Podstawy prawoznawstwa ćwiczenia dn.19/11/2013
(rozdział 14 i 16 )
Stosunek społeczny i faktyczny :
Ze stosunkiem społecznym o charakterze faktycznym mamy do czynienia w przypadku oddziaływania na siebie co najmniej dwóch osób.
Stosunek tetyczny – jeżeli oddziaływanie osób oparte jest na normach. To mogą być normy moralne np. troska o słabszego. Mogą być to normy obyczajowe czy też religijne. Jeżeli te normy są normami prawnymi to jest to stosunek prawny.
Więc Stosunek Prawny to stosunek tetyczny oparty na normach prawnych.
Struktura stosunku prawnego – obejmuje ona :
1.Podmioty ( co najmniej 2 ) – podmiotem stosunku prawnego może być każdy podmiot prawa. Ten kto ma podmiotowość prawną może mieć jakieś prawa lub obowiązki. Podmiotowość prawną ma każdy człowiek, a także pewne podmioty zbiorowe. W szczególności będą to osoby prawne. Osobą prawną może być jakieś stowarzyszenie albo sama tylko masa majątkowa której ustawa przyznaje osobowość prawną. Są to więc pewne podmioty zbiorowe czy jednostki organizacyjne o charakterze korporacji lub fundacji posiadające podmiotowość prawną.
2.Treść – prawa i obowiązki podmiotów tego stosunku np. dłużnik ma świadczyć zgodnie z treścią zobowiązania. Ma więc się zachować zgodnie ze swoim obowiązkiem.
3.Przedmiot – jakieś zachowanie się podmiotów tego stosunku np. świadczenie
Na gruncie prawa cywilnego operuje się takimi terminami jak : Zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych, osoba fizyczna i osoba prawna. Terminów tych używa się także poza prawem cywilnym.
# Zdolność prawna – ten kto ją ma może być przedmiotem praw i obowiązków. Zdolność prawną posiada każdy człowiek od momentu urodzenia do śmierci, a także osoby prawne i jednostki organizacyjne które choć nie są osobami prawnymi to z mocy ustawy mają podmiotowość świadczeń ( zdolność prawną i zdolność do czynności prawnej )np. wspólnota mieszkaniowa.
#Zdolność do czynności prawnej – Ten kto ma zdolność do czynności prawnej może poprzez swoje własne działania doprowadzić do powstania, ustania lub zmiany stosunku prawnego. Zdolność do czynności prawnej ma różny zakres w zależności od kategorii podmiotu.
pełna zdolność do czynności prawnych – osoby pełnoletnie, czyli w zasadzie te które ukończyły 18 rok życia, w niektórych przypadkach można pełnoletniość uzyskać szybciej i która nie jest ubezwłasnowolniona. Z natury pełną zdolność do czynności prawnych mają osoby i jednostki organizacyjne nie będące osobami prawnymi którym ustawa przyznaje podmiotowość prawną.
Ograniczona zdolność do czynności prawnych – osoba która ukończyła 13 rok życia, a nie jest pełnoletnia, osoba ubezwłasnowolniona częściowo.
Brak zdolności do czynności prawnych – podmioty które nie mają zdolności do czynności prawnych nie mogą wykonywać doniosłych prawnie czynności konwencjonalnych choć ważne są drobne umowy dotyczące bieżących spraw życia codziennego np. kupno lizaka, biletu na tramwaj/do kina. Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby ubezwłasnowolnione całkowicie oraz osoby które nie ukończyły 13 roku życia.
# Osoby mające pełną zdolność do czynność prawnych mogą dokonywać wszystkich przewidzianych przez system prawa czynności konwencjonalnych. Osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych nie mogą wykonywać wszystkich czynności prawnych, niektórych mogą dokonywać samodzielnie np. rozporządzanie swoim zarobkiem, a dla ważności niektórych konieczna jest zgoda opiekuna prawnego lub przedstawiciela ustawowego.
Fakty prawne – to fakt doniosły prawnie, znaczy taki fakt z którym normy prawne wiążą powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego czy innych skutków prawnych.
Fakty prawne dzielimy na : zachowania i zdarzenia. Co do zasady zachowania zależne są od woli człowieka, natomiast zdarzenia nie są zależne od woli człowieka, mają charakter przypadkowy.
Zachowania jako fakty prawne przedstawiamy jako: a)czynności konwencjonalne
Czynności konwencjonalne doniosłe prawnie nazywamy czynnościami prawnymi.
Drugą grupą zachowań są b) Czyny – czyli faktyczne zachowania się osób. Mogą być one zgodne z prawem i wywoływać jakieś skutki prawne, a mogą one nie być zgodne z prawem. ( przestępstwa, wykroczenia )
Tryby/sposoby powstawania osób prawnych – do zrobienia.