Podstawy przedsiębiorczości

Podsumowanie roczne

I. WPROWADZENIE DO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Głównym przejawem działalności i przedsiębiorczości ludzi stało się konstruowanie nowych narzędzi i udoskonalanie już istniejących oraz umiejętność gospodarowania zasobami naturalnymi.

Cechy związane z osobą przedsiębiorczą:

• zaradność, pomysłowość

• umiejętność radzenia sobie w życiu

• podejmowanie inicjatyw i elastyczne reagowanie na zmiany zachodzące w otoczeniu.

Czym zatem jest sama przedsiębiorczość?

Przedsiębiorczość to gotowość i zdolność podejmowania i rozwiązywania w sposób twórczy i nowatorski problemów, umiejętności wykorzystywania pojawiających się szans i okazji oraz elastyczne przystosowanie się do zmieniających się warunków.

W ujęciu przedmiotowym przedsiębiorczość to aktywne działanie w sferze gospodarczej.

Cechy charakterystyczne dla przedsiębiorczości:

• Innowacyjność to wprowadzanie i ciągłe poszukiwanie wszelkich twórczych ulepszeń.

• Ekspansywność jest dążeniem do dorównania najsilniejszym i najlepszym.Wyznaczanie sobie ambitnych celów dla osiągnięcia większych efektów.

Pojęcie i typy osobowości

Najważniejszą formą aktywności człowieka jest świadome działanie mające na celu dokonywanie zmian w otoczeniu.Wpływ na naszą działalność poza wyrażeniami odbieranych za pomocą zmysłów mają również uczucia i emocje.Natomiast do działania pobudzają nas potrzeby i emocje.Ludzie różnią się od siebie wyglądem ,ale także zachowaniem.Duży wpływ na nasze zachowanie ma osobowość.

Czym zatem jest osobowość?

Osobowość jest jednym z najważniejszych pojęć psychologii i oznacza całość zintegrowanych procesów psychicznych człowieka, które ujawniają się w działaniu ukierunkowanym na realizację określonych celów.

Cechy osobowości:

• temperament, system wartości

• umiejętności umysłowe i praktyczne

• zainteresowania oraz zdolności

Podział osobowości

Podział na 4 typy ludzi przez Hipokratesa:

• melancholik

• flegmatyk

• sangwinik

• choleryk

Podział ze względu na życiowe wartości:

• religijne (szczęście, rozpacz)

• witalne (talenty, wady..)

• moralne (doświadczenie, dobro..)

• elementarne (wolność, harmonia..)

• warunkujące (świadomość, siła..)

• zmysłowe (dobro użytkowe)

• duchowne (piękno i brzydota)

Szwajcarski psycholog C.G. Jung określił 2 typy osobowości:

• Introwertyk to osoba nieśmiała, zamknięta w sobie.

• Ekstrawertyk to osoba otwarta i towarzyska.

Mechanizmy regulujące zachowanie człowieka

Do mechanizmów regulujących zachowanie człowieka należą: zaspokajanie potrzeb, uczucia i motywy.

Co to są potrzeby?

Potrzeby to odczuwalny brak czegoś, możliwość zaspokojenia potrzeby i uruchamianie wszelkich mechanizmów działania.

HIERARCHIA MASLOWA:

Zaspokojenie jednej potrzeby prowadzi do powstania kolejnych nowych. Warunkiem do przejścia potrzeb wyższego rzędu jest zaspokojenie potrzeb niższego rzędu.

Jakie czynniki mają wpływ na zmianę hierarchii potrzeb?

Przede wszystkim: osobowość, wiek, aktualny stopień zaspokojenia potrzeb i zadowolenia z nich, sytuacja zawodowa oraz rodzina.

Czym są uczucia?

Uczucia to stan emocjonalny bądź proces psychiczny.

Klasyfikacja uczuć:

1. przyjemne (radość) i nie przyjemne (smutek, żal)

2. czynne (pobudza do działania) i bierne (nie pobudza do działania)

3. ze względu na intensywność i trwałość:

   • namiętność (długo trwałe uczucia)

   • afekty (krótko trwałe)

   • nastrój (lekkie i krótko trwałe)

Czym są motywy?

Motywy to czynniki wewnętrzne (uczucia, poglądy..), które pobudzają człowieka do działania i nadają kierunek jego aktywności.

Klasyfikacja motywów:

1. motywy związane z potrzebami (społecznymi, fizjologicznymi ..)

2. ze względu na charakter motywów wyróżniamy:

   • osobiste

   • społeczne

3. motywy pobudzające do działania (impulsy) bądź hamujące do działania np: na wybór przyszłej pracy zawodowej wpływy mają następujące motywy:

   • korzyści materialne

   • potrzeby uznania i prestiżu społecznego

   • potrzeby osiągnięć i samorealizacji

Zachowanie się człowieka w sytuacjach trudnych

Nie zaspokojenie potrzeb bądź niemożność osiągnięcia jakiegoś celu powodują stan emocjonalny.

• frustracja

• stres

Co to jest frustracja i jakie są jej przyczyny.

Frustracja to inaczej rozczarowanie.

Przyczyny frustracji:

1. wewnętrzne

2. zewnętrzne

3. konflikt motywacyjny

   • unikanie, unikanie

   • dążenie, dążenie

   • unikani, dążenie

Jakie są przejawy?

Przejawami frustracji są najczęściej:

1. agresja

2. ucieczka przed sytuacjami w których może pojawić się frustracja

3. ucieczka od marzenia

4. substytucja

Czym jest stres i jak z nim walczyć?

Stres to bodźce, które zmieniają stopień gotowości do działania.Może zostać wywołany przez każdą nową sytuację lub zadanie.Stres ma aspekt pozytywny, gdy jest słaby i krótkotrwały.Gdy jest nadmierny i długotrwały może wywołać: apatię (niezdolność do skutecznego działania), dolegliwości fizyczne.

Stres można zwalczać na różne sposoby np: czytając książkę lub formy aktywności fizycznej.

Podstawy sprzyjające przedsiębiorczości

Cechy osoby przedsiębiorczej:

1. asertywność (pragnienie osiągnięcia zamierzonych celi bez uleganiu agresji)

2. ambicja

3. kreatywność

4. uczciwość

5. odpowiedzialność

Osoba charakteryzująca się samoakceptacji:

1. lubi i szanuje siebie

2. wierzy we własne możliwości

3. konsekwentnie realizuje swoje zadania

4. świadoma swoich wad i pracuje nad nimi

5. chce się rozwijać i doskonalić

Przeciwieństwem samoakceptacji jest samoodrzucenie.

Cechy osób uległych, asertywnych oraz agresywnych:

1. osoby uległe:

   • zaniżona samoocena, skryte, nietowarzyskie

   • rzadko się odzywa, nieśmiałe, podatny na manipulacje ze strony środowiska

   • nie potrafi wyrazić swoich uczuć i powiedzieć „nie”

2. osoby asertywne:

   • obiektywne, często się odzywają

   • wyrażają uczucia w sposób otwarty, są śmiałe i otwarte

   • potrafią odmówić i uzasadnić, akceptują swoją autonomię

3. osoby agresywne:

   • zawyżona samoocena, chcą dominować

   • odzywają się często, narzucają się otoczeniu

   • w sposób otwarty wyrażają uczucia negatywne

   • odmawiają w sposób niegrzeczny, gardzą innymi

Społeczne podstawy przedsiębiorczości

Czym jest więź społeczna?

Więź społeczna według Stanisława Ossowskiego to akceptowanie jednostki poczuciem przynależności, uczestnictwa i łączności z członkami danej zbiorowości.Mogą być również więzi narzucane grupie.

Co to jest grupa społeczna i jej klasyfikacje.

Grupa społeczna to przynajmniej 3 osoby, których łączy trwała więź społeczna, wspólne wartości, cele, zainteresowania, interesy bądź potrzeby.

1. Klasyfikacja grup ze względu na wielkość:

   1. grupy małe – kilkuosobowe (rodzina)

   2. grupy duże – składająca się z podgrup; liczebność grupy uniemożliwia stosunki między jej członkami (klasa społeczna)

2. Klasyfikacja ze względu na liczbę członków:

   1. grupy ekskluzywne (zamknięte) – rygorystyczne i liczne kryteria przyjęcia członków

   2. grupy ograniczone – mniej surowe zasady przyjęcia np: wiek, miejsce zamieszkania

   3. grupy inkluzywne (otwarte) – każdy może podjąć uczestnictwo

3. Klasyfikacja ze względu na stopień sformalizowania:

   1. grupy formalne – struktura, cel i normy są prawnie określone a więzi mają charakter bezosobowy np: fundacje.

   2. grupy nieformalne – funkcjonują według norm, cechują się więziami osobistymi i nieformalnymi np: subkultury.

4. Klasyfikacja ze względu na:

   1. grupy celowe – łączy wspólna realizacja jakiś zadań

   2. grupy terytorialne – utworzone przez mieszkańców jakiegoś terenu

Czym są role społeczne a role organizacyjne?

Role społeczne są w życiu człowieka i pełnią rolę zestawu wskazówek czyli, jak należy w danej sytuacji się zachować.

Role organizacyjne to właściwe funkcjonowanie grup społecznych a zwłaszcza formalnych np: szkoła.

Etapy współpracy:

1. formowanie – polega na wzajemnym poznaniu się i określeniu ról w grupie.Członkowie odnoszą się do siebie w rezerwie, ale starają się wypaść jak najlepiej.

2. konfrontacja – jest fazą w której często dochodzi do konfliktów bądź spięć.Drobne nieporozumienie może wywołać gniew lub niechęć zespołu.

3. stabilizacja – jest to etap kończący konflikty.Członkowie grupy mają swoją wspólną metodę i koncentrują się na pracy.

4. współdziałanie –stanowi ostatnią fazę rozwoju grupy.Zespół potrafi zgłaszać swe pomysły i osiąga najlepszą efektowność pracy.

Zalety współpracy:

• podniesienie jakości pracy

• unikanie błędów, uzupełnianie umiejętności i zdolności członków grupy

• większa liczba pomysłów oraz trafniejsze decyzje

Kto to jest lider?

Lider to przywódca grupy, który wraz z grupą podejmuje wszelkie decyzje.

Cechy lidera:

• odpowiedzialność, wiara w siebie, komunikowanie się, koncentracja, praca zespołowa,

• odwaga, spostrzegawczość, wyrazistość, wiarygodność, kreatywność, zaangażowanie,

Co to jest sytuacja pewna, ryzykowna a potencjalna użyteczność wyników?

Sytuacja prawna - występuje wtedy, gdy człowiek jest w stanie przewidzieć skutki swojego działania.

Sytuacja ryzykowna - występuje wtedy, gdy człowiek nie jest pewny efektów swojego działania.

Potencjalna użyteczność wyników to wybór człowieka, który ma kierunek trudny, ale umożliwia zatrudnienie.

Czym jest komunikacja i jakie są jej rodzaje.

Komunikacja jest to celowe przekazywanie informacji, umiejętności pojęć i uczuć za pomocą symboli tworzonych przez słowa, obrazy bądź dźwięki.Rodzaje komunikacji: werbalna (słowna) i nie werbalna (mimika, gesty).

1. Rodzaje wypowiedzi:

   1. mowa egocentryczna skierowana do samego siebie.

   2. wydawanie poleceń i instrukcji

      • uprzejme

      • perswazyjne

      • autorytatywne

   3. zadawanie pytań:

      • otwartych

      • zamkniętych

      • osobistych

      • bezosobowych

   4. mowa zawierająca informacje jako:

      • odpowiedź na pytanie

      • część wykładu

      • część dyskusji nad rozwiązaniem

1. Czynnik pożądanych rezultatów:

   • strój (przekazuje informacje)

   • intonacja i akcent (słowa to tylko część informacji)

   • gestykulacja (utrzymanie zainteresowania słuchaczy)

   • bliskość (dystans podczas rozmowy)

   • Zakłócenia informacji:

   • zakłócenia w przekazie wiadomości

   • niewystarczająca wiadomość

   • zła interpretacja, relacje międzyludzkie

Rozwiązywanie konfliktów

1. Przyczyny konfliktów:

   • nieprawidłowa struktura grupy

   • źle funkcjonujący system

   • sprzeczność wartości

   • różnice ekonomiczne

Konflikty społeczne polegają na przeciwstawianiu się sobie.

1. Podstawowe rodzaje konfliktów:

   • wewnętrzny osoby

   • między osobami

   • między jednostką a grupą

   • między grupami

   • między organizacjami

1. Sposoby rozwiązywania konfliktów:

   • negocjacje to rozmowa podjęta dobrowolnie przez strony konfliktu.

   • mediacje jest alternatywna w stosunku do drogi sądowej próbą rozwiązania konfliktu przez osobę trzecią, która pośredniczy między stronami.

   • arbitraż to zwrócenie się przez obie strony konfliktu do osoby lub instytucji z prośbą o rozwiązanie konfliktu.

Sąd pracy rozwiązuje konflikty między pracodawcami. Natomiast sąd administracyjny rozwiązuje konflikty między obywatelami.

II. UPADEK GOSPODARKI CENTRALNIE PLANOWANEJ

Ten system powstał za czasów Związku Radzieckiego, obowiązywał również w Polsce do 1989r. Miał charakter nakazowo-rozdzielniczy.

1. Rodzaje systemów ekonomicznych:

   • mieszany (posiada cechy gospodarki rynkowej i kierowanej)

   • kierowany In. planowany (właściwość publiczna)

   • rynkowy (własność prywatna)

   • tradycyjny (kopiowanie decyzji ekonomicznych przez pokolenia poprzednie)

Wprowadzenie do gospodarki rynkowej

Co to jest gospodarka i jakie są jej etapy.

Gospodarka to działalność ludzi, która prowadzi do zaspokojenia potrzeb ludzi.Dzieli się na 4 etapy: produkcję, podział, wymianę, konsumpcję.

Co to jest system ekonomiczny?

Jest to zbiór praw, instytucji, działań, wartości i ludzkich motywacji, które łącznie tworzą podstawy podejmowania decyzji ekonomicznych.

Czym jest plan Balcerowicza?

To program reform którego celem była przebudowa ustroju gospodarczego w Polsce oraz odzyskanie równowagi budżetowej państwa po przez wprowadzenie mechanizmów rynkowych i zmiany struktury własnościowej gospodarki.

1. Prywatyzacja:

   • pośrednia In. kapitałowa (komercjalizacja, sprzedaż akcji, udział spółki na rynku)

   • bezpośrednia In. przez likwidacje (sprzedaż majątku przedsiębiorstwa, wzniesienie majątku do spółki, oddanie majątku do odpłatnego korzystania)

Czym jest mechanizm rynkowy?

To proces regulowania decyzji sprzedających i kupujących.

Co to jest rynek i jego rodzaje.

Rynek to instytucja lub mechanizm umożliwiający spotkanie się osób posiadających dobra z osobami, które są chętne do nabycia tych dóbr.

Klasyfikacja rynków ze względu na:

1. transakcję:

   • towarowy

   • usługi

   • rynek prawny

   • rynek finansowy

2. zasięg geograficzny:

   • lokalny

   • regionalny

   • międzynarodowy

   • krajowy

3. czas wykonywania transakcji:

   • kasowy – zawarcie umowy jest równoważne z wykonywaniem i zapłatą za transakcję.

   • terminowy – transakcja i opłacenie może być wykonane później.

1. Prawa rządzące rynkiem:

   • popyt to ilość dobra, którzy konsumenci są zgodni kupić w określonym czasie i po określonej cenie.Prawo popytu mówi, że wraz z wzrostem popyt maleje i odwrotnie.

   • podaż to ilość dobra jaką producenci mogą zaoferować do sprzedaży w określonej cenie.Prawo podażu mówi, że wraz z wzrostem podaż rośnie i odwrotnie.

1. Gospodarka rynkowa oparta jest na:

   • przedsiębiorczości (umożliwia podjęcie dowolnej działalności gospodarczej)

   • prywatnej własności (właściciel ma prawa do zysku)

   • konkurencji (walka o uwagę konsumenta, konkurencja cenowa i pozacenowa)

   • uwolnionym systemie płac (dostosowanie ilości produktu na wielkość zapotrzebowania)

Jakie są zachęty dla przedsiębiorców?

Przede wszystkim: ulgi i zwolnienia podatkowe, gwarancje, preferencyjne cła i zachęty do działalności gospodarczej.

Jakie są zachęty dotyczące konsumentów?

Różnego rodzaju promocje oraz ulgi i zwolnienia podatkowe na kupno towaru w branży.

2. Konkurencja nieuczciwa:

   • dumping (ustalanie cen towarów poniżej granicy opłacalności)

   • nieuczciwa reklama

   • kreatywna księgowość (sztucznie powiększony majątek)

   • ukrywanie dochodów w celu uniknięcia płacenia podatku

   • rejestrowanie przedsiębiorstw w tzw. „rajach podatkowych”

Rola pieniądza w gospodarce rynkowej

Czym jest pieniądz?

1. Jest towarem, środkiem wymiany oraz powszechnie akceptowanym środkiem płatniczym.Formy pieniądza:

   • nie monetarny:

   • kruszce, tkaniny, miód, bursztyn..

   • gotówkowy:

   • monety, banknoty

   • bezgotówkowy:

   • przelewy, czeki

1. Własności pieniądza:

   • trwałość (nie zmienna wartość)

   • zastępowalność (wymiana)

   • rzadkość (realna wartość)

   • podzielność (podział na mniejsze jednostki)

1. Funkcje pieniądza:

   • miernik wartości

   • środek wymiany

   • środek płatniczy

   • środek tezauryzacji (kumulacji)

Inflantacja jest zjawiskiem wzrostu poziomu cen dóbr i usług a tym samym spadku siły nabywczej.

Gospodarstwo domowe

Stanowią osoby, które wspólnie zamieszkują i utrzymują.Osoby samodzielnie utrzymujące się stanowią jednoosobowe gospodarstwo domowe.

1. Dochody gospodarstwa:

   • praca najemna

   • działalność produkcyjno-usługowa

   • świadczenia społeczne

   • praca w gospodarstwie rolnym

   • odsetki oszczędnościowe

Wydatki gospodarstw domowych: opłaty stałe, środki czystości, wydatki na cele kulturalne, wyżywienie, ubiór, edukacja.

III. PRZEDSIĘBIORSTWO W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Kim jest osoba fizyczna a prawna?

Osoba fizyczna to każdy człowiek występujący jako podmiot prawa.

Osoba prawna to jednostka organizacyjna, która na mocy prawa ma zdolność do zawierania umów, posiada prawa i występuje jako strona przed sądem.

1. Klasyfikacja przedsiębiorstw ze względu na:

   • rozmiar prowadzonej działalności: małe, duże, średnie.

   • formę własności: publiczne (komunalne i państwowe) i prywatne.

   • rodzaj prowadzonej działalności z czego wyróżnia się 17 rodzajów i są oznaczone literami alfabetu.

3 podstawowe formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw: osoby fizyczne i prawne jednostki organizacyjne	Szerszy podział form organizacyjno-prawnych przedsiębiorstw: indywidualne państwowe spółdzielnie

Źródła finansowania przedsiębiorstw

Finanse przedsiębiorstw to gromadzenie i wydatkowanie zasobów pieniężnych, będących w dyspozycji przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa.

Kapitał przedsiębiorstwa to nagromadzone dobra rzeczowe i zasoby pieniężne, które służą do finansowania działalności gospodarczej.

Etapy podejmowania działalności gospodarczej:

1. pomysł (jaką działalność chcemy utworzyć)

2. zapoznanie się z przepisami dotyczących: podatków, ubezpieczeń, zatrudnienia pracowników, itd.

3. wybór formy organizacyjno-prawnej

4. wybór formy płacenia podatku:

   • ryczał przychodów ewidencyjnych

   • karta podatkowa

   • 19% podatek dochodowy

   • podatek VAT

5. biznesplan (przedstawia cele i środki do osiągnięcia tych celów)

Chcąc prowadzić przedsiębiorstwo należy posiadać zasoby gospodarcze np: majątek.

Czym są aktywy i pasywy?

1. Aktywa to kontrolowanie przez przedsiębiorstwo powstałe wcześniej zasoby majątkowe, które spowodują w przyszłości korzyści ekonomiczne.Rodzaje aktyw:

   • aktywy trwałe (zużywają się stopniowo w wielu procesach gospodarczych)

   • aktywy obrotowe (jeden proces gospodarczy zmienia swą postać w ciągłym ruchu)

Pasywa składają się z kapitałów obcych i własnych.

Zasady rozliczeń finansowych przedsiębiorstw

Kontrahent płacący, czyli dłużnik ma zobowiązanie do spłaty wierzycielowi.

Kontrahent sprzedający jest wierzycielem i przysługuje mu należność od dłużnika.

1. Rozliczenia finansowe:

   • gotówkowe: wpłata gotówki, czek gotówkowy

   • bezgotówkowe: polecenia przelewu, akredytywa, karta płatnicza, czek rozrachunkowy

1. Koszty i przychody:

   • koszty to zużycie składników majątku pracy ludzkiej i zakupionych usług oraz innych wydatków.

   • przychody to należność uzyskanych ze sprzedaży usług, wyrobów.

Rachunek zysków i strat to rachunek wyników działalności firmy, jest zestawieniem kosztów i strat z przychodami i zyskami przedsiębiorstwa.

Rola przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej

Celem każdego przedsiębiorstwa jest osiągnięcie jak największego zysku.

Funkcje przedsiębiorstwa: miejsce pracy, zgłasza się do banku po kredyt, zasila budżet państwa, wprowadza kapitały zagraniczne, itd.

1. Struktury rynkowe:

   • czysta konkurencja

   • konkurencja monopolistyczna

   • Oligopol

   • monopol pełny

Polityka antymonopolowa jest w celu ochrony przestrzegania zasad uczciwej konkurencji.

Czym jest pozycja dominująca a monopolistyczna?

Pozycja dominująca polega na tym, że jeśli udział wynosi 40% to istnieje możliwość, iż takie a nie inne przedsiębiorstwo będzie dominować nad innymi.

Pozycja monopolistyczna – przedsiębiorca spotyka się z konkurencją lokalną lub krajową.

IV. INSTYTUCJE GOSPODARKI RYNKOWEJ

1. Zasady działania banku:

   • zasada uniwersalizmu – polega na ciągłym poszerzaniu zakresu czynności banków, między innymi o emisję papierów wartościowych, itp.

   • samodzielność banku to możliwość podejmowania decyzji oraz ponoszenie wszelkich konsekwencji.

   • zasada konkurencyjności polega na przyciągnięciu jak największej liczby konkurentów.

   • zasada samofinansowania jest koniecznością pokrywania wszelkich kosztów działalności i zobowiązywań.

   • zasada komercjalizmu polega na dążeniu do maksymalnego zysku przy minimalnych kosztach.

Rola Narodowego Banku Polskiego - posiada prawny monopol i emituje znaki pieniężne Rzeczpospolitej Polskiej.

Usługi banków komercyjnych: konto osobiste lokaty terminowe lokaty dynamiczne lokaty rentierskie	Rodzaje kredytów: kredyt w rachunku osobistym kredyt konsumpcyjny kredyt hipotetyczny kredyt obrotowe kredyty inwestycyjne

Giełdy i rynek papierów wartościowych

Giełdy to instytucja zorganizowanego rynku za której pośrednictwem dokonuje się transakcji.Są to regularne spotkania sprzedających i kupujących lub ich pośredników w celu zawarcia transakcji kupna sprzedaży.

Giełda papierów wartościowych to instytucja organizująca i zapewniająca możliwość obrotu papierami wartościowymi dopuszczonymi przez nią do obrotu.

Obligacje – papier wartościowy, emitowany w serii, w którym remitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.

Akcja to dokument, który stwierdza udział w spółce akcyjnej będący własnością akcjonariuszy, który każdy posiada część kapitałów spółki.

Ceduła –publikowany codzienne urzędowy wykaz kursów walut, dewiz i papierów wartościowych lub cen towarów będących przedmiotem transakcji giełdowych.

1. Najważniejsze indeksy giełdy Warszawskiej:

WIG, WIG 20, MIDWIG, TechWIG