Kompletne wyk

Agrobiznes (Davis i Goldberg 1957r )– system powiązań farmerów z jednostkami zaopatrzenia przetwórstwa i dystrybucji żywności.

Inna definicja –zespolenie ze sobą tych działalności człowieka, które bezpośrednio lub pośrednio uczestniczą w wytwarzaniu finalnych produktów żywnościowych, począwszy od pozyskania surowców a na gotowej żywności na stole konsumenta skończywszy.

I Agregat zaopatrzenia (supply aggregate) w środowisku produkcji

II Agregat rolnictwo (farming aggregate)

III Agregat przetwórstwa i obrotu (processing and distribution aggregate)

Pierwotnie przemysł rolno-spożywczy rozwijał się na folwarku. Gorzelnie, browarnictwo, przemysł chłodniczy, przemysł zbożowo-młynarski. Początek XIX wieku folwarki zaczęły produkować buraka cukrowego → cukrownie, później przemysł spirytusowy. Konary na Śląsku → pierwsza na świecie cukrownia na bazie buraka cukrowego. Zakony polskie upowszechniły przemysł spożywczy. Przed przystąpieniem Polski Unii Europejskiej (2005r) w polskim przemyśle spożywczym zatrudnionych było ok. 430 tys osób tj. ok. 5% ogółu zatrudnionych w całej gospodarce i ok. 19% zatrudnionych w całym przemyśle.

Branże przemysłu spożywczego (klasyfikacja):

  1. Sekcja D – jednoliterowa

  2. Dział 10 cyfrowy [podzielony na 88 rodzajów działalności]

  3. Grupa trzy cyfry [obejmuje 272 działalności]

  4. Klas cztery cyfry [obejmuje 615 działalności]

Tradycyjna klasyfikacja:

  1. Mięsna

  2. Jajczarsko-drobiarska

  3. Rybna

  4. Mleczarska*

  5. Młynarska i makaronowa

  6. Piekarska

  7. Cukrownicza*

  8. Spirytusowa i drożdżowa

  9. Ziemniaczana

  10. Owocowo-warzywna

  11. Winiarska

  12. Piwowarska

  13. Olejarska

  14. Cukiernicza

  15. Napojów mineralnych i bezalkoholowych

  16. Tytoniowa

  17. Chłodnicza

  18. Koncentratów spożywczych

*podkreślone branże – kondygnacja- rynki kwotowane w Unii europejskiej

  1. Mięsna

Ubojnie jako samodzielne lub współistniejące z zakładami przetwórstwa mięsnego.

Wieprzowina: 20 mln tuczników w roku (110 kg) produkcja

Wołowina (cielęta niewielki procent)

Przetwórstwo na Pomorzu: Sokołów, Morliny; Podkarpacie- Sanok

  1. Jajczarsko drobiarska

Jednostki produkujące

- Skup jaj i drobiu, segregacja, przerób jaj

- Ubojnie drobiu

- przetwory łącznie z wędlinami, konserwami

- przetwórstwo odpadów typu pierze

Brojler kurzy, indyczy, gęsi, kaczy; perlice, strusina, ptaki

Leśne: bażanty, kuropatwy, dzikie kaczki

Produkcja jaj – fermy

  1. Rybna

Floty połowowe; 800 tys ton łowione za Gierka

Zakłady konserw, filetów, marynat, wyrobów garmażeryjnych, solone ryby, prezerwy

Produkcja słodkowodnych ryb: łosoś, pstrąg, karp

  1. Branża mleczarska

40 mln na jedną mleczarnię (w Holandii kilka koncernów przerabia całe mleko)

Po 1989r spadek spożycia mleka (przestali dotować mleko)

2,6 mln sztuk krów w Polsce; 4300 l mleka z krowy na rok

2650-2700 pogłowia w Polsce

Produkcja owczarska jest w zaniku u nas w Polsce → sprzedawanie jagniąt do Włoch na wiosnę.

kwoty mleczne w UE

  1. Pośrednie-podmioty kupujące i przetwarzające mleko

  2. Bezpośrednie- sprzedaż mleka sąsiadom, przerób na twaróg, masło, obracanie tym wśród ludności ościennej

Kontygentowanie- kwotowanie mleka(9,5 mln l mleka)

  1. kwoty hurtowe-> podmioty skupujące(mleczarnie i inne jednostki)

  2. kwoty bezpośrednie(agroturystyka, sąsiadom, do własnego użytku)

2mln 700poglowie krów w Polsce

W malopolsce 140tys krów

500 mln litrów

mamy żądać żeby rolnicy produkowali nam ekologiczne mleko-> regionalne mleczarenki

Polska-4 miejsce w produkcji mleka w Europie

Na świecie:

W Polsce:

  1. Branża młynarska i makaronowa

  1. branża piekarnicza

  1. branża cukiernicza

  1. Branża spirytusowa i drożdżowa

    • produkcja

    • rektyfikacja surowego spirytusu

    • wytwarzanie wódek czystych i gatunkowych

    • produkcja spirytusu spożywczego

    • produkcja drożdży pszennych

      • gorzelnie rolnicze- wytwarzają spirytus w folwarkach

      • suchy lód, kwas mlekowy, pepsi cola

      • w Krakowie gdzie jest destylacja?

      • Drożdżownia w Bieżanowie

      • Wódkę można wyprodukować i z ziemniaków i ze zboża

  2. branza ziemniaczana

ZIEMNIAK

Uprawiany na glebach lekkich, przewiewnych

  1. Branże owocowo warzywne

  1. brazna winiarska

  1. Branza browarnicza(piwowarska)

  1. Branza olejarska

  1. Branza cukiernicza

  1. Branza napojow mineralnych i bezalkoholowych

Napoje gazowane,

Soki pitne owocowe i warzywne,

Wody stołowe,

Wody źródlane

Wody mineralne (w Krakowie źródło koło ronda Matecznego „Krakowianka”; Nałęczów, Busko, Ciechocinek, Tężnie, pas morski ziemi)

Napoje typu cola

Dobre wody w Krakowie: Bronowice, Plac Sikorskiego, park Krakowski. W ostatnich latach gwałtowny wzrost spożycia wód.

  1. Tytoniowa

Ponad 90% to trasnarodowe koncerny na naszym polskim rynku.

Tabaka, papierosy, tytoń przemysłowy, cygara, tytoń fajkowy.

  1. Chłodnicza

Chłodnie składowe- długotrwałe przechowywanie produktów po ich wcześniejszej obróbce (regulowane warunki klimatyczne). Podstawowe typy zakładów.

Przy Al. Pokoju bardzo duży rozwój w ostatnich latach.

  1. Konserwantów spożywczych

Zakłady produkujące uszlachetnione, nowoczesne wyroby spożywcze o wysokich walorach odżywczych, przygotowanych w dużym stopniu → do bezpośredniego spożycia lub po dokonaniu prostych zabiegów kulinarnych.

Korporacje transnarodowe działające w polskim przemyśle spożywczym w 2007r:

▲ Produkcja mięsa i podrobów:

Smithfield Foods (USA)

Danish Crown (Dania)

L.D.C. (Francja)

▲ Przetwórstwo ryb:

Orkla Foods (Norwegia)

▲ Przemysł mleczarski (z lodami):

Danone (Francja)

Nestle (Szwajcaria)

Hochland (Niemcy)

Dr Oetker (Niemcy)

▲ Zbożowo-młynarska z makaronami:

Nestle (Szwajcaria)

Dr Oetker (Niemcy)

▲ produkcja tłuszczów roślinnych:

Bungle Investment ( USA)

A.D.M. (USA)

Unilever (Holandia/Wielka Brytania)

▲ Przetwórstwo owocowo-warzywne:

Orkla Foods (Norwegia)

H.I. Heinz Company (USA)

Pernod Ricard (Francja)

Pepsi co (USA)

Bonduelle (Francja)

Coca Cola (USA)

Novartis (Szwajcaria)

Royal Numico (Holandia)

▲ Produkcja pasz:

Cargill (USA)

Provimi Holding B.V. (Holandia)

Mars Inc. (USA)

Nestle S.A. (Szwajcaria)

Smithfild Foods (USA)

▲ Produkcja cukru:

British Sugar Overseas Ltd. (Wielka Brytania)

Sudzücker AG (Niemcy)

Nordzücker (Niemcy)

▲ Produkcja słodyczy:

Pepsi co (USA)

Nestle S.A. (Szwajcaria)

Kraft Foods (USA)

Cadbury Schweppes (Wielka Brytania)

Mars In. (USA)

Danone (Francja)

Ferrero Group (Włochy)

Wm Wrigley (USA)

Lindt & Sprungli (Szwajcaria)

▲ Produkcja koncentratów kawy:

Tchibo (Niemcy)

H.I. Heinz Company (USA)

Unilever (Holandia/Wielka Brytania)

Nestle S.A (USA)

Kraft Foods (USA)

Sara Lee douve egbeits (USA)

Orkla Foods (Norwegia)

Elite (Izrael)

Dr Oetker (Niemcy)

Royal Numico (Holandia)

Tata Group (Indie)

▲ Piwo:

Heineken international B.V. (Holandia)

Sab Miller (Wielka Brytania)

Calrsberg AS (Dania)

▲ Napoje bezalkoholowe:

Coca Cola (USA)

Pepsi co (USA)

Nestle (Szwajcaria)

Gerveis, Danone (Francja)

Cadbury Schweppes (Wielka Brytania)

▲ Wyroby spirytusowe:

Diageo (Wielka Brytania)

Philip Beverage Company (USA)

VIN & SPIRYT AB (Szwecja)

PERNOD RICARD (Francja)

BROWN-FORMAN (USA)

▲ Wyroby tytoniowe:

Altria Philip Morris (USA)

British American Tabacco (W. Brytania)

Iltadis (Hiszpania)

Imponel Tabacco Group (W. Brytania)

Gallerher Group (W. Brytania)

SEKCJA C PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE
10
10.1
10.2
10.3
10.4
10.5
10.6
10.7
10.8
10.9
11
11.0

EGZ!! Szczególne warunki realizacji produkcji w przemyśle rolno-spożywczym

  1. nietrwałość surowców rolnych ich duża podatność na zepsucie

  2. rozproszenie przemysłu rolno-spożywczego tj. jego względnie niski stopień koncentracji

  3. terytorialne rozmieczenie przemysłu rolno spoż.

  4. sezonowość surowców, ale też popyt na wyrobu (gotowe)

nietrwałość surowców rolnych ich duża podatność na zepsucie

niezgodność między czasem produkcji a czasem konsumpcji

-niezgodność między miejscowym(rejonami) produkcji rolnej a miejscami konsumpcji gotowych produktów

-unikanie transportu na duże odległośći

* natychmiastowy przerób lub ut. Bezpośrednio po zbiorze

*przybliżanie miejsca produkcji do miejsca surowca

- rozproszenie bazy surowcowej oraz t.. do przerobu surowca na miescu ograniczają w znacznym stopniu celowość koncentracji produkcji

*koncentracja przejawia się w sposób umiarkowany i uzależniona od rejonizacji i specjalności produkcji

- w związku z tendencją do natychmiastowego przerobu oraz ze względu na wahania sezonowe podaży surowca- przemysł spożywczy powinien być wyposażony w zdolności produkcyjne dostosowane do szczytowych dostaw surowca a niekiedy popytu.

Musimy rozbudować maszyny , ilość, wydajność -> zwiększają się koszty

Elementy maszyn

Te warunki muszą być dostosowane do szczytowych podaży surowca w produkcji.

rozproszenie przemysłu rolno-spożywczego tj. jego względnie niski stopień koncentracji

- wartość produkcji wielkość zatrudnienia przypadające na jeden zakład/ przedsiębiorstwo niekorzystne w stosunku do innych gałęzi przemysłu ( niska koncentracjia ze wzgl. na bazy surowcowe)

Koncentracjia produkcji redukcjia kosztów stałych

-stopinień koncentracji lub rozproszenia zróżnicowany w zależnośći od specyfiki i charakteru określonej branży

- główną przyczyną tendencji do koncentracji w przemyśle spożywczym jest efektywność produkcji jako podstawy konkurencyjnośći

Efektywność produkcji- obniżanie kosztów własnych produkcji przewagę kosztowa nad konkurencją

terytorialne rozmieczenie przemysłu rolno spoż.

-rozmieszczenie przemysłu jako element infrastruktury oraz jako czynnik aktywizacji gospodarczej regionów województwo

Rejonów miejscowość, gmina lub kilka gmin może też być kilka powiatów

- do przestrzennych analiz z uwzględnieniem aspektu statystycznego i dynamicznego mogą służyć mierniki

  1. współczynnik lokalizacji florence’a „F” (lokalizajcjie przetwórstwa z lokalizają baz surowcowa)

  2. wskaźnik zmiennośći rozmieszczenia„Z”

  3. współczynnik efektywnośći zmian terytorialnych netto „E”

w oparciu o teorię lokalizacji ogólnej (opartej na analizację kosztów transportu, rodzaju surowca i gotowego produktu)

Zakłady można podzielić na 3g:

1.orientacja surowcowa:

–obejmuje branże przetwarzające łatwo psujące, stanowiąc pod względem wagi i objętości dużą masę, trudną do przewozu,

-ta grupa zakładów ma podstawowe znaczenie we wzajemnych związkach z rolnictwem,

-należą tu cukrownie, rzeźnie, zakłady przemysłu ziemniaczanego, zakłady owocowo-warzywne

2.orientacja konsumpcyjna:

-obejmuje zakłady, które są silnie związane ze środkami konsumpcji (np. masarnie, piekarnie), [rachunek kosztów transportu]

-w tych przypadkach zasadą lokalizacji powinno być maksymalne zbliżenie zakładów wytwórczych do rynku zbytu,

-zakłady tej grupy nie cechuje ścisły związek z rolnictwem, tylko związek z rynkiem zbytu

3.orientacja obojętna:

-obejmuje zakłady nie mające cech wymienionych w dwóch poprzednich grupach, tj. przede wszystkim te, które produkują artykuły droższe, np. wytwórnie wódek, papierosów

-sprawa transportu surowca, czy produktu gotowego odgrywa mniejszą rolę, nie są to artykuły łatwo psujące się, a udział kosztów transportu w ogólnych kosztach jest stosunkowo niski,

-mogą tu być szerzej uwzględnione takie przesłanki, jak: dążcie do aktywizacji rejonów zacofanych, polityka zatrudnienia, wykorzystanie istniejących obiektów przemysłowych poprzez modernizację, itp.

-aktywacja trędów zacofanych

-polityka zatrudnienia

-wykorzystanie istniejących obiektów

Rozmieszczenie przestrzenne p. spoż, powinno uwzględnić zasady:

  1. aspekty ekonomiczne- optymalizacjia struktury agrobiznesu, w tym rejonizacja produkcji oraz rozmieszczenie ośrodków konsumpcji

  2. aspekty społeczne dotyczące wyrównywania dysproporcji poza branżowych w poziomie i w warunkach życia ludności oraz aktywności rejonów słabo rozwiniętych

Z powyższych zasad wynikają następujące askazania:

1.tworzenie nowych terytorialnych powiązań przetwórczo-rolniczych przez integracją zakładów przetwórczych z rolnictwem

2.Kojarzenie z ośridkami spożycia, a sczęgólnie z wielkościami aglomerat miejskiem przetwórstwa, która związane jest bezpośrednio z zaopatrzeniem konsumenta (piekarnie, piwowarstwo, przetwórstwo mięsa, rozlewnie wód mineranych)

3. lokalizacjia – ekonomicznego transportu

4. uwzględnienie roli p. spożywczego jako istotnego czynnika wzrostu gospodarczego małych wsi i miast. Zapewnienie ścisłej koordynacji rozmieszcenia nowych zasobów z działaniami w zakresie ochrony i kształtowania środowiska naturalnego.

sezonowość surowców, ale też popyt na wyrobu (gotowe)

wahania sezonowe to wahania występujące i powtarzające się w kolejnych okresach

-ze względu na charakter wyróznia się czynniki:

  1. ekonomiczne (zapasy, ceny

  2. organizacyjne (konkurencjia, logistyka dostaw, harmonogramy

- skupienie nasilenie sezonowych wahań w przemyśle rolno-spoż. (dostaw) należy określić w sposób wymierny , w tym celu posłużyć się możn a :

Przeciętnym odchyleniem względne

Przeciętne odchylenie względne określa o ile % od średniej miesięcznej przyjętej na 100 odchyla się przeciętnie każdy miesiąc w danym roku, jest ono wyrażone w %

Przeciętne odchylenie względne (miesięczne)

V oblicza się wg wzoru:

V= | Xi – 1/12 Xr | :100

Xi – udział wartości kolejnych miesięcy miesięcy stosunku do wielkości rocznej

X r- wielkość wartości rocznej, przyjęta za 100 %

Względna amplituda „W” jest miarą graniczą rozpiętości przebiegu zjawiska

W= X max : t min

Xmax – najwyższa podaż surowca (m-c)

Xmin- najniższa --||--

Majątek trwały obejmuje- maszyny, urządzenia produkcyjne, budynki, środki transportu.

Cechy środków trwałych:

Zaliczamy do nich: Pewne wartości, niematerialne będące własności przedsiębiorstwa np. patenty, rozwiązanie techniczne i organizacyjne, obligacje.

Środki obrotowe: zużywają się w jednym cyklu produkcyjnym i całkowicie przekładają wartość na produkt.

Cały majątek trwały i obrotowy będący do dyspozycji przedsiębiorstwa określa się jako aktywa, gdyż biorą czynny udział w procesach realizacji zadań gospodarczych przedsiębiorstwa.

Majątek przedsiębiorstwa może być finansowany w różny sposób, Źródła finansowania dzielimy na:

Fundusz własny + obcy = pasywa, nie odgrywają aktywnej roli w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa.

Każdy element majątku przedsiębiorstwa ma źródło finansowania.

Bilans przedsiębiorstwa- usystematyzowane zestawienie wszystkich elementów majątku i źródeł ich pochodzenia, sporządzone na określony dzień i w określonej formie.

Wynik operacyjny- różnica między dochodami, uzyskanymi w wyniku sprzedaży wyrobów i usług a kosztem ich wytworzenia stanowi wynik ze sprzedaży, czyli tzw. wynik operacyjny.

Zysk operacyjny= dodatni wynik operacyjny

Strata operacyjna= ujemny wynik operacyjny

Przedsiębiorstwo może uzyskać zyski i straty nadzwyczajne, nie związane bezpośrednio z działalnością produkcyjną.

Zyski nadzwyczajne- wynik przeszacowania materiałów kupionych taniej we wcześniejszym okresie , karne odsetki od zobowiązań płacone przez wierzycieli przedsiębiorstwa.

Straty nadzwyczajne- straty losowe, kary i grzywny płacone przez przedsiębiorstwo z tytułu obciążeń jednostki, przeterminowania obecnego towaru, czy zanieczyszczenia środowiska naturalnego, karne opłaty na rzecz budżetu.

Zysk bilansowy= ostateczny wynik działalności finansowej przedsiębiorstwa

Lub Zysk bilansowy= zysk operacyjny + zyski nadzwyczajne – straty nadzwyczajne

Zysk netto= zysk bilansowy – podatek dochodowy (CIT)-osoby prywatne

Część zysku otrzymują właściciele (dywidenda), część przeznaczona jest na finansowanie rozwoju firmy, a część trafia do pracowników (np. w postaci udziału w akcjach przedsiębiorstwa czy też nagród z zysku).

Rotacja środków obrotowych

Ruch środków obrotowych- przechodzenie z jednej postaci w drugą jest ruchem okrężnym od pieniądza do pieniądza. Ciągłość procesu gospodarczego powoduje nieustanne krążenie, czyli rotacje środków.

P → M → Pr → W' → P'

P- pieniądz, M- materiały, Pr – proces produkcyjny, W'- wyroby gotowe, P'- środki pieniężne powiększone o zysk

W przedsiębiorstwie usługowym rotacja ma inny obieg: P → M → Pr → P'

Produkcja usług jest równoważna z jej sprzedażą.

W przedsiębiorstwie handlowym: P → T → P' T- towary

Cykl rotacyjny trwa określony czas i można go obliczyć:

Egz.!!!!!!!!!!Szybkość krążenia środków obrotowych ma duże znaczenie dla elastyczności

Czynniki wywierające wpływ na przyspieszenie rotacji środków obrotowych:

Wykład 7 24.11.2009r

Koszty działalności przedsiębiorstwa

Egz.!!!!!!!!!!Kalkulacyjny układ kosztów:

Materiały bezpośrednie

Robocizna bezpośrednia

Pozostałe koszty

 Koszty bezpośrednie Techniczny koszt wytworzenia Fabryczny koszt wytworzenia Całkowity koszy własny
Koszty wydziałowe
Koszty ogólnozakładowe
Koszty sprzedaży

Kalkulacje → sporządzanie kosztów produkcji

Kryterium podziału Pozycje kosztów
Rodzaje kosztów amortyzacja, zużycie materiałów i energii, usługi obce, wynagrodzenia, świadczenia na rzecz pracowników
Struktura wewnętrzna kosztów

koszty pozostałe

koszty złożone
Rodzaj i sposób finansowania działalności

Koszty działalności eksploatacyjnej

Koszty działalności inwestycyjnej

Koszty operacji finansowej ze środków i funduszy specjalnych
Cel podniesienia

Koszty zakupu

Koszty produkcji

Koszty sprzedaży
Stopień zależności kosztów od wielkości produkcji

Koszty stałe

Koszty zmienne
Sposób odnoszenia kosztów na wytwarzane produkty

Koszty bezpośrednie

Koszty pośrednie
Związek kosztów z osiągalnymi przychodami

Koszty uzyskania przychodów

Koszty i wydatki nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów

Koszt- coś co musimy poświęcić, ponieść, wydatkować, aby otrzymać coś innego. Wyrażone w pieniądzu, celowe i dające użyteczny efekt gospodarczy zużycie środków pracy (np. wynagrodzenie za pracę).

Liczba i charakter kryteriów zależą od celów planowania, analizowania, kontroli, obliczania, podatków, podejmowania decyzji itp.

Jedna pozycja kosztów rodzajowych może zawierać koszty zależne od wielkości produkcji oraz koszty o charakterze względnie stałym.

Klasyfikacja kosztów w przekroju rodzajowym:

  1. Amortyzacja

  2. Zużycie materiałów i energii

  3. Usługi obce

  4. Wynagrodzenia

  5. Świadczenia na rzecz pracowników

  6. Podatki, Opłaty

  7. Pozostałe koszty

Układ rodzajowy pozwala na:

Kalkulatory układu kosztów własnych:

Pozwala na badanie i kształtowanie wysokości i struktury jednostkowych kosztów własnych produktów. Jego istotą jest określony sposób odnoszenia kosztów na jednostkę kalkulacyjną.

Nie można ich wprost odnieś do określonych jednostek kalkulacyjnych na podstawie dokumentów źródłowych (koszty wydziałowe, ogólnozakładowe, sprzedaży)

Podział kosztów układu kalkulacyjnego:

  1. Bezpośrednie koszty:

  1. Materiały bezpośrednie

  2. Paliwo i energia techniczna

  3. Płace bezpośrednie i narzuty na płace

  4. Inne (specjalne) koszty bezpośrednie:

  1. Koszty pośrednie (wspólne)

(powstające w różnych fazach zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży)

  1. Wydziałowe

  2. Koszty ogólnozakładowe:

  1. Koszty zakupu (załadunku, przewozu, wyładunku, sortowania)

  2. Koszty sprzedaży (koszt przewozu, opakowania wysyłkowego, podatek akcyzowy, marketing itp.) koszt opakowania jednostkowego→ koszt bezpośredni!!!!!!!

Układ funkcjonalny- ujmuje koszty wg miejsc powstania, którymi są rodzaje i elementy procesu gospodarczego.

  1. Koszty działalności operacyjnej

  1. Koszty działalności podstawowej na która składają się:

  1. Koszty działalności pomocniczej (koszty komórek remontowych, transportowych, agregaty prądotwórcze, laboratoria mikrobiologiczne, chemiczne. Uboczna produkcja-melasa, wysłodki w cukrowni)

  2. Koszty ogólnego zarządu

  1. Pozostałe koszt operacyjne (koszty niezwiązane ze zwykłą działalnością przedsiębiorstwa)

  1. Koszty finansowe

NOTATKI

&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&

Podział produkcji wdł:

  1. stopnia gotowości

    1. produkcja w toku

    2. półfabrykaty

    3. produkty gotowe

  2. znaczenie i rola wyrobów w danym przedsiębiorstwie

    1. produkcja podstawowa

    2. produkcja pomocnicza

    3. uboczna

  3. dominującego rodzaju nakładów ponoszonych w trakcie produkcji

    1. produkcja kapitałochłonne

    2. produkcja pracochłonna

    3. produkcja materiałochłonna

    4. produkcja energochłonna

  4. ilości jednocześnie produkowanych wyrobów tego samego rodzaju

    1. produkcja średnia jednostkowa

    2. produkcja seryjna

    3. produkcja masowa

Proces produkcji obejmuje całokształt wzajemnie ze sobą powiązanych działań ludzi i środków pracy których rezultatem są określone produkty

Proces technologiczny to określony zespół celowych działań, któree zmierzają bezpośrednio do wytworzenia (wydobycia) określonych produktów.

Cykl produkcyjny obejmuje okres od momentu pobrania materiałów z maszyn do momentu przekazania produktów gotowych do magazynu.

Koszt produkcji – to wyrażony wartościowo ogół czynników wytwórczych poniesionych przez przedsiębiorstwo na wytworzenie określonej wielkości produkcji.

Koszty księgowe (jawne) – zarejestrowane w księgach rachunkowych przedsiębiorstwa jego wydatki na wytworzenie określonych rozmiarów produkcji.

Koszty alternatywne czynników wytwórczych (niejawne) – są równoważne przychodom, jakie mógłby uzyskać ich właściciel z elokwencji tych czynników, w inne przedsięwzięcie najkorzystniejsze z pośród pozostałych dostępnych dla niego.

Koszty ekonomiczne – są sumą kosztów księgowych i kosztów alternatywnych czynników wytwórczych wykorzystywanych w działalności gospodarczej.

Koszty stałe – wszystkie wydatki, które związane sa z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa, a nie zależą od wielkości wytworzonej produkcji (np. amortyzacja majątku, koszty utrzymania administracji, koszty ogrzewania)

Koszty stale w krótkim okresie czasu:

Ks

Koszty zmienne – to koszty, których wysokość zmienia się wraz ze zmianą rozmiarów produkcji, a więc ze zmianą wielkości nakładu, zmiennych materiałów, wynagrodzenie pracowników bezpośrednio produkcyjnych.

Korzyść skali produkcji – to dodatnie efekty produkcyjne notowane w długim okresie czasu przy zwiększeniu rozmiarów produkcji przejawiające się w spadku przeciętnych kosztów produkcji.

Układ rodzajów kosztów:

  1. wartość sprzedanych towarów i materiałów

  2. zużycie materiałów i energii

  3. usługi obce – koszt usług zakupionych z zewnątrz, również wydatki reprezentacji + reklamy

  4. podatki i opłaty – podatki zaliczone w koszty (akcyza, rolny, od nieruchomości) oraz opłaty celne, skarbowe, administracyjne i terenowe

  5. wynagrodzenia

  6. świadczenia na rzecz pracowników – opłacenie składek na ubezpieczenie odpisy na fundusz pracy, fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych

  7. amortyzacja – jako koszt = wartości odpisów od własnych socjalnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

  8. pozostałe koszty – podróże służbowe, szkolenia, konferencje, leasing, koszty ubezpieczeń majątkowych i osobowych, najem, dzierżawa

Analiza progu rentowności

W długim okresie, przychody ze sprzedaż i koszty mają charakter nieliniowy – dwa progi rentowności:

dolnego – poniżej którego oraz górnego – powyżej którego przychody ze sprzedaży są niższe od kosztów uzyskania tych przychodów

Przedsiębiorca wytwarza 10 000 szt. wyrobu A

# miesięcznie max zdolności produkcyjne w odniesieniu do tego wyrobu wynoszą 12 000 sztuk – qmax

#całkowite koszty stałe = 70 000zł (Fc)

#jednostowy koszt zmiany pro……….. wyrobu A kształtują się na poziomie 45 zł – Vc

#jednostkowa cena zbytu (sprzedaży) wynosi 62 zł – p

I Qbep = Fc/p-Vc = 70000/62-45 = 4117 szt. ujęcie ilościowe

II Qbep = Fc/1Vc/p = 70000/1-45/62 = 250 000 zł ujęcie wartościowe

III Qbep% = qbep/gbezmax-c *100% = 4117/12000 = 34,3 % ujęcie procentowe

IV Procentowa stopa marży brutto.

M = [1-Vc/p]*100% = [1-45/62]*100% = 28%

72% ceny sprzedazy stanowi koszt zmienny, 28% służy pokryciu kosztów stałych przy produkcji niskiego progu rentowności, a przy jego przekroczeniu generuje zysk.

V Przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnej firma zrealizuje max zysk na poziomie:

Pmax = (p-Vc)*(qmax-gil)=(62-45)*il(12000-4117)=134011zł

VI Przy dotychczasowej produkcji i s…… miesięczny zysk wynosi

P=(p-Vc)*Qfakt-Qbep

P=(62-45)*(10000-4117)=100011zł

VII stopa bezpieczeństwa

Sp=(fakt-qbep)/fakt = 10000-4117/10000 = 0,58

Oznacza to, że przy redukcji skali produkcji i sprzedaży >58% przedsiębiorstwo poniesie spore straty, bowiem całkowita marża brutto będzie niższa niż koszty stałe ogółem.

Podstawowa analiza

Bilans jest dokumentem zawierającym zestawienie na określony dzień – w ujęciu wartościowym – stanu majątku firmy oraz źródeł jego finansowania

Składniki majątku (aktywa) są uszeregowane w bilansie w kolejności wskazującej na rosnący stopień ich płynności finansowej.

Pozycje pasywów uszeregowane są według stopnia pilności ich zwrotu.

Dzięki logicznej kolejności pozycje bilansu wskazują na sposób zaangażowania majątku w zależności od spełnianych funkcji w działalności gospodarczej firmy, można łatwo ustalić stopień jego płynności.

Klasyfikacja źródeł finansowania majątku pozwala na m.in. na określenie skali ryzyka finansowego.

Bilans wykazuje także osiągnięty przez przedsiębiorstwo w danym okresie zysk lub stratę, ale w jednej łącznej pozycji.

Rachunek zysków i strat

Sprawozdanie to zawiera pozycje przychodów osiągniętych przez przedsiębiorstwo wg źródeł ich powstawania, a także obroty składające się na koszty uzyskania przychodów oraz obciążenie przez podatki uiszczane od obrotów i zysków.

W rezultacie rachunek zamyka się zyskiem netto (lub strata netto), którego wysokość powinna być w pełni zgodan z danymi bilansu.

Wskaźnikowa analiza efektywności finansowej firmy:

Kreterium: Pokrewna treść ekonomiczna:

  1. zyskowność

  2. płynność finansowa

  3. zdolność firmy do obsługi zadłużenia

  4. wskaźniki rynku kapitałowego

1’)Wskaźniki zyskowności

służą do oceny zyskowności, sprzedaży majątku, kapitałów własnych a także stopnia opłacdalności wykorzystania obcych kapitałów

Mogą być przyjmowane jako podstawowe, dla oceny realizacji celu strategicznego firmy, jakim jest zwiększanie jej wartości, która w istotnej mierze zależy od zyskowności.

&) Zyskowność sprzedaży = zysk netto : sprzedaż netto – zależy od struktury sprzedawanych produktów

&)Zyskowność majątku = zysk netto : ogółem majątek (aktywa) produktów

Zwiększenie zyskowności majątku powinno wywierać pozytywny wpływ na efektywność wykorzystania kapitałów własnych.

&) Zyskowność kapitałów własnych = zysk netto : kapitały własne

fakt: znacznie wyższa zyskowność kapitałów własnych a zyskowności majątku

Różnica ta wskazuje że część majątku przedsiębiorstwa pokryta jest obcymi kapitałami (tj. zobowiązaniami z różnych tytułów). Występuję tu zjawisko tzw. dźwigni kapitałowej tj. wykorzystania obcych kapitałów do zwiększenia zyskowności kapitałów własnych.

Przy ustalaniu wpływu dźwigni finansowych na zyskowność kapitałów własnych należy uwzględnić że koszt kapitałów obcych powiększa koszty uzyskania przychodu, a więc pomniejsza odpowiednio podstawę do pomiaru podatków dochodowych.

Natomiast nie zalicza się do tych kosztów oprocentowania własnych kapitałów. W celu uzyskania porównywalnych danych przy obliczaniu skali dźwigni finansowych odpowiednio skorygować zyskowność majątku.

Uwzględniając obok zysku netto również wypłacone odsetki(=koszty wykorzystania obcych kapitałów), pomniejszone jednak i podatek dochodowy , o jaki nastąpiło obniżenie ciężaru odsetek.

&) Skorygowana zyskowność majątku

Zysk + Odsetki – podatek i majątek ogółem

Mając do dyspozycji skorygowana zyskowność oraz z zyskowność kapitałów własnych, skalę wpływu dźwigni finansowej przedstawiamy wg. następującej formuły:

DŹWIGNIA FINANSOWA = zyskowność(kapitału własnego) – korygowana zyskowność majątku

Jeśli ma wartość dodatnią to istnieje skala korzystnego wpływu wykorzystania kapitałów obcych na zyskowność kapitałów własnych.

&) Wskaźnik bieżącej płynności finansowej

Charakteryzuje zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych(bieżących) – nie przekraczających jednego roku.

&) Wskaźnik pokrycia bieżących zobowiązań = środki obrotowe ogółem : łącze zobowiązania bieżące

Zależy od: cykloinkasa zależności

regulowanie zobowiązań

udzielanie kredytu odbiorcom (…)

2’) Wskaźnik bieżącej płynności finansowej

Charakteryzuje zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych (bieżących) nie przekraczających 1 roku

Wskaźnik pokrycia bieżących zobowiązań = środki obrotowe ogółem: łączone zobowiązania bieżące

Optymalny poziom wskaźnika zależy od:

1,8-2 – dobra płynność finansowa

&) Wskaźnik szybkości spłaty zobowiązań = płynne środki obrotowe : zobowiązania bieżące

&) Wskaźnik obrotu należnościami = sprzedaż netto : przeciętny stan nalezności

&) Wskaźnik obrotu należnościami w dniach = 360 : wskaźnik obrotu naleznościami

&) Wskaźnik obrotu zapasami = sprzedaż netto : przeciętny stan zapasów

3’) WSKAŹNIKI ZDOLNOŚCI OBSLUGI ZADŁUŻENIA

Niezależnie od charakterystyki bieżącej zdolności płatniczej firmy, pozwalają na ocenę perspektywicznych możliwości spłaty zobowiązań. Ocena ta jest wiążąca szczególnie przy zaciąganiu pożyczek i kredytów długoterminowych.

&) Pokrycie odsetek zyskiem = zysk brutto + odsetki: odsetki

&) Obciążenie majątku zobowiązaniami = zobowiązania ogółem : majątek ogółem

&) Pokrycie majątku kapitałe własnym = kapitaly własne + rezerwy : majątek ogółem

&) Pokrycie zobowiązań nadwyżką finansową = zysk netto + roczna amortyzacja : przeciętny stan zobowiązań

4’) WSKAŹNIKI RYNKU KAPITAŁOWEGO

Obrazują standing finansowy firmy. Dotyczą szczególnie spółek akcyjnych, których akcje zostały wprowadzone do publicznego obrotu.

&) Zysk na jedną akcję = zysk netto : ilość wyemitowanych akcji

&) Wskaźnik ceny do zysku na jedną akcję = cena rynkowa jednej akcji : zysk na jedną akcję

&) Stopa dywidendy = dywidenda przypadająca na jedną akcję : cena rynkowa jednej akcji

im większy zysk

TAB. 5. WYDAJNOŚĆ PRACY MIERZONA WARTOŚCIĄ PRODUKCJI SPRZEDANEJ (TYS. ZŁ/ZATRUDNIONEGO)

W CENACH STAŁYCH Z 2010 R.

Dział przetwórstwa 2000 2002 2004 2006 2008 2010 Przyrost roczny 2000-2010
MIĘSO 245 247 294 309,7 330,7 344,9 3,8
DRÓB 272,8 292,5 356,0 317,8 418,7 443,1 5,0
MLEKO 319,1 314,5 442,3 489,0 566,2 605,2 7,0
RYBY 177,5 204,9 285,1 341,2 319,5 376,8 8,1
ZBOŻA I SKROBIA 421,5 407,6 492,8 452,7 563,2 555,6 0,2
OLEJE 635,6 742,0 1 069,8 1 080,5 1 571,8 1 401,0 10,2
CZUKIER 282,2 297,6 564,3 625,2 669,9 968,5 12,6
OWOCE I WARZYWA 231,1 256,1 272,2 314,8 319,8 328,9 3,8
SOKI 255,7 432,6 481,2 546,4 558,2 584,2 0,3
NAPOJE B. ALKOHOLOWE 301,8 309,4 323,9 403,8 440,2 537,0 5,8
PASZE 703,8 805,6 1 074,7 950,7 1 165,5 1 193,2 5,4
PIECZYWO 99,1 110,5 124,3 127,1 142,6 151,5 4,4
SŁODYCZE 270,8 253,2 365,4 397,9 408,9 434,6 6,0
KAWA I HERBATA 482,1 440,7 564,1 463,8 451,9 521,6 0,6
KONSERWANTY SPOŻYWCZE 304,3 342,4 390,7 393,3 455,1 472,7 2,9
SPIRYTUS 328,0 380,6 564,0 548,1 626,2 781,4 0,2
PIWO I SŁÓD 465,5 690,9 774,0 857,8 1 071,5 1 114,2 8,7
WINO 325,7 343,5 470,6 383,9 738,1 402,7 6,5
PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY 280 308 375 394 427 494 4,4

Wtórne przetwórstwo oraz popyt krajowy na żywność przetworzoną były głównymi czynnikami zwrostu produkcji przemysłu spożywczego w latach 2001-2020

Ważnym czynnikiem wzrostu sektora był także rozwój eksportu, który przejął prawie 50% przyrostu produkcji przemysłu spożywczego.

W minionej dekadzie zróżnicowane było tempo zmian produkcji głównych wyrobów przemysłu spożywczego.

W latrach 2001-2010 produkcja zwiększyła się o 55,7% (4,5% rocznie).

W tym czasie produkcja towaru wzrosła o 27,6% tj 2,5% rocznie.

Oleje, cukier, alkohole, piwo, pasze – duża wydajność pracy

WYDAJNOŚĆ PRACY W POLSKIM PRZEMYSLE SPOZYWCZYM

Największy przyrost produkcji (ponad 10% rocznie) wystąpił w segmencie odżywek oraz żywności preparowanej.

Duży przyrost produkcji (7-10% rocznie) odnotowały takie grupy produktów, jak: olej rzepakowy, przetwory rybne, konserwy i marynaty warzywne, sok zagęszczony, pieczywo cukiernicze, wody, chipsy i frytki, sosy oraz uboje drobiu.

Mniejszy przyrost produkcji stał się udziałem takich produktów jak: napoje mleczne i lody, pasze przemysłowe, makarony, piwo czy sery.

Produkcja mleka w proszku, cukru oraz mąki się obniżyła.

Firmy produkujące żywność Produkcja sprzedaży
Liczba firm 15 686
Duże 283 154,9
Małe 4 596 82,7
Średnie 1 207 40,8
Mikro 9 600 9,0

Wejście Polski do UE spowodowało ożywienie inwestycyjne w polskim przemyśle spożywczym.

Kryzys gospodarczy spowodował wyhamowanie aktywności inwestycyjnej w tym sektorze do poziomu 6,6 mld zł rocznie, ale poziom ten i tak był o ok. 30% wyższy niż przed akcesją.

W latach 2000-2010 poziom nakładów inwestycyjnych w poszczególnych działać przetwórstwa był różny.

Najwięcej środków finansowych przeznaczono na inwestycję w przetwórstwie produktów zwierzęcych, przy czym podlegały one dużym wahaniom (od 1,2 mld zł do ok. 3mld zł rocznie).

Tendencję wzrostową w inwestycjach utrzymało przetwórstwo wtórne (z 1,4 mld zł w 2000 r. do ok. 2,3 mld zł w 2010 r.), a na względnie stabilnym poziomie proces ten przebiegał w produkcji używek.

Inwestycje w przetwórstwie produktów roślinnych do 2004 roku rosły, a następnie zaczęły powoli spadać.

TAB. STRUKTURA PRODUKCJI PRZEM. SPOŻ. W POLSCE NA TLE UNII EUROPEJSKIEJ

Działy produkcji żwyności i napojów Tempo wzrostu produkcji w latach 2000-2007 ceny bieżące w % rocznie Udział w produkcji sektora w %
Polska UE-15
Mięso i przetwory 10,2 2,9
Mleko i przetwory 9,5 2,8
Owoce, warzywa 10,8 3,9
Ziemniaki 10,4 4,4
Zboża, pasze, oleje 7,8 2,5
Pieczywo 6,6 2,4
pozostala żywność 5,1 2,1

TAB. EFEKTYWNOŚĆ PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO MIERZONA RENTOWNOŚCIĄ NETTO W %.

Branże 2001 2003 2007 2010
Mięsna 0,42 0,85 2,34 3,25
Drobiarska -0,25 0,70 1,67 1,75
Mleczarska 0,05 1,20 3,17 2,48
Zbożowo-młynarska 2,09 2,69 5,75 4,43
Olejarska 0,03 2,26 2,14 0,53
Cukrownicza 5,77 -11,39 3,06 14,27 wzrost
Ziemniaczana 0,35 1,47 3,66 4,52
Owocowo-warzywna -1,22 2,07 3,09 3,69
Napojów bezalkoholowych 1,51 3,91 7,07 5,13
Paszowa 3,44 3,30 3,67 3,63
Piekarska 5,54 1,32 6,12 7,91- dość wysoka
Koncentratów spożywczych 4,16 3,33 6,27 6,07
Spirytusowa -9,54 1,71 7,07 6,09
Piwowarska -2,59 8,72 15,24 12,69
Winiarska 2,43 -0,39 2,61 5,21
Przemysł spożywczy 1,21 1,56 4,25 4,66

Poprawa wydajności pracy w polskim PS w ostatnim 10-leciu pozwoliła skrócić dzielący nas dystans do najbardziej rozwiniętych krajów UE.

Wydajność pracy w polskim PS, liczona w cenach porównywalnych, jest tylko o 30% niższa niż w „starej” unii.

Obecna struktura przetwórstwa rolno-spożywczego w Polsce wskazuje duże podobieństwo do tej w UE.

Dotyczy to zarówno struktury branżowej, jak i podmiotowej tego sektora.

W Polsce, podobnie jak w całej Unii, największy udział w obrotach sektora mają firmy przemysłu mięsnego-ponad 20% - UK, Holandia

Kraje UE Liczba firm (w tys.) w tym makro Zatrudnienie tys. osób w tym mikro Wartość produkcji 2007 r. mld euro Udział krajów w UE-27
UE-27 309,3 4 629,1 862,7 100,0
UE-15 260,3 3 459,5 778,1 83,9
W tym Niemcy 32,0 826,0 150,8 16,6
Francja 70,8 625,0 149,2 14,7
Włochy 71,2 467,5 107,5 12,0
w. Brytania 7,0 437,0 99,0 9,9
Hiszpania 28,7 385,9 88,9 11,4
Holandia 4,2 127,8 49,9 5,4
Grecja 16,3 87,9 11,2 1,4
Portugalia 10,9 109,9 12,0 1,8
UE-12 49,0 1 169,6 84,5 16,1
W tym Polska 15,5 447,1 39,9 7,5
Czechy 6,6 128,0 10,9 2,0
Węgry 6,5 111,7 1,6

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
program wyk, geografia, kompleksowa geografia fizyczna
wyk, geografia, kompleksowa geografia fizyczna
EDI wyk
Wyk ad 5 6(1)
zaaw wyk ad5a 11 12
Wyk 02 Pneumatyczne elementy
Automatyka (wyk 3i4) Przel zawory reg
Wyk ECiUL#1 2013
wyk II
KOMPLEKSY POLAKOW wykl 29 03 2012
Wyk 07 Osprz t Koparki
pytania nowe komplet

więcej podobnych podstron