Bezpieczeństwo wg. kryterium podmiotowego: 1) międzynarodowe: globalne i regionalne 2) narodowe: zewnętrzne i wewnętrzne Wg kryterium przedmiotowego: polityczne, spoleczne, informacyjne, ekonomiczne, ekologiczne, technologiczne, militarne, kulturowe, inne. Bezpieczeństwo narodowe: jest stanem w którym państwa uznają brak występowiania groźby ataku militarnego, presji politycznej czy nacisku gospodarczego, uniemożliwiających ich rozwój. Interes narodowy- to ogólne, długookresowe i kontynuowane cele funkcjonalne w stosunku do celu ostatecznego, któremu służy państwo, naród i władza. Racja stanu- pierwszeństwo interesów państwa nad normami wartosciami oraz interesami indywidualnymi i grupowymi. . Kryzys- to szczególny (nadzwyczajny i niekorzystny) odbiegający od normy stan podmiotu. Konflikt: szczególny, konfrontacyjny typ relacji podmiotu z otoczeniem. Wojna- jako konflikt: zorganizowana przemoc zbrojna jednostek politycznych przeciwko sobie. Bezpieczeństwo jako stan: jwst niemierzalne; jego istota jest postrzegania przez społeczenstwo i władze panstwa. Moze ono przybierac postac: stan braku bezp, stan obsesji, stan fałszywego bezp, stan bezp. Bezpieczeństwo jako proces:oznacza ciągłą działalnosc podmiotów w tworzeniu pożadanego stanu bezp. Bezpieczenstwo jako stan i proces: jednoczesnie mona okreslic stosunkiem skali zagrozen do wielkosci potencjału obronnego jakie społeczenstwo moze przeciwstawic tym zagrozeniom Dylemat bezpieczeństwa: wzrost bezpieczenstwa jednego państwa powoduje automatycznei spadek poczucia bezp przez inne państwa. Trudno jest jednoznacznie ocenić intencje drugiej strony- zbrojenia mogą mieć na celu zarówno obronę jak i atak. Kierunki nauki zajmujące sie bezp:politologia, prawo, ekonomia, socjologia, historia, psychologia, szkoła realistyczna, liberalna, konstruktywistyczna.
Dylemat bezpieczenstwa:oznacza ze wzorst bezp jednego panstwa powoduje autmatycznie spadek poczucia bezp pzrez inne państwa. Dylemat moze wywołac każda ze stron podejmująca decyzję o charakterze militarnym np. instalacja tarcz antyrakietowych. W okresie zimnej wojny zadne z panstw nie odważyłoby sie na pomysł instalacji tarczy ze względu na konsekwencje naruszenia dwubiegunowego systemu. Jednak po atakach terrorystycznych 11 wrzesnia 2001 budowa tarcz nikogo nie dziwi, czego przykładem może byc umowa polski i USA o tarczy. Instrument ten jest pożadanym zabiegiem zwiekszenia swojego bezp. Jednak zbyt mocne wzmocnienie pozycji moze grozić zachwianeim równowagi sił w systemie miedzynarodowym. Budowa tarczy generuje dylemat bezp poniewaz panstwa nuklearne musza udoskonalac swoje arsenały aby uzyskac zdolność naruszenia obrony antyrakietowej przeciwnika i zdobyc przewagę. Broń: myślę ze wprowadzenie w polsce łatwiejszego dostępu do broni palnej wcale nie przyczyniłoby sie do poprawy bezp obywateli i panstwa ale wrecz przeciwnie znacznie by to bezp obniżyło. Taka decyzja wpłynęłaby przede wszystkim na bezp społeczne, ekonomiczne i kulturowe. w polsce od 1918 od osób posiadających broń wymagane jest stosowne urzędowe pozwolenie. W ostatnich latach jednak coraz częsciej słychac apele o dokonanie liberalizacji ustawy o broni i amunicji ułatwiającej dostęp do broni palnej w polsce. Wprowadzenie w polsce łatwiejszego dostępu do broni palnej byłoby duzym błędem i koszmarem policji. Wydaje sie ze kazdy obywatel posiadający pełnię praw moze sobie sprawic bron ale nie kazdy obywatel ma do tego predyspozycje. Przede wszystkim ososby które miałyby posiadac bron powinny zostac przeszkolone w zaakresie jej uzytkowania, zagrozen jakie wiaza się z jej posiadaniem by uniknąc wypadków. Bez tego mielibysmy rzez na ulicach. Bandyci i recydewisci mogliby miec bron całkiem całkiem legalnie i legalnie robic z niej urzytek. Mniejszosci narodowe: istnieją niemalze w kazdym panstwie . mogą one przynosic kozysci lub przyspazac kłopotów i zagrozen. Mniejszosci mogą chciec oderwac kawałek kraju dla siebie np. w Hiszpanii. Organizacja Kraju Basków (ETA) od wielu lat domaga sie niepodległosci. Dziłalnosc tej grupy przerodziła sie w terroryzm kiedy ich akcje inf nie przynosiły skutków, ETA posunęła sie do ataków terrorystycznych bombowych abyz wrócic uwagę na siebie. Równiez w polsce niektóre radykalne grupy niemców otwarcie mówia o oderwaniu Górnego Śląska ale jest to raczej małoprawdopodobne. Zagrozeniem bezp dla panstwa ze strony mniejszosci narodowych może być równiez fanatyzm muzułmanów np. we Francji gdzie doszło do zamieszek po tymjak tamtejszy rzad wprowadził zakaz modlitw na ulicach miast. Globalizacja:oznacza wzrost róznego rodz połaczeń wzajemnych, powiazan, oddziaływan we wszystkich dziedzinach zycia społeczenstw, od kultury masowej przez finanse, migracje i bezp. Wyzwaniem dla globalizacji jest wezwanie do ponownego, gruntowego przeanalizowania naszej praktyki, ideologii, kierunku rozwoju czy tez podejmowanych działan. Szanse wynikajace z globalizacji to upowszechnienie dorobku cywilizacyjnego, ubogie społeczenstwa trzeciego swiata moga kozystac z pomocy humanitarnej, upowrzechnia sie demokracja oraz wzrasta rozwój badan w zakresie nowych technologii. Globalizacja to równiez zagrozenia takie jak obnizenie konkurencyjnosci gospodarki swiatowej, pogłebiająca sie przepasc miedzy bogata północa a biednym poludniem, panstwa traca czesc swojej suwerennosci, zanika kulturowa róznorodnosc.