczna Litwa, utracona ojczyzna istnieje tylko o tyle, o ile jest przywoływana we wspomnieniach wędrowca. On sam jest w pewnym sensie obecny wszędzie tam, gdzie ludzie go pamiętają.

Na odstawie bohatera utworu można stwierdzić iż podróże uczą dostrzegać piękno rzeczy pozornie banalnych, a także rozbudzają spostrzegawczość i sprawiają że świat wydaje się mniejszy, bardziej przystępny , znajomy.

Innym tekstem kultury nawiązującym do motywu wędrówki jest "Kordian" Juliusza Słowackiego. W drugim akcie dramatu Kordian po nieudanej próbie samobójczej odbywa podróż po Europie. W trakcie podróży doznaje różnego rodzaju rozczarowań. Gdy w Londyńskim parku dozorca pobiera opłatę od Kordiana za siedzenie na krześle , Kordian dowiaduje się również że za pieniądze można kupić wszystko od miejsca w parlamencie do miejsca na królewskim cmentarzu. Wydarzenia w parku nauczyły młodzieńca, że to pieniądz rządzi światem.

W Dover Kordian czytając fragmenty tragedii Szekspira odkrywa że poezja nie ma żadnego związku z rzeczywistością.

We Włoszech Kordian przebywa z Wiolettą, której szczerość uczuć zostaje wystawiona na próbę przez bohatera. Kobieta nie przechodzi pozytywnie próby, przez co Kordian uzmysławia sobie, że prawdziwa i romantyczna miłość nie istniej.

Kolejnym etapem wędrówki jest audiencja u papieża. Kordian przynosi do pobłogosławienia garść polskie ziemi skropionej krwią powstańców (listopadowych). Jednak papież nie chce pobłogosławić ziemi. Kordian jest zdziwiony postawą papieża, który każe czcić prawosławnego cara. Bohater przekonuje się tym samym, iż kościół podporządkowany jest europejskiej polityce.

Scena rozgrywająca się na szczycie góry Mont Blanc jest decydującą w życiu bohatera. Tu bohater przechodzi przemianę i odnajduje cel życia.

Dzięki podróżowaniu Kordian zdobył rzetelną, empiryczną wiedzą o świecie. Zmieniło to jego spojrzenie na świat, a w efekcie i jego samego. Podróż dla Kordiana to czas dojrzewania, gromadzenia doświadczeń i kształtowania charakteru.

http://hobbit-czyli-tam-i-z-powrotem.klp.pl/a-9601.html

http://www.zorientowany.pl/ze-warto-podrozowac/