Odpowiedzi

1. Następujące środki ochrony są powszechnie dopuszczalne:

- samoczynne wyłączenie zasilania,
- izolacja podwójna lub izolacja wzmocniona,
- separacja elektryczna do zasilania jednego odbiornika,
- napięcie bardzo niskie (SELV i PELV)

2. Długotrwały przepływ prądu przemiennego o częstotliwości przemysłowej (50 Hz) na drodze ręka- ręka, lub ręka - noga, t j. przez

ośrodki nerwowe lub serce, wywołuje następujące skutki:

- prąd do 12 mA nie powoduje ujemnych skutków
- prąd 12 - 15 mA utrudnia lub uniemożliwia samodzielne wypuszczenie z rąk uchwyconych elektrod (przedmiotów pod napięciem).
- prąd nieco większy niż 15 mA uniemożliwia samodzielne uwolnienie się spod napięcia; przepływ tego prądu można wytrzymać

przez 15 sekund

- prąd 25 mA i większy może zatrzymać pracę serca; jeżeli taki prąd płynie przez ciało człowieka kilkanaście sekund to następuje

niebezpieczne dla życia migotanie komór serca

- prąd większy niż 75 mA jest zwykle śmiertelny. Prawdopodobieństwo powstania poważnych uszkodzeń organizmu zwiększa się
wraz z czasem przepływu prądu rażeniowego.

3. Samoczynne wyłączenie zasilania jest środkiem ochrony, w którym:

- ochrona podstawowa jest zapewniona przez podstawową izolację części czynnych lub przez przegrody lub obudowy, oraz
- ochrona przy uszkodzeniu jest zapewniona przez połączenie wyrównawcze i samoczynne wyłączenie w przypadku uszkodzenia
zgodnie z wymaganiami dla ochrony przy uszkodzeniu.

Tam gdzie jest stosowany ten środek ochrony, mogą być także stosowne urządzenia II klasy ochronności. Tam gdzie określono,
przewidywana jest ochrona uzupełniająca, realizowana jest za pomocą urządzenia ochronnego różnicowoprądowego (RCD)
o znamionowym różnicowym prądzie nieprzekraczającym 30 mA.

Monitory różnicowoprądowe (RCM) nie są urządzeniami ochronnymi, lecz mogą być stosowane do monitorowania prądów różnicwych
w instalacjach elektrycznych. RCM podaje sygnał akustyczny lub akustyczny i wizualny, gdy nastawiona wartość prądu różnicowego
jest przekroczona.
Najczęściej polega ona na połączeniu dostępnych części przewodzących urządzeń (korpusów i obudów nie będących normalnie pod
napięciem) z przewodem ochronnym PE koloru żółtozielonego sieci przystosowanej do w/w ochrony.
W przypadku uszkodzenia i zwarcia przewodu roboczego z obudową urządzenia elektrycznego (odbiornika) następuje zamknięcie ob-
wodu elektrycznego poprzez przewód ochronny PE punkt neutralny transformatora, przewód roboczy na którym nastąpiło zwarcie.
Płynący w tym obwodzie prąd zwarciowy I

z

powinien spowodować przepalenie wkładki topikowej lub zadziałanie innego zabezpie-

czenia (np. wyłącznika różnicowoprądowego, wyłącznika samoczynnego) i wyłączenie urządzenia spod napięcia lub obniżenie napię-
cia dotykowego do wartości bezpiecznej.

4. Maksymalne czasy wyłączenia stosowane do obwodów odbiorczych o prądzie znamionowym nieprzekraczającym 32 A. podane są
w normie zharmonizowanej PN-HD 60364-4-41 w tabeli 2.1.

5. Prace w warunkach szczególnego zagrożenia mogą być wykonywane tylko przy zastosowaniu odpowiednich środków całkowicie
zabezpieczających zdrowie i życie ludzkie oraz na podstawie polecenia pisemnego, wydanego przez osobę kierownictwa lub dozoru,
upoważnioną przez kierownika zakładu.

6. Wypadki porażeń prądem elektrycznym powstają najczęściej wskutek:

- złego stanu technicznego urządzeń spowodowanego naturalnym zużyciem lub niedbałą konserwacją czy naprawą i pojawieniem się

napięcia na metalowych częściach konstrukcyjnych i osłonach urządzeń,

- nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa pracy. Niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym nie jest jedynym
zagrożeniem występującym przy pracy urządzeń elektroenergetycznych. Występuje ponadto niebezpieczeństwo pożaru i wybuchu.

7. Przewód ochronny PE jest koloru żółtozielonego, przewód neutralny N koloru jasnoniebieskiego oraz przewód ochronno-neutralny
PEN koloru jasnoniebieskiego, a w widocznych miejscach naklejone w odstępach żółtozielone pasy lub koloru żółtozielonego,
a w odstępach naklejone pasy koloru jasnoniebieskiego.

8. Transformatory bezpieczeństwa powinny odpowiadać następującym warunkom budowy:

- uzwojenia pierwotne i wtórne powinny być oddzielone i osadzone na rdzeniu w sposób wykluczający możliwość przerzucenia na-

pięcia wyższego do obwodów napięcia ochronnie obniżonego (nie można zatem stosować autotransformatorów),

- rdzeń i metalowa obudowa powinny być uziemione lub zerowane, (ochrona przez tzw. szybkie wyłączenie)
- wyprowadzenia końców uzwojeń pierwotnego i wtórnego powinny znajdować się na przeciwległych ścianach osłony,

- gniazda wtyczkowe do przyłączania odbiorników o napięciu ochronnie obniżonym powinny być przystosowane do wtyczek
różniących się od używanych w urządzeniach na napięcie sieciowe.

9. Ochrona przed porażeniem za pomocą separacji polega na oddzieleniu odbiornika od sieci zasilającej. Do oddzielenia obwodów

odbiornika stosuje się transformatory lub przetwornice separacyjne. Separację obwodu odbiornika od obwodu zasilającego wolno
stosować w sieciach prądu przemiennego o napięciu znamionowym do 500 V oraz w sieciach prądu stałego o napięciu znamiono-
wym do 750 V. Wg. aktualnie obowiązującej normy PN-HD 603-4-41 powszechnie seperację można stosować tylko do jednego
odbiornika.

10. Przy napięciu do 1 kV porażonego można uwolnić spod napięcia:

- wyłączając napięcie we właściwym obwodzie elektrycznym,
- odciągając porażonego od urządzeń będących pod napięciem,
- izolując porażonego, co uniemożliwia przepływ prądu przez jego ciało.