II. Metody nauki pisania i czytania w ujeciu porównawczym:

 

1. Podział metod nauki czytania i pisania:

              - należy stosować więcej niż jedna metodę.

              - podział Jana Zborowskiego:

1. Czynnik fonetyczny języka pisanego:

• alfabetyczna,

• fonetyczna,

• sylabowa

• wyrazowa,

• zdaniowa

1. Element psychologiczny:

• syntetyczne,

• analityczne,

• analityczno-syntetyczne

1. Czynnik fizjologiczny:

• Wzrokowa,

• Słuchowa,

• Kinestetyczna

Najczęstsze kryteria podziału:

• element mowy ustnej lub pisanej: litera, głoska, wyraz lub zdanie

• przebieg procesów psychicznych: np. {analiza, synteza, analiza z syntezą oraz globalne rozpoznawanie wyrazów i zdań} - Dominujące metody nauki czytania i pisania!!!

 

1. Syntetyczne metody nauki czytania:

- przechodzenie od części w całość (litera - wyraz lub wyraz - zdanie, bądź też głoska w słowo)

- w tej metodzie wyróżniamy pośrednie: alfabetyczną, fonetyczną, sylabową (zgłoskową)

 

1. Metoda alfabetyczna nauki czytania:

- dzieci uczą się najpierw kształtu liter, później łączął je w sylaby, następnie w wyrazy i w zdania

- inne jest brzmienie głoski niż nazwa litery, np. wyraz dom dziecko mogło czytać de-o-em

 

1. Metody fonetyczne nauki czytania:

• ucząc tą metodą należy rozłożyć wyraz na głoski, wyjaśnić ich artykulację (sposób „tworzenia”) następnie zapoznac ze znakami czyli literami i w koncu ćwiczyć pisanie i czytanie

• istnieja dwie metody fonetyczne:

• Syntetyczna – poznanie samogłosek wymawianych fonetycznie, poznanie wszystkich liter i głosek, łączenie ich w wyrazy

• Analityczna – przechodzenie od zdań, przez wyrazy, sylaby do głosek; w następjuący sosób: zapisanie na tablicy, głośne przeczytanie każdej z tych grup po kolei

Metoda syntetyczna usprawnia technikę czytania a metoda analityczna funkcję znaczeniową czytania, należy je ze soba łączyć!!!

1. Metody sylabowe

• metoda ta w ogóle nie uwzględnia głosek

• tok metodyczny:

• wprowadzenie najprostszych samogłosek a, o, u, e, i,

• poznanie prostych sylab dwuliterowych z pierwszą spółgłoską

• poznanie sylab gdzie samogłoska wyprzedza spółgłoskę

• poznanie sylab gdzie występuja dwie lub więcej spółgłosek

• wyodrębnianie z sylab i powtarzanie pojedynczych liter wyróżnionych kolorem z szeregu zgłosek, np. bra, bro, bru -> litera „b”

1. Metody analityczne

• Od samego początku przedstawia się dziecku jednostki językowe posiadające określone znaczenie (wyrazy, części zdania i całe zdania). Eksponuje znaczeniową funkcję tekstu. Analiza słuchowa integralnie połączona z analizą wzrokową

• Wyróżnia się dwie metody:

• Wyrazowa – dziecko zapamiętuje całe wyrazy, płynne czytanie odbywa się na podstawie wcześniej opracowanych wyrazów, nowe wyrazy lub inne formy wyrazu sprawiają kłopoty

• Zdaniowa – ujmowanie pewnych wyrazów w pewną całość strukturalną, podstawą jest zdanie jako całość znaczeniowa i treściowa.

1. Metody analityczno – syntetyczne

• Poznawanie znaków graficznych języka pisanego i jednoczesne rozumienie czytanego tekstu

• Ze względu na rodzaj dominującego analizatora wyróżnia się:

• Wizualny

- wyobrębnienie z wyrazu litery

- przyporzedkowanie literze dźwięku

- łączenie jej z innymi literami, odczytanie słowa

• Fonetyczny – słuchowe wyobrębnienie wyrazu, który następnie jest dzielony na głoski (kolorowe kartoniki)

• Funkcjonalny – łączy obie ww.

1. Metody globalne

• zdanie, jego część lub wyraz ujęte jako całościowy obraz graficzny

1. Najnowsze tendencje nauki czytanie i pisania

1. Metoda fonetyczno – literowa Bronisława Rocławskiego

• rozwijanie słuchu fonematycznego

• poznawanie języka od fonetycznej strony i bogacenie słownictwa

1. Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz

• usprawnia funkcję percepcyjno – motoryczne, gł. analizatory

• piosenki, zabawy

1. Wprowadzanie dziecka w świat pisma Ireny Majchrzak

• poznawanie imienia jako symbolu

1. Koncepcja Glenna Domana

• metoda globalna dla małych dzieci

• nauka jako zabawa „zabawa w czytanie”

• kojarzenie wyrazu z rzeczą

1. warunkiem skutecznej nauki czytania jest wielkość kroju liter

2. wyróżnia 5 etapów:

1. Etap – pojedyncze słowa bliskie dziecku kojarzone z osobami lub rzeczą, następnie nazwy innych przedmiotów, osób, zwierząt z bliskiego otoczenia

2. Etap – wyrażenia dwuwyrazowe (mały kot, duży domek)

3. Etap – wprowadzanie prostych zdań

4. Etap – rozbudowywanie wcześnieszych zdań, nauka kontroli i oceny

5. Etap – samodzielne czytanie barwnie ilustrowanych książek

1. Program Marii Montessori

• Czytanie małych dzieci

• stymuluje do rozwoju,

• różne, interesujące materiały

1. proces nauki czytania i pisania można podzielić na 4 etapy:

1. przygotowawczy

2. techniczny

3. czytania i pisania słów

4. czytania i pisania zdań i dłuższych tekstów

1. Metoda Celestyna Freinata

• technika układania, korekty i drukowania swobodnych tekstów

• twórcza ekspresja dzieci

1. Nowozelandzka koncepcja „naturalna nauka języka”

• dużą rolę odgrywa mowa

1. wyróżniamy trzy etapy:

1. zapoznanie z całością (tekst, zdanie, wyraz)

2. przedstawienie szczegółów: budowy zdania, liter, znaków interpunkcyjnych

3. budowanie nowej całości z wykorzystaniem zdobytej wiedzy

1. Programy wspierające edukację

1. Style:

• Wzrokowa

• Słuchowa

• Kinestetyczna

Połączenie tych metod umożliwia aktywizację mózgu na trzech poziomach: myślenia czucia i działania.

1. Program pernamentny nauki dla dzieci i młodzież powinien uwzględniać:

• Rozwój osobisty

• Rozwijanie umiejętności życiowych

• Uczenia sposobów uczenia się i myślenia

• Zasadę integrowania przedmiotów