"Śluby Panieńskie" - streszczenie

Akt I   Scena 1. Wieś koło Lublina, dom pani Dobrójskiej. Ranek. Jan oczekuje przybycia swego pana, który nie wrócił jeszcze z nocnej hulanki. Scena 2. Jan rozmawia z Radostem. Niestety nie udaje mu się ukryć nieobecności Gustawa. Scena 3. Gustaw wchodzi przez okno do domu. Scena 4. Stryj Radost czyni Gustawowi wymówki. Zarzuca mu nieodpowiedni tryb życia . Nie podoba mu się to, że Gustaw nie zabiega o względy Anieli, córki pani Dobrójskiej. Gustaw jest przekonany, że wszystko dobrze się ułoży  i obiecuje poprawę. Scena 5. Albin, sąsiad pani Dobrójskiej, rozpacza z powodu obojętności Klary  Oznajmia Radostowi, że Aniela i Klara postanowiły nie wychodzić nigdy za mąż Scena 6. Klara naśmiewa się z uczuć Albina. Scena 7. Dziewczyny rozmawiają o niegodziwościach rodu męskiego  i powtarzają wcześniej złożone śluby  Scena 8. Pani Dobrójska prosi je o więcej uprzejmości dla chłopców, jednak słyszy krytyczne uwagi na temat Gucia, który nie ukrywa swego znudzenia wsią. Scena 9. Do salonu wchodzi Gustaw. Zgromadzeni prowadzą rozmowę na temat życia na wsi. Znudzony Gustaw zasypia . Kobiety wychodzą. Scena 10. Radost zastaje Gustawa śpiącego w salonie, ponownie robi mu wymówki  Jednak rozchmurza się, słysząc przeprosiny i obietnicę poprawy.   Akt II   Scena 1. Pani Dobrójska rozmawia z Radostem, gani zachowanie Gustawa i radzi, aby stryj skarcił chłopaka. Radost, broniąc swego wychowanka, opowiada o ślubach uczynionych przez jej podopieczne. Scena 2. Radost rozmyśla o kłopotach przysparzanych przez Gustawa. Scena 3. Gustaw ponownie żali się na nudę na wsi i mówi stryjowi, że wszystko co zrobi jest źle odbierane. Stryj, by pobudzić jego męskie ambicje, opowiada mu o tym, co postanowiły dziewczęta. Gucio uświadamia sobie wtedy, że kocha Anielę. Scena 4. W czasie rozmowy z Anielą i Klarą proponuje "zawieszenie broni". Klara wypowiada swe sądy o mężczyznach , Gustaw ironizuje, więc zdenerwowana dziewczyna odchodzi. Scena 5. Gustaw na kolanach prosi Anielę o wybaczenie i łaskawe spojrzenie. Aniela nie ufa mu, więc bez słowa wychodzi . Scena 6. Pojawia się Klara. Chłopak mówi jej o swych przeżyciach i prosi o wstawiennictwo u ukochanej. Klara udaje najpierw współczucie i życzliwość, ale później śmieje się z niego . Scena 7. Gustaw rozmyśla nad swoim położeniem i postanawia zmienić taktykę . Scena 8. Chłopak radzi Albinowi zmienić stosunek do Klary . Scena 9. Klara jest zmęczona wiecznym wzdychaniem Albina, jego uległością i gotowością wykonywania wszelkich usług   Akt III   Scena 1. Gucio zaczyna realizować swój plan. Wyznaje Anieli, że do ślubu z nią zmusza go stryj, jego opiekun od chwili śmierci rodziców. Naprawdę kocha inną dziewczynę, o takim samym jak ona imieniu, lecz Radost nie pozwala mu się z nią żenić z powodu dawnego konfliktu z jej ojcem . Gustaw prosi dziewczynę o pomoc w połączeniu się z ukochaną. Scena 2. Niespodziewanie wchodzi Radost. Gustaw odgrywa scenę pokory, by utwierdzić Anielę w przekonaniu, że stryj nie popiera tamtego związku. Scena 3. Aniela uwierzyła w opowieści Gustawa i zgadza się na pomoc. Scena 4. Dziewczyna uświadamia sobie, że istnieje prawdziwa miłość. Scena 5. Aniela opowiada Klarze historię Gustawa. Scena 6. Gustaw żartobliwie radzi stryjowi, by ożenił się z Klarą, która jak do tej pory tylko psuje mu szyki. Dodaje jeszcze, że Albin nie kocha jej, tylko Anielę. Wyjaśnia stryjowi, co to magnetyzm serca .   Akt IV   Scena 1. Gustaw poleca Janowi, aby zabandażował mu prawą rękę. Scena 2. Namawia Albina, by milczał i udawał, że nie jest już zainteresowany Klarą. Scena 3. Wypowiada się na temat miłości , a następnie zwierza Alinie, że Radost chce z zemsty go wydziedziczyć i ożenić się z Klarą. Prosi Anielę o napisanie podyktowanego przez niego listu do jego ukochanej, gdyż on nie może, bo skaleczył się w rękę. Aniela się zgadza, więc on wychodzi po papier i pióro. Scena 4. Aniela przekazuje Klarze wiadomości o zamiarach matrymonialnych Radosta. Zdenerwowana dziewczyna twierdzi, że woli iść do klasztoru lub wyjść za Albina . Scena 5. Wraca Gustaw i w czasie rozmowy z Aliną o kłopotach Klary wyjawia, że Albin zakochany jest w niej a nie w Klarze. Następnie dyktuje jej list i uczy prawidłowej wymowy słowa "kocham". W dziewczynie rodzi się miłość . Gustaw, słysząc czyjeś kroki, wybiega. Scena 6. Wchodzi pani Dobrójska, która została poinformowana o zamiarach Radosta. Stwierdza, że jeśli ojciec Klary zgodzi się na ten związek, to ona będzie musiała być posłuszna tej decyzji Scena 7. Klara nie godzi się na takie rozwiązanie, wolałaby Albina. Scena 8. Klara rozmawia z Radostem i przedstawia mu, jak będzie wyglądało jej małżeństwo, gdy zostanie do niego zmuszona: roztrwoni majątek, będzie wszystko robić na przekór  Radost śmieje się i mówi, że on na pana młodego się nie nadaje. Scena 9. Kolejne nieszczęście spada na Klarę, gdyż dowiaduje się, że Albin już jej nie kocha.   Akt V   Scena 1. Radost martwi się ponurym nastrojem panującym w domu. Próbuje ustalić, co się stało, lecz Gustaw niczego mu nie wyjaśnia. Scena 2. Albin dziękuje Gustawowi za dobrą radę. Okazało się, że gdy przestał wzdychać do Klary, ta natychmiast zaczęła się nim interesować. Scena 3. Gucio żartuje sobie z Klary jako przyszłej żony jego stryja. Ta jest zrozpaczona, prosi go o pomoc. Wyjawia mu, że Alina go kocha i upewnia się o jego uczuciu do niej  Gustaw z kolei prosi ją, by okazała swe uczucie Albinowi. Scena 4. Klara z rozpaczą oznajmia Albinowi, że Radost chce się z nią żenić. Zdenerwowany Albin wybiega z pokoju, chce pojedynkować się z Radostem. Scena 5. Stryj poznał opowieści Gucia, zdenerwowany pragnie go ukarać. Pani Dobrójska powstrzymuje go i próbuje ułagodzić. Scena 6. Gustaw wyznaje Alinie, że tylko ją jedną kocha. Scena 7. i 8. Wchodzi Radost i pani Dobrójska. Wyjaśnia się cała intryga. Młode pary dostają błogosławieństwo od swoich opiekunów.   Problematyka   Głównym tematem komedii jest miłość. Aleksander Fredro przedstawia ją w szczególnie dobrym świetle; daje jej wysoką, trafną i budującą ocenę. Miłość jest wielka, prawdziwa, szczęśliwa, promienna, wyzwolona z więzów przymusu. To ona jest siłą twórczą i pobudza inteligencję i spryt; przynosi radość życia, czyni ludzi lepszymi, dodaje im zapału, energii i chęci do życia. Jest szczęściem człowieka. Komedia Fredry jest doskonałą analizą miłości i pieśnią pochwalną na jej cześć. Ukazuje jej narodziny, rozwój i zwycięstwo. Poeta, wierząc w potęgę miłości, nadaje jej szczególną rolę i znaczenie. Uważa, że o to uczucie trzeba walczyć Miłość jest złożona i zróżnicowana, w różny sposób odczuwana: mocna - Gustawa od Anieli, pogodna, delikatna, pełna wyrozumiałości - Anieli do Gustawa, przekorna - Klary do Albina, tkliwa, sentymentalna, łzawa, pełna wyrzeczeń - Albina do Klary, cicha, dawna - Radosta do pani Dobrójskiej.   Miłość odczuwana jako potrzeba założenia rodziny z ukochaną osobą. Autor podkreśla, że tylko miłość może połączyć dwoje ludzi w małżeństwie; krytykuje małżeństwa z rozsądku, dlatego że są wbrew naturze . Młodzi realizują zamierzenia opiekunów, ale każda z postaci jest przeciwna wszelkim ustaleniom "z góry", każda szuka prawdziwej miłości i sama chce o sobie decydować. Fredro pochwala romantyczny magnetyzm serca, wierzy, tak jak romantycy, w przeznaczenie "dusz stworzonych dla siebie" Fredro sprzeciwia się nienaturalnej, tragicznej wizji miłości, ukazując jej odmienny, antyromantyczny charakter. Ukazuje ją taką, jaka jego zdaniem winna być; jego poglądy na temat miłości wygłasza Gustaw i Aniela . Za prawdziwą miłość nie uznaje poeta ani sentymentalnej miłości Albina, ani romantycznej miłości, jaką znają z lektury Alina i Klara, lecz prawdziwą, taką, o jaką walczy Gustaw i pod jego wpływem inni bohaterowie.   Bohaterowie   Gustaw został sprowadzony przez stryja Radosta na wieś, by starać się o rękę Anieli; żyje beztrosko, bawi się, wieczory spędza na hulankach; nie ubiega szczególnie o względy dziewczyny, bo wie, że i tak będzie musiał zaakceptować decyzję stryja; odkłada oświadczyny, ponieważ chce opóźnić małżeństwo - transakcję  kiedy dowiedział się o ślubach dziewcząt, obudziło się w nim uczucie przekory, więc przystąpił natychmiast do działania i zaczął starać się o rękę dziewczyny. napotyka na przeszkody, zostaje podrażniona jego męska ambicja, to powoduje, że zaczyna inaczej patrzeć na Alinę - dostrzega, że jest piękna i mądra; odczuwa pierwsze drgnienie miłości widząc, że dotychczasowy sposób działania nie przynosi rezultatu, snuje intrygę, w którą miesza wszystkich bohaterów komedii  prowadzi walkę zdecydowanie i energicznie, ukazuje swą inteligencję, odczuwa prawdziwą miłość, sprawia, że poznają ją inni bohaterowie Aniela uczuciowa, poważna, uległa, składa śluby pod wpływem Klary; miłość znała tylko z książek; wrażliwa, dostrzega cierpienie Albina i współczuje Gustawowi, chętnie mu pomaga, gdy dowiaduje się, że on kocha inną ; dojrzewa do prawdziwego uczucia Klara inteligentna, błyskotliwa, sprytna, aktywna; zbuntowana i niepokorna, sama chce decydować o swym losie; gdy dowiaduje się o zamiarach Radosta, opisuje, jak będzie wyglądać małżeństwo wbrew jej woli złośliwa i ironiczna ignoruje i kpi ze swego adoratora, bo jest przekonana o jego wielkiej miłości; intryga Gustawa sprawia, że dziewczyna zmienia swe postępowanie Albin sentymentalny, smutny, płaczliwy, ponury, bezradny i bierny, nie potrafi prowadzić salonowej gry i działać podstępem  potrafi kochać, ale "nie po męsku", odgrywa rolę osoby obojętnej tylko na polecenie Gustawa; jest sztuczny, nienaturalny; Poeta ukazuje bohaterów wiernie i prawdziwie, jako postacie przeciętne, reprezentujące środowisko szlacheckie. Są to postacie kontrastowe, o różnej psychice, zmieniające swe postępowanie w toku akcji, posiadające zarówno pozytywne jak i negatywne cechy charakteru. Komizm w utworze jest subtelny i pogodny. Występuje w charakterystyce postaci oraz w poszczególnych sytuacjach i dialogach.