Portret pary małżeńskiej

 

data powstania — ok. 50–70 r. n.e.

technika — malowidło ścienne

miejsce przechowywania — Neapol, Museo Archeologico Nazionale

Największą skarbnicą dzieł malarskich starożytnego Rzymu są niewątpliwie dwa zasypane przez Wezuwiusz miasta — Herkulanum i Pompeje. Ich odkrycie w XVIII w. dało po raz pierwszy możliwość pełniejszego zapoznania się z dawnym malarstwem antycznym. Domy rzymskie zdobione były malowidłami tworzącymi dekoracje całych ścian, w które jakby „wprawiano” obrazy figuralne bądź pejzaże. Oprócz scen mitologicznych często ozdabiano domy portretami właścicieli. Takim właśnie portretem jest przedstawienie młodego mężczyzny o nieco orientalnej urodzie z małżonką. Do tej pory nie rozstrzygnięto jednoznacznie, kim jest ów mężczyzna. Jest to albo młody urzędnik Terencjusz Neo, albo piekarz Pakwius Prokulus. Mężczyzna na portrecie trzyma w ręku zwój, a kobieta rylec i tabliczkę, tzw. codex. Wszystkie te przedmioty to atrybuty ludzi wykształconych. Drobiazgowo oddana fryzura kobiety z rzędem drobnych loczków okalających czoło pozwoliła na dokładne datowanie portretu, fryzury takie pojawiły się bowiem po połowie I w. n.e. Charakterystyczny dla tego okresu sztuki rzymskiej weryzm, tak doskonale widoczny w portretach rzeźbionych, znalazł swe odbicie także i w malarstwie. Twarze sportretowanej pary małżeńskiej oddane zostały z wielką prawdą psychologiczną. Mężczyzna patrzy prosto, z bystrością i pewnością siebie charakterystyczną dla młodego człowieka rozpoczynającego karierę, a kobieta ma wzrok pełen nieśmiałości i zadumy. Rysik przyciska do brody jakby w zamyśleniu nad tekstem, który zaraz zapisze na tabliczce.

Małgorzata Omilanowska

Encyklopedia PWN © Wydawnictwo Naukowe PWN SA