1. Problem Niemiec na Kongresie Wiedeńskim.

Był to jeden z kluczowych problemów na kongresie wiedeńskim. Wśród początkowy propozycji było: przywrócenie przednapoleońskiego statusu quo, utworzenie federacji, utworzenie państwa narodowego.

Okazało się, że od uznania Prus i Austrii będzie zależał kształt państwa niemieckiego.

Początkowo Prusy i Austria miały koncepcję utworzenia Konfederacji Niemieckiej. Miała ona się składać z Prus i Austrii (dwa głosy każde) oraz Bawarii, Saksonii i Wirtembergii (jeden głos każde). Koncepcja ta nie znalazła uznania państw niemieckich, gdyż przewidywała znacznie ograniczenie ich suwerenności. Mniejsze państwa w złożyły petycję w której domagano się równych praw dla wszystkich i nadania lub przywrócenia konstytucji dla każdego z państw.

Sprzeciw ten oraz rozbieżne interesy Prus i Austrii w sprawie Polski i Saksonii, doprowadziły do zawieszenia prac komisji. Od tej pory Austria forsowała luźną koncepcję.

Akt końcowy kongresu przewidywał utworzenie Związku Niemieckiego, gdzie zdecydowaną przewagę w północnych Niemczech miały Prusy (Rugia, cześć Pomorza, część Nadrenii. Hanower przekształcono w królestwo podległe Wielkich Brytanii, Lauenburg i Holsztyn stały się posiadłościami króla Danii, a Wielki Księstwo Luksemburga oddano królowi Niderlandów.

Związek liczył 34 państwa i 4 wolne miasta. O najważniejszych sprawach miał decydować sejm związkowy – Bundestag. Istniała silna rywalizacja między Austrią a Prusami, co pogłębiało rozbicie Niemiec.

Problem Niemiec na Kongresie Wiedeńskim.(2)

- Propozycja przywrócenia na tym obszarze napoleońskiego status quo lup utworzenia federacji bądź też Zjednoczonego Państwa Narodowego.
- Realność tych projektów zależała od Austrii i Prus.
- Na kongresie 2 główne problemy: Terytorialny (granice) i strukturalny (konstytucja i władza)
- W komisji ds. Niemiec zasiadały: Austria, Prusy, Bawaria, Witembergia, Hanower.
- Plan utworzenia konfederacji niemieckiej pod kierownictwem Austrii, Prus, Bawarii, Saksonii i Witembergii.
- Nie spotkało się to z aprobata Niemiec. 16 listopada baron von Stein w imieniu 29 małych i średnich państw niemieckich wystąpił do komisji o nadanie im bądź przywrócenie konstytucji

 

2. Wpływ Świętego Przymierza na kształtowanie stosunków międzynarodowych w I połowie XIX w.

Akt Świętego Przymierza (14/16 wrzesień 1815r. – podpisany przez władców Austrii, Prus i Rosji. Zobowiązywał do wzajemnej pomocy i wzmacniania postanowień kongresu wiedeńskiego) Podpisany przez wiele państw (oprócz Wielkiej Brytanii, Państwa Kościelnego i Turcji).

Świętem Przymierze było początkowo luźnym porozumieniem państw, opartym na wartościach chrześcijańskich. Przystąpiły do niego wszystkie monarchie europejskie poza Anglią, która jednakże, brała czynny udział w jego pracach. Święte przymierze miało stać na straży zasady legitymizmu oraz równowagi sił. Z czasem zaczęło być instytucją polityczną, której główne zadanie polegało na wspieraniu państw w tłumieniu powstań narodowych (Włochy, Hiszpania, Grecja). To w ramach funkcjonowania Świętego Przymierza, jego członkowie, gwarantowali wzajemne wsparcie w przypadku powstania zdarzenia mającego na celu obalenie istniejącej władzy bądź naruszenie integralności państwa. Doszło do wykształcenia tzw. zasady interwencjonizmu.

3. Zasady polityki angielskiej wobec Europy po 1815 roku.

Osią polityki angielskiej było utrzymanie równowagi sił w Europie w celu zapewnienia Anglii czołowej pozycji politycznej i ekonomicznej. Głównymi zadaniami polityki angielskiej było podejmowanie działań, które osłabiały głównych konkurentów, bądź powstrzymywanie działań, które mogłyby przyczynić się do wzrostu pozycji konkurenta na arenie międzynarodowej.

Po 1815 roku, przejawiało się to głównie w rywalizacji z Rosją oraz Francją w basenie Morza Śródziemnego. W czasie powstania greckiego Anglii zależało na tym, by Rosja nie uzyskała zbyt wielkiego wpływu w basenie Morza Śródziemnego, dlatego też nie była zainteresowana zbytnim osłabieniem Turcji, a także była przeciwna koncepcji tzw. Wielkiej Grecji.

Anglia przyjęła z zadowoleniem obalenie w 1830 roku króla Francji Karola X, gdyż powodowało to osłabienie prestiżu Francji.

Anglia popierała także dążenia niepodległościowe Belgi, gdyż powodowało to osłabienie Królestwa Niderlandów, będącego rywalem Anglii na polu handlowym, w związku z czym zawarto porozumienie z Francją, zwane entente cordiale (serdeczne porozumienie).

W wojnie krymskiej Anglia opowiedziała sie po stronie antyrosyjskiej, co dało im miażdżącą przewag na morzu.

Głównym pretekstem do ingerowania w sprawy różnych państw europejskich było krzewienie wartości liberalnych i popieranie wartości narodowych. W oparciu o taką ideologię występowano przeciwko uciskowi politycznemu we Włoszech, Turcji czy na ziemiach polskich.

Po wojnie krymskiej Anglia odgrywała mniejszą rolę w polityce europejskiej, zajęta tłumieniem powstania w Indiach, sprawami Dalekiego Wschodu i Afryki.

Polityka Anglii wobec Europy po 1815r (2)
- Silna polityka kolonizacyjna.
- Anglia nie brała bezpośredniego udziału w wojnach europejskich oprócz Wojny Krymskiej. (Opowiedziała się po stronie antyrosyjskiej)
- Wplyw na politykę miał Lord Palmerston, którego dewizą było utrzymanie równowagi w Europie przy silnej pozycji Anglii w kwestii polityki i gospodarki.
- Liberalna Anglia pod pretekstem obrony przed uciskiem politycznym ingerowała w sprawy wewnętrzne Włoch, Turcji czy Polski.
- Po Wojnie Krymskiej Anglia była zajęta tłumieniem powstań w Indiach, sprawami dalekiego wschodu i Afryki. (Jej rola w Europejskiej polityce chwilowo zmalała.)

4. Porównanie rozwoju Rosji i Anglii w I poł XIX:

-Anglia: 50% produkcji przemysłowej świata znajdowało się w Anglii, potęga wynikała z zaplecza przemysłowego,zasobów pieniężnych. Dużo linii kolejowych, pierwsi wprowadzili parowce. Duże zasoby kolonii. Wszystko mierzono wartością funta.

-Rosja: mało inwestycji przemysłowych, rozwijało się głównie rolnictwo. Słaba infrastruktura, mało linni kolejowych. Potęga wynikała z dużej armii, która rozbudowywała imperium.

5.   Problemy narodowe w Europie Zachodniej w I połowie XIX wieku i ich wpływ na stosunki międzynarodowe.

Problemy narodowe polegały na buncie przeciwko postanowieniom kongresu wiedeńskiego narzuconym innym narodom, które dążyły do wolności, równości i posiadania odrębnego państwa. Buntowali się Belgowie, Grecy, Polacy.

Belgowie- buntowali się ponieważ połączono ich z holendrami i utworzono Królestwo Niderlandzkie, przez co tylko spotęgowano konflikty narodowe. Belgowie czuli się dyskryminowani, czuli się obywatelami drugiej kategorii, Holendrzy opanowali stanowiska państwowe, niesprawiedliwie podzielono mandaty do Izby Wyższej, narzucono język holenderski jako oficjalny, uprzywilejowana religia protestancka. Po wybuchu rewolucji we Francji, Belgowie zrozumieli ze jest to jedyna droga do wolności. Powstanie wybuchło 25.08.1830 r. Niepodległość Belgia ogłosiła 4.10.1830r.. Uznało to 5 państw: Francja Austria Anglia Prusy i Rosja 20.12.1830.

Polacy- wybuch powstania 29.11.1830. Przyczyny: łamanie konstytucji nadanej Królestwu Polskiemu przez cara w 1815 roku, obsadzanie wysokich urzędów jedynie ludźmi lojalnymi wobec carskich urzędników, działalność legalnej i nielegalnej opozycji w Królestwie, utrata nadziei na rozszerzenie autonomii, informacje o zwycięstwie rewolucji lipcowej w Paryżu.

Powstanie upadło. Rozpoczęła się rusyfikacja Królestwa Polskiego, zniesiono konstytucje, rozwiązano sejm i wojsko. Zamiast konstytucji wprowadzono Statut organiczny, który w rzeczywistości nigdy nie był przestrzegany.

              Powstanie krakowskie 1846. Grupka powstańców powołała Rząd Narodowy Rzeczpospolitej Polskiej. Powstanie po 10 dniach stłumiono, a Wolne Miasto Kraków wcielono do Austrii.

Grecy – pkt. 6.

 

Wszelkie ograniczanie swobód obywatelskich, tłumienie wystąpień wolnościowych, odsunięcie obywateli od rządów doprowadziło do ogromnego napięcia społeczno-politycznego które przerodziło się w potężny bunt ogólnoeuropejski. Wiosna Ludów

6. Państwa Europy a powstanie greckie przeciw Turcji 1821:

• Państwa zgodnie z Świętym Przymierzem powinny poprzeć Turcję

• Monarchowie Rosji, wielkiej Brytanii i Francji poparli Greków, opinia publiczna w tych krajach nalegała na poparcie Greków, których postrzegano jako obrońców chrześcijaństwa

• Państwa chciały zająć miejsce turcji.

• Lepanto, flota angielsko-francusko-rosyjska w 1827 wsparła Greków, flota turecko-egipska rozbita. Turcy wycofali się z Grecji

• 1829- Adrianopol, niepodległość Grecji

7.    Konflikty etniczne i narodowe w monarchii Habsburgów.

 

Czesi:

a)  8 marca 1848 r. – Czesi żądają zwołania Stanów Czeskich i wprowadzenia przez Wiedeń reform liberalnych; powołują jawny Komitet Św. Wacława,

b) 28 marca 1848 r. – patent cesarski, nadający chłopom czeskim ziemię i znoszący obowiązkowe świadczenia wsi wobec dworu (Wiedeń podobnie zachował się wobec chłopów z Galicji, uprzedzając polskie komitety narodowe, które żądały uregulowania sprawy wsi) chłopi chwilowo byli straceni dla polskiego ruchu narodowego w Galicji i czeskiego także.

c)  pozycja Czechów w Związku Niemieckim i w państwie habsburskim była skomplikowana; Niemcy uważali Czechów za Niemców, mówiących innym językiem; dlatego z oburzeniem przyjmowali ich żądania odrębności narodowej.

d) Czesi szukali swojej szansy w solidarności słowiańskiej i w Habsburgach; Palacky uważał, że małe narody mają szanse egzystencji tylko w ramach silnej monarchii habsburskiej („Gdyby Austrii nie było, należałoby ją stworzyć”); Czesi marzyli o Austrii trialistycznej : niemieckiej, węgierskiej i słowiańskiej.

e) 2 czerwca 1848 r. – Zjazd Słowiański w Pradze pod przewodnictwem Palacky’ego; miał dyskutować o przyszłości Słowian w Austrii; nie uzyskano na nim zgodności gdyż poszczególne narody miały inne zapatrywania; Chorwaci, Słoweńcy i Czesi byli mocno austrofilscy; Polacy nie chcieli tego zaakceptować, gdyż Austria dalej była dla nich zaborcą; w rezultacie kongres nie osiągnął żadnych wniosków; wybuchło natomiast powstanie w Pradze, kierowane przez czeskich demokratów, ale już 17 czerwca zostało stłumione przez Windischgratza.

 

Węgrzy:

Powstanie węgierskie w 1848r. było częścią ruchu jakim była Wiosna ludów w Europie. Węgrzy zamieszkujący tereny imperium Habsburgów na wzór innych państw rozpoczęli rewolucję w walce o autonomię, powołali sejm, rząd, uchwalili konstytucję. Rozpoczęli madziaryzację(narzucali swój język i kulturę innym narodowościom zamieszkującym koronę Św. Stefana) We wrześniu Chorwaci wystąpili przeciwko węgrom. Sejm węgierski 04.1894r. ogłosił detronizację Habsburgów i ogłosili niepodległość kraju – na czele republikańskich Węgier – Lajos Kossuth. Cesarz zwrócił się o pomoc do Rosji -> w maju 1849 pod dow. Feldmarszałka Iwana Paskiewicza wkroczyli do Węgier. Sierpień 1849r. powstanie zostało stłumiono, rozpoczęto represje i germanizację.

 

8.        Konsekwencje międzynarodowe powstania węgierskiego

Powstanie węgierskie zakończyło się stłumieniem. Jednakże było asumptem do wybuchu powstań narodowych w innych państwach niemieckich. Największe znaczenie miały wydarzenia berlińskie, gdzie początkowe pokojowe demonstracje, z czasem przerodziły się w wali z wojskiem. Król, Fryderyk Wilhelm IV zmuszony został wprowadzenia reform konstytucyjnych oraz liberalizacji systemu.

Także w Wielkim Księstwie Poznańskim wzniecono powstanie, które jednak zostało szybko stłumione.

Wydarzenia Wiosny Ludów trwale naruszyły konstrukcją europejskiego ładu określonego na Kongresie Wiedeńskim, strzeżonego przez Święte Przymierze. Ujawniły się zmiany społeczne wynikające z postępującej industrializacji - na znaczeniu zyskali robotnicy - proletariat, domagający się praw pracowniczych, bogatsi mieszkańcy miast - burżuazja, domagający się praw politycznych. Poza Rosją ostatecznie zniknęła pańszczyzna i uwłaszczono chłopów. W wielu krajach ustanowiono rządy konstytucyjne i rozszerzono swobody obywatelskie, choć w niektórych - jak we Francji - powróciły idee autorytarne. Na stałe do europejskiej polityki wpisał się problem aspiracji narodowych (Polacy, Węgrzy, Czesi, Chorwaci, Serbowie itd) czy tendencji zjednoczeniowych (Włochy, Niemcy).

9. Przyczyny wojny krymskiej:

• Rosja uważała, że państwo tureckie chyli się ku upadkowi i chciała zająć jej prowincje w Europie

• Rosja chciała opanować cieśniny czarnomorskie i Bałkany

• Spór o miejsca święte w Palestynie, Rosja chciała bronić praw prawosławnych w Imperium tureckim, a Francja chciała opieki nad miejscami świętymi. Turcja odmówiła Rosji- miała poparcie Francji i Anglii

• Zawiązanie się koalicji Francji i Anglii przeciw ekspansji Rosji

10. Konsekwencje wojny krymskiej: koniec w 1856

• Rosja ma zwrócić Turcji ziemie, które zajęła, Rosja traci wpływy, spadek jej znaczenia.

• Rosja likwiduje flotę czarnomorską

• Rosja odzyskuje Sewastopol i inne miejscowości na Krymie

• Rosja i Turcja zobowiązały się do braku floty na Morzu Czarnym=> wolność żeglugi

• Wzrost znaczenia Francji i Anglii

• Upadek świętego przymierza i ładu wersalskiego

• W obawie przed zbyt silnym pozycją Anglii doszło w kolejnych latach do sojuszu Francji z Rosją

11. Uwarunkowania powstania Włoch:

• Wiosna Ludów w Europie, w 1848, czyli wystąpienia przeciw Habsburgom. Powstała organizacja Młode Włochy, która stawiała sobie za cel zjednoczenie Włoch.

• Zbliżenie Sardynii(, która miała ambicje by jednoczyć) z Francją i Anglią, w wojnie krymskiej Sardynia poparła Francję i Anglię

• Obalenie Królestwa Obojga Sycylii, które blokowało zjednoczenie.

• Francja dążyła do osłabienia Austrii

• Korzystne warunki międzynarodowe: sojusz Sardynii z Francją, Francja udzieli pomocy w wojnie z Austria i traktat Rosji z Francją, Rosja zachowa neutralności w wojnie Francji i Austrii. Francja bez obaw mogła włączyć się w konflikt.

• Włosi w wojnie prusko- austriackiejopowiedzieli się za Prusami, co skutkowało uzyskaniem Wenecji

• W wojnie prusko- francuskiej znów postawili na Prusy, uzyskali stolicę- Rzym

12. Uwarunkowanie zjednoczenia Niemiec:

• Idea zjednoczenia pojawiła się w czasie Wiosny Ludów, kiedy to ścierały się idea małych i wielkich Niemiec.

• Umocnienie pozycji Prus, rozwój gospodarczy.

• Dojście Bismarck do władzy

• Zwycięstwo Prus w wojnie prusko-austriackiej powstał Związek Północnoniemiecki jako pierwszy etap jednoczenia pod wodzą Prus.

• 1871- Cesarstwo niemieckie, oprócz Austrii

14. Kolonializm brytyjski w Azji w I poł XIX:

• W tym okresie kolonializm dotyczył głownie Indii.

• Ważny jest rozwój kampanii wschodnioindyjskiej, której znaczenie rosło i stała się instytucją polityczno-wojskową.

• Zajęli Indie, Neapol i Birmę

• Kampania skolonizowała półwysep indyjski

• Walczyli tez o Iran i Afganistan z Rosja.

15. Rywalizacja rosyjsko-brytyjska w Azji Środkowej:

• Polem rywalizacji był Iran i Afganistan.

• Anglia zainteresowała się Iranem z tego względu ,że Francja miała tam wpływy

• Anglia podpisała układ sojuszniczy z Iranem, ale gdy Iran uwikłał się w wojnę z Rosją Anglia nie udzieliła pomocy. Iran był nastawiony niechętnie do Anglii.

• Rosja poparła dążenia Iranu w walce o prowincję Afgańską, Anglia była przeciw, gdyż sama była zainteresowana podbojem Afganistanu

• Gdy Iran zrezygnował z podboju, podpisał z Anglią traktat handlowy

• Iran wrócił do pomysłu zajęcia prowincji afgańskiej, Anglia wysłała wojska. Iran wyparty.

• W 1839 Anglia zajęła stolice Afganistanu- Kabul

16. Chiny, wojny opiumowe:

• Handel z Chinami był bardzo atrakcyjny, na początku XIX wieku dominowała Anglia, za towary chińskie płacili opium

• 1839 zniszczenie brytyjskim magazynów opium, Anglicy w odwecie zniszczyli flotę chińską

• traktat pokojowy 1842 ograniczał suwerenność Chin, Chiny oddały wyspę Hongkong Anglikom, który mieli prawo do handlu narkotykami w Kantonie i w 4 miastach. Na Chiny była nałożona kontrybucja.

• Podobne traktaty wymusili Francuzi i USA( dodatkowo obywatele amerykańscy nie podlegają sądom Chin)

• II wojna opiumowa 1856, w 1858- traktat, rozszerzenie prawa do handlu na 16 miast. Flota brytyjska może wpływać wgłęb Chin.

• W 1860 Chiny znajdowały się pod protektoratem wielkich mocarstw

17. Japonia w I połowie XIX:

• Jedynym otwartym portem było Nagasaki.

• 1853, USA zagroziło wojną jeśli Japonia nie otworzy portów

• 1854, Japonia przyjęła ultimatum, USA może wpływać do wszystkich portów, obywatele amerykańscy mają swobodę przemieszczania się

• 1855-1886 takie same przywileje dla Rosji i Anglii

• W armie japońską inwestowali amerykanie

18. Podziały kolonialne w Afryce: nie mam pojęcia, ja mam w starych notatkach tylko z XX wieku

• Anglia: kraj Przylądkowy, Sierra Leone,

• Francja: Algieria

• Liberia strefa niczyja

19. Niewolnictwo:

• Pierwsza walkę z niewolnictwem ogłosiła Anglia

• W 1807 parlament angielski zabronił niewolnictwa w koloniach brytyjskich w Afryce

• 1815, potępienie handlu ludźmi na Kongresie Wiedeńskim

• 1834, Anglicy zabronili swoim obywatelom handlu ludźmi, mieli możliwość kontroli statków z Afryki do USA

• W kraju przylądkowym Anglicy ogłosili walkę z niewolnictwem. Holendrzy opuścili te tereny, gdyż podstawą ich gospodarki było niewolnictwo.

20. Rozwój terytorialny USA w I poł XIX:

• Francja sprzedała USA Luizjanę

• Powstanie przeciw Meksykowi w Teksasie, Teksas ogłosił niepodległość, dopiero w 1845 Kongres przyjął Teksas do Unii.

• Oregon, do 49 równoleżnika został przyznany USA, układ z Anglią umacniał pozycje USA na Pacyfiku

• Alaska, odkupiona od Rosji

• Nabytki po wojnie z Meksykiem=> Kalifornia, Nowy Meksyk, Arizona

21. USA, a Meksyk, czyli spory w I poł XIX:

• Sprawa teksasu, Meksyk ogłosił zakaz niewolnictwa, sprzeciw amerykańskich kolonistów w Teksasie, walki, teksas ogłasza niepodległość, potem włączony do USA

• USA dążyło do włącznie Kalifornii, Nowego Meksyku i Arizony kosztem Meksyku. Składali oferty kupna, które zostały przez Meksyk odrzucone, akcja zbrojna 1846.

• Spór o granicę Teksasu, w końcu Meksyk uznał granicę na Rio Grande.

22. Doktryna Monroe:

• Kontynent amerykański nie może być już uważany za terytorium kolonizacji europejskiej

• System polityczny państw Europy różni się od amerykańskiego, więc nie może być narzucany na kontynent amerykański, a jeśli się tak stanie to jest to akt wrogi wobec USA

• USA nie miesza się w sprawy Europu

23. Proces uzyskiwania niepodległości przez państwa a Ameryce Łacińskiej w I poł XIX:

• Bunty wobec kolonizatorów, wobec utrzymywania przez nich gospodarki podporządkowanej własnym celom, sprzeciw wobec ograniczeń w handlu.

• Anglia poparła te dążenia, bo chciała osłabienia pozycji Hiszpanii i Portugalii w tym regionie.

• Proces ten odbył się w podobnych latach dla wszystkich państw, oprócz Haiti, które odzyskało niepodległość wcześniej

• 1810-1825: Brazylia, Meksyk, Wenezuela, Peru, La Plata

24. Europa wobec wojny secesyjnej:

• Państwa europejskie z wyjątkiem Rosji uznały powstanie konferencji południa, które było głownym partnerem handlowym dla Europu/

• Konkurentem Anglii była Północ, formalnie Anglia była neutralna ale dostarczała broni dla Południa.

• Francja przeciw Północy.

• Rosja za Unią.

• Irlandia popierała Północ, na złość Anglii

25 Federacja latynoamerykańska:

• idea; ze względu na wspólne pochodzenie, język, cywilizację i religię możliwe jest zbliżenie w Ameryce Łacińskiej i zbudować państwo narodowe powiązane więzami federacyjnymi

• Próba realizacji: Kongres w Panamie 1826, pojawił się projekt wspólnej armii. Kongresy miały decydować o polityce, rozwiązywać spory, pomoc wzajemna w razie wojny.

26. Karaiby i Ameryka Środkowa w polityce USA w latach 50 i 60

• USA rozbijało federacje w Ameryce Środkowej, nie chcieli żeby się zintegrowali

• W latach 50 i 60 priorytetem w polityce USA było zdobycie Kuby.

• 1848, USA chce kupić Kubę od Hiszpanii, oferta odrzucona

• USA finansowało rebelię na Kubie z 1851.

• Uznano,że jedyny sposób zdobycia Kuby to interwencja zbrojna

• Do interwencji nie doszło, bo wybuchła wojna secesyjna

27. Próba opanowania Meksyku przez Francje w latach 60 XIX:

• Prezydent Meksyku ogłosił,że przez dwa lata nie będzie spłacał długów zagranicznych, Francja szykowała się do interwencji

• Monarchiści meksykańscy zwrócili się do Francji o utworzenie państwa katolickiego

• 1863, Francuzi zajęli dużą część Meksyku.

• Meksyk uratowało USA. Meksyk popierał stany północne, które po wygranej wojnie secesyjnej wsparły go.

• 1867- Meksyk znów republiką.

28. Stosunki niemiecko-rosyjskie po zjednoczeniu Niemiec:

• Niemcy bali się sojuszu francusko- rosyjskiego, więc sami zaczęli zabiegać o sojusz

• Bismarck uważajże Niemcy i Rosja powinny być w sojuszu, propaganda niemiecka podkreślała zbieżność interesów Rosji i Niemiec np. w sprawie Polski

• 1873, układ rosyjsko-niemiecki, w razie stanu wojny a państwem trzecim Niemcy i Rosja udzielą wsparcia w postaci 200 tys. Armii

• Rosjanie nie pozwolili na wojnę niemiecko-francuską, co skutkowało rozpadem sojuszu w 1865

29. Bałkany w polityce mocarstw:

• Rosja liczyła na osłabienie pozycji Turcji, wzmocnienie swojej

• Austro-Węgry też były zainteresowane wpływami na Bałkanach

• Widoczne są sprzeczne interesy Austro-Węgier i Rosji

• Anglia była za utrzymaniem sytuacji na Bałkanach

• Rosjanie chcieli wystąpić w obronie braci Słowian, udało im się uzyskać neutralność Austrii

• Kongres w Berlinie o Bałkanach 1878: powstało królestwo Bułgarii i Królestwo Rumerii=> oba zależne od turcji, uznano niepodległość Serbii, protektorat Austro-Węgier nad Bośnią i Hercegowiną. Zniweczenie planów Rosji.

30. Bułgaria w stosunkach międzynarodowych na przełomie XIX i XX wieku.

 

• W latach siedem dziejących XIX w. nasiliły się dążenia do emancypacji narodowej w europejskiej części Imperium Osmańskiego.

• Tendencje niepodległościowe w Bułgarii. W Bułgarii główną rolę w ujawnieniu się buntów antytureckich odegrał Kościół prawosławny i grupki inteligencji narodowej. W końcu lat sześćdziesiątych zaczęły powstawać w Bułgarii tajne, narodowe komitety rewolucyjne, które nie uzyskały szerszego poparcia społecznego. We wrześniu 1876 roku grupki bojowników bułgarskich po przedostaniu się na tereny kraju próbowały podjąć walkę. Lepiej przygotowane powstanie wybuchło w kwietniu 1876 roku. Wojsko tureckie było okrutne, masakrowały wsie, w których mieszkała ludność prawosławna. 3 marca 1878 r. w San Stefano  podpisano został traktat rosyjsko- turecki , którym mówił m.in. o utworzeniu wielkiej Bułgarii rozciągającej się od Morza Czarnego do Egejskiego z całą Tracją i Macedonią. Zgodnie z postanowieniami traktatu Bułgaria miała już wyłącznie formalnie pozostać częścią Imperium Osmańskiego. Zakres autonomii i decydujący  udział w tworzeniu nowej administracji Rosji, której wojska miały tu stacjonować przez 2 lata oddawały Bułgarię pod faktyczny jej protektorat. 13 czerwca 1878 roku odbył się pod przewodnictwem Bismarcka kongres w Berlinie.13 lipca 1878 roku  podpisano traktat końcowy kongresu. Na mocy traktatu miało być utworzone niewielkie księstwo bułgarskie. Książę Bułgarii swobodnie wybierany przez lud musiał uzyskać aprobatę Wysokiej Porty i zgodę mocarstw. Południowa część Bułgarii ( Rumelia Wschodnia) ze stolicą w Płowdiw stała się autonomiczną prowincją, pozostającą pod bezpośrednią władzą sułtana. Po wcześniejszej wojnie z Turcją w Bułgarii  utrzymywały się nastroje sympatii i wdzięczności dla Rosji (wznoszono pomniki na cześć rosyjskich wyzwolicieli). 29 kwietnia 1879r parlament wybrał Aleksandra Battenberga (siostrzeńca rosyjskiego cesarza) na księcia Bułgarii. 18 września 1885 roku w Płowdiw wybuchło powstanie antytureckie, ogłoszono połączenie obu Bułgarii ( przyłączenie Rumelii Wschodniej).

• Problem Macedonii. (wojny bałkańskie).

• Macedonię zamieszkiwali Serbowie, Bułgarzy i Grecy. (skomplikowana struktura ludności). Bułgaria pamiętała o niezrealizowanych obietnicach traktu z San Stefano i wysunęła roszczenia do całego obszaru Macedonii. (do części Macedonii pretendowały też Serbia i Grecja). Pojawiły się idee sojuszu regionalnego. Wiosna 1911 r. Serbia proponuje Bułgarii polubowny podział Macedonii. 13 marca 1912r. podpisanie sojuszu między Serbią a Bułgarią (zawarły konwencję wojskową przewidującą możliwość wypowiedzenia wojny Turcji). Wypowiedzenie wojny Turcji w 1912 roku (Macedonia podzielona została między państwa bałkańskie, a Bułgaria dodatkowo otrzymała Turcję). Pogorszenie się stosunków Bułgarii z Grecją i Serbią. 30 czerwiec 1913 r. wypowiedzenie wojny Serbom i Grekom przez Bułgarię. Przeciwko Bułgarii wystąpiła Rumunia. Bułgaria szybko przegrała wojnę. (Serbia uzyskała tereny macedońskie, Grecy zachodnią Trację z Kawalą, a Rumunia południową Dobrudżę, ponadto Bułgaria straciła na rzecz Turcji Trację wschodnią z Adrianopolem).

31.Serbia w stosunkach międzynarodowych w XIX i XX wieku.

• Serbia będąca pod panowaniem Turcji zaczęła na nowo odkrywać swoją świadomość narodową na początku XIX wieku.

• 1804-1813 – I powstanie antytureckie (wódz Jerzy Czarny) – pisał listy do Napoleona i cra Aleksandra I, mówił w nich o istnieniu swojego państwa, południowosłowiańskiego – SERBII.  

• Serbowie jako pierwi rozpoczęli proces powstawania własnej państwowości. 

• 1815 – II powstanie antytureckie pod dowództwem Miłosza Obrenowicza – w jej wyniku i w wyniku przegranej wojny z Rosją UTWORZENIE AUTONOMICZNEGO KSIĘSTWA SERBSKIEGO. – pod zwierzchnictwem sułtana i protektoratem Rosji, na mocy traktatu adrianopolskiego – 1829.

• 1830 – sułtan oznaczył Miłosza Obrenowicza dziedzicznym księciem Serbii. Ostatecznie państwowość odzyskali na mocy traktatu Berlińskiego – 1878r. 

• Pod koniec lat 40-tych Serbia rozwijała własną koncepcję jugoslawizmu pod wpływem polskiej emigracji politycznej (książę Adam Czartoryski, hoter Lambert). Mówił o rozpadzie Turcji w niedalekiej przyszłości, to rodzi niebezpieczeństwo podziału Bałkanów między Austrię i Rosję. Adam Czartoryski przestrzegał Serbów przed Rosją i jej ekspansją, namawiał ją do przyjęcia orientacji zachodniej. Będzie wtedy miała oparcie chociażby we Francji. Serbia miałaby być centrum Słowiańszczyzny południowej i zjednoczyć Słowian z imperium otomańskiego i habsburskiego.

• 1844r- tekst Nacertanije (Szkic) -  opracowany przez wyitnego polityka Ilija Garasanina (premier, minister spraw wewn.) Najważniejszy dokument programowy serbskiego jugoslawizmu.

• - Serbia kontynuatorem procesu zastępowania cesarstwa wschodniorzymskiego przez cesarstwo serbskie. 3-stopniowe odrywanie terytorium osmańskiego i skupianie ludów wokół Serbii. (Bułgaria, Chorwacja i ziemie monarchii Habsburskiej).

• - wspieranie ruchów narodowowyzwoleńczyh Słowian południowych, działalność propagandowa i wywiadowcza – Serbia Piemontem Bałkańskim.

• - orientacja prozachodnia

• Idea ta upadła, pod wpływem panslawizmu rosyjskiego. Serbia i Czarnogóra napadły na Turcję, gdyby nie interwencja Rosji oba państwa przestałyby istnieć. 

• Po kongresie berlińskim 1878 – zatarg z Chorwatami

• 1882r. – król Milian I oddał swój kraj pod opiekę Austro-Węgier. 

• ‘po obaleniu w 1903r. dynastii Obrenowiczów powrót do idei jugoslawizmu. Król Piotr Karadżordżewicz.  

• Po serbskim zamówieniu armat francuskich, Austro-Węgry wydały Serbii wojnę celną i wstrzymały import bydła. Więc Serbia wywoziła swoje produkty do Anglii Francji i Włoch, przestała importować z Austro-Węgier i zaczęli pożyczać od banków francuskich, kapitał Francji mocno oddziaływał na gospodarkę kraju.

• Od 1905 Serbia zaczęła walczyć o jedność Słowian na Bałkanach, przez co stała się sprzymierzeńcem Ententy i wrogiem Austrii.   

• W Serbii założono stowarzyszenie „Zjednoczenie albo Śmierć” (czarna ręka)  - zjednoczenie drogą walki rewolucyjnej Serbów w jednym państwie, obrona Serbów poza Serbią, przyjaźń z państwami sprzyjającymi Serbii i pomoc narodom walczącym o wolność.  Miało ono wpływ na instytucje krajowe i było atrakcyjną alternatywą dla jugoslawizmu.

• 1911r. Serbia proponuje Bułgarii polubowny podział wpływów w Macedonii – marzec 1912 – układ sojuszniczy między Serbią a Bułgarią, przy pomocy Rosji. Mówił o tym, że jeśli w Turcji będą jakieś zamieszki które będą godzić interesy któregoś z państw, porozumieją się w tej sprawie niezwłocznie i zawiadomią Rosję. Jeśli nie wyrazi sprzeciwu – zaczną działania zgodne z ukłem i solidarnościąmiędzypaństwową.

32. Problem albański:

• Albańczycy mieli swoje odziały w armii tureckiej

• Powstała idea wielkiej Albanii

• Po likwidacji w 1909 odrębnych oddziałów albańskich wybuchło powstanie, które zostało stłumione,a powstańcy wycofali się do Grecji i Czarnogóry

• 1912, Serbia miała uzyskać dostęp do morza przez Albanię

• Konferencja w Londynie 1912-1913: Anglia zaproponowała autonomiczną Albanię pod protektoratem Turcji.

• 1913- projekt niepodległej Albanii, ale Rosja i Francja chciały, by Grecy uzyskali południową część Albanii

33. Konsekwencje I wojny bałkańskiej, Konferencja w Londynie:

• Wzrost znaczenia młodych państw bałkańskich, które same chcą o sobie decydować

• Osłabienie Turcji

• Spory pomiędzy państwami bałkańskimi, co do podziału nabytków terytorialnych

• Bułgaria uzyskuje najsilniejszą pozycję

• Komplikacja planów wielkich mocarstw

• Konferencja Londyńska 1912-1923: Anglicy zaproponowali autonomiczną Albanię pod protektoratem turcji, potem w 1913 idea niepodległej Albanii

• Serbia nie uzyskała żadnych nabytków

• Turcja tracili terytoria europejskie, Macedonia do podziału między państwa bałkańskie, dodatkowo Bułgaria otrzymuje Trację

34. Powstanie trójprzymierza i jego charakter:

• 1879 powstało dwuprzymierze pomiędzy Niemcami a Austro-Węgrami. W razie wojny jednego z państw z Rosją drugie wesprze militarnie, pokój zawierany z państwem trzecim przez obu sojuszników,

w razie wojny z innym mocarstwem- zachowanie neutralności( ale pomoc gospodarcza)

• 1882, przystąpili Włosi, którzy bali się wojny z Austro-Węgrami a ich stosunki z Francją pogorszyły się

• Charakter: blok polityczno-wojskowy

35. Powstanie trójporozumienia i jego charakter:

• Przełamanie barier ideologicznych Francji i Rosji to pierwszy etap

• Anglii nie udało się stworzyć sojuszu z Niemcami

• W 1904 doszło do unormowania stosunków między Anglią a Francją w w Afryce

• 1907, określenie stref w Azji Rosji i Anglii

• 1892, Francja i Rosja. Rosja wspomoże Francję w razie wojny z Niemcami, w razie udziału Niemiec po stronie Włoch Rosja też zareaguje

• 1904- Anglia, Francja

• 1907. Rosja Anglia

• Charakter: blok polityczno-wojskowy

36. Ewolucja włoskiej polityki w XX wieku:

• nie zrywając stosunków z trójprzymierzem włosi skłaniali się ku współpracy z trójporozumieniem. Chcieli poparcia Francji i Anglii w swoich planach w Afryce

• Normalizacja stosunków z Francją: Włosi uznali protektorat Francji nad Tunezją

• Dobre stosunki z Francją miały chronić przed zależnością od Niemiec i Austro-Węgier

• Normalizacja z Rosją układ o status quo na Bałkanach, popierali plany Rosji co do cieśnin

• 1914- Austro-Węgry złamały trójprzymierze nie informując Włochów o wojnie z Serbią, włosi ogłosili neutralność

• Sojusz Włoch z Ententą, włosi przystąpią do wojny nie później niż miesiąc od uchwalenia układu 1915, dostana Tyrol, Triest, Istrię

W 1915 Włosi zerwali Trójprzymierze

37. Niemiecki projekt Europy przed I wojną światową:

• Przestrzeń życiowa(Lebensraum)-niemieckie pojęcie polit.-publicystyczne definiujące przeludnienie Niemiec, brak przestrzeni niezbędnej do życia, co jakoby usprawiedliwia terytorialną ekspansję; termin pojawił się w XIX w. (zwł. po 1870 w publicystyce uzasadniającej roszczenia terytorialne.

• Niemcy zaczęli walkę o kolonie

38. Cele wojenne mocarstw:

• Cele wojenne Niemiec: umocnienie swojej pozycji w Europie, uczynienie z Niemiec mocarstwa światowego, Afryka Środkowa dla Niemiec, południowo-wschodnia część Chin jako kolonia niemiecka, powstrzymanie zagrożenia z strony Rosji, zbudowanie między Rosją a Niemcami systemu państw buforowych,osłabienie Francji

• Cele Austro-Węgier: włączenie Serbii i Bałaganów, monarchia przekształcona w Austro-Węgry- Polskę.

• Cele Francji: odzyskać Alzację i Lotaryngię, max osłabienie Niemiec

• Cele Anglii: powstrzymanie niemieckiej ekspansji kolonialnej, zbrojeń morskich Niemiec, wyeliminowanie Niemiec jako mocarstwa światowego, ale pozostawienie jako europejskie

• Cele Rosji: powstrzymanie Niemiec, stworzenie systemu państw buforowych np. Polska i Czechy jako protektoraty rosyjskie, opanowanie cieśnin

39. Stosunki na Bałkanach I wojna światowa:

• Bułgaria: Ententa obiecywała nabytki, w 1915 Bułgarzy uznali, że Niemcy wygrają wojnę poparli Niemców. Zaatakowali Serbię.

• Rumunia: Ententa i Państwa centralne zabiegały o poparcie, formalnie po stronie PC ale początkowo neutralność. Do wojny przystąpili w 1916, zaatakowali węgierski Siedmiogród.

• Grecja: dwór proniemiecki, społeczeństwo za Anglią. Mieli sojusz z Serbią zgodnie z którym mieli udzielić pomocy w razie ataku. Po stronie Ententy, 1917 wypowiedzieli PC wojnę

• 1918 rozbici Bułgarzy, okupowana przez aliantów.

40. Postanowienia i konsekwencje traktatu brzeskiego:

• 3.III. 1918 traktat pokojowy między Rosją a PC

• Zakończenie stanu wojny, Rosja wycofuje się

• Rosja tracu Polskę, Litwę, Łotwę, Estonię, Białoruś, Finlandię, zatwierdza traktat Niemiec z Ukrainą

• Wojska niemieckie posiadały znaczne tereny na wschód od wytuczonej w Brześciu linii. (Miały tam      zostać do czasu zawarcia powszechnego pokoju i demilitaryzacji Rosji)
  - Zrzeczenie się przez sygnatariuszy zwrotu wydatków wojennych.
  - Całkowita demilitaryzacja Rosji.

• Konsekwencje: Rosja przestaje wspierać aliantów, Niemcy podejmują ofensywę na zachodzie, Rozmowy pokojowe państw centralnych z Rumunią. 7 maja 1918r. podpisanie pokoju w Bukareszcie. (Niemcy, Austro-Węgry, Bułgaria, Turcja – Rumunia)
  - Współpraca rządu bolszewików z cesarskimi Niemcami do końca I WŚ.
  - 27 września 1918r. Prezydent Wilson uznał oba traktaty za obraz zachłanności państw centralnych.
  - Na mocy traktatu w Bukareszcie Rumunia oddała Bułgarii część Dobrudży, a Austro-Węgrom ziemie w Karpatach wsch.
  - Rumunia znalazła się pod protektoratem Niemiec. (Mieli wyłączność na eksploatację dóbr naturalnych)

41. Skutki rozpadu Austro-Węgier:

• Poszczególne narody wchodzące w skład dawnej monarchii zaczęły ogłaszać niepodległość;

• W październiku 1918 r. powstała Czechosłowacja, zaś Serbia przejęła Chorwację i Słowenię tworząc Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców;

• Odłączone od Austrii Węgry musiały oddać część swego terytorium Słowakom, Rumunom i Serbom (Pozostała im jedynie 1/3 terytorium z przed wojny);

• Powstanie Czechosłowacji, Polski

• Pojawiały się wciąż nowe pomysły dotyczące sprawy polskiej. (koncepcja trialistyczna: austro-węgro- polska; subdualizm: państwo federalne: Austro-Polska i Węgro-Bośnia);

• USA popierało dążenie narodowe Jugosławian; Powstanie Jugosławii

• Ostatecznie Austro-Węgry skapitulowały 3 listopada 1918 r. (11 listopada Karol I zrzekł się władzy carskiej);

• Austria dostała się pod wpływ Niemców. (Rada Państwa ogłosiła w Wiedniu powstanie Republiki Niemieckiej Austrii 12 listopada 1918 r.)Proklamacja utworzenia Republiki Węgierskiej 16 listopada 1918r. w Budapeszcie.

42. Uwarunkowanie powstania Jugosławii:

• Idea powstania państwa Jugosławiańskiego (państwa południowych Słowian) pojawiła się pod koniec XIXw. Podstawą idei było etniczne pokrewieństwo poszczególnych grup i odczuwanie wspólnego zagrożenia ze strony Włochów, Gregów, Austriaków i Węgrów.

• Sposobność do realizacji idei utworzenia Jugosławi dała I WŚ. Południowi Słowianie dokonując zamachu na Arcyksięcia Ferdynanda w sposób symboliczny rozpoczęli wojnę.

• W 1915 r. powstał w Londynie Komitet Jugosłowiański. W 1917 r..

• 1918 r. w Zagrzebiu powstała Rada Narodowa Serbów, Chorwatów i Słoweńców,

• chorwacki Sabor (parlament) zerwał unię z Węgrami

• . W listopadzie tego samego roku parlamenty Czarnogóry i Wojewodiny podjęły uchwały o przyłączeniu się do państwa serbskiego.

• 1 grudnia 1918 r. Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Jego regentem, a od 1921 r. królem, został Aleksander I Karadziordziević.

• Poparcie zachodu

43. Konsekwencje międzynarodowe poszerzenia terytorium Rumunii po I wojnie światowej.

- terytorium Rumunii zostało poszerzone kosztem Austrii, Węgier i Bułgarii;

-niezadowolenie Węgrów z decyzji Ententy (Węgrzy stracili na rzecz Rumunii Siedmiogród), co powoduje umocnienienie postaw proniemieckich;

-wrogi stosunek Węgrów do Rumunów, w następnych latach Węgrzy będą dążyli do odtworzenia kształtu swojego terytorium sprzed I wojny światowej;

-sojusz Czechosłowacji i Rumunii, w obawie przed Węgrami.

 

44. Międzynarodowe uwarunkowania powstania państwa czechosłowackiego.

- nastroje niepodległościowe Czechów i Słowaków;

- Czesi i Słowacy uzyskali poparcie dla swoich planów ze strony Francji, Anglii i USA;

- klęska Austro-Węgier w I wojnie  światowej, rozpad monarchii.

 

45. Międzynarodowe uwarunkowania powstania państwa polskiego.

-dążenia Polaków do odzyskania niepodległości, np. formowanie legionów przez Piłsudskiego;

- brak jedności wśród państw zaborczych, Austro-Węgry i Niemcy znalazły się w bloku Państw Centralnych. a Rosja Ententy;

- duże zainteresowanie międzynarodowe kwestią Polską, zaborcy zabiegali o poparcie Polaków, Wilhelm II i Franciszek Józef I wydali akt 5 listopada. który zapowiadał utworzenie samodzielnego państwa polskiego z ziem odebranych Rosji. Car Rosji w odpowiedzi stwierdził, że celem wojny dla Rosji będzie utworzenie Polski.;

-rewolucja w Rosji, Lenin ogłasza prawo do samostanowienia narodów. Rewolucja to też osłabienie Rosji,która musi skupić się na sprawach wewnętrznych;

-klęska państw zaborczych;

- poparcie USA, Wielkiej Brytanii i Francji dla idei odrodzenia państwa polskiego np. Orędzie Wilsona z 1917 mówiące o konieczności powstania autonomicznej Polski, lub z 1918- niepodległe państwo polskie z dostępem do morza, którego niepodległość będzie zagwarantowana aktem międzynarodowym.

46. procesy państwowotwórcze na obszarze imperium rosyjskiego

Od lat 90. XIX w. przy pomocy pożyczek zagranicznych realizowano program przyspieszonej industrializacji kraju. W wielkich ośrodkach przemysłowych, w miastach stołecznych i na południu Ukrainy pojawiła się nowa klasa najemnych pracowników przemysłowych. Do 1913 liczebność proletariatu wzrosła do ok. 3 mln osób, tj. podwoiła się w stosunku do 1890, a jego nastroje coraz bardziej się radykalizowały.

W rolnictwie wytwarzającym przeszło połowę dochodu kraju i dostarczającym głównie towarów eksportowych (zboża, bydła, drewna) także wystąpiły zjawiska prowadzące do zaostrzenia sytuacji społecznej. Konieczny do finansowania wzrostu gospodarczego przyrost eksportu realizowano poprzez drastyczne ograniczenie konsumpcji wewnętrznej, co prowadziło do pogłębiania się ubóstwa szerokich rzesz chłopów. Rosnący niedostatek powodował masowe migracje biedoty wiejskiej do miast. Zapoczątkowana w 1906 r. przez premiera Piotra Stołypina reforma agrarna, wskutek zamachu na niego w roku 1911 i wybuchu I wojny światowej, została jednak przerwana.

Radykalizacja nastrojów społecznych sprzyjała tworzeniu się nielegalnych organizacji i struktur o charakterze rewolucyjnym. W 1897 r. powstała w Rosji i na ziemiach polskich żydowska organizacja socjaldemokratyczna - Bund. W 1898 r. w Mińsku powołano Socjaldemokratyczną Partię Robotniczą Rosji, z kolei w oparciu o tradycje narodnickie w 1901 r. powstała partia socjalistów-rewolucjonistów.

Agitacja działających w podziemiu grup rewolucyjnych, nabrzmiałe problemy społeczne oraz porażka w wojnie z Japonią spowodowały wybuch rewolucji 1905 roku. Wydany przez cesarza Mikołaja II pod wpływem strajku generalnego manifest z 30 października 1905 zapowiadał zaprowadzenie podstawowych praw obywatelskich - prawa do zgromadzeń, wolności słowa, wolności prasy, prawa do zrzeszania się, obiecywał powołanie organu przedstawicielskiego - Dumy - o uprawnieniach ustawodawczych.

Przyrzeczenia cesarskie w pełni zaspokajały żądania rewolucyjnych liberałów (kadetów i październikowców), natomiast późniejsze zamieszki wybuchały z inspiracji bolszewików (m.in. powstanie w Moskwie w grudniu 1905) bądź pojawiały się samorzutnie. Porewolucyjny okres rządów w oparciu o Dumę, która mimo bardzo ograniczonych uprawnień stwarzała pozory konstytucjonalizmu, rozwijał świadomość polityczną szerokich kręgów społecznych, tworząc przesłanki obalenia caratu.

47. Rywalizacja w Chinach XIX/XX wiek:

• Rosja, Francja, Niemcy i Anglia udzielały pożyczek Chinom, w ten sposób uzależniając je od siebie

• Rosja chciała linii kolejowej, przeprowadziła ją przez Mandżurię

• Anglicy kontrolowali komory celne

• Francuzi wymusili przywileje gospodarcze

• 1897 włączyli się Niemcy, wymusili wydzierżawienie Zatoki Kiao-czou na 99 lat oraz obszar 50 km od niej, przywileje w Szantung, prawo do eksploatacji złóż

• Rosja uzyskała port Liaotung na 99 lat, Anglicy przejęli porty, które kontrolowali.

• Rząd Chin był marionetkowy, Rosja, Niemcy, Anglia i USA pomogły stłumić powstanie bokserów=> 1901 Chiny podzielone na prowincje, mają zapłacić kontrybucję.

48. Konsekwencje wojny rosyjsko-japońskiej 1904:

• Wzrost znaczenia Japonii

• Spadek znaczenia Rosji w Azji

• Podział Mandżurii

• Nowy kierunek ekspansji Rosji to Bałkany i Bliski Wschód

• Unormowanie stosunków Anglii z Rosją, 1907 sojusz

• USA zaniepokojone wzrostem znaczenia Japonii.

49. Chiny i Japonia wobec trójprzymierza i trójporozumienia:

• Japonia poprzez układy z Anglią z 1902/1905 zaczęła wiązać się z Ententą

• 1907 unormowała stosunki z Rosją w Mandżurii

• uzgodnili strefy wpływów w Chinach z Francją

• Czwórprzymierze na dalekim wschodzie, Japonia uzyskała swobodę działań, bo Ententa byłą zaangażowana w działania w Europie

• Chiny: Japonia uzyskała tam przewagę, kazała zerwać stosunki dyplomatyczne z Niemcami. W 1917 Chiny wypowiedziały wojnę Państwom Centralnym.

50. Polityka Francji w Indochinach w II poł XIX:

-Celem Francji było umacnianie swojej pozycji w Indochinach, mieli wyłączne kontakty handlowe z Wietnamem w tym rejonie.

-kontrybucja, swoboda religii katolickiej, Wietnam nie może oddać części swojego terytorium innemu państwu.

- Wojna wybuchła z przyczyn religijnych.

-Misje katolickie w Kambodży, Kambodża w obawie przed Wietnamem i Birmą uznali się protektoratem Francji w 1863.

-Rywalizacja o Birmę w Anglią.

-Laos w 1889 francuski.

 51. Porozumienia między mocarstwami Afryka Północna:

• 1880- konferencja 12 państw, równowaga przywilejów tych państw w Maroko

• 1904- Francja i Anglia, entente cordiriale mówiące o Egipcie i Maroku, F- wpływy a Maroku A- w Egipcie bez zmiany statutu prawnego tych terenów

• 1906- konferencja 13 państw w sprawie Maroko, potwierdzenie szczególnych praw Francji i Hiszpanii do Maroko

• 1906- porozumienie Francji, Anglii i Włoch co do obrony status quo w Etiopii.

52. Kongo kolonią belgijską;

• Król Belgów Leopold II nie dysponował siłą zbrojną, myślał od zakupie Filipin od Hiszpanii

• Kongo było białą plamą na mapie, wsparł ekspedycje Stanley do Konga. Król deklarował wolny handel dla wszystkich w Kongu, by zapowiedź interwencji wielkich mocarstw.

• W jego imieniu Stanley zawarł umowy z tubylcami, na mocy umów nabył Kongo.

• Leopold stworzył międzynarodowe stowarzyszenia Konga, która było fikcją. Miało szerzyć postęp w Kongu a tak naprawdę podporządkować tereny.

• Na konferencji uznano prawo Stowarzyszenia do Konga, poparcie Anglii wynikało z szansy uzyskania dobrych warunków do handlu.

• 1885- zamiast Stowarzyszenia pojawia się nota, że Leopold jest panem Konga( uznał to parlament belgijski)

• 1908- zatwierdzenie przez parlament,że Kongo jest kolonią belgijską.

• Belgia nabyła Kongo dzięki zręczności politycznej Leopolda.

53. Przyczyny i konsekwencje wojny w krajach andyjskich:

Przyczyny:

• Chile, Boliwia i Peru rywalizowały o pierwszeństwo na Pacyfiku w związku z wydobyciem i eksportem saletry

• Wzrastająca pozycja Chile, co zakłóciło równowagę

• Rywalizacja o obcy kapitał

• Kampania chilijska wydobywająca saletrę w Boliwii odmówiła płacenia wyższych podatków

Konsekwencje:

• Osłabienie pozycji Peru i Boliwii

• Boliwia straciła dostęp do morza

• Destabilizacja sytuacji w Peru, walki wewnętrzne

• Wzrost znaczenia Chile

• Umocnienie kapitały brytyjskiego( wspierał Chile)

• Zaostrzenie stosunków Chile- USA

54. Panamerykanizm:

Idea zbliżenia się USA i Ameryki Łacińskiej w celu umacniania pokoju w tym regionie oraz współpracy handlowej.

1889- Konferencja międzyamerykańska w Waszyngtonie, 17 państw latynoamerykańskich plus USA. USA chciało unii celnej, by osłabić wpływy kapitału europejskiego, cel nieosiągnięty. Państwa latynoamerykańskie odebrały to jako zbytnią ingerencję USA. Powołano Międzynarodową Unię Republik Amerykańskich

dla USA liczyły się względy handlowe, a dla państw łacińskich ważne były sprawy prawno-polityczne.

55. USA wobec rewolucji meksykańskiej (od 1910)

• Rewolucja 1910 wybuchła z powodu złej polityki zagranicznej prowadzonej przez prezydenta, co spowodowało, że obcy kapitał dominował w gospodarce meksykańskiej.

• Do nowego prezydenta Madery USA podchodziło z dystansem, z jednej strony poparcie, bo prezydent chciał rządów demokratycznych a z drugiej poczucie zagrożenia

• Madera chciał osłabić przywileje zagranicznych korporacji i dać szansę meksykańskiemu

• USA było 2 największym monopolistą w Meksyku

• 1912- podatek na zagraniczne firmy naftowe, USA żąda anulowania.

• Ambasador amerykański, związany z jednym z konsorcjum, chciał wojny. Nakłonił opozycję w Meksyku do przewrotu. Wilson nie zaakceptował nowych władz i uznał władze Huerty za nielegalną

• 1914 USA odcięły dyktatora Huertę od dostaw broni od Niemców, co miało przyśpieszyć jego obalenie

• Próba mediacji ABC, czyli Argentyna, Brazylia, Chile. USA przyjęły propozycję rozmów.

• USA uznało nowa władzę, ale pozostawała kwestia armii chłopskich, do których zlikwidowania USA wysłało korpus- niezadowolenie Meksyku.

• 1917 USA wycofało się z Meksyku, normalizacja stosunków.

56. Międzynarodowe konsekwencje wojny USA z Hiszpanią w 1898:

• Hiszpania zrzekła się roszczeń wobec Kuby, która czasowo miała być okupowana przez USA

• USA zobowiązało się do ochrony życia i wolności na wyspie

• Hiszpania oddała USA wyspę Puerto Rico, Guam, Wyspy Filipińskie za 20 mln dolarów

• 1901, konstytucja Kuby, która dawała USA możliwość interwencji w celu zachowania niepodległości Kuby.

• Rozpoczęło to dominację USA na Kubie.

57. Stosunki USA z Kubą w XX wieku:

• Kuba była ważna dla USA z względów ekonomicznych i strategicznych, duże obroty handlowe

• Wojna na Kubie 1898, USA chcą wyprzeć Hiszpanię, w wyniku wojny Hiszpania zrzeka się roszczeń do Kuby.

• USA okupowały Kubę do 1902

• 1902 konstytucja dająca USA prawo interwencji(poprawka do konstytucji)

• do lat 30 Kuba zdominowana przez USA, Kuba wydzierżawiła USA Guantanamo.

• Interwencje na Kubie: 1906, 1909, 1912-1913

• Eksport Kuby odbywał się głownie do USA

• Duże inwestycje amerykańskiego kapitału

58. Rola USA w procesie tworzenia Panamy w 1903:

• USA było zainteresowane budową i kontrolą nad Kanałem Panamskim, rywalizowali o to z Anglikami. W 1885 podpisali pakt, który stwierdzał, że oba państwa mają do Kanału takie same prawa.

• USA była potęgą morską i handlową.

• 1900- USA chciało samodzielnie budować Kanał, o budowy potrzebna była zgoda Kolumbii(, do której należała Panama). Kolumbia odrzuciła propozycje pieniężną USA.

• Mimo sprzeciwu Kolumbii prezydent Roosvelt stwierdził, że Panama samorzutnie oderwała się od Kolumbii i ogłosiła niepodległość.

• 1903- niepodległość panamy

• układ w sprawie Kanału z USA – USA gwarantuje niezależność Panamy, a Panama daje USA kontrolę nad Kanałem

59. Stany Zjednoczone w polityce Brazylii i Argentyny:

• Brazylia i Argentyna to byłe kolonie hiszpańskie. W 1816- niepodległość La Platy (Argentyna) a w 1822- niepodległość Brazylii

• USA popierały nieoficjalnie dążenia Argentyny i Bazylii do niepodległości, wynikało to z krytyki monarchii w Europie i chęcią osłabienia europejskich wpływów

• Ważna jest Doktryna Monroe, zgodnie, z którą Ameryka nie może być już obszarem kolonizacji europejskiej..

• Brazylia: na początku XX wieku była bezkrytycznym sojusznikiem USA, co wynikało z konfliktu z Argentyną(szukali sojusznika). Polityka Brazylii stała się bardziej autonomiczna, gdy osłabła Argentyna. W 1935 uchwalili konstytucję polską( prezydent odpowiedzialny przed Bogiem i historią). W tym okresie Brazylia lawirowała pomiędzy współpracą z Niemcami i z USA. Po wybuchu II wojny światowej postawili na sojusz z USA.

• Argentyna: rywalizacja z USA o wpływy. Argentyna nastawiona była na sojusze z Europą. Na łonie ruchu panamerykańskiego domagała się osłabienia dominacji USA.

60. Traktat wersalski wobec Niemców i ich sojuszników:

• Niemcy tracą- na rzecz Francji Alzację i Lotaryngię, na rzecz Belgii- Espen, na rzecz Polski- Wielkopolskę z Poznaniem, Pomorze, a Gdańsk Wolnym Miastem, Szlezwik po plebiscycie do Danii, zakaz łączenia się z Austrią, ograniczenia zbrojeń i kontrybucja

• Austria, traci Czechy i Morawy na rzecz Czechosłowacji, Dalmację, Bośnię i Hercegowinę na rzecz SHS, Bukowina- Rumunia, Włochy- Tyrol, Triest. Reparacje i ograniczenia zbrojeń

• Bułgaria straciła Trację Zachodnią na rzecz Grecji, ograniczenia zbrojeń

• Turcja traci posiadłości europejskie na rzecz Grecji

61. Różnice między Anglią a Francją w budowaniu bezpieczeństwa po I wojnie.

• Sprawa niemiecka: Francja- granica z Niemcami na renie, na lewym brzegu renu państwa poddane LN. Anglia- nie można traktować Niemców zbyt surowo, potępienie planów co do Nadrenii.

• Zagłębie Saary: F-oderwanie od Niemiec,przyłącznie do Francji, A- autonomiczna pod kontrolą międzynarodową

• Zabrać kolonie Niemcom- punkt wspólny

• Reparacje od Niemców- A- umiarkowane, F- wysokie

• Wschodnia granica Niemiec, kwestia polska: F- popiera dążenia Polaków, sprzeciw wobec plebiscytu na górnym Śląsku, A-plebiscyt na GŚ, korekta granic Niemiec

62. Konsekwencje Rapallo z 1922:

• Osłabienie ustaleń ładu wersalskiego, dwaj przeciwnicy traktatu Rosja i Niemy zawarły traktat

• Obawa Polski przed żądaniami rewizji granic

• Niemcy obchodzą klauzule dotyczące zbrojeń, szkolą kadry na terenie Rosji

• Oficerowie radzieccy podnoszą swoje kwalifikacje w Akademii w Berlinie

• Zainicjowanie współpracy gospodarczo-wojskowej

63. Ewolucja polityki Ententy wobec Niemiec, Traktat w Locarno:

• Francja i Anglia miały odmienne stanowiska wobec Niemiec, Anglia nie chciała dużego osłabienia Niemiec, rozsądne kontrybucje, a Francja chciała jak najbardziej osłabić Niemcy.

• Alianci zajęli Nadrenię, bo Niemcy nie spłacali reparacji

• Traktat w Locarno, 1925, Francja, Anglia, Belgia, Włochy i Niemcy

• Granice między Francją a Niemcami zostały zagwarantowane, wyrzeczenie się agresji

• Niemcy po Locarno znów stały się partnerem do rozmów międzynarodowych

• Niemcy zostali przyjęci do Ligi Narodów

64. Kraje bałkańskie w latach 30 XX, Ententa Bałkańska:

• Współpraca w ramach Małej Ententy (Czechosłowacja, Rumunia, Jugosławia) wymierzona przeciw Węgrom. Celem była stabilizacja sytuacji na Bałkanach, sprzeciw wobec Paktu Czterech, uważano, e Włosi i Niemcy zagrażają Bałkanom

• 1934 Ententa Bałkańska: Grecja, Jugosławia, Rumunia, Turcja. Powody: sprzeciw wobec faszyzmu, polityce Włoch i Niemiec.

• Mieli poparcie Anglii i Francji

• Cel: utrzymanie porządku terytorialnego i bezpieczeństwa.

• Zakaz przystąpienia miała Bułgaria ( wysuwała roszczenia) i Albania ( zdominowana przez Włochy)

• Utrata znaczenia po pakcie Jugosławii z Bułgarią z inicjatywy Niemiec.

65. Stosunki polsko-niemieckie w 20-leciu:

• Republika Weimarska od początku kwestionowała istnieje Polski, nazywała ją państwem sezonowym i nie akceptowała granic.

• W 1925 wojna gospodarcza polsko-niemiecka, Niemcy zaprzestali importu polskiego węgla a Polacy ogłosili wojnę celną.

• Po dojściu Hitlera do władzy zmiana polityki, Hitler chciał wciągnąć Polskę do swojego bloku.

• 1934 deklaracja o niestosowaniu przemocy na 10 lat.

• Październik 1938, żądania Ribbentropa- Wolne Miasto Gdańsk włączone do Rzeczy, kolej eksterytorialna łącząca Prusy Wschodnie z Rzeszą.

• Beck odmówił, w przemówieniu stwierdził, że do końca będzie bronił ingeralności ziem

• Niemcy wypowiedzieli deklarację z 1934

66. Stosunki polsko-radzieckie w 20-leciu:

• Wojna w 1920 o granicę wschodnią, 1921 traktat ryski i ustalenie granicy

• Oba państwa podpisały Pakt Brianda- Kelloga

• 1929, Protokół Litwinowi, wyrzeczenie się siły w sporach terytorialnych.

• 1932, Pakt o nieagresji, wyrzeczenie się wojny, w razie ataku państwa trzeciego na jedno z państw 2 ma udzielić pomocy, na 3 lata

• 1934 pakt przedłużony na 10 lat

• Stosunki zakłócone zbliżeniem rosyjsko-niemieckim

67. Międzynarodowe położenie Czechosłowacji w 20-leciu

• Zwolennicy pokoju, krytykowali bolszewizm i ekspansję polską na wschodzie

• Obawiali się Niemiec

• Złe stosunki z Węgrami

• Sojusz z Rumunią i Jugosławią miał chronić przed Węgrami

• 1935, mieli gwarancje ZSRR i Francji

• Niemcy zaczęli kampanię, że mniejszość niemiecka jest prześladowana

• 1938, Monachium, Niemcy, Włosi, Francuzi i Brytyjczycy oddali Sudety Niemcom

• Spór z Polską o Zaolzie

• 1939, oderwała się Słowacja- protektoratem Niemiec

• w marcu 1939 Niemcy utworzyli protektorat Czech i Moraw

68. Pakt Czterech i jego konsekwencje:

• 1933 porozumienie Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Włoch. Z inicjatywy Włochów, którzy chcieli stabilizacji ładu w Europie

• próba rewizji traktatów po I wojnie światowej- krytyka ze strony Polski

• próba narzucenia woli 4 mocarstw

• nie został ratyfikowany

• Obawy mniejszych narodów, w tym Polski co do powrotu dominacji wielkich mocarstw

• Uwypuklenie różnic między mocarstwami

69. Pakt Antykominternowski:

• 1936- układ Niemiec i Japonii, Oś Berlin-Tokio. W celu wspólnej walki z Międzynarodówką Komunistyczną. Tajny protokół mówił o zachowaniu neutralności w razie stanu wojny jednego z państw z ZSRR

• 1937- przystąpiły Włochy, oś Tokio-Berlin-Rzym.

• W 1941 przystąpiły; Węgry, Bułgaria, Rumunia

• Celem było nawiązanie współpracy przeciw aliantom

• Stabilizacja stosunków w razie wojny z ZSRR, Niemcy chcą mieć klarowną sytuację.

70. Skutki polityczne anschlussu;

• -ogłoszono powstanie Wielkich Niemiec w 1938

• polepszenie sytuacji ekonomicznej i strategicznej Niemiec, stworzenie możliwości dalszej ekspansji na Bałkany

• otoczenie Czechosłowacji, która była następnym celem

• kontynuacja polityki ustępstw przez państwa zachodu, spadek ich wiarygodności

• umocnienie współpracy fr.-bryt.

71. Chiny w polityce radzieckiej od 1920.

• Układ 1924, ZSRR zobowiązało się do anulowania traktatów, które rząd carski podpisał z Chinami, poza tymi dotyczącymi kolei Wschodniochińskiej.

• ZSRR chciał opanować Kuomintang, Chińczycy pod wodzą San Jan-sena byli skłonni do takiej współpracy, sytuacja zmieniła się z rządami Czang Kaj-szeka w partii, który podjął walkę o zjednoczenie Chin.

• Współpraca po wojnie z Japonią, strony podpisały układ o nieagresji.

72) Stosunki japońsko-chińskie w okresie międzywojennym:

Dążenia kuomintangowskiego rządu do rozciągnięcia nie tylko formalnie, ale i rzeczywistej władzy nad północnymi Chinami zaniepokoiły Japonie, ponieważ w latach wielkiego kryzysu gospodarczego regiony te nabrały dla Japonii dodatkowego znaczenia. Tu znajdował sie bowiem najlepszy rynek na produkty japońskie i obfitoćś bogactw naturalnych których kraj ten był pozbawiony. We wrześniu 1931r rozpoczęła sie agresja japońska w mandzurii zadecydowana przez wojskowych, a pózniej całkowicie zaakceptowana przez rząd w Tokio. W ten sposób na zajętych obszarach mandzurii Japonia utworzyła w 1932r. zdominowane przez siebie państwo Mandzukuo. Mimo postawienia sprawy na forum Ligi Narodów poprzestano na oświadczeniach i nie przedsięwzięto wobec agresora żadnych przewidzianych statutem sankcji. 27 III 1933 Japonia wystąpiła z Ligi. Kiedy wiec Japonia rozpoczęła w lipcu 1937r. nowa wojnę z Chinami zarzucono jej przed wszystkim złamanie paktu Brianda-Kellogga i traktatów waszyngtońskich w 1922r. Na prośbę Chin Liga Narodów podjęła wprawdzie wysiłki mediacyjne, jednak głównie decydujące mocarstwa (Francja, Wielka Brytania) nie zdolne były podjąć skutecznych działań. Japonia została potępiona jednak nie wynikały z tego żadne konsekwencje. Zwycięstwa militarne Japonii ułatwiała skomplikowana sytuacja wewnętrzna Chin, gdzie trwała wojna domowa między Partią Narodową (Kuomintang) a komunistami, popieranymi przez ZSRR.

73) Proces dekolonizacji na bliskim wschodzie w okresie międzywojennym:

- Bliski Wschód zdominowany był przez Francję, Anglię, a w mniejszym stopniu przez Hiszpanię.

- W 1919r. Liga Narodów zdecydowała o podziale terytoriów zależnych na 3 grupy: A, B, C. Ziemie arabskie, wchodzące w skład Imperium Osmańskiego, zaliczono do mandatów typu A, jako najbardziej dojrzałe do uzyskania pełnej niepodległości, jednak bez podania określonego czasu.

-Terytorium niemandatowym które najwcześniej uzyskało niepodległość był: Hidżaz. Po licznych pertraktacjach z WB nastąpiło pełne zjednoczenie ziem Hidżazu i Nadżdu.

- w 1932r. powstała z tych ziem Arabia Saudyjska.

- Drugim obszarem który sięgnął po niepodległość był Irak(Mezopotamia). Od 1920r. - walki powstańcze z krajem mandatowym - WB. 1921r. - porozumienie, Irak dostaje autonomię wewnętrzną w zamian za to, że decyzje w sprawach polityki zagranicznej podejmowane będą przez brytyjskiego Wysokiego Komisarza. 1930r. - nowy układ o rozmieszczeniu baz wojskowych WB na terytorium Iraku i pomocy militarnej w razie ataku zewnętrznego. Liga Narodów uznała wszelkie atrybuty samodzielności państwowej Iraku i w 1932r. został członkiem LN.

- Syria: państwo ogarnięte ruchami narodowymi z dużymi ambicjami niepodległościowymi.

- Francja chciała zachować swoją władze na terytorium tego państwa co wywołało zbrojne powstanie Syryjczyków w 1925r. Po licznych i ciężkich walkach gdzie ucierpiało dużo ludności cywilnej, USA i WB zareagowały krytycznie i w związku z tym Francja zdecydowała się na inne pokojowe działania. Mimo to walki ustały dopiero w 1927r. Rok później utworzono tymczasowy rząd w Syrii, a następnie wybory do Zgromadzenia Narodowego. Jednak Francja ich nie zatwierdziła, co wywołało oburzenie społeczeństwa.

-W końcu w 1936r. podpisano traktat uznając Syrię za państwo niepodległe. (ograniczona niepodległość)

74. Iran i Afganistan w stosunkach międzynarodowych w okresie międzywojennym.

Afganistan:

Układ pokojowy z GB w Gandawie (26 V 1879) pozbawił Afganistan możliwości prowadzenia samodzielnej polityki zagranicznej. Oprócz Anglii zainteresowanie Afganistanem przejawiała Rosja. W 1919r. ginie emir: Habibullah w wyniku zamachu, a jego następcą zostaje młodszy syn zabitego: Amanullah, starający się uzyskać formalną niepodległość dla swego państwa czy choćby niezależności w polityce zagranicznej. W 1919 r. wybucha III wojna afgańsko- brytyjska, krótkotrwała zakończona prośbą o pokój ze strony emira. Pokój czasowy!!! podpisano w indyjskiej miejsc. Rawalpindi 8.VIII.1919r w którym GB pośrednio uznała pełną suwerenność Afganistanu. Wojna ta przekreślała wszystkie wcześniejsze traktaty. Dzięki temu pokojowi Emir uzyskał większą swobodę działania. Ustanowiono stosunki dyplomatyczne z Rosją Radziecką, poprawiono relacje z GB i umocniono więzi z Turcją i światem islamskim. Pozycja w regionie została umocniona podpisaniem traktatu o przyjaźni i współpracy z Persją w 1921 r. Od 1923 r, tytułowany na króla Amanullah prowadził bardzo zręczną politykę zagraniczną nawiązując do tego stosunki dyplomatyczne z: Francją, Włochami, Niemcami, USA czy Japonią. W 1927 r. król odbył podróż do Europy pragnąc wprowadzić osiągnięcia cywilizacyjne w swoim kraju na wzór zachodnich mocarstw. Jednak zbliżenie z zachodem wywołało oburzenie tradycyjnej ludności plemiennej. W 1929 r. król z powodu rozruchów w kraju udał się na emigrację do Włoch. A jego miejsce zajął Zair Szach. Za panowania tego króla polityka zagr. Była podobna: starano się nie zadrażniać relacji z GB ale zarazem kontynuować dobre stosunki ZSRR. 24.VI. 1931 zawarty został układ o neutralności i nieagresji z ZSRR a w 1936 przedłużono ten układ o 10 lat. W latach 30 nowe zjawisko- wzrost znaczenia III Rzeszy i Japonii w polityce afgańskiej. Niemcy jako sojusznik Turcji podczas I woj. św. cieszyły się dużym uznaniem w społeczeństwie. Dlatego w tych latach obroty handlowe i niemieckie inwestycje w Afganistanie szybko rosły. W 1935 r. Niemcy przyznali kredyt Afganistanowi w wys. 8 mln marek, a rok później zwiększyły kredyt o 15 mln. Na wyposażenie armii. Japonia natomiast w 1934 r. otworzyła swoje przedstawicielstwo dyplomatyczne w Kabulu, a tanie towary japońskie zaczęły wypierać z rynku te brytyjskie.

Irak:

Do 1935 r.- Persja. Tak jak w przypadku Afganistanu o wpływy w Iraku rywalizowały GB i Rosja. Po I woj. św. GB powiększyło swoje wpływy w Persji. Potwierdzał to traktat z 1919 r. 21.II.1921 r. doszło w Persji do wojskowego zamachu stanu, który przeprowadził wojskowy: Reza Chan.. W 1926 r koronował się na cesarza (Szacha)i ustanawia nową dynastię Pahlawi. Zamach ten doprowadził do wielkich zmian w Persji. Nowy władca wprowadził rządy absolutne ale okazał się też reformatorem, dążącym do unowocześnienia państwa. Przede wszystkim chciał uzyskać większą niezależność w polityce zagranicznej. Kilka dni po przewrocie anulowano umowę brytyjsko- perską z 1919 r., a podpisano nową ze Związkiem Radzieckim anulującą wszystkie długi Persji z czasów Rosji Carskiej.

Iran starał się umacniać politykę regionalną zawierając stosunki dyplomatyczne z innymi państwami Bliskiego Wschodu. Z Turcją układ o przyjaźni z 1932 r. Z Irakiem toczono spór o granicę Szatt al.-Arab, który rozstrzygnęła dopiero Liga Narodów w 1937 r. Wtedy powstała też idea wielostronnego układu regionalnego tzw. Ententy bliskowschodniej. W tym samym roku podpisano pakt polityczno- obronny Saadabad z udziałem Turcji, Iranu, Iraku i Afganistanu. Współpraca w celu obalenia niebezpieczeństwa ze strony Kurdów.

Nadal najważniejsze znaczenie miały dla Persji stosunki z GB. W 1928 r. GB zgodziła się na autonomię Persji w ustalaniu taryf celnych i uznała jurysdykcję perskich sądów w rozstrzyganiu sporów między Brytyjczykami a Persami. Od 1932 r. spór o wydobycie ropy naftowej przez brytyjskie konsorcjum. W tym roku anulowano koncesję z 1901 na poszukiwanie i wydobycie ropy naftowej. W ten konflikt mocno zaangażował się rząd brytyjski składając skargę do Ligi Narodów. Dlatego 28.V.1933 r. podpisano porozumienie na znacznie korzystniejszych warunkach dla Persji niż dotychczas. W II poł. Lat 30- zbliżenie Iranu z III Rzeszą. Zafascynowanie systemem faszystowskim przez emira. Ściągano niemieckich specjalistów do pracy w Iranie mających powiązania z wywiadem hitlerowskim W 1939 r. III Rz stała się największym partnerem handlowym Iranu.

75) Mocarstwa wobec podboju Etiopii przez Włochy:

Agresja rozpoczęła się 3.X.1935 r. tego samego dnia oba państwa powiadomiły o zajściu Ligę Narodów. LN uznała Włochów za agresora i 11.X został nałożone sankcje ekonomiczne na państwo włoskie. Reakcja innych mocarstw
a) USA: Roosevelt zakazał handlu bronią z obu walczącymi państwami. Ucierpiała na tym głównie Abisynia bardzo potrzebująca broni bowiem armia włoska posiadała już nowoczesne uzbrojenie. Nie zakazano natomiast handlu z Włochami takimi materiałami jak: ropa naftowa, miedź, żelazo i innych prod. potrzebnych do prowadzenia wojny, bo dane towary nie były wpisane na liście USA jako broń lub sprzęt bojowy. A obroty handlowe miedzy Włochami a USA wzrosły znacznie (gł. ropa naftowa) podczas wojny z Etiopią.

b)Polska: głosowała za sankcjami ekonomicznymi i przestała dostarczać Włochom sprzętu wojskowego. Jednak z upływem czasu stanowisko PL stawało się być bardziej przychylne Włochom.

76. Konferencja waszyngtońska 1921 r. Postanowienia w kwestii zbrojeń morskich.

- Konferencja ta została zainicjowana przez USA z powodu zaniepokojenia wzrastającą potęgą Japonii na Dalekim Wschodzie. Rozpoczęła się 12 listopada 1921 roku. Uczestniczyły w niej: USA, Anglia, Japonia, Francja, Włochy, Belgia, Holandia, Portugalia i Chiny.
- Stanom zjednoczonym chodziło głownie o zrównanie floty brytyjskiej ze swoją i ograniczenie wzrostu floty Japonii.

- USA, Anglia, Japonia, Francja podpisała traktat o utrzymaniu pokoju na Dalekim Wschodzie, szanowania swych posiadłości w rejonie Pacyfiku.

- W 1922r. podpisano traktat 5 państw: USA, Anglia, Japonia, Włochy i Francja, który wyznaczał pułap posiadanych krążowników wg zasady 5:5:3:1,75:1,75. Tonaże okrętów USA i Anglii miały wynosić 525 tys. ton, Japonii 315 tys. ton, a Włoch i Francji 175 tys. ton, USA i Anglia mogły posiadać lotniskowce o wyporności 135 tys. ton, Japonia 81 tys. ton, Włochy i Francja 60 tys.

- Odchodziła stara reguła Anglii o tym, że ma posiadać tyle samo floty, co 2 najsilniejsze po Anglii państwa.

-Po tej konferencji wzmocniła się pozy

77) Stosunki między USA a Meksykiem w 20 leciu międzywojennym.:

- Od 1917 roku sytuacja w Meksyku stabilizowała się ale rząd USA nie miał zaufania do rządu Meksyku.

- W 1920 roku władzę prezydencką objął tam Alvaro Oregon, którego Stany Zjednoczone uważały za bolszewika

- USA były zaniepokojone zamiarami wprowadzenia w życie możliwości nacjonalizacji własności zagranicznej w Meksyku. Rząd USA wyszedł z propozycją traktatu o przyjaźni i handlu, który gwarantowałby, że ewentualna nacjonalizacja nie obejmie własności nabytych przed 1917 rokiem. Od podpisania tego projektu uzależnione było nawiązanie stosunków dyplomatycznych.

- Meksyk zwiększył podatek na eksport ropy naftowej, co doprowadziło do napięć z koncernami zagranicznymi ( USA posiadało 57 % udziałów w meksykańskim wydobyciu ropy naftowej)

- W 1922r. podpisano traktat w sprawie zadłużenia Meksyku. Głosił on, że dług Meksyku wynosi 1 miliard pesos a procenty z tego długu 400 mln pesos. Gwarancją spłat miał być podatek z eksportu ropy i udział w kolejach Meksyku.

- Układ ten doprowadził do konferencji w Bucareli – dotyczyła uregulowania strat poniesionych przez amerykanów w czasie rewolucji w Meksyku, w kwestii naftowej uzgodniono, że postanowienia o nacjonalizacji własności nie mogą wejść w życie, Meksyk wypłaci odszkodowania za wywłaszczone ziemie Amerykanów.

- Amerykanów 1923r. nawiązano stosunki dyplomatyczne.

- Kolejny konflikt w czasach władzy Callesa związany z eksploatacją ropy, nowe postanowienia głosiły, że wszystkie zasoby naturalne Meksyku należą tylko do niego a cudzoziemcy muszą złożyć oświadczenie, że poddają się prawom Meksyku i że nie będą chować się pod opiekę swego kraju w razie konfliktu, koncesje eksploatacji z przed 1917r. muszą mieć aprobatę obecnych władz.

- Meksyk jednak uległ i ustanowił prawa, które mówiły, że nie można cofnąć praw własności nabytych przed 1917 rokiem.

- Stosunki USA z Meksykiem poprawiły się za prezydentury Lasaro Cardenasa, polityka dobrego sąsiedztwa.

- Cardenas w 1938r. ogłosił dekret o nacjonalizacji całego zagranicznego mienia w Meksyku. Roosevelt jednak lubił Cardenasa i ostatecznie ustalono, że Meksyk zapłaci 24 miliony dolarów za znacjonalizowane mienie.

78) Polityka USA wobec obszaru Karaibów w okresie międzywojennym.:

• -Lata 20 XX w. to szczytowy okres dominacji USA na obszarach Karaibów, uważano ten obszar za nieformalny protektorat USA.

• - Pierwsze symptomy zmian widać za prezydentury Herberta Hoovera w 1928r. odbył on podróż „dobrej woli” gdzie zapowiadał odejście od roli „wielkiego brata” zachodniej półkuli.

• - O wiele dalej idące zmiany zaszły za prezydentury Roosevelta – polityka dobrego sąsiedztwa.

• KUBA:

• - USA na mocy poprawki z 1902r. miała możliwość interwencji na Kubie. Jej suwerenność była mocno ograniczona. Władzę tam sprawował Gerardo Machado który był akceptowany przez USA. Jego rządy zakończyły się w 1933r. a kolejne władze nie rządziły długo.

• - Roosevelt miał propozycję interwencji zbrojnej, lecz z niej nie skorzystał.

• - Rządy w końcu objął Carlos Mendieta, który sprzyjał Amerykanom. Z jego rządem zawarto w 1934r. traktat, który znosił poprawkę o interwencji z 1902r., jednak zachowano prawo do bazy Guantanamo.

• HAITI:

• 1915 rok - traktat, który legalizował okupację przez USA

• 1922 rok - przedłużenie wcześniejszego traktatu o okupacji.

• - Okupacja Haiti była bardzo niepopularna co uwidoczniło się na konferencjach panamerykańskich, a w Kongresie USA rosła krytyka, Amerykańscy marines siłą tłumili niepokoje.

• - W 1933r. podpisano traktat wg którego wojska amerykańskie miały być wycofane i tak się stało do sierpnia 1934r.

• PANAMA:

• - Całkowicie kontrolowana przez USA. Szczególne znaczenie miała strefa kanału Panamskiego.

• - W 1936r. podpisano traktat o przyjaźni i współpracy, który znosił prawo do interwencji USA. W razie zagrożenia oba rządy miały podejmować odpowiednie działania. Kanał Panamski pozostał pod jurysdykcją USA.

79) Wojna boliwijsko- paragwajska 1932- 1935. Przyczyny i skutki:
 - Wojna toczona była w latach 1932- 1935 o obszar Gran Chaco leżący pomiędzy Boliwią i Paragwajem.

- Na początku lat 30’ XX wieku zaczęto pisać o prawdopodobieństwie istnienia na tych obszarach złóż ropy naftowej. Oba kraje w związku z tym zgłosiły swoje prawa do regionu. Sprawę potęgowała zła sytuacja ekonomiczna Boliwii i Paragwaju.
 - Wojna wybuchła w końcu lipca 1932 roku. Od początku zaznaczyła się wyraźna przewaga wojsk paragwajskich na co wpłynęło ogromne pieniądze przeznaczone na cele militarne. Okres sukcesów wojsk boliwijskich trwał krótko na początku 1934 roku, po czym sytuacja znowu zmieniła się na korzyść Paragwaju.
 - Paragwaj dopiero 10 maja 1933 roku wypowiedział wojnę Boliwii. W maju 1933 roku postanowiony wysłać na miejsce walk Komisję Ligi Narodów, złożoną z przedstawicieli Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch, Meksyku, Hiszpanii. Komisja opracowała plan pokojowy, który nie został przyjęty. W późniejszym terminie uchwalono zakaz eksportu broni do stron walczących.
- Pod wpływem innych państw rozejm został podpisany 10 czerwca 1035 r.. Wojna wyraźnie osłabiła potencjał obu państwa, Boliwia straciła 3/5 terenu Gran Chaco; straty w ludziach wyniosły ponad 100 tys. osób (w większości żołnierzy).

80) Kraje europejskie wobec agresji Niemiec na Polskę:
 - Wielka Brytania i Francja: wypowiedziały wojnę III Rzeszy 3 września 1939 roku. Kraje te jednak mimo aktu wyrażenia sprzeciwu dla działań Niemiec w Polsce nie zaangażowały się zbrojnie w walki na terenie naszego kraju. 12.09.1939r. w Abbeville odbyło się posiedzenie przedstawicieli obu państwa na którym to podjęto decyzje o wstrzymaniu wszystkich działań ofensywnych.
- ZSRR: zachował neutralność w związku z podpisanym 23.08.1939 roku paktem Ribbentrop- Mołotow.
- Włochy: jako państwa sprzymierzone z Niemcami nie sprzeciwstawiły się jej akcjom na terenie Polski
- Państwa np. Belgia, Holandia, Luksemburg pozostały neutralne.

81. Podboje radzieckie w Europie w latach 1939- 1941:
Agresja na Polskę: ZSRR zaatakował tereny Polski 17.09.1939 r. bez formalnego wypowiedzenia wojny. Według oficjalnej noty rządu radzieckiego spowodowane było to tym że „państwo polskie i jego rząd już faktycznie nie istnieją”. Związek Radziecki oficjalnie kierował się dobrem narodów ukraińskiego i białoruskiego.
- Brak formalnego stanu wojny spowodował brak reakcji (protestu) ze strony krajów Europy Zachodniej.
- 29.09.1939r. podpisano traktat radziecko - niemiecki o granicach i przyjaźni. Składający się z 5 artykułów tekst mówił o wyznaczeniu granic wzajemnych interesów narodowych na terytorium Polski. Granica wpływów została przesunięta na linię Pisa- Narew- Bug- San.
- Tereny wschodniej Polski włączono do ZSRR i nazwano Zachodnią Białorusią i Zachodnią Ukrainą. Dokonano akcji wysiedleniowych obywateli polskich oraz  licznych mordów na Polakach.
Wojna z Finlandią: przyczyną wojny fińsko- radzieckiej stały się żądania zmiany granicy. Chodziło o oddanie ZSRR części Przesmyku Karelskiego i kilku niewielkich ale ważnych strategicznie wysp oraz wydzierżawienie części wyspy Hanko. W zamian Finlandia miała uzyskać część Karelii. Rząd Finlandii nie zgodził się na tą propozycję.
- Pod koniec listopada 1939r. ZSRR wypowiedziało Finlandii traktat o nienaruszalności granic z 1932 roku i ją zaatakowało. Wojna nie potoczyła się łatwo dla ZSRR. Finowie bronili się zacięcie, a Armia Czerwona posiadała braki w wyszkoleniu i uzbrojeniu.
- Do Finlandii został przewieziony marionetkowy rząd, nie zyskał on poparcia.
- Kolejna ofensywa również nie przyniosła skutków.
- 2.12.1938r. rząd fiński złożył skargę na ZSRR w Lidze Narodów. Podjęto decyzję o wykluczeniu Rosji z Ligi Narodów.
- Rozmowy pokojowe rozpoczęły się w lutym 1940r. w Sztokholmie, następnie w Moskwie., Traktat pokojowy podpisano 12. Marca 1940r. Pozbawił on Finlandie 10% terytorium narodowego: część Przesmyku Karelskiego. Zawarto też porozumienie o demilitaryzacji Wysp Alandzkich.
Aneksja Litwy, Łotwy, Estonii: nastąpiła ona w wyniku połączenia nacisku politycznego i wojskowego. - ZSRR zawarł traktaty o możliwości umieszczenia wojsk radzieckich na terenie tych krajów i ustanowienia baz. Rozpoczął się proces ograniczania suwerennośi.
- 14.06.1940r. wojska ZSRR zajęły Litwę, a 17.06. Łotwę i Estonię.
- W dniach 15- 16.07 odbyły się kontrolowane wybory.

83) Bałkany w latach 1939-1941:

-Po upadku w 1939.r  proniemieckiego rządu Stojadinovicia, III Rzesza nadal zajmowała mocną pozycję w polityce jugosłowiańskiej. Mimo to nowy rząd wykazał krytykę w stosunku do Berlina.
- Na wybuch wojny Jugosławia zareagowała ogłoszeniem deklaracji neutralności.
- WB w latach 1940 – 1941 podejmowała próby stworzenia antyniemieckiego bloku złożonego z Turcji, Grecji i Jugosławi.
- 4 czerwca 1940r. Jugosławia nawiązała stosunki z ZSRR, a 12 grudnia podpisała z Węgrami pakt „wieczystego pokoju i trwałej przyjaźni”.
- 29 października 1940 roku Anglicy, za zgodą Grecji, zajęli strategiczny punkt w basenie Morza Śródziemnego - Kretę.
- Znając wartość wyspy, Hitler postanowił wmieszać się w wojnę na Bałkanach, mimo prowadzonych intensywnie przygotowań do agresji na ZSRR. 4 listopada wydał rozkaz przygotowania ataku na Grecję, pod kryptonimem „Marita”.
- 1 marca Bułgaria przystąpiła do Paktu Trzech.
- Wehrmacht mógł teraz rozpocząć nową kampanię z terytorium tego państwa.
- Osaczona ze wszystkich stron Jugosławia, stała się bardziej uległa wobec żądań niemieckich.
- W końcu nie mając możliwości manewru Jug. Przystąpiła do Paktu Trzech 25 marca 1941r.
- Führer namawiał także inne państwa osi do przeprowadzenia ataku. Za udział w operacji Włochom obiecywał wybrzeże dalmatyńskie, Węgrom i Rumunom Banat, a Bułgarii Macedonię. Włosi i Węgrzy przyjęli propozycję Hitlera, Rumuni i Bułgarzy nie zdecydowali się.
- Jugosławia szukała sojuszu u Grecji, WB lub ZSRR – bezskutecznie.
- Siły niemieckie zgromadzone w Rumunii i Bułgarii rozpoczęły atak na Jugosławię, a następnie Grecję. 12 kwietnia zdobyły Belgrad.
- 15 kwietnia Rzym i Berlin uznały niepodległe państwo chorwackie, utworzone z części ziem dawnej Jugosławii.
- W końcu armia skapitulowała, a rząd Jugosławii wyemigrował.

84) Wielka Brytania i USA  wobec ataku Niemiec na ZSRR:

- Na agresję Niemiec w stosunku do ZSRR, WB zareagowała zapowiedzią udzielenia wszelkiej pomocy. (2 lipca oba kraje podpisały umowę)
- Po ataku Japonii na Perl Harbor, USA przystąpiły w grudniu 1941r. do wojny po stronie koalicji antyhitlerowskiej.
- USA zaangażowane były w walki z Japonią, wysyłały sprzet wojskowy do WB i Afryki.
- Po klęsce Francji i Polski, walka z Niemcami pozostała w rękach WB. Nie miała ona dość siły by w pojedynkę pokonać Niemcy, wobec tego zwracała się do ZSRR o pomoc w zbrojnej akcji przeciwko III Rzeszy. (bezskutecznie, ZSRR był niechętny brytyjskiemu imperializmowi)
- Za pośrednictwem WB doszło do rozmów między Polską a ZRSS i podpisania paktu Sikorski-Majski.
- W tym czasie USA, zaangażowane już w II WŚ, oferowały pomoc każdemu walczącemu z III Rzeszą.

85) Podboje japońskie w latach 1941-1942. Narody Azji wobec ekspansji Japonii:

• -7 grudnia 1941 r. o godz. 6:15 japońskie samoloty startujące z lotniskowców zaatakowały, bez wypowiedzenia wojny, amerykańską bazę morską i lotniczą w Pearl Harbour na Hawajach. USA poniosły ogromne straty wśród maszyn wojennych oraz śmierć poniosło ponad 2400 żołnierzy i marynarzy amerykańskich.
  -Paraliż amerykańskiej floty Pacyfiku umożliwił Japończykom uzyskanie całkowitej swobody działania skierowanych przeciw wyspom obecnej Indonezji, Filipinom, Azji południowo-wschodniej i wschodniej Oceanii. Jednym z głównych punktów w japońskiej ekspansji była Birma, które przez swoje położenie była drzwiami do Indii oraz miejscem w którym można było ostatecznie odizolować walczące Chiny od pomocy alianckiej. W ciągu sześciu miesięcy zdobyli oni bez większych strat olbrzymie terytorium od Zatoki Bengalskiej do wybrzeży Australii.
  -W okolicach Midway w dniach 4-6 czerwca 1942 roku doszło do wielkiej bitwy powietrzno-morskiej pomiędzy flotami USA i Japonii . Klęska ta osłabiła i zahamowała dalsze podboje japońskie.
  
  86)  pakt trzech; cele strategiczne paktu:

• -27 wrzesień 1940- sformalizowanie sojuszu pomiędzy Niemcami, Włochami i Japonią.
  -celem była wzajemna pomoc polityczna, gospodarcza i militarna w razie agresji na któreś z tych państw
  -Niemcy i Włochy akceptowała plany przywództwa Japonii w Wielkiej Azji Wschodniej, a Japonia działania tych państw w Europie
  -do paktu trzech przystąpiły później: 1940r.- Węgry, Rumunia, Słowacja, w 1941r-Bułgaria i Jugosławia.

87. kraje Wielkiej Koalicji; postanowienia sojusznicze w kwestii Niemiec z 1942

- W czasie II WŚ należało do niej kilkadziesiąt państwa, a najważniejsze to : ZSRR, USA, Wielka Brytania.
- Pomoc dla ZSRR w walce z Niemcami: comiesięczne dostarczanie samolotów, czołgów i surowców do przemysłu zbrojeniowego.
- Współpraca ta miała także zapobiec powtórnej agresji i pogwałcenia pokoju przez Niemcy. 

88) Stosunki brytyjsko-amerykańskie w czasie II WŚ:

-5.09.1939r. USA ogłosiły neutralność, co zabraniało im sprzedaży broni do krajów uwikłanych w wojnę. Kongres jednak zniósł ten zakaz co umożliwiło USA sprzedaż broni dla Anglii i Francji.
-Polityka USA w 1941r. zmierzała do jak najdłuższego utrzymania WB w walce.
-Gdy po agresji Niemiec na ZSRR, Churchill zadeklarował pomoc ZSRR, w administracji USA przeważała pogląd o potrzebie wspomagania WB w tych działaniach.
- Po ataku Japonii na Perl Harbor, 8.12.1941r. USA i WB wypowiedziały wojne Japonii.
- Dyskusje Roosevelta i Churchilla o powojennym ładzie w Europie.
- Konferencja Roosevelta i Churchilla na pancerniku „Prince of Wales”: 14.08.1941r. ogłoszono deklarację zwaną KARTĄ ATLANTYCKĄ.
- 14-23 stycznia 1943 Roosevelt i Churchill prowadzą rozmowy w Casablance. (Omówienie działań wojennych na najbliższy rok.)
- Postanowiono, że po zakończeniu Kampanii afrykańskiej przeprowadzi się atak na Sycylię.
- Omówienie sprawy francuskiej, utworzenie Francuskiego Komitetu Narodowego.
- 12-25 maja, Waszyngton: polecenie bombardowania obszaru Niemiec i plan ataku przez kanał La Manche.
- Konferencja w Quebecu. (porozumienie amerykańsko-brytyjskie o wspólnej pracy nad bomba atomowa w USA; przygotowywanie planu kapitulacji Wloch.)
- Plany trójstronnego porozumienia Roosevelt-Churchill-Stalin.
- Wspólny problem państw anglosaskich: Wojna z Japonią na dalekim wschodzi i Pacyfiku. (klęska Japonii w bitwie pod Midway, wzmocnienie pozycji aliantów)
- Wspólne pertraktację z Czang Kaj-szekiem (decyzje dotyczące terytorium Chin i wysp na Pacyfiku.)

89) Stanowisko Anglii i USA w sprawie II frontu w Europie:
- Churchill twierdził, że nie ma możliwości przeprowadzenia takiej kampanii na zachodzie, która pozwoliłaby ściągnąć siły niemieckie z frontu wschodniego. Uważał także, że bez pomocy Turcji nie da się utworzyć drugiego frontu na Bałkanach.
- Utrzymanie frontu wschodniego miało dać Anglii spokój ze strony Niemiec na froncie zachodnim.
- Priorytetem dla USA było utrzymanie frontu wschodniego.
- 11.06.1942r. USA zobowiązało się do utworzenia II frontu w Europie.
- Churchill chciał by II front utworzyć na Bałkanach (chciał zabezpieczyc państwa Europy środkowej przed wejściem do strefy wpływów ZSRR.)
 90) Problem Polski na konferencji w Teheranie.: 
 - Konferencja miała miejsce w dniach 28 listopada - 1 grudnia 1943r. Udział w niej wzięli Winston Churchill, Franklin Delano Roosevelt oraz Józef Stalin.
- Głównym tematem obrad było uzgodnienie wspólnych planów prowadzenia wojny przeciwko armii niemieckiej.
- Jeśli chodzi o sprawę polską, to Stalin po raz pierwszy oficjalnie opowiedział się za wyznaczeniem zachodniej granicy Polski na Odrze, co zostało wstępnie zaaprobowane.
- Przyjęto również, że do Polski zostaną włączone Prusy Wschodnie oraz Opolszczyzna. Za jej wschodnią granicę uznano linię Curzona (projekt polsko-sowieckiej linii demarkacyjnej przedstawiony w 1920 roku przez brytyjskiego ministra spraw zagranicznych George'a Curzona).
- Ostateczne wyznaczenie granic Polski odłożono na później, dopuszczono możliwość przesiedleń ludności z niektórych ziem.

91) Stanowisko krajów Europy Środkowej i Wschodniej wobec ofensywy Armii Czerwonej w 1944r.:
- 6 stycznia 1944r. na froncie wschodnim Sowieci przekroczyli granicę Polski. W lipcu przekroczyli rzekę Bug. 1 sierpnia wybuchło powstanie Warszawskie.
- Powstał Korpus Czechosłowacki na terenie ZSRR.
- W Polsce powołano Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego.

92) Postanowienia konferencji Jałtańskiej w kwestii Niemiec:
- Całkowite zlikwidowanie armii niemieckiej, struktur politycznych i korporacji przemysłowych, a także osrodków władzy.
- Podzielenie Niemiec na 3 strefy okupacyjne.
- Nałożenie na Niemców odszkodowań (Pamiętano by sumy były realne do zapłaty. 20 mld dolarów, w tym 50% dla ZSRR.)
- Niemcy będą płacić odszkodowania w 3 formach: konfiskaty mienia przeprowadzonej w ciegu 2 lat od Kapitulacji, rocznych dostaw towarów z produkcji bieżącej, wykorzystania pracy niemieckiej.

93)Okoliczności kapitulacji Japonii:
- W wyniku postanowień jałtańskich, ZSRR wypowiedział w kwietniu 1945r. radziecko-japoński pakt o neutralności z kwietnia 1941r.
- 26 lipca 1945r. USA, WB i Chiny ogłosiły w Poczdamie deklarację skierowaną do Japonii z żądaniem bezwarunkowej kapitulacji.
- Domagano się od Japonii szeregu działań, np. demokratyzacji, rozbrojenia, przejścia do gospodarki pokojowej. Zapowiedziano też okupowanie przez sojuszników części terytorium Japonii doczasu powstania pokojowo nastawionego rządu.
- Japonia odrzuciła żądania.
- USA: Atak atomowy 6 sierpnia na Hiroszimę, 9 sierpnia na Nagasaki.
- 8 sierpnia 1945r. ZSRR przyłączyło się oficjalnie do żądań wobec Japonii.
-14 sierpnia Cesarz Japonii ogłosił wolę kapitulacji. Kapitulacja została podpisana 2 wrześnie 1945r. i tym samym zakończyła się II Wojna Światowa.